Wyrok SN z dnia 16 lutego 2022 r., sygn. III PSKP 58/21

Żądanie pracodawcy od pracownika zwrotu równowartości składek na ubezpieczenia społeczne, zapłaconych do organu rentowego w sytuacji określonej w art. 8 ust. 2a i art. 18 ust. 1a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w aspekcie zasad współżycia społecznego z art. 411 pkt 2 k.c. nie powinno wykraczać poza terminy przedawnienia przewidziane dla odpowiedzialności pracownika w art. 291 k.p. (w zw. z art. 300 k.p.).

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dawid Miąsik (przewodniczący) ‎

SSN Józef Iwulski ‎

SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa […] Szpitala […] w W. ‎przeciwko K. W.-P. ‎o zapłatę, ‎po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 16 lutego 2022 r., ‎skargi kasacyjnej pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W. ‎z dnia 9 grudnia 2019 r., sygn. akt VIII Pa […],

I. uchyla zaskarżony wyrok i oddala apelację,

II. zasądza od powoda […] Szpitala […] w W. na rzecz pozwanej K. W.-P. 2.830 zł (dwa tysiące osiemset trzydzieści) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z 9 grudnia 2019 r. uwzględnił apelację powoda […] Szpitala Klinicznego […] SPZOZ w W. i wyrokiem z 9 grudnia 2019 r. zmienił oddalający powództwo wyrok Sądu Rejonowego w W. z 6 sierpnia 2018 r. w ten sposób, że zasądził od pozwanej K. W.-P. na rzecz powoda kwotę 18.400,04 zł, rozkładając obowiązek zapłaty na 24 raty miesięczne i obciążając pozwaną w części kosztami procesu.

Powód wniósł pozew 6 grudnia 2016 r. wobec zapłaty składek za pozwaną po stwierdzeniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych dodatkowego zatrudnienia pozwanej w sytuacji z art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Sąd Rejonowy w W. wydał nakaz zapłaty 7 lutego 2017 r. W sprzeciwie pozwana wniosła o oddalenie powództwa.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwana jest lekarzem i była pracownikiem Szpitala (powoda). Szpital zawarł umowy na świadczenia usług medycznych z zakresu medycyny ratunkowej – zapewnienie dyżurów medycznych z Niepublicznym ZOZ Prywatną Przychodnia Lekarską prowadzoną przez C. S. z siedzibą w O. . Do realizacji umów Niepubliczny ZOZ zatrudniał na podstawie umów zlecenia pracowników Szpitala. Zachodziła potrzeba zapewniania ciągłości pracy jednostki w sytuacji braków kadrowych, było zbyt mało lekarzy, by mogli odbywać dyżury w ramach stosunku pracy, bez naruszenia przepisów dotyczących czasu pracy. Pozwana była zatrudniona od czerwca 2009 r. do grudnia 2011 r. na podstawie kolejnych umów zlecenia z NZOZ. Przedmiot umów pokrywał się z obowiązkami pozwanej wynikającymi z umowy o pracę i dotyczył udzielania świadczeń zdrowotnych podczas dyżurów. Z inicjatywą podpisania umów przez lekarzy wyszła strona powodowa. Dyżury nie były liczone do czasu pracy lekarzy. Pozwana była przekonana, że umowa zlecenia zaproponowana jej przez pracodawcę została prawidłowo ukształtowana i opłacona. Z problemem prawidłowości naliczenia składek lekarze zetknęli się po raz pierwszy w 2013 r., gdy byli wzywani na świadków przez Sąd w sprawie podstawy wymiaru składek. Nie spodziewali się, że po zakończeniu spraw Szpital zwróci się do nich o zwrot składek. Pozwana w całości zużyła kwoty wypłacone jej z tytułu wynagrodzenia za pracę i wykonanych umów zlecenia. Spożytkowała je na bieżące wydatki życiowe, spłatę kredytu. Nie spodziewała się, że będzie wezwana do zwrotu części otrzymanych kwot. Nie łączyła obowiązku zwrotu składek ze sprawami, jakie toczyły się przed Sądem Okręgowym w sprawie podstawy wymiaru składek lekarzy i nie spodziewała się, że Szpital kiedykolwiek zwróci się do niej o zwrot części kwoty, jaką uzyskała z tytułu wynagrodzenia. Z roszczeniem zwrotu pozwana spotkała się po raz pierwszy w 2016 r., kiedy otrzymała wezwanie do zapłaty od strony powodowej.