Postanowienie SN z dnia 15 listopada 2022 r., sygn. III CB 5/22

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Roman Trzaskowski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej

w dniu 15 listopada 2022 r.,

sprawy z wniosku J. O.

o zbadanie spełnienia przez sędziego Sadu Najwyższego Tomasza Szanciło wymogów niezawisłości i bezstronności w sprawie sygn. akt II CSKP 1046/22,

odrzuca wniosek.

UZASADNIENIE

W dniu 5 września 2022 r. do Sądu Najwyższego wpłynął wniosek powoda
‎o zbadanie spełnienia wymogów niezawisłości i bezstronności przez Sędziego Sądu Najwyższego Tomasza Szanciło (dalej - „Sędzia”) wyznaczonego do składu rozpoznającego skargę kasacyjną powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 17 lipca 2020 r. („Skarga kasacyjna”), kwestionującą ten wyrok
‎w części umarzającej postępowanie w pozostałym zakresie (sygn. akt Sądu Najwyższego II CSKP 1046/22). We wniosku domagał się, na podstawie art. 29 § 6 ustawy o Sądzie Najwyższym (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 1904 ze zm.; dalej – „u.S.N.”):

- stwierdzenia, że co do Sędziego zachodzi sytuacja braku niezawisłości
‎i bezstronności w mającej być rozpoznawaną przed Sądem Najwyższym sprawie ze Skargi kasacyjnej, z uwzględnieniem okoliczności towarzyszących powołaniu tego Sędziego do Sądu Najwyższego i jego postępowania po powołaniu, co
‎w okolicznościach powyższej sprawy może doprowadzić do naruszenia standardu niezawisłości lub bezstronności, mającego wpływ na jej wynik z uwzględnieniem okoliczności dotyczących Powoda oraz charakteru sprawy,

- wyłączenia Sędziego od rozpoznania Skargi kasacyjnej.

W uzasadnieniu wskazał przede wszystkim, że Sędzia został powołany na urząd sędziego Sądu Najwyższego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. ‎o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 3; dalej – „Ustawa nowelizująca”), która to ustawa była jednym z wielu aktów zmierzających do ograniczenia albo wręcz zniesienia – ‎z naruszeniem Konstytucji, w ramach przemodelowania trójpodziału władzy na dwupodział (władza sądownicza miałaby stanowić element władzy wykonawczej) - niezawisłości sędziowskiej i praworządności, stwarzając zarazem okazje do szybkich awansów i karier dla osób, które w normalnych warunkach mogłyby nie mieć na to szans. Wprawdzie trudno stwierdzić, jakie czynniki – osobiste ambicje czy też dążenie do łagodzenia skutków rozpadu ustroju demokratycznego następującego po 2015 r. (o potencjalnie trwałym charakterze) - zadecydowały ‎o ubieganiu się w takich okolicznościach przez sędziów, w tym Sędziego, o urząd sędziego Sądu Najwyższego, jednak żaden kwalifikowany prawnik, a zwłaszcza sędzia, nie powinien był zdecydować się na taki krok, czego potwierdzeniem jest fakt, że z wielotysięcznej rzeszy kwalifikowanych prawników na kandydowanie takie decydowały się jedynie pojedyncze osoby, w tym bez ponadprzeciętnego dorobku zawodowego ocenianego wedle wypracowanych przez wiele lat kryteriów. ‎W każdym razie w świetle uchwały składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. akt BSA I -4110-1/2 („Uchwała połączonych Izb”) oraz „orzecznictwa trybunałów międzynarodowych (TSUE i ETPCZ)” objęcie urzędu w takich okolicznościach bezspornie oznacza, że Sędzia nie jest uprawniony do orzekania ‎w Sądzie Najwyższym w tym znaczeniu, że skład z jego udziałem będzie musiał być uznany za sprzeczny z przepisami prawa. Zdaniem wnioskodawcy oceny tej nie podważa orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 kwietnia 2020 r., ‎U 2/20, gdyż jego wadliwość jest tak oczywista i daleko idąca - Trybunał Konstytucyjny wydał je poza swoimi kompetencjami, w wadliwym składzie, ‎a sprawozdawcą był były poseł partii rządzącej (jeden z głównych autorów reformy sądownictwa zaistniałej po 2015 r., jednoznacznie negatywnie ocenionej ‎w Uchwale połączonych Izb) - że w orzecznictwie polskich sądów i sądów ponadpaństwowych jest ono traktowane jako nieistniejące i ignorowane, a nawet jeżeli uznać je za istniejące, stanowi tzw. eksces orzeczniczy.