Wyrok SN z dnia 10 maja 2021 r., sygn. I CSKP 77/21

Jeżeli nacjonalizacja firmy została oparta na nieważnych decyzjach, nie można wykluczyć odpowiedzialności państwa za późniejsze pogorszenie i likwidację jej majątku.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący)

SSN Marian Kocon

‎SSN Władysław Pawlak (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa K. spółki z o.o. z siedzibą w P. ‎przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi Rozwoju, Pracy i Technologii poprzednio Ministrowi Przedsiębiorczości i Technologii o zapłatę, ‎po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 28 kwietnia 2021 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 29 listopada 2018 r., sygn. akt I ACa (…),

1. uchyla zaskarżony wyrok w punkcie I (pierwszym) oraz w punkcie III (trzecim) i w tej części sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu w (…) do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego;

2. oddala skargę kasacyjną w pozostałej części.

Uzasadnienie

Strona powodowa K. sp. z o.o. w P. w pozwie skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi Gospodarki (w toku postępowania miały miejsce zmiany nazwy jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa, które były uwzględniane w zapadających orzeczeniach) domagała się zasądzenia kwoty 1 584 000 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 1 215 876 zł od dnia 20 marca 2008 r. do dnia zapłaty i od kwoty 287 524 zł od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania obejmującego kwoty odpowiadające wartości gruntu, budynków, maszyn i urządzeń wchodzących w skład przedsiębiorstwa odebranego przez pozwanego na skutek wadliwych aktów nacjonalizacyjnych oraz wartość utraconych korzyści za okres od dnia 17 października 1997 r. do dnia 31 maja 2007 r.

Wyrokiem z dnia 12 lutego 2015 r. Sąd Okręgowy w W. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 240 809 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 lutego 2015 r. do dnia zapłaty, a w pozostałej części powództwo oddalił. W uzasadnieniu ustalił m.in., że zarządzeniem administracyjnym z dnia 5 listopada 1945 r. nad należącym do strony powodowej przedsiębiorstwem M. K. w K. został ustanowiony zarząd przymusowy, zaś orzeczeniem z dnia 24 maja 1948 r. Minister Przemysłu i Handlu orzekł o przejściu na własność Państwa m.in. tego przedsiębiorstwa na podstawie ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejściu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. Nr 3, poz. 17). Orzeczeniem z dnia 14 kwietnia 1961 r. Minister Przemysłu Spożywczego i Skupu zatwierdził protokół zdawczo-odbiorczy tego przedsiębiorstwa i orzekł, że składniki majątkowe objęte protokołem z dnia 20 października 1949 r. ze zmianami z 20 lutego 1951 r., 20 kwietnia 1951 r. i 13 października 1960 r. zostają przejęte na własność Państwa. Przedsiębiorstwo zostało objęte we władanie przez P. w W.. Decyzją z dnia 14 marca 2007 r. Minister Gospodarki stwierdził nieważność zarządzenia z dnia 5 listopada 1945 r. o ustanowieniu zarządu państwowego oraz orzeczenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 24 maja 1948 r. w zakresie rozstrzygnięcia odnoszącego się do młyna gospodarczego i tartaku, ale nie stwierdził nieważności tego orzeczenia co do rozstrzygnięcia dotyczącego młyna handlowego. Z kolei decyzją z dnia 10 stycznia 2008 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi stwierdził nieważność orzeczenia z dnia 14 kwietnia 1961 r. w sprawie zatwierdzenia protokołu zdawczo - odbiorczego w części dotyczącej młyna gospodarczego i tartaku oraz odmówił stwierdzenia nieważności tego orzeczenia co do młyna handlowego.