Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 1 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.866.2022.2.DJ
Możliwość skorzystania z zaniechania podatku w wyniku ugody z bankiem.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
16 listopada 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 16 listopada 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan pismami, które wpłynęły 17 listopada 2022 r., 15 stycznia 2023 r. oraz 22 stycznia 2023 r. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W 2007 r. wzięli Państwo (Pan z żoną) kredyt (…) w banku (…) we frankach szwajcarskich na kwotę (…) CHF co stanowiło wówczas ok. (…) PLN. Był to kredyt refinansujący całkowitą spłatę 2 kredytów hipotecznych ((…) CHF + (…) CHF - szczegóły poniżej) oraz kwotę (…) PLN przeznaczoną na dowolny cel - wykończenie mieszkania - cele mieszkaniowe.
W ciągu 15 lat zostało spłacone ok. (…) PLN (ok. (…) rat kapitał + odsetki). Po 15 latach (wrzesień 2022) zawarli Państwo ugodę z bankiem (…) (przewalutowanie z CHF na PLN ) i pozostało do spłaty ok. (…) PLN. Kredyt został w całości spłacony (…) 2022 r. w kwocie ok. (…) PLN. Czyli sumarycznie zostało spłacone ok. (…) PLN ((…) PLN + (…) PLN).
W wyniku przewalutowania oraz umorzenia części kredytu Bank (…) wystawi PIT-11 za 2022 r. argumentując, że został osiągnięty przychód od umorzonej kwoty części przeznaczonej na dowolny cel.
Powyższe kwoty wskazują, że nie został osiągnięty przychód, tylko została poniesiona strata. Kredyt został zaciągnięty na kwotę: ok. (…) PLN, zostało spłacone ok. (…) PLN.
Dane z umów kredytowych: (…) 2007 r. kredyt hipoteczny CHF refinansowanie (…) nr (…) na kwotę (…) CHF co stanowiło wówczas (…) CHF x (…) PLN/CHF = (…) PLN. (…) 2007 r. całkowita spłata kredytu hipotecznego CHF, cel mieszkaniowy (…): kwota spłaty (…) CHF. (…) 2007 r. całkowita spłata kredytu hipotecznego CHF, cel mieszkaniowy (…), kwota: (…) CHF. (…) 2007 r. kredyt w kwocie (…) PLN przeznaczony na dowolny cel - wykończenie mieszkania - cele mieszkaniowe.
Kwoty z ugody: (…) 2022 r. Kwota kredytu (po 15 latach spłaty) uwzględniona do ugody: (…) CHF. (…) 2022 r. Kurs przewalutowania: (…) CHF/PLN. (…) 2022 r. Kwota kredytu (po 15 latach spłaty) uwzględniona do ugody: (…) PLN. (…) 2022 r. Kwota umorzenia w wyniku ugody: (…) PLN.
Ponadto, w pismach stanowiących uzupełnienie wniosku udzielił Pan w następujący sposób odpowiedzi na zadane w wezwaniu pytania:
1)
czy zgodnie z umowami kredytowymi, o których mowa we wniosku był Pan solidarnie wraz z pozostałym kredytobiorcą (żoną) zobowiązany do solidarnej (a więc do pełnej wysokości) spłaty kredytów. Jeśli nie, jaka część ww. kredytu obciąża Pana, a jaka inną osobę (żonę)? - prosimy odrębnie odnieść się do każdego z zaciągniętych kredytów, o których mowa we wniosku. Ponadto prosimy również o doprecyzowanie, czy umorzenie części zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu przez bank dotyczyć będzie ewentualnych wszystkich współkredytobiorców i skutkować będzie wygaśnięciem zobowiązania wobec banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorów odpowiadających solidarnie za dług;
Odpowiedź:
We wszystkich wymienionych kredytach we wniosku był Pan zobowiązany do spłaty solidarnie wraz z żoną. Umorzenie części zobowiązania dotyczy Pana i żony - solidarnie. Wygaśnięcie zobowiązania dotyczy Pana i żony - solidarnie.
2)
czy kredyty, o których mowa we wniosku (prosimy o wskazanie odrębnie dla każdego z kredytów) zostały:
a)udzielone przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
b)zabezpieczone w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie – a jeśli tak to na jakiej nieruchomości/prawie majątkowym ustanowiono zabezpieczenie hipoteczne w związku z zaciągniętymi kredytami a także kto jest jej właścicielem/współwłaścicielem; oraz
c)zaciągnięte na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (czy też zostały zaciągnięte na inne cele, tj. prosimy wskazać odrębnie w odniesieniu do każdego z kredytów, jakie cele kredytów wskazane są w ww. zawartych przez Pana umowach kredytowych);
Odpowiedź:
(…) 2007 r. kredyt hipoteczny CHF refinansowanie (…) CHF (….) co stanowiło wówczas (…) CHF x (…) PLN/CHF = (…) PLN. 2a: Tak; 2b: Tak; 2c: Tak.
(…) 2007 r. Całkowita spłata kredytu hipotecznego CHF, cel mieszkaniowy (…): kwota spłaty (…) CHF.
2a: Tak; 2b: Tak; 2c: Tak.
(…) 2007 r. Całkowita spłata kredytu hipotecznego CHF, cel mieszkaniowy (…), kwota: (…) CHF.
2a: Tak; 2b: Tak; 2c: Tak.
(…) 2007 r. kwota (…) PLN jako część kredytu (…) CHF (…) przeznaczony na dowolny cel - wykończenie mieszkania - cele mieszkaniowe.
2a: Tak; 2b: Tak; 2c: Tak.
Odpowiedź do pytania 2b:
Wszystkie kredyty oraz hipoteki dotyczą jednej nieruchomości: (…). Właściciele: (…).
3)
w związku, ze wskazaniem przez Pana we wniosku, że: W 2007 r. wzięliśmy kredyt w banku (…) we frankach szwajcarskich na kwotę (…) CHF (…). Był to kredyt refinansujący całkowitą spłatę 2 kredytów hipotecznych ((…) CHF + (…) CHF - (…)) oraz (…) PLN zostało przeznaczone na dowolny cel - wykończenie mieszkania - cele mieszkaniowe (…) - prosimy o jednoznaczne wskazanie, czy przedmiotem Pana zainteresowania jest tylko kwestia skutków podatkowych zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem kwoty wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego (tj. dotyczących kredytów hipotecznych zaciągniętych na cele mieszkaniowe, a więc tych kredytów, gdzie w umowie wskazano cel mieszkaniowy), czy również możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do części odpowiadającej umorzeniu kredytu zaciągniętego na dowolny cel – prosimy szczegółowo wyjaśnić ww. kwestie;
Odpowiedź:
Przedmiotem Pana zainteresowania jest możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku części kredytu zaciągniętego na dowolny cel - środki przeznaczone na wykończenie mieszkania - cele mieszkaniowe. Najistotniejszym przedmiotem Pana interpelacji jest możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku części kredytu w kwocie (…) PLN jako część kredytu (…) CHF (…). Zapis z umowy kredytowej: „Przeznaczenie kredytu: dowolny cel konsumpcyjny". Środki zostały przeznaczone na wykończenie mieszkania - cele mieszkaniowe.
4)
na podstawie jakich przepisów prawa została podpisana ugoda w 2022 r. z bankiem dotycząca przewalutowania i umorzenia części kredytu, kto był stroną zawartego porozumienia oraz jakie ustalenia w sprawie umorzenia zobowiązań kredytowych zawierała wskazana we wniosku ugoda z bankiem dla poszczególnych kredytobiorców, w tym Pana;
Odpowiedź:
Przepisy prawa:
a.Ugoda zawarta w wyniku mediacji przeprowadzonych w (…) (sygnatura (…)) zmieniająca umowę nr (…).
b.Art. 95 ust. 4 oraz ust. 5 ustawy Prawo Bankowe;
c.Rozp. Min. Finansów z dnia 11 marzec 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielanym na cele mieszkaniowe (Dz. U z 2022 r. poz. 592).
d.Art. 385 par. 1 i nast. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny dot. zasad ustalania kursu waluty, klauzuli ryzyka walutowego oraz przewalutowania.
e.Art. 410 par. 2 Kodeksu Cywilnego - niedozwolone postanowienia umowne,
f.Art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Strony: (…) Bank (…) oraz (…).
Ustalenia zawarte w ugodzie dotyczą solidarnie Pana i żony. Cytaty ustaleń dotyczące tej sprawy.
Ugoda zawarta w wyniku mediacji przeprowadzonych w (…) (sygnatura (…)) zmieniająca umowę nr (…):
2. ZMIANA WALUTY I SALDA.
2.1 Strony zgodnie postanawiają, że kwota zadłużenia z tytułu umowy wynosząca (…) CHF będzie przeliczona na walutę polską (PLN) po średnim kursie walut obcych ogłaszanym przez NBP ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień zawarcia ugody. 2.2 Strony zgodnie postanawiają, że po przewalutowaniu zostanie dokonane umorzenie części zadłużenia z tytułu kredytu, o którym mowa w ppt 2.1 w wysokości odpowiadającej sytuacji jakby to zadłużenie zostało przewalutowane po kursie (…) CHF/PLN.
2.3 Nazwa umowy otrzymuje brzmienie: Umowa nr (…) kredytu hipotecznego w złotych.
3. SALDO KREDYTU.
Strony uzgadniają, że pozostałe do spłaty zadłużenie kredytobiorcy wobec banku z tytułu Umowy, wskutek zawarcia ugody, wg stanu na dzień jej zawarcia wynosi:
a. kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): (…) PLN;
b. odsetki: 0,00 PLN
c. pozostałe koszty i opłaty: 0,00 PLN.
4 . CZĘŚCIOWE ZWOLNIENIE Z DŁUGU.
Bank zwalnia kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie kredytobiorcy) w zakresie kwoty (…) PLN - na ww. kwotę składa się (…) PLN kapitału bieżącego (niewymagalnego), kwota 0,00 PLN kapitału przeterminowanego (wymagalnego), kwota 0,00 PLN odsetek zapadłych niespłaconych (wymagalnych), kwota 0,00 PLN odsetek zapadłych podwyższonych (wymagalnych). Kredytobiorca oświadcza, że to ww. zwolnienie z długu przyjmuje.
6. SPŁATA KREDYTU.
6.4 W przypadku, gdy bezpośrednio po zawarciu ugody kredytobiorca podejmie decyzję o dokonaniu jednorazowej całkowitej spłaty kredytu, spłata ta powinna zostać dokonana w terminie 14 dni od dnia zawarcia ugody na rachunek (…) prowadzony w polskich złotych.
5)
czy umorzenie kredytu przez bank dotyczyło wszystkich współkredytobiorców i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorców odpowiadających solidarnie za dług;
Odpowiedź:
Umorzenie części kwoty kredytu dotyczyło wszystkich kredytobiorców czyli Pana i żony. Nie skutkowało wygaśnięciem zobowiązania, ponieważ po przewalutowaniu kapitał pozostały do spłaty kredytu wyniósł: (…) PLN. Kwota ta została spłacona po przewalutowaniu na PLN dnia (…) 2022 r. w formie jednorazowej spłaty zgodnie z ww. ustaleniami ugody - par. 6.4 Ugody.
6)
co składało się na kwotę zadłużenia, które umorzył bank, tj. czy np. jest to kwota kapitału, kwota odsetek skapitalizowanych, kwota tzw. odsetek karnych (odsetek od zadłużenia przeterminowanego), opłaty (czy ich poniesienie przez kredytobiorców było niezbędne do zawarcia umowy kredytu). Jeżeli w skład ww. kwoty wchodziła kwota odsetek karnych (odsetek od zadłużenia przeterminowanego), to czy w zawartej umowie kredytu określone zostały jednoznacznie, wiążące dla stron umowy, zasady naliczenia takich odsetek.
Odpowiedź:
Kwotę umorzenia stanowił tylko i wyłącznie kapitał kredytu.
Cytat z ww. ugody: 3. SALDO KREDYTU Strony uzgadniają, że pozostałe do spłaty zadłużenie kredytobiorcy wobec banku z tytułu Umowy, wskutek zawarcia ugody, wg stanu na dzień jej zawarcia wynosi:
a. kapitał pozostała do spłaty kwota kredytu (…) PLN;
b. odsetki 0,00 PLN;
c. pozostałe koszty i opłaty 0,00 PLN.
4 . CZĘŚCIOWE ZWOLNIENIE Z DŁUGU. Bank zwalnia kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie kredytobiorcy) w zakresie kwoty (…) PLN - na ww. kwotę składa się (…) PLN kapitału bieżącego (niewymagalnego), kwota 0,00 PLN kapitału przeterminowanego (wymagalnego), kwota 0,00 PLN odsetek zapadłych niespłaconych (wymagalnych), kwota 0,00 PLN odsetek zapadłych podwyższonych (wymagalnych) Kredytobiorca oświadcza, że to ww. zwolnienie z długu przyjmuje.
7)
czy, a jeśli tak to kto i kiedy (wskazać datę), w związku z ugodą zawartą z bankiem, będzie zobowiązany do dokonania spłaty pozostałej części zadłużenia wynikającego z umowy o ww. kredyt,
Odpowiedź:
Kredyt (…) został przewalutowany z CHF na PLN. Harmonogram spłat ((…) miesięcy od daty uruchomienia kredytu) oraz strony (Pan i żona) nie uległy zmianie. Całkowita spłata dokonana jako opcjonalna możliwość wynika z umowy kredytowej oraz ugody. Całkowita jednorazowa spłata została zrealizowana (…) 2022 r. po przewalutowaniu na PLN.
8)
czy Pan oraz Pana żona pozostawaliście i pozostajecie we wspólności ustawowej małżeńskiej w momencie dokonywania wszystkich czynności opisanych we wniosku; od kiedy trwa ta wspólność;
Odpowiedź:
Tak, wspólność trwa od sierpnia 2001 roku.
9)
czy kwoty umorzonych Panu wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego dotyczyły kredytu mieszkaniowego/kredytów mieszkaniowych, zaciągniętego/zaciągniętych na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej;
Odpowiedź:
Tak.
10)
czy w przeszłości korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592), jeżeli tak to czy kredyt ten dotyczył inwestycji mieszkaniowej, o której mowa we wniosku czy innej inwestycji mieszkaniowej.
Odpowiedź:
Nie.
Pytania (przeformułowane w uzupełnianiach wniosku)
1)Czy osiągnął Pan dochód/przychód na podstawie PIT-11, który to bank (…) wystawi za 2022 r. w wyniku ugody frankowej, umorzenia części kredytu oraz całkowitej spłaty kredytu w oparciu o aktualnie obowiązującą ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2)Czy powinien Pan zapłacić podatek dochodowy na podstawie PIT-11, który to bank (…) wystawi za 2022 r. w wyniku ugody frankowej, umorzenia części kredytu oraz całkowitej spłaty kredytu w oparciu o aktualnie obowiązującą ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pana stanowisko w sprawie (wynikające z wniosku, jak i jego uzupełnień)
Powyższe kwoty wskazują, że nie osiągnięto przychodu, tylko poniesiono stratę. Wzięto kredyt na kwotę: ok. (…) PLN, spłacono kwotę ok. (…) PLN.
Wystawienie PIT-11 przez bank (…) uważa Pan za bezzasadne.
W ciągu 15 lat zostało spłacone ok. (…) PLN (ok. (…) rat kapitał + odsetki). Po 15 latach (wrzesień 2022 r.) w wyniku ugody z bankiem (przewalutowanie z CHF na PLN) i pozostało do spłaty ok. (…) PLN. Kredyt został w całości spłacony (…) 2022 r. w kwocie ok. (…) PLN. Czyli sumarycznie zostało spłacone ok. (…) PLN ((…) PLN + (…) PLN). W wyniku przewalutowania oraz umorzenia części kredytu Bank wystawi PIT-11 za 2022 r. argumentując osiągnięcie dochodu/przychodu od umorzonej kwoty części przeznaczonej na dowolny cel. Kredyt został zaciągnięty na kwotę ok. (…) PLN, zostało spłacone ok. (…) PLN. Powyższe kwoty oraz wyliczenia wskazują, że nie został osiągnięty dochód/przychód, tylko została poniesiona strata. Nie ma podstawy do zapłacenia podatku.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Wskazać w tym miejscu również należy na art. 24c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który reguluje zasady ustalania różnic kursowych.
W myśl art. 24c ust. 1 ww. ustawy:
Różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.
Zgodnie z art. 24c ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5.
Stosownie natomiast do art. 24c ust. 3 pkt 3 ww. ustawy:
Ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz powołane wyżej przepisy prawa wyjaśnić należy, że na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych inne skutki prawnopodatkowe wywołuje przewalutowanie kredytu, a inne umorzenie tego kredytu.
W ramach operacji przewalutowania nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu – zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z wniosku wynika, że w 2007 r. wzięli Państwo (Pan z żoną) kredyt w banku (…) we frankach szwajcarskich na kwotę (…) CHF co stanowiło wówczas ok. (…) PLN. Był to kredyt refinansujący całkowitą spłatę 2 kredytów hipotecznych ((…) CHF + (…) CHF), zaciągniętych na cele mieszkaniowe oraz kwotę (…) PLN przeznaczoną na dowolny cel (zapis z umowy kredytowej: „Przeznaczenie kredytu: dowolny cel konsumpcyjny" - środki zostały przeznaczone na wykończenie mieszkania - cele mieszkaniowe). W ciągu 15 lat została spłacona kwota ok. (…) PLN (ok. (…) rat kapitał + odsetki). We wrześniu 2022 r. zawarli Państwo ugodę z bankiem (…) (przewalutowanie z CHF na PLN oraz umorzenie części kredytu) i pozostało do spłaty ok. (…) PLN. Kredyt został w całości spłacony (…) 2022 r. w kwocie ok. (…) PLN. Kwotę umorzenia stanowił tylko i wyłącznie kapitał kredytu. W wyniku przewalutowania oraz umorzenia części kredytu Bank (…) wystawi Panu PIT-11 za 2022 r. argumentując, że został osiągnięty przychód od umorzonej kwoty części przeznaczonej na dowolny cel.
Wątpliwość Pana – jak wynika w uzupełnień wniosku - budzi kwestia, czy w zaistniałej sytuacji ma Pan możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku części kredytu zaciągniętego na dowolny cel, gdzie zapis z umowy kredytowej brzmi: „Przeznaczenie kredytu: dowolny cel konsumpcyjny", natomiast środki zostały przeznaczone na wykończenie mieszkania - cele mieszkaniowe.
W tym miejscu nadmienić należy, że w niniejszej sprawie operacja przewalutowania kredytu refinansowego, o którym mowa we wniosku z franka szwajcarskiego na polskie złote jest dla Pana neutralna podatkowo.
Przystępując natomiast do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank wierzytelności od zaciągniętego kredytu refinansującego, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Tym samym, wartość umorzonej Panu kwoty wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego (o którym mowa we wniosku) na podstawie zawartej ugody z Bankiem stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.
Natomiast stosownie do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592), wyjaśnić należy, że zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 ww. rozporządzenia zmieniony rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2743), które wchodzi w życie 24 grudnia 2022 r. stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Natomiast § 3 komentowanego rozporządzenia reguluje, że:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Zaniechanie ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Zatem należy wskazać, że w stosunku do uzyskanego przez Pana w 2022 r. przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego hipotecznego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytów hipotecznych zaciągniętych na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Natomiast, w stosunku do uzyskanego przez Pana w 2022 r. przychodu związanego z umorzeniem części wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego zaciągniętego na spłatę kredytu w części zaciągniętej na dowolny cel, gdzie zapis z umowy kredytowej brzmi: „Przeznaczenie kredytu: dowolny cel konsumpcyjny" (mimo, że środki zostały przeznaczone na wykończenie mieszkania), nie znajdzie zastosowania ww. zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. W konsekwencji w związku z umorzeniem tej części kredytu refinansowego hipotecznego uzyskał Pan przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Zatem, w wyniku przewalutowania oraz umorzenia części kredytu Bank (…) słusznie wystawi Panu PIT-11 za 2022 r. argumentując, że został osiągnięty przychód od umorzonej kwoty części przeznaczonej na dowolny cel. Zauważyć bowiem należy, że zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w przypadku umorzenia kredytu refinansowego w sytuacji gdy został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast skoro w odniesieniu do ww. kredytu w kwocie (…) zł zapis z umowy kredytowej brzmi: „Przeznaczenie kredytu: dowolny cel konsumpcyjny", zatem nie jest on kredytem mieszkaniowym, zaciągniętym na wydatki o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ww. ustawy, a tym samym wyklucza możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Ponadto, należy wskazać, że z uwagi na fakt, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego – co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie w odniesieniu do Pana sytuacji prawnopodatkowej i nie wywołuje skutków prawnych dla Pana żony. Pana żona chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinna wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej wydanie (odpowiadającym wymogom określonym w art. 14b § 2-5 oraz art. 14f § 1-2 ustawy Ordynacja podatkowa).
Końcowo wskazać należy - w odniesieniu do przedstawionych kwot we wniosku - że kwestie te nie należą do kompetencji organu interpretacyjnego. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującego w polskim systemie podatkowym na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego rozliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy. W związku z powyższym, nie mogę odnieść się do kwot wskazanych przez Pana.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right