Wyrok SN z dnia 20 sierpnia 2021 r., sygn. II CSKP 87/21

Dla zastosowania art. 530 k.c. istotne jest nie tyle to, czy chroniona wierzytelność jest już w pełni zaktualizowana (np. bezwarunkowa, wymagalna, niezależna od spełnienia świadczenia przez kontrahenta) czy skonkretyzowana, ile to, czy aktualne są racje przemawiające za przyznaniem wierzycielowi silniejszej („wierzyciel”) albo słabszej („przyszły wierzyciel”) ochrony. Słabsza ochrona „przyszłego wierzyciela” wynika z jednej strony z tego, iż dokonując czynności (później zaskarżonej) osoba nie będąca jeszcze dłużnikiem (przyszły dłużnik) korzysta ze swobody dysponowania majątkiem i co do zasady nie ma obowiązku troszczenia się o interesy majątkowe osób, z którymi nie łączy go więź kontraktowa (przyszłych wierzycieli), a z drugiej – z tego, że decydując o nawiązaniu więzi z taki dłużnikiem już po dokonaniu przezeń przedmiotowej czynności, wierzyciel może i powinien ocenić jego aktualną sytuację majątkową i zdolność do wywiązywania się z zobowiązania. Dlatego też ochrona pauliańska ogranicza się w takich przypadkach tylko do sytuacji, w których dłużnik działał „w zamiarze” pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli - sama świadomość pokrzywdzenia nie jest wystarczająca - a więc przewidując powstanie długu, przez wcześniejsze uszczuplenie majątku dążył do osiągnięcia (przyszłego) stanu niewypłacalności, uniemożliwiającego wierzycielom przymusowe zaspokojenie w całości albo w części.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący)

SSN Marian Kocon

SSN Roman Trzaskowski (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa Banku (…) Spółki Akcyjnej w W. przeciwko M.W. ‎o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 11 sierpnia 2021 r., ‎skargi kasacyjnej pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 28 lutego 2019 r., sygn. akt IV Ca (…),