Interpretacja indywidualna z dnia 8 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-1.4010.839.2022.1.SH

Czy przychód z nieodpłatnego świadczenia w postaci udzielonych poręczeń Wnioskodawcy, powstał jednorazowo w dacie udzielenia poręczenia, tj. w dacie zawarcia umowy poręczenia pomiędzy wierzycielem i poręczycielami oraz złożenia oświadczeń poręczycieli o zobowiązaniu się względem wierzyciela do wykonania zobowiązania kredytobiorcy (Wnioskodawcy), niezależnie od okresu trwania Umów (wydłużonych aneksami) i Wnioskodawca był zobowiązany rozpoznać przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń tylko w roku, w którym poręczenie zostało udzielone, niezależnie od okresu trwania poręczenia.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy przychód z nieodpłatnego świadczenia w postaci udzielonych poręczeń Wnioskodawcy powstał jednorazowo w dacie udzielenia poręczenia tj. w dacie zawarcia umowy poręczenia pomiędzy wierzycielem i poręczycielami oraz złożenia oświadczeń poręczycieli o zobowiązaniu się względem wierzyciela do wykonania zobowiązania kredytobiorcy (Wnioskodawcy), niezależnie od okresu trwania Umów (wydłużonych aneksami) i Wnioskodawca był zobowiązany rozpoznać przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń tylko w roku, w którym poręczenie zostało udzielone, niezależnie od okresu trwania poręczenia.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

E. S.A. („Wnioskodawca”) jest spółką mającą siedzibę i miejsce zarządu na terytorium Polski oraz podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „podatek CIT”). Wnioskodawca jest także czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „podatek VAT”).

W celu pozyskania środków finansowych Spółka zawarła umowy kredytu inwestycyjnego oraz umowy kredytu na bieżącą działalność zwane w dalszej części „umowami”. Umowy zawierane są na różne okresy z możliwością ich wydłużania poprzez zawarcie aneksów.

Zobowiązania z tytułu umów zostały zabezpieczone między innymi poręczeniami udzielonymi przez udziałowców oraz przez inne podmioty powiązane. Na mocy udzielonych poręczeń poręczyciele stali się solidarnie odpowiedzialni za zaciągnięte zobowiązania Wnioskodawcy. Ww. zabezpieczenia udzielone zostały nieodpłatnie. Wnioskodawca nie był zobowiązany ani do zapłaty wynagrodzenia ani do wykonania jakiegokolwiek innego świadczenia wzajemnego na rzecz poręczycieli.

Pytanie

Czy przychód z nieodpłatnego świadczenia w postaci udzielonych poręczeń Wnioskodawcy, powstał jednorazowo w dacie udzielenia poręczenia, tj. w dacie zawarcia umowy poręczenia pomiędzy wierzycielem i poręczycielami oraz złożenia oświadczeń poręczycieli o zobowiązaniu się względem wierzyciela do wykonania zobowiązania kredytobiorcy (Wnioskodawcy), niezależnie od okresu trwania Umów (wydłużonych aneksami) i Wnioskodawca był zobowiązany rozpoznać przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń tylko w roku, w którym poręczenie zostało udzielone, niezależnie od okresu trwania poręczenia?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku przychód z nieodpłatnego świadczenia w postaci udzielonych Wnioskodawcy poręczeń powstał jednorazowo w dacie zawarcia umowy poręczenia pomiędzy wierzycielem i poręczycielami oraz złożenia oświadczeń poręczycieli o zobowiązaniu się względem wierzyciela do wykonania zobowiązania kredytobiorcy (Wnioskodawcy), niezależnie od okresu trwania zabezpieczenia. Oznacza to, że Spółka zobowiązana była rozpoznać przychód tylko w roku, w którym udzielone zostało poręczenie (tylko w tym roku doszło do nieodpłatnego świadczenia).

Zgodnie z art. 876 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025, winno być: t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Jest więc to umowa gwarancyjna, która ma postać zabezpieczenia typu osobistego, poprzez umocnienie pozycji prawnej wierzyciela, który może szukać zaspokojenia swojej wierzytelności także z majątku poręczyciela. Poręczenie dochodzi do skutku poprzez zawartą umowę, przez którą poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Dla ważności umowy poręczenia konieczne jest również złożenie przez poręczyciela pisemnego oświadczenia. Umowa poręczenia może mieć charakter nieodpłatny lub odpłatny.

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „Ustawa CIT”) przychodami, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 14, są w szczególności wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Literalne brzmienie przepisu art. 12 ust. 1 pkt 2 Ustawy CIT wskazuje, że przychód z nieodpłatnego świadczenia powstać może tylko raz, bowiem tylko raz Wnioskodawca otrzymuje określone prawo, jakim jest poręczenie kredytu przez podmioty powiązane i bez znaczenia dla ujęcia podatkowego tego zdarzenia pozostaje fakt, że z ochrony wynikającej z tego prawa Wnioskodawca korzysta w okresie dłuższym, przekraczającym rok podatkowy. W ocenie Wnioskodawcy, wyżej cytowany przepis nie przewiduje takiej możliwości, by podatnik zobowiązany był do rozpoznania przychodu z nieodpłatnych świadczeń w czasie, w przedmiotowym stanie faktycznym w okresie trwania umowy poręczenia. Powyższe wskazuje, że momentem powstania przychodu z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia w zakresie poręczenia jest data, w której poręczyciele zawarli umowę z wierzycielem oraz oświadczyli o zobowiązaniu się względem wierzyciela do wykonania zobowiązania kredytobiorcy. Przychód ten powstaje jednorazowo, wyłącznie w tym roku podatkowym, w którym poręczenia zostały Wnioskodawcy udzielone, niezależnie od tego, że z zabezpieczenia Spółka korzystać będzie również w kolejnych latach podatkowych. Tym samym Wnioskodawca nie jest zobowiązany do ujmowania w przychodach w kolejnych latach podatkowych, w których zabezpieczenia kredytowe nadal są wiążące, jakichkolwiek wartości z tego tytułu, bowiem przysporzenie powstało jednorazowo, jak stanowi przepis art. 12 ust. 1 pkt Ustawy CIT, w dacie jego otrzymania.

W przedmiotowej sytuacji, wartość ww. świadczenia należy więc wycenić na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia, zgodnie z art. 12 ust. 6 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Innymi słowy, w myśl przytoczonego powyżej unormowania, wartość udzielonych poręczeń powinna odpowiadać cenom rynkowym.

W konsekwencji Wnioskodawca zobowiązany będzie do rozpoznania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia jednorazowo w momencie uzyskania zabezpieczenia.

Stanowisko wyrażone przez Wnioskodawcę potwierdzone zostało w wydanych interpretacjach indywidualnych w podobnych sprawach m in. interpretacji indywidualnej z 24 lutego 2017 r., Znak: 2461-IBPB-1-3.4510.1177.2016.1 APO oraz w interpretacji indywidualnej z 24 marca 2014 r., Znak: ITPB3/423-1/14/AW.

Tym samym, prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że w stanie faktycznym przedstawionym we Wniosku przychód ten powstaje jednorazowo, wyłącznie w tym roku podatkowym, w którym poręczenia zostały Wnioskodawcy udzielone, niezależnie od tego, że z zabezpieczenia Spółka korzystać będzie również w kolejnych latach podatkowych. Tym samym Wnioskodawca nie jest zobowiązany do ujmowania w przychodach w kolejnych latach podatkowych, w których zabezpieczenia kredytowe nadal są wiążące (jakichkolwiek wartości z tego tytułu) bowiem przysporzenie powstało jednorazowo, jak stanowi przepis art. 12 ust. 1 pkt 2 Ustawy CIT, w dacie jego otrzymania.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm.):

Stanowiąc o nieodpłatnych świadczeniach, jako o przychodzie kształtującym podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, ustawodawca nie sprecyzował bliżej tego, co należy rozumieć przez „nieodpłatne świadczenie”, ograniczając się jedynie do wskazania sposobu i kryteriów ustalenia jego wartości (art. 12 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Zgodnie z ugruntowanym poglądem, pojęcie to ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (taką definicję zawierają m.in. uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02 oraz z dnia 16 października 2006 r. sygn. akt II FPS 1/06). Nieodpłatnym świadczeniem jest zatem uzyskana przez podatnika wymierna korzyść majątkowa niezwiązana z poniesieniem wydatków, powstaniem kosztów, z obowiązkiem uiszczenia wynagrodzenia lub inną formą ekwiwalentu.

Cechą świadczenia nieodpłatnego jest to, aby otrzymujący takie świadczenie nie był zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Oznacza to, że świadczenie uzyskane przez podatnika w sytuacji, gdy spełniający świadczenie uzyskuje albo ma uzyskać w przyszłości wzajemnie jakieś inne przysporzenie majątkowe, nie ma charakteru nieodpłatnego.

Wobec powyższego, ocena kwestii powstania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 omawianej ustawy, wymaga zbadania, czy sytuacja zaistniała po stronie podatnika wiąże się z uzyskaniem przez niego określonej korzyści majątkowej, bez konieczności świadczenia ekwiwalentnego. W szczególności, istotna jest analiza charakteru czynności, w której uczestniczy podatnik – ustalenie, czy należy ona do czynności przysparzających, w przypadku których, strona dokonująca przysporzenia otrzymuje w zamian korzyść majątkową.

O uznaniu nieodpłatnego poręczenia za nieodpłatne świadczenie, na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, można mówić, jeżeli:

-jedna ze stron otrzymuje materialną korzyść w związku z poręczeniem, której wartość można wycenić,

-udzielenie poręczenia nie pociąga za sobą żadnych kosztów bądź świadczenia wzajemnego ze strony podmiotu je otrzymującego,

-udzielenie poręczenia jest związane z wolą podmiotu, co oznacza, że jest on gotowy udzielić poręczenia bez wynagrodzenia.

Należy przy tym podkreślić, że nieodpłatne udzielenie poręczenia nie jest zdarzeniem obojętnym gospodarczo zarówno dla podmiotu poręczającego, jak i podmiotu, którego zobowiązanie jest poręczeniem zabezpieczane. Udzielenie poręczenia skutkuje przyjęciem przez poręczającego finansowego ryzyka niewywiązania się dłużnika ze swojego zobowiązania względem wierzyciela. Ryzyko to posiada określoną wartość, tj. cenę, którą uzyskujący poręczenie w normalnych warunkach rynkowych musiałby poręczycielowi zapłacić. Korzyść majątkowa po stronie otrzymującego poręczenie może natomiast polegać m.in. na zwiększeniu się jego zdolności kredytowej, uzyskaniu niższego oprocentowania kredytu (pożyczki), czy też samej możliwości jego zaciągnięcia. Z drugiej strony udzielenie poręczenia zazwyczaj nie pozostaje bez wpływu na możliwość i warunki zaciągania innych zobowiązań przez poręczyciela.

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, że Wnioskodawca uzyskał konkretną korzyść, polegającą na zabezpieczeniu udzielonych spółce kredytów. Korzyść tę Wnioskodawca uzyskał bezpłatnie, bowiem nie musiał za udzielone poręczenie kredytu zapłacić. Ma ona wymiar ekonomiczny i odpowiada wartości ryzyka, które uzyskujący poręczenie w normalnych warunkach rynkowych musiałby poręczycielowi wynagrodzić.

W konsekwencji należy uznać, że w przedstawionym stanie faktycznym występują wszystkie wskazane przesłanki do uznania otrzymanego przez Spółkę poręczenia za nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, co skutkuje powstaniem przychodu z tego tytułu. Niezależnie bowiem od formy realizacji nieodpłatnego poręczenia zobowiązań Spółki z tytułu udzielonych kredytów, każda z nich stanowi dla Spółki nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz skutkuje powstaniem przychodu z tego tytułu. Każdy rodzaj zabezpieczenia wykonania zobowiązań Spółki, w związku z którymi Spółka nie ponosi żadnych kosztów, stanowi bowiem korzyść mającą konkretny wymiar finansowy.

Sposób określania wartości takiego przychodu normuje art. 12 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Stosownie do tego przepisu:

W przedmiotowej sytuacji, wartość ww. świadczenia należy więc wycenić na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia, zgodnie z art. 12 ust. 6 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Innymi słowy, w myśl przytoczonego powyżej unormowania, wartość udzielonych poręczeń powinna odpowiadać cenom rynkowym.

W odniesieniu natomiast do momentu rozpoznania przychodu z tytułu ww. nieodpłatnych świadczeń wskazać należy, iż powstaje on w dacie jego otrzymania, co literalnie wynika z treści powołanego wcześniej art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym w przedmiotowej sprawie zasadne jest wykazanie przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia jednorazowo w momencie jego otrzymania, tj. w roku podatkowym, w którym nieodpłatne poręczenia zostały podmiotowi udzielone. W tym bowiem momencie wystąpiło przysporzenie związane z brakiem obowiązku zapłaty za usługę (świadczenie). Jednocześnie brak jest podstaw do „rozliczania” przychodu z tego tytułu przez cały okres obowiązywania umowy (proporcjonalnie do okresu trwania zabezpieczenia w poszczególnych okresach rozliczeniowych), gdyż obowiązujące przepisy omawianej ustawy podatkowej nie przewidują takiej możliwości.

Należy podkreślić, że wartość tego świadczenia, czyli udzielenie przez inne podmioty nieodpłatnego poręczenia spłaty kredytu, zaciągniętej przez Spółkę, to wartość wynagrodzenia, jakie Spółka musiałaby zapłacić, gdyby strony zdecydowały o odpłatności umowy. Tym samym, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do wykazywania przychodów z ww. tytułu w kolejnych latach podatkowych, w których zabezpieczenia kredytowe nadal są wiążące.

Zawarcie aneksu do umowy dotyczącego przedłużenia okresu zabezpieczenia pozostaje bez wpływu na wartość nieodpłatnego świadczenia, bowiem wartość ta jest ściśle związana z wysokością wynagrodzenia, jakie Spółka musiałaby zapłacić, gdyby strony zdecydowały o odpłatności umowy.

W konsekwencji Wnioskodawca zobowiązany będzie do rozpoznania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia jednorazowo w momencie uzyskania zabezpieczenia.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnosząc się do przywołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych, wskazać należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego. Natomiast Organ, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkuje się wydanymi rozstrzygnięciami, to nie ma możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).