Wyrok SN z dnia 12 lutego 2020 r., sygn. II UK 278/18

Dokonując weryfikacji podstawy wymiaru składki w oparciu o zmienną w postaci zamiaru nadużycia świadczeń z ubezpieczenia społecznego (mając na uwadze zasadę solidarności społecznej, płacy słusznej, sprawiedliwej i godziwej) nie można skoncentrować uwagi na interesach organu rentowego i środków przez niego administrowanych, zasadnicze znaczenie mają bowiem relacje zachodzące na rynku zatrudnienia. Nie jest nadużyciem opłacanie składek od wynagrodzenia wprawdzie relatywnie wysokiego, jednak występującego w praktyce. Czynniki słuszności, sprawiedliwości i godziwości korespondują bowiem z regułami rynkowymi. W rezultacie, zasada solidarności społecznej zostanie naruszona nie wówczas, gdy ubezpieczony otrzyma wysokie świadczenie (choćby przed zdarzeniem ubezpieczeniowym jedynie przez krótki okres opłacał składki), ale wtedy, gdy na podstawie okoliczności towarzyszących można wykazać, że podstawa wymiaru składek została określona na wysokim poziomie z uwagi na znane, nieuchronne i pewne zdarzenie ubezpieczeniowe (na przykład stan ciąży). Jedynie taki motyw uzasadnia twierdzenie, że ustalenie wysokiego wynagrodzenia (podstawy wymiaru składek) jest nadużyciem.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)

‎SSN Piotr Prusinowski (sprawozdawca)

SSN Krzysztof Rączka

w sprawie z wniosku A. W. ‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B. z udziałem C. Spółki z o.o. w B. ‎o ustalenie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 12 lutego 2020 r., skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 29 stycznia 2018 r., sygn. akt III AUa (…),

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w (…) do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 25 lipca 2016 r. stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne A. W. z tytułu zatrudnienia w charakterze pracownika w C. Spółka z o.o. - od 1 kwietnia 2016 r. - jest nieważna z mocy prawa zgodnie z art. 58 k.c, (pkt I). Organ rentowy ustalił również podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne A. W., począwszy od kwietnia 2016 r. w wysokości 3.000 zł. Ponadto wskazał, że za miesiące, w których wykazywane były okresy niezdolności do pracy podstawa wymiaru składek powinna być ustalona zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 92 k.p. (pkt II).