Interpretacja indywidualna z dnia 10 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.917.2022.2.ICZ

Czy sprzedaż dla przedsiębiorcy Pana (...) wierzytelności wymagalnych oraz wierzytelności niewymagalnych i wierzytelności dochodzonych na drodze sądowej należy uznać za usługę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie m.in. podatku od towarów i usług, który dotyczy kwestii czy Państwo dokonując w przyszłości sprzedaży dla przedsiębiorcy Pana (...) wierzytelności wymagalnych oraz wierzytelności niewymagalnych i wierzytelności dochodzonych na drodze sądowej będą zobowiązani sprzedaż wierzytelności uznać za usługę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług według stawki podatkowej w wysokości 23,00%, która winna być przez Państwa udokumentowana fakturą.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością prowadząca działalność pod firmą: R. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…), zwana dalej podatnikiem, stroną, Spółką lub wnioskodawcą, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wykonywania usług budowlanych na zlecenie. Strona jest podatnikiem czynnym VAT, w zakresie podatku od towarów i usług zobowiązanym do składania deklaracji miesięcznych. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych rokiem podatkowym jest okres 12 miesięcy liczonych w okresie od dnia 01 kwietnia do dnia 31 marca roku następnego. Aktualnie rokiem podatkowym jest okres od dnia 01 kwietnia 2022r. do dnia 31 marca 2023r. Dochód z działalności gospodarczej prowadzonej przez Spółkę jako mikroprzedsiębiorcy jest i będzie w przyszłości opodatkowany według stawki podatkowej w wysokości 9,00 %.

W zakresie podatku od towarów i usług Spółka jest podatnikiem VAT czynnym zobowiązanym do składania miesięcznych deklaracji dla podatku od towarów i usług. Od dnia powstania głównym przedmiotem działalności Spółki było wykonywanie (…) w budynkach mieszkalnych oraz niemieszkalnych, zwane dalej w skrócie usługami budowlanymi. Wspólnikami są trzy osoby fizyczne, w tym prezes zarządu Spółki Pan (…), który prowadzi także samodzielną działalność gospodarczą w zakresie wykonywania (…) na zlecenie. Z uwagi na zastój w budownictwie w przyszłości wspólnicy zamierzają dokonać likwidacji Spółki podejmując w tym zakresie stosowną uchwałę przez Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników.

W chwili obecnej Spółka posiada u kontrahentów wierzytelności wymagalne w kwocie (...) zł z tytułu należności za wykonane na rzecz Zleceniodawców usługi budowlane oraz należności z tytułu niezwróconych przez kontrahentów kaucji gwarancyjnych w kwocie (...) zł, zwane w skrócie wierzytelnościami wymagalnymi oraz należności niewymagalne z tytułu kaucji gwarancyjnych w kwocie (...) zł, zwane dalej w skrócie wierzytelnościami niewymagalnymi. Powyżej opisane wierzytelności wymagalne zostały zgłoszone przez Spółkę w postępowaniach restrukturyzacyjnych oraz w postępowaniach upadłościowych, które to postępowania do dnia złożenia wniosku przez stronę nie zostały zakończone. Nadto część wierzytelności wymagalnych w kwocie (...) zł jest dochodzona przez Wnioskodawcę na drodze sądowej.

Spółka w przyszłości przed zakończeniem likwidacji wnioskodawcy zamierza, po uzyskaniu zgody Zgromadzenia Wspólników, dokonać sprzedaży powyżej opisanych wierzytelności wymagalnych i wierzytelności niewymaganych i wierzytelności dochodzonych na drodze sądowej, dla przedsiębiorcy Pana (…), zwany dalej w skrócie przedsiębiorcą, prezesa zarządu Spółki oraz przedsiębiorcy samodzielnie prowadzącego samodzielnie działalność gospodarczą, podatnika VAT czynnego, aktualnie oraz w przyszłości podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych według stawki podatkowej w wysokości 19,00%, który jest oraz będzie w przyszłości zobowiązany do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Spółka zamierza w przyszłości dokonać sprzedaży wierzytelności wymagalnych i wierzytelności niewymagalnych oraz wierzytelności dochodzonych na drodze sądowej, dla przedsiębiorcy Pana (…), zwanego dalej w skrócie przedsiębiorcą, w zależności od oceny odzyskania tychże wierzytelności, poniżej ich wartości nominalnej lub powyżej ich wartości nominalnej lub też według wartości nominalnej. Spółka dokona w przyszłości odpłatnej sprzedaży ww. wierzytelności na rzecz przedsiębiorcy. Wnioskodawca aktualnie i w przyszłości nie uzyska w danym roku podatkowym przychodu wyższego od kwoty 2.000.000,00 Euro.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone we wniosku nr 1)

Czy wnioskodawca dokonując w przyszłości sprzedaży dla przedsiębiorcy wierzytelności wymagalnych oraz wierzytelności niewymagalnych i wierzytelności dochodzonych na drodze sądowej będzie zobowiązany ww sprzedaż wierzytelności uznać za usługę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług według stawki podatkowej w wysokości 23,00%, która winna być przez wnioskodawcę udokumentowana fakturą?

Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług (kwestia objęta pytaniem 1)

Ad pkt. 1

Istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, w tym przypadku przedsiębiorcą, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W zamian za nabywaną wierzytelność nabywca (cesjonariusz) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega sprzedaż towarów i usług. Sprzedaż przez wnioskodawcę ww. wierzytelności powyżej ceny nominalnej zdaniem strony winna być uznana za usługę, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W kwestii sprzedaży wierzytelności w cenie niższej od ceny nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10. Ww. orzeczeniu TSUE wskazał, że zgodnie z art. 2 pkt. 1 i art. 4 szóstej Dyrektywy że sprzedaż wierzytelności poniżej ceny nominalnej nie powinna być uznana za usługę.

Reasumując powyższe należy uznać że wnioskodawca w przyszłości dokonując sprzedaży dla przedsiębiorcy wierzytelności wymagalnych oraz wierzytelności niewymagalnych i wierzytelności dochodzonych na drodze sądowej będzie zobowiązany ww. sprzedaż wierzytelności uznać za usługę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług według stawki podatkowej w wysokości 23,00 %, która winna być przez Wnioskodawcę udokumentowana fakturą wyłącznie w sytuacji gdy cena sprzedaży jest wyższa od ceny nominalnej. W przypadku cena sprzedaży przez Spółkę dla przedsiębiorcy wierzytelności wymagalnych oraz wierzytelności niewymagalnych i wierzytelności dochodzonych na drodze sądowej w cenie równej lub niższej od wartości nominalnej nie będzie można ww. sprzedaż wierzytelności uznać za usługę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług według stawki podatkowej w wysokości 23,00%, tylko strona winna uznać że jest to czynność nie podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Powyższa sprzedaż może być jednak udokumentowana fakturą ze wskazaniem że przedmiotowa sprzedaż wierzytelności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, w kwestii objętej pytaniem nr 1, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które – stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy – rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi,

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z powyższych przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie, które nie jest dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu, mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy,

Wskazać należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego.

Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Podstawą do dokonania cesji wierzytelności jest art. 509 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym,

Stosownie do art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego,

Istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem).

Z powyższego wynika, że przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (cedenta). Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo podatnikiem VAT czynnym zobowiązanym do składania miesięcznych deklaracji dla podatku od towarów i usług. Od dnia powstania głównym przedmiotem działalności Spółki było wykonywanie (….) w budynkach mieszkalnych oraz niemieszkalnych, zwane dalej w skrócie usługami budowlanymi. Wspólnikami są trzy osoby fizyczne, w tym prezes zarządu Spółki Pan (…), który prowadzi także samodzielną działalność gospodarczą w zakresie wykonywania (…) na zlecenie. Z uwagi na zastój w budownictwie w przyszłości wspólnicy zamierzają dokonać likwidacji Spółki podejmując w tym zakresie stosowną uchwałę przez Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników.

W chwili obecnej posiadają Państwo u kontrahentów wierzytelności wymagalne z tytułu należności za wykonane na rzecz Zleceniodawców usługi budowlanych oraz należności z tytułu niezwróconych przez kontrahentów kaucji gwarancyjnych, zwane w skrócie wierzytelnościami wymagalnymi oraz należności niewymagalne z tytułu kaucji gwarancyjnych, zwane dalej w skrócie wierzytelnościami niewymagalnymi. Powyżej opisane wierzytelności wymagalne zostały zgłoszone przez Państwa w postępowaniach restrukturyzacyjnych oraz w postępowaniach upadłościowych, które to postępowania do dnia złożenia wniosku przez stronę nie zostały zakończone.

W przyszłości rozważają Państwo przed zakończeniem likwidacji, po uzyskaniu zgody Zgromadzenia Wspólników, dokonać sprzedaży powyżej opisanych wierzytelności wymagalnych i wierzytelności niewymaganych i wierzytelności dochodzonych na drodze sądowej, dla przedsiębiorcy Pana (…), zwany dalej w skrócie przedsiębiorcą, prezesa zarządu Spółki oraz przedsiębiorcy samodzielnie prowadzącego samodzielnie działalność gospodarczą, podatnika VAT czynnego,

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia czy Państwo dokonując w przyszłości sprzedaży dla przedsiębiorcy Pana (...) wierzytelności wymagalnych oraz wierzytelności niewymagalnych i wierzytelności dochodzonych na drodze sądowej będą zobowiązani sprzedaż wierzytelności uznać za usługę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług według stawki podatkowej w wysokości 23,00%, która winna być przez Państwa udokumentowana fakturą.

W odniesieniu do Państwa (Cedenta) wątpliwości w kwestii opodatkowania sprzedaży wierzytelności własnych stwierdzić należy, że czynności zbycia wierzytelności nie można uznać za dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się dyspozycji ar. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług pod pojęciem towaru.

Zbycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

W przypadku zbycia wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy wierzytelności. Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności – niezależnie od tego, czy jest to wierzytelność wymagalna, czy niewymagalna oraz czy jest to wierzytelność dochodzona na drodze sądowej – jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

W konsekwencji sprzedaż wierzytelności własnych przez Cedenta tj. przez Spółkę (...) nie stanowi czynności, o których mowa w art. 7 i art. 8 ustawy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT u Cedenta (tj. u Państwa).

Z uwagi na fakt, że opisana czynność sprzedaży wierzytelności własnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zatem ocena Państwa stanowiska, objęta pytaniem nr 1) w zakresie wysokości stawki podatku oraz dokumentowania tej czynności nie podlega ocenie.

Wobec powyższego Państwa stanowisko, objęte pytaniem nr 1 w zakresie podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Ocena Państwa stanowiska w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych jest przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musicie się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.