Interpretacja indywidualna z dnia 24 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.744.2022.2.DM

Wypłata Rekompensaty przez bank nie stanowi wynagrodzenia za czynność opodatkowaną VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

23 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy określenia, czy wypłata Rekompensaty przez A. nie stanowi wynagrodzenia za czynność opodatkowaną VAT. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 8 lutego 2023 r. (wpływ 8 lutego 2023 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

·A.

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

·B. 

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego  

A.(„A.”) jest bankiem w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. z 2022 r. poz. 830 ze zm.; dalej: „Prawo bankowe”) należącym do grupy kapitałowej „A.” (dalej: „Grupa”). A. jest spółką dominującą w Podatkowej Grupie Kapitałowej A. (dalej: „PGK A.”). A. dąży do rozwoju i umacniania na rynku polskim zarówno własnej pozycji jak i pozycji innych podmiotów wchodzących w skład Grupy. W celu ustawicznego zwiększania udziału w segmencie kredytów hipotecznych i zapewnienia długoterminowych źródeł refinansowania w Grupie, A. współpracuje z bankiem hipotecznym należącym do Grupy (o którym mowa poniżej) w zakresie rozbudowy portfela kredytów hipotecznych i refinansowania go emisjami listów zastawnych.

A. jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, który wykonuje w przeważającej części działalność zwolnioną z VAT oraz w zakresie pewnych usług działalność opodatkowaną VAT. Z uwagi na fakt, że A. nie zawsze jest w stanie przyporządkować poszczególne zakupy do konkretnej kategorii działalności (zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy o VAT), spółka ta stosuje tzw. proporcję przy odliczaniu podatku naliczonego. Zasadniczo przepływy pieniężne związane z obrotem portfelem kredytów hipotecznych i pozyskiwaniem środków finansowych od B. mogą być związane zarówno z działalnością opodatkowaną jak i zwolnioną z VAT.

B. („B.”) również należy do Grupy oraz do PGK A. i jest spółką zależną od A. B. jest specjalistycznym bankiem hipotecznym w rozumieniu Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 581 ze zm.). B. pełni strategiczną funkcję w Grupie w zakresie pozyskiwania stabilnego, długoterminowego i atrakcyjnego cenowo finansowania dla kredytów zabezpieczonych na nieruchomościach. W tym celu emituje listy zastawne zarówno na krajowym jak i na zagranicznym rynku kapitałowym.

-A. oraz B. będą dalej nazywane wspólnie „Stronami” lub „Wnioskodawcami”.

W celu zwiększenia bezpieczeństwa Grupy poprzez stopniową eliminację niedopasowania terminowej struktury aktywów i pasywów, na podstawie umów wykonawczych do Umowy ramowej o nabywanie wierzytelności z tytułu kredytów zabezpieczonych hipoteką celem ich zrefinansowania poprzez emisję hipotecznych listów zastawnych zawieranych pomiędzy A. a B., do B. przenoszone są sukcesywnie portfele kredytów hipotecznych udzielonych wcześniej przez A. (tzw. pooling wierzytelności hipotecznych - dalej: „pooling”). Działalność emisyjna B. rozwijana jest w oparciu o portfele kredytowe budowane na podstawie wyżej opisanego mechanizmu w ścisłej współpracy z A. Przeniesienie kredytów hipotecznych w ramach Grupy umożliwia zrefinansowanie kredytów hipotecznych długoterminowymi listami zastawnymi, które są lepiej do nich dopasowane terminowo.

Z uwagi na sposób organizacji współpracy pomiędzy Stronami (w szczególności bazowanie przez B. na poolingach), funkcjonowanie B. jest w dużym stopniu oparte na planach finansowych przygotowywanych w ramach Grupy i zatwierdzanych przez Rady Nadzorcze obu Stron. B. funkcjonuje na zasadzie wyłącznej współpracy na tym polu z A i na chwilę obecną nie przewiduje nabywania kredytów od innych banków ani samodzielnego ich udzielania, zatem nie ma możliwości dywersyfikacji źródeł pozyskania kredytów. Ponadto, w wyniku wewnętrznych działań poprawiających efektywność, zrezygnowano z prowadzenia działalności sprzedażowej przez B., co dodatkowo zwiększa jego zależność od A.

Pomiędzy A. i B. funkcjonuje umowa ramowa regulująca nabywanie portfeli wierzytelności z tytułu kredytów hipotecznych i dalszą obsługę tego portfela przez A. (dalej: „umowa ramowa”), niemniej nie reguluje ona kwestii związanych z zabezpieczeniem ciągłości i wolumenu współpracy, jak również ewentualnej zmiany warunków rynkowych wpływających bezpośrednio na wycenę przenoszonych wierzytelności. Mając na względzie dynamiczną i stale zmieniającą się sytuację na rynku, na którą wpływ mają m.in. negatywne wydarzenia na świecie oraz wzrost inflacji, doszło do spadku zainteresowania kredytami hipotecznymi. W związku z tym przewiduje się, że sytuacja gospodarcza może wpłynąć na wolumen poolingu realizowanego przez A. Jako że w interesie A. jest utrzymanie współpracy z B., oraz mając na uwadze rezygnację przez B. z prowadzenia działalności sprzedażowej, Strony planują zawrzeć porozumienie precyzujące aktualne warunki współpracy tak, aby uwzględnić w nich konieczność zapewnienia stronom ciągłości współpracy poprzez gwarancję realizacji określonego w rocznych planach finansowych Grupy wolumenu poolingu lub wyrównanie utraconych w danym roku korzyści w przypadku jego niezrealizowania (dalej: „Porozumienie”). Strony zakładają, że Porozumienie będzie zawarte na okres 4 lat. W Porozumieniu zawarte zostanie założenie, zgodnie z którym w przypadku niezrealizowania przez A. w danym kwartale odpowiedniej części założonego, rocznego wolumenu poolingu (pozwalającego B. na osiągnięcie określonego wyniku finansowego), B. uzyska roszczenie o wypłatę rekompensaty, która będzie miała na celu skompensowanie marży utraconej z uwagi na niewykonanie przez A. zobowiązania wynikającego z Porozumienia (dalej: „Rekompensata”). Rekompensata będzie miała charakter definitywny, tj. Strony nie przewidują zwrotu tego świadczenia pieniężnego, oraz warunkowy - Rekompensata będzie wypłacana dopiero w przypadku ziszczenia się zdarzenia warunkującego wymagalność roszczenia, podczas gdy intencją Stron jest kontynuacja współpracy przy utrzymaniu założeń wynikających z planów finansowych. Realizacja założeń pozwoli bowiem na osiąganie przez B. zysku z działalności opartej na poolingu kredytów hipotecznych i emisji listów zastawnych.

Po zakończeniu danego kwartału dokonywana będzie weryfikacja, czy w tym okresie A. zrealizował założony wolumen poolingu. W przypadku zidentyfikowania niewykonania przez A. założeń umownych, zgodnie z treścią Porozumienia, A. wypłaci z własnych zasobów majątkowych Rekompensatę na rzecz B., która obliczana będzie w oparciu o następujące założenia:

· roczna wartość zakładanego wolumenu poolingu ustalona przez Strony zgodnie z zatwierdzonym przez nie planem finansowym zostanie podzielona na kwartały (zgodnie z załącznikiem do Porozumienia);

· różnica pomiędzy skumulowanym zakładanym wolumenem poolingów za okres od 1 stycznia 2023 do końca danego kwartału, a skumulowanym wolumenem realnie zrealizowanym w tym samym okresie, będzie ustalana przez B. w danym kwartale na bazie faktycznie zrealizowanych poolingów;

· jeśli powyżej opisana różnica będzie dodatnia, to zidentyfikowane zostanie niezrealizowanie zakładanego wolumenu poolingu. W tej sytuacji zostanie dokonana kalkulacja przysługującej B. Rekompensaty;

· począwszy od drugiego kwartału obowiązywania Porozumienia (tj. II kwartał 2023 r.), wartości skumulowane poolingu (zarówno poolingu do zrealizowania w danym kwartale jak i poolingu realnie zrealizowanego), korygowane będą o procentowy wskaźnik amortyzacji kredytów w ramach poolingu, uwzględniający regularne spłaty i nadpłaty na wolumenach z poprzednich kwartałów, którego wysokość Strony określiły w Porozumieniu;

· wysokość Rekompensaty będzie stanowić iloczyn (1) wartości stanowiącej różnicę pomiędzy skumulowaną zakładaną wysokością poolingu skorygowaną o procentowy wskaźnik amortyzacji kredytów, a realnie zrealizowanym skumulowanym wolumenem również skorygowanym o ten sam procentowy wskaźnik amortyzacji kredytów oraz (2) określonej wartości procentowej (stanowiącej de facto procentową wartość utraconej przez B. marży netto w stosunku rocznym na niezrealizowanej części poolingu; dalej jako: „X%”);

· wysokość powyżej wspomnianej wartości procentowej (tj. X%) została ustalona przez Strony jako średnia arytmetyczna z różnic pomiędzy (1) średnioważoną roczną marżą portfela kredytów przejmowanych przez B. w procesie poolingu za rok kalendarzowy poprzedzający dany rok kalendarzowy obliczania Rekompensaty, oraz (2) średnioważonym rocznym kosztem finansowania B. za ten sam okres (dla roku 2023 Strony określiły tę wartość w Porozumieniu i wyliczyły ją bazując na 12 miesiącach od listopada 2021 do listopada 2022); W trakcie negocjacji Strony uzgodniły, że jest to adekwatna wartość procentowa, która będzie w stanie zrekompensować B. utracone korzyści w okresie obowiązywania Porozumienia, w którym nie zrealizowano wolumenu poolingu.

Obrazując powyżej opisany sposób kalkulacji w stosunku do pierwszego roku obowiązywania Porozumienia można posłużyć się następującym przykładem (Wskazane wartości mają charakter abstrakcyjny i zostały określone wyłącznie w celu zobrazowania Organowi sposobu obliczania wysokości Rekompensaty. Dla uproszczenia w przykładzie nie uwzględniono również wskaźnika amortyzacji.):

Jeżeli za I kwartał 2023 r. założony wolumen poolingu wynosiłby 500.000 zł, a A. zrealizowałby pooling na poziomie 200.000 zł, to różnica pomiędzy zakładanym wolumenem, a wolumenem faktycznie zrealizowanym wynosiłaby 300.000 zł (500.000 - 200.000), zatem Rekompensata byłaby należna w kwocie stanowiącej iloczyn 300.000 zł i X%.

Jeżeli za II kwartał 2023 r. założony wolumen poolingu wynosiłby 600.000 zł, a A. zrealizowałby pooling na poziomie: 1 000 000 zł, to różnica pomiędzy skumulowanym zakładanym wolumenem a skumulowanym wolumenem faktycznie zrealizowanym wynosiłaby -100.000 zł (500.000 + 600.000 - 200.000 - 1.000.000), zatem Rekompensata nie byłaby należna.

Jeżeli za III kwartał 2023 r. założony wolumen poolingu wynosiłby 400.000 zł, a A. zrealizowałby pooling na poziomie: 300.000 zł, to różnica pomiędzy skumulowanym zakładanym wolumenem a skumulowanym wolumenem faktycznie zrealizowanym wynosiłaby 0 zł (500.000 + 600.000 + 400.000 - 200.000 - 1.000.000 - 300.000), zatem Rekompensata nie byłaby należna.

Jeżeli za IV kwartał 2023 r. założony wolumen poolingu wynosiłby 500.000 zł, a A. zrealizowałby pooling na poziomie: 400.000 zł, to kwartalna różnica pomiędzy skumulowanym zakładanym wolumenem a skumulowanym wolumenem faktycznie zrealizowanym wynosiłaby 100.000 zł (500.000 + 600.000 + 400.000 + 500.000 - 200.000 - 1.000.000 - 300.000 - 400.000), zatem Rekompensata byłaby należna w kwocie stanowiącej iloczyn 100.000 zł i X%.

Uzupełnienie oraz doprecyzowanie zdarzenia przyszłego

Zapłata Rekompensaty nie jest związana z zobowiązaniem się otrzymującego (B.) daną kwotę do wykonania jakichkolwiek czynności, powstrzymywania się od czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji. Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, wypłata Rekompensaty nie jest powiązana z żadnym świadczeniem ze strony B. Porozumienie nie będzie przewidywało żadnej ekwiwalentności w stosunku do wypłaty Rekompensaty. Strony nie przewidują również możliwości zwrotu Rekompensaty ani uzależnienia jej wypłaty od jakiegokolwiek zachowania się/powstrzymania się od zachowania B.

Nie istnieje związek pomiędzy kwotą podlegającą zapłacie (Rekompensatą) a otrzymaniem świadczenia wzajemnego. Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, w przypadku prawidłowego wykonywania założeń przez A., nie dojdzie do powstania roszczenia o wypłatę Rekompensaty. W takim przypadku, w ocenie Wnioskodawców, nie może być mowy o ekwiwalentności świadczeń - a z uwagi na brak świadczenia wzajemnego należnego z tytułu Rekompensaty, w zdarzeniu przyszłym nie może istnieć związek przyczynowo - skutkowy, który jest przesłanką konieczną do uznania danej czynności za świadczenie usług opodatkowane VAT.

Rekompensata wypłacana jest wyłącznie w celu zrekompensowania utraconych przez B. korzyści. Nie jest należna za jakiekolwiek inne szkody. Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, wypłata Rekompensaty ma za zadanie pokrycie części utraconych korzyści z tytułu niezrealizowanej marży netto w okresie obowiązywania Porozumienia - nie jest ona źródłem wzbogacenia się B. W szczególności należy wskazać, że kalkulacja Rekompensaty oparta będzie o utraconą marżę netto B. - wartość Rekompensaty ma bowiem zrekompensować utracone przez B. korzyści.

Pytania

1.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawców, zgodnie z którym wypłata Rekompensaty przez A. nie stanowi wynagrodzenia za czynność opodatkowaną VAT, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT?

2.Czy – w przypadku uznania, że stanowisko Wnioskodawców wskazane w pyt. 1 jest nieprawidłowe – A. będzie miała prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego od faktury otrzymanej od B. przy zastosowaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli nie zajdą okoliczności wyłączające prawo do odliczenia podatku naliczonego, o których mowa w art. 88 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Zdaniem Wnioskodawców wypłata Rekompensaty nie stanowi wynagrodzenia za czynność opodatkowaną VAT, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

2.Zdaniem Wnioskodawców – w przypadku uznania, że stanowisko przedstawione w pyt. 1 jest nieprawidłowe – A. będzie miała prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego od faktury otrzymanej od B. przy zastosowaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli nie zajdą okoliczności wyłączające prawo do odliczenia podatku naliczonego, o których mowa w art. 88 ustawy o VAT.

Uzasadnienie Stanowiska

1. Uwagi ogólne

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają przede wszystkim odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Powołany przepis stanowi implementację art. 2 pkt 1 lit. a) i c) dyrektywy VAT (Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej; dalej: „dyrektywa VAT”), zgodnie z którymi opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów / odpłatne świadczenie usług na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.

Definicję „świadczenia usług” precyzuje przepis art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Powołany przepis stanowi implementację art. 24 ust. 1 dyrektywy VAT, zgodnie z którym „świadczenie usług” oznacza zasadniczo każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów. Należy jednak zauważyć, że aby świadczenie usług podlegało opodatkowaniu, konieczne jest spełnienie przesłanki odpłatności.

Mając na względzie powyższe, nie ulega wątpliwości, że Rekompensata nie będzie wynagrodzeniem za dostawę towarów. Należy zatem przeanalizować, czy może ona stanowić wynagrodzenie za świadczenie usług.

2. Przesłanki uznania czynności za odpłatne świadczenie usług

Jak wynika z ugruntowanego orzecznictwa sądowego, w tym przede wszystkich z wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) (zob. przykładowo wyroki w sprawach: C-154/80 - Cooperative Aadappelenbewaarplaats GA; C-102/86 - Apple and Pear Development Council; C-16/93 - R J. Tolsma; C-213/99 - Jose Teodoro de Andrade; C-404/99 - Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Francuskiej), dana czynność stanowi opodatkowane VAT świadczenie usług, jeżeli:

· jest dokonywana przez dostawcę na podstawie łączącego go z nabywcą stosunku prawnego,

· jest dokonywana za odpłatnością wyrażalną w pieniądzu, a pomiędzy wynagrodzeniem a świadczoną czynnością zachodzi bezpośredni związek przyczynowo - skutkowy (występuje ekwiwalentność), oraz

· nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia (odnosi z niego wymierną korzyść).

Zestawiając powyższe przesłanki z przedstawionym zdarzeniem przyszłym, w ocenie Wnioskodawców B. nie będzie wykonywał w zamian za otrzymanie Rekompensaty żadnych czynności/świadczeń na rzecz A., które można by uznać za świadczenie usług - nie będą bowiem spełnione wyżej wymienione przesłanki.

Na potwierdzenie powyższego stanowiska, w odniesieniu do każdej ze wspomnianych przesłanek, Wnioskodawcy przedstawiają poniżej stosowną argumentację dowodzącą, że w opisanym zdarzeniu przyszłym nie będą one spełnione.

2.1. Stosunek prawny

Pomiędzy Wnioskodawcami występuje stosunek prawny, którego podstawę stanowi zawarta umowa ramowa. Ponadto planowane jest zawarcie Porozumienia, które ureguluje kwestie ciągłości współpracy. Niemniej wskazana Rekompensata nie będzie wypłacana w związku z realizacją umowy ramowej i Porozumienia - wręcz przeciwnie, roszczenie o jej wypłatę będzie wynikało z tytułu naruszenia ich postanowień. Porozumienie będzie przewidywało konkretną sytuację, po której wystąpieniu roszczenie o wypłatę Rekompensaty stanie się wymagalne (niezrealizowanie w danym kwartale umownego skumulowanego wolumenu poolingu). Istotą Rekompensaty nie będzie zatem płatność za świadczenie będące przedmiotem stosunku prawnego (umowy ramowej i Porozumienia), lecz zadośćuczynienie z tytułu niewywiązania się przez A. z założonych warunków współpracy.

2.2. Związek przyczynowo skutkowy i ekwiwalentność

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, wypłata Rekompensaty nie jest powiązana z żadnym świadczeniem ze strony B. Porozumienie nie będzie przewidywało żadnej ekwiwalentności w stosunku do wypłaty Rekompensaty. Strony nie przewidują również możliwości zwrotu Rekompensaty ani uzależnienia jej wypłaty od jakiegokolwiek zachowania się/powstrzymania się od zachowania Strony. Rekompensata będzie stanowić wyłącznie płatność odszkodowawczą za niewywiązanie się z umowy, które będzie wynikało z okoliczności niezawinionych przez Strony.

Należy również podkreślić, że powstanie roszczenia o zapłatę Rekompensaty nie leży w interesie żadnej ze Stron. Wręcz przeciwnie - intencją Stron jest prawidłowe wykonywanie założeń wynikających z umowy ramowej i planowanego Porozumienia. Jak podkreślono w zdarzeniu przyszłym, w przypadku prawidłowego wykonywania założeń przez A., nie dojdzie do powstania roszczenia o wypłatę Rekompensaty. W takim przypadku, w ocenie Wnioskodawców, nie może być mowy o ekwiwalentności świadczeń - a z uwagi na brak świadczenia wzajemnego należnego z tytułu Rekompensaty, w zdarzeniu przyszłym nie może istnieć związek przyczynowo-skutkowy, który jest przesłanką konieczną do uznania danej czynności za świadczenie usług opodatkowane VAT.

2.3. Beneficjent bezpośredni świadczenia

W kwestii konieczności istnienia beneficjenta świadczenia wypowiedział się również TSUE (zob. wyrok w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden), który zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Mając na względzie stanowisko TSUE należy podkreślić, że dana czynność może podlegać opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron umowy może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje zatem wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub podmiotu świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

W omawianym zdarzeniu przyszłym nie występuje żadna jasno zindywidualizowana korzyść. Intencją B. w żadnym wypadku nie jest uzyskanie korzyści majątkowej z tytułu otrzymania Rekompensaty. Z perspektywy B., z wymierną korzyścią mielibyśmy do czynienia wtedy, kiedy założenia umowne byłyby zrealizowane - B. osiągnąłby wtedy znacznie większy przychód (w szczególności w perspektywie całego okresu życia produktów poolowanych przez A.). Wypłata Rekompensaty stanowi wyłącznie mały procent tego przychodu, który ma za zadanie pokrycie utraconych korzyści z tytułu niezrealizowanej marży netto w okresie obowiązywania Porozumienia - nie jest ona źródłem wzbogacenia się B..

3. Charakter odszkodowawczy Rekompensaty

Jak wielokrotnie wskazywano w orzecznictwie (zob. np. wyroki NSA: z 28 października 2020 r. o sygn. I FSK 1884/17; z 21 czerwca 2017 r. o sygn. I FSK 1868/15), wypłata świadczenia o charakterze odszkodowawczym nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu VAT - nie wypełnia bowiem definicji świadczenia usług. Dokonana przez Wnioskodawców analiza (przedstawiona w poprzednich punktach) jednoznacznie dowodzi, że Rekompensata nie spełni przesłanek pozwalających na uznanie jej za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług opodatkowane VAT. W szczególności należy wskazać, że kalkulacja Rekompensaty oparta będzie o utraconą marżę netto B.Wartość Rekompensaty ma bowiem zrekompensować utracone przez B. korzyści. Zatem, z uwagi na fakt, że w omawianym zdarzeniu przyszłym:

·wystąpi utrata korzyści po stronie B. wynikająca z niezrealizowania przez A. założeń umownych;

·płatność Rekompensaty nie będzie miała na celu uzyskania dodatkowego zysku, a pokrycie niezrealizowanej marży netto;

·Rekompensata będzie miała charakter jednostronny (nie wystąpi ekwiwalentność świadczeń),

Wnioskodawcy stoją na stanowisku, zgodnie z którym Rekompensata przewidziana w Porozumieniu będzie miała charakter odszkodowawczy i pozostanie poza zakresem opodatkowania VAT.

Wnioskodawcy wskazują, że analogiczne poglądy w kwestii opodatkowania płatności o charakterze odszkodowawczym wyrażane są przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne. Poniżej przedstawione zostały wybrane fragmenty orzeczeń/interpretacji podatkowych, które w ocenie Wnioskodawców zawierają stwierdzenia, które aplikują się do sytuacji przedstawionej w zdarzeniu przyszłym.

• DKIS w interpretacji indywidualnej z 20 maja 2019 r. (sygn. 0115-KDIT1-2.4012.176.2019.1.AJ), oceniając przewidzianą w umowie przewozu towarów karę, z tytułu niestawiennictwa się do odprawy towarów, mimo rezerwacji terminu, uznał, iż „kara pieniężna, którą Spółka zamierza obciążać swoich klientów nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego. Tak więc nie będzie spełniona przesłanka istnienia związku pomiędzy zapłatą przez klientów Spółki określonej kwoty pieniężnej a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że zapłata tych kwot będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że kwota kary pieniężnej nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem”.

• DKIS w interpretacji indywidualnej z 21 grudnia 2018 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.665.2018.1.JN), w której uznał, iż kary umowne naliczane z tytułu opóźnień w realizacji zamówień „będą miały charakter czynności jednostronnej i nie będą wiązać się z otrzymaniem przez dostawcę od Wnioskodawcy świadczenia wzajemnego w postaci dostawy towarów czy świadczenia usługi. Tak więc nie będzie spełniona przesłanka istnienia związku pomiędzy zapłatą przez dostawcę określonej kwoty pieniężnej a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że zapłata tych kwot będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem, przedmiotowe kary umowne z tytułu faktycznie wyrządzonej szkody (np. w postaci opóźnień w produkcji, anulowanych zamówień czy utraty wiarygodności Wnioskodawcy) nie będą stanowiły wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy i w konsekwencji nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

• w interpretacji indywidualnej DKIS z 29 maja 2017 r. (sygn. 0114-KDIP1- 1.4012.192.2017.1.KOM) uznał, iż kara umowna z tytułu zagubienia/uszkodzenia elementów przyczepy przez wynajmującego nie podlega VAT. W ocenie organu: „istotą i celem obciążenia klienta opłatą za zgubienie lub uszkodzenie elementów przyczepy jest rekompensata za szkodę, a nie płatność za świadczenie. Stanowi ona sankcję za naruszenie przez klienta warunków umowy i nie jest związana z zobowiązaniem się Spółki do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Innymi słowy, opłaty te mają charakter czynności jednostronnej i nie wiążą się z otrzymaniem przez klienta świadczenia wzajemnego w postaci dostawy towarów czy świadczenia usługi.”

4. Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego

Wnioskodawcy wskazują, że ich stanowisko znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. W wyroku z 11 maja 2022 r. (I FSK 1627/18) NSA rozstrzygał w sprawie uznania odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania umowy, a więc istota stanu faktycznego była analogiczna do zdarzenia przyszłego będącego przedmiotem niniejszego wniosku. Poniżej Wnioskodawcy przedstawiają fragment omawianego wyroku, który w ich ocenie znajduje bezpośrednie przełożenie na przedmiotowe zdarzenie przyszłe:

„Sąd pierwszej instancji prawidłowo skonstatował, że:

- zawarcie umowy sprzedaży, a co za tym idzie istnienie związku prawnego między jej stronami, zazwyczaj nie zależy od zapłaty kwoty, która ma związek z niewywiązaniem się przez nabywcę z warunków umowy i nieodebraniem towarów;

- przewidziana w umowie klauzula zabezpieczająca nie stanowi jej elementu konstytutywnego, lecz jawi się jako postanowienie fakultatywne w ramach swobody kontraktowej;

- nie można podzielić stanowiska organu, że zapłata opisanej we wniosku kwoty daje nabywcy wymierną korzyść w postaci możliwości nieodebrania zamówionych towarów;

- takie zapatrywanie organu przeczy istocie umowy sprzedaży, gdyż jej strony mają obowiązek dotrzymania warunków umowy i wykonania przewidzianych dla każdej z nich świadczeń;

- obowiązek wykonania umowy nie zależy od wspomnianej klauzuli zabezpieczającej, lecz wynika z umowy jako takiej;

- zapłata rzeczonej kwoty nie jest więc w analizowanym przypadku swoistym sposobem „wykupienia się” ze stosunku zobowiązaniowego, lecz treścią obowiązku kompensaty szkody, jaka zostanie wyrządzona na skutek naruszenia przyjętego uprzednio zobowiązania umownego;

- roszczenie o zapłatę tej kwoty po stronie Spółki pojawi się dopiero wtedy, gdy zakontraktowane towary nie zostaną kupione przez nabywcę (wbrew umowie) i gdy dojdzie do sprzedaży nieodebranych towarów osobom trzecim (niezwiązanym z planowaną transakcją), wówczas na jej pierwotnym kontrahencie zacznie ciążyć zobowiązanie, którego treść sprowadzi się między innymi do obowiązku dopłacenia różnicy między ceną wynikającą z niedochowanej umowy, a ceną za którą Spółka zbyła towar w warunkach rynkowych;

- analizowana pod kątem podatku VAT kwota stanowi więc odszkodowanie, które ma charakter ściśle kompensacyjny, o czym świadczy właśnie jej wysokość (ustalana jako różnica między faktycznie uzyskaną przez Spółkę ceną sprzedaży (niższą), a ceną wynikającą z niedochowanej umowy (wyższą) oraz dodatkowo uwzględniająca wszelkie koszty wygenerowane w związku z nieodebraniem towarów, w tym ich składowania i finansowania);

-„możliwość” nieodebrania zamówionych towarów nie może być traktowana jako świadczenie w wykonaniu zobowiązania, a więc zachowanie zgodne z treścią stosunku kontraktowego, lecz jako akt sprzeniewierzenia się jego treści, skutkujący ad casum odpowiedzialnością kontraktową”.

5. Podsumowanie

Jak uargumentowano i wyjaśniono powyżej, Rekompensata stanowić będzie płatność o charakterze odszkodowawczym, która ma na celu pokrycie utraconych korzyści powstałych po stronie B. w wyniku niewywiązania się przez A. z warunków Porozumienia. Nie można zatem uznać, że Rekompensata stanowi ekwiwalent za jakąkolwiek usługę czy też towar. Kwota ta jest bowiem wypłacana w oderwaniu od jakiegokolwiek zachowania/zaniechania B.. Mając na względzie powyższe, w ocenie Wnioskodawców wypłata Rekompensaty będzie czynnością pozostającą poza zakresem opodatkowania VAT.

6. W zakresie pytania 2 Wnioskodawcy wskazują, że jeśli Organ uznałby, że Rekompensata stanowi wynagrodzenie za czynność opodatkowaną VAT, B. byłaby zobowiązana do wystawienia faktury dokumentującej tę czynność oraz naliczenia i wykazania podatku VAT. W ocenie Wnioskodawców, w przypadku wystawienia przez B. takiej faktury, A. miałaby prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, zasadniczo przepływy pieniężne pozostające w związku z portfelem kredytów hipotecznych mogą być związane zarówno z działalnością opodatkowaną jak i zwolnioną z VAT. W przypadku zapłaty Rekompensaty - gdyby Organ uznał, że będzie ona stanowić wynagrodzenie za świadczenie usług - A. nie będzie w stanie określić do jakiej kategorii działalności wykorzysta dokonane nabycie usług. W związku z tym, w ocenie Wnioskodawców, w przypadku uznania przez Organ, że Rekompensata stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług opodatkowane VAT, A. będzie miał prawo do częściowego odliczenia VAT od faktury otrzymanej od B. przy zastosowaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy - przy założeniu, że nie zajdą okoliczności wyłączające prawo do odliczenia podatku naliczonego, o których mowa w art. 88 ustawy o VAT”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku  jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą,

Stosownie do art. 5 ust. 2 ustawy,

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

·w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;

·świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Powyższe stanowisko potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku C-16/93 z 3 marca 1994 r. pomiędzy R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Natomiast w wyroku C-90/20 ws. Apcoa Parking Danmark, TSUE wskazał, że aby świadczenie usług można było uznać za odpłatne, i wobec tego opodatkowane podatkiem VAT, to pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą musi istnieć stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych - usługi i wynagrodzenia, między którymi istnieje bezpośredni związek.

W opinii Rzecznika Generalnego w sprawie C‑295/17 w pkt 34 czytamy, „Nie ma jednak znaczenia, w jaki sposób prawo krajowe traktuje opłatę wyrównawczą. Jak podkreśliły również Komisja i Portugalia podczas rozprawy, z punktu widzenia przepisów o VAT nie ma znaczenia, czy jest to roszczenie o odszkodowanie z tytułu deliktu czy kara umowna, ani czy jest to określane jako odszkodowanie, rekompensata czy wynagrodzenie. Ocena, czy płatność jest dokonywana w zamian za dostawę lub usługę, jest kwestią z zakresu prawa Unii, która musi być rozstrzygana odrębnie od oceny dokonywanej na mocy prawa krajowego(15)”.

W konsekwencji, aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Nadmienić należy, że w świetle art. 353 § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym:

Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu, polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu.

W tym miejscu należy wskazać, że przepisy podatkowe nie definiują pojęcia „odszkodowania”. W związku z tym, należy posiłkować się regulacjami zawartymi w ustawie Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Należy zaznaczyć, że dla ustalenia statusu otrzymywanych środków pieniężnych bez znaczenia pozostaje to jak strony nazywają daną płatność. Istotnym jest natomiast, czy stanowi ona zapłatę za konkretne świadczenie, czy też jest odszkodowaniem w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

W przestawionym opisie sprawy wskazali Państwo, że pomiędzy Państwem i B. funkcjonuje umowa ramowa regulująca nabywanie portfeli wierzytelności z tytułu kredytów hipotecznych i dalszą obsługę tego portfela przez A. Planują Państwo zawrzeć porozumienie precyzujące aktualne warunki współpracy tak, aby uwzględnić w nich konieczność zapewnienia stronom ciągłości współpracy poprzez gwarancję realizacji określonego w rocznych planach finansowych Grupy wolumenu poolingu lub wyrównanie utraconych w danym roku korzyści w przypadku jego niezrealizowania. W Porozumieniu zawarte zostanie założenie, zgodnie z którym w przypadku niezrealizowania przez A. w danym kwartale odpowiedniej części założonego, rocznego wolumenu poolingu, B. uzyska roszczenie o wypłatę rekompensaty, która będzie miała na celu skompensowanie marży utraconej z uwagi na niewykonanie przez A. zobowiązania wynikającego z Porozumienia. Rekompensata będzie miała charakter definitywny, tj. Strony nie przewidują zwrotu tego świadczenia pieniężnego, oraz warunkowy - Rekompensata będzie wypłacana dopiero w przypadku ziszczenia się zdarzenia warunkującego wymagalność roszczenia, podczas gdy intencją Stron jest kontynuacja współpracy przy utrzymaniu założeń wynikających z planów finansowych. Realizacja założeń pozwoli bowiem na osiąganie przez B. zysku z działalności opartej na poolingu kredytów hipotecznych i emisji listów zastawnych.

Po zakończeniu danego kwartału dokonywana będzie weryfikacja, czy w tym okresie A. zrealizował założony wolumen poolingu. W przypadku zidentyfikowania niewykonania przez A. założeń umownych, zgodnie z treścią Porozumienia, A. wypłaci z własnych zasobów majątkowych Rekompensatę na rzecz B.

Zapłata Rekompensaty nie jest związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania jakichkolwiek czynności, powstrzymywania się od czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji. Wypłata Rekompensaty nie jest powiązana z żadnym świadczeniem ze strony B.. Porozumienie nie będzie przewidywało żadnej ekwiwalentności w stosunku do wypłaty Rekompensaty. Strony nie przewidują również możliwości zwrotu Rekompensaty ani uzależnienia jej wypłaty od jakiegokolwiek zachowania się/powstrzymania się od zachowania B..  Nie istnieje związek pomiędzy kwotą podlegającą zapłacie (Rekompensatą) a otrzymaniem świadczenia wzajemnego. W przypadku prawidłowego wykonywania założeń przez A., nie dojdzie do powstania roszczenia o wypłatę Rekompensaty.

Rekompensata wypłacana jest wyłącznie w celu zrekompensowania utraconych przez B. korzyści. Nie jest należna za jakiekolwiek inne szkody. Wypłata Rekompensaty ma za zadanie pokrycie części utraconych korzyści z tytułu niezrealizowanej marży netto w okresie obowiązywania Porozumienia - nie jest ona źródłem wzbogacenia się B.. W szczególności należy wskazać, że kalkulacja Rekompensaty oparta będzie o utraconą marżę netto B. - wartość Rekompensaty ma bowiem zrekompensować utracone przez B. korzyści.

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy wypłata Rekompensaty przez A. nie stanowi wynagrodzenia za czynność opodatkowaną VAT, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości w tej sprawie należy stwierdzić, że wypłacana Rekompensata nie będzie stanowić wynagrodzenia za świadczenie usług lub dostawę towarów, lecz swoistego rodzaju odszkodowanie. Jak Państwo bowiem wskazali w opisie sprawy, zapłata Rekompensaty nie jest związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania jakichkolwiek czynności, powstrzymywania się od czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji. Wypłata Rekompensaty nie jest powiązana z żadnym świadczeniem ze strony B. Porozumienie nie będzie przewidywało żadnej ekwiwalentności w stosunku do wypłaty Rekompensaty. Strony nie przewidują również możliwości zwrotu Rekompensaty ani uzależnienia jej wypłaty od jakiegokolwiek zachowania się/powstrzymania się od zachowania B. Nie istnieje związek pomiędzy kwotą podlegającą zapłacie, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego. W przypadku prawidłowego wykonywania założeń przez A., nie dojdzie do powstania roszczenia o wypłatę Rekompensaty. Rekompensata wypłacana jest wyłącznie w celu zrekompensowania utraconych przez B. korzyści, nie jest należna za jakiekolwiek inne szkody. Wypłata Rekompensaty ma za zadanie pokrycie części utraconych korzyści z tytułu niezrealizowanej marży netto w okresie obowiązywania Porozumienia - nie jest ona źródłem wzbogacenia się B.. Kalkulacja Rekompensaty oparta będzie o utraconą marżę netto B. - wartość Rekompensaty ma bowiem zrekompensować utracone przez B. korzyści.

W rozpatrywanym przypadku nie mamy zatem do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, gdyż wypłata Rekompensaty nie jest powiązana z żadnym świadczeniem ze strony B. Z całą pewnością Rekompensata nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towarów. Natomiast, jak wyżej wskazano, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę. Zatem odpłatne świadczenie usług może zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy świadczącym usługę i jej beneficjentem istnieje stosunek prawny, w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne. W przedstawionych okolicznościach sprawy elementy powyższe nie występują. Nie istnieje związek pomiędzy kwotą podlegającą zapłacie, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego. Tym samym w niniejszej sprawie nie dochodzi również do świadczenia usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Podsumowując, wypłata Rekompensaty nie stanowi wynagrodzenia za czynność opodatkowaną VAT, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Tym samym Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie należy wskazać, że w związku uznaniem Państwa stanowiska w odniesieniu do pytania oznaczonego we wniosku nr 1 za prawidłowe, rozpoznanie wniosku w zakresie pytania oznaczonego nr 2 stało się bezzasadne, gdyż oczekiwali Państwo odpowiedzi na pytanie nr 2 w przypadku uznania Państwa stanowiska w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 za nieprawidłowe.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).