Wyrok WSA w Łodzi z dnia 19 maja 2021 r., sygn. akt I SA/Łd 265/21

Jeżeli wskutek przedterminowego rozwiązania umowy leasingu finansowego z przyczyn leżących po stronie korzystającego leasingodawcy będzie przysługiwać ostatecznie mniejsza zapłata niż pierwotnie umówiona, to powinno to znaleźć odzwierciedlenie w podstawie opodatkowania.

Gazeta Prawna nr 112/2021

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział I w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bożena Kasprzak (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Joanna Grzegorczyk-Drozda, Asesor WSA Grzegorz Potiopa, po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2021 roku na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi A S.A. z siedzibą w Ł. na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 stycznia 2021 r. nr 0113-KDIPT1-2.4012.499.2020.3.JSZ w przedmiocie podatku od towarów i usług 1. uchyla zaskarżoną interpretację; 2. zasądza od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej na rzecz strony skarżącej kwotę 200,– (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Zaskarżoną interpretacją z dnia 19 stycznia 2021 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że stanowisko wnioskodawcy A Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł., przedstawione we wniosku z dnia 2 lipca 2020 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości wystawienia korekty faktury dokumentującej wydanie przedmiotu leasingu oraz dokonania obniżenia podstawy opodatkowania w przypadku wygaśnięcia bądź przedterminowego rozwiązania umowy leasingu finansowego - jest nieprawidłowe.

We wniosku i piśmie uzupełniającym przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką akcyjną, polskim rezydentem podatkowym, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy usługi m.in. w zakresie leasingu oraz udzielania pożyczek. Przedmiotem działalności Spółki jest w szczególności leasing finansowy (PKD 64.91.Z). Spółka, jako leasingodawca (finansujący), zawiera z klientami jako leasingobiorcami (dalej: "Korzystający") umowy leasingu, w rozumieniu art. 17a pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2017 r., poz. 865 ze zm.), dalej "ustawa o CIT", na podstawie których oddaje im, na uzgodniony czas, do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji, będące własnością Spółki. Umowy tzw. leasingu finansowego są zawierane na czas oznaczony i spełniają warunki określone w art. 17f ustawy o CIT, co oznacza, że odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej przedmiotu leasingu w podstawowym okresie trwania umowy leasingu dokonuje Korzystający, zaś z pierwszym dniem po zakończeniu umowy leasingu finansowego w przypadku wypełnienia przez Korzystającego wszystkich zobowiązań wynikających z tej umowy, Spółka odpłatnie przenosi na Korzystającego własność przedmiotu leasingu. Z punktu widzenia podatku VAT, Spółka wydając przedmiot leasingu Korzystającemu dokonuje, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 9 ustawy o VAT, dostawy towarów, która potwierdzona jest wystawieniem przez Spółkę faktury na pełną wartość przedmiotu leasingu wraz z podatkiem należnym VAT według właściwej stawki podatku VAT. Zważywszy na przepisy art. 17f ustawy o CIT opłaty okresowe (raty leasingowe) dokumentowane są notą księgową. Niekiedy jednak, umowy leasingu finansowego wygasają lub zostają rozwiązane – z winy Korzystającego – przed upływem terminu, na jaki zostały zawarte. Do takich okoliczności należy między innymi stwierdzenie szkody całkowitej, utrata przedmiotu leasingu (np. w wyniku kradzieży), bądź windykacja i sprzedaż przedmiotu leasingu osobie trzeciej na skutek zaprzestania płatności rat leasingowych przez Korzystających. Zgodnie z umową leasingu, w przypadku wygaśnięcia umowy na skutek wystąpienia szkody całkowitej, po otrzymaniu odszkodowania ubezpieczeniowego od ubezpieczyciela Spółka dokonuje ostatecznego rozliczenia należności wynikających z umowy leasingu. Jeżeli otrzymana przez Spółkę od ubezpieczyciela kwota odszkodowania ubezpieczeniowego, powiększona o cenę sprzedaży netto pozostałości powypadkowych (o ile występują i zostaną sprzedane do czasu dokonania rozliczenia) i pomniejszona o kwotę netto poniesionych przez Spółkę dodatkowych kosztów związanych z likwidacją szkody, jest niższa niż tzw. kwota zdyskontowana, wówczas Korzystający jest zobowiązany do zapłaty na rzecz Spółki różnicy pomiędzy wartością odszkodowania ubezpieczeniowego a kwotą zdyskontowaną. W przypadku, gdy ubezpieczyciel odmawia przyznania odszkodowania ubezpieczeniowego lub nie wypłaca tego odszkodowania w terminie 30 dni od dnia wysłania Korzystającemu przez Spółkę pisemnego potwierdzenia wygaśnięcia umowy leasingu, to niezależnie od przyczyn takiego stanowiska ubezpieczyciela, Wnioskodawca jest uprawniony do żądania od Korzystającego kwoty zdyskontowanej powiększonej o poniesione przez Spółkę koszty związane z przedmiotem leasingu, w tym koszty związane z likwidacją szkody. Kwota zdyskontowana, zgodnie z umową leasingu, oznacza powstającą w przypadku wygaśnięcia lub wypowiedzenia umowy leasingu należność finansującego, stanowiącą sumę zdyskontowanych okresowych opłat leasingowych netto, których termin płatności nie nastąpił do dnia wygaśnięcia lub wypowiedzenia umowy leasingu. Ponadto, zgodnie z umową leasingu, Spółka może wypowiedzieć ze skutkiem natychmiastowym umowę leasingu z winy Korzystającego, jeżeli: ( Korzystający pozostaje w zwłoce w zapłacie wstępnej opłaty leasingowej lub co najmniej jednej okresowej opłaty leasingowej lub innych należności na łączną kwotę co najmniej jednej okresowej opłaty leasingowej i pomimo wyznaczenia dodatkowego terminu zapłaty tych należności wraz z odsetkami nie uiścił ich; ( Korzystający naruszy postanowienia umowy leasingu dotyczące przedmiotu leasingu, w zakresie określonym w art. 709¹¹ lub art. 709¹² ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145., dalej: "Kodeks Cywilny") i pomimo wyznaczenia dodatkowego terminu do zaniechania tych naruszeń lub usunięcia zmian nie uczynił tego. W przypadku wypowiedzenia umowy leasingu z uwagi m.in. na zaleganie przez Korzystającego z opłatami leasingowymi, Korzystający jest zobowiązany niezwłocznie, nie później niż w terminie wyznaczonym przez Spółkę, zwrócić kompletny przedmiot leasingu na swój koszt i ryzyko w miejsce wskazane przez Spółkę na terenie Polski wraz ze wszystkimi dokumentami związanymi z przedmiotem leasingu, wolny od wad fizycznych oraz oznaczeń Korzystającego. Niezależnie od tego Spółka jest także uprawniona do odbioru przedmiotu leasingu na koszt Korzystającego z miejsca znajdowania się przedmiotu leasingu bez potrzeby uzyskiwania odrębnej zgody Korzystającego. W przypadku, gdy po wypowiedzeniu umowy leasingu uzyskana przez Spółkę cena sprzedaży netto przedmiotu leasingu albo wartość netto przedmiotu leasingu ustalona przy oddaniu przedmiotu leasingu osobie trzeciej do używania lub wartość rynkowa netto przyjęta w przypadku przejęcia na potrzeby własne, po potrąceniu kwoty netto kosztów poniesionych przez Spółkę w związku z odebraniem przedmiotu leasingu, jego wyceną, transportem, naprawą, usunięciem oznaczeń Korzystającego, ubezpieczeniem, w tym w okresie po wypowiedzeniu umowy leasingu, przechowaniem, konserwacją, sprzedażą lub przygotowaniem przedmiotu leasingu do niej, jest niższa od kwoty zdyskontowanej, wówczas Korzystający jest zobowiązany zapłacić Spółce różnicę, niezależnie od wszelkich innych wymagalnych wierzytelności głównych i ubocznych Spółki wobec Korzystającego. Prawo do żądania przez Spółkę określonych kwot z tytułu przedterminowego wypowiedzenia umowy z winy Korzystającego bądź jej wygaśnięcia, ma na celu zabezpieczenie interesów Spółki i zrekompensowanie jej straty z tytułu wcześniejszego zakończenia umowy leasingu, pełni zatem – na gruncie prawa cywilnego – funkcję odszkodowania za szkodę wyrządzoną finansującemu wskutek naruszenia przez korzystającego umowy leasingu z przyczyn, za które on odpowiada (np. wyrok Sąd Najwyższy z 15 lutego 2008 r., sygn. akt I CSK 354/07, potwierdza, że tego rodzaju opłata stanowi "odszkodowanie o wysokości umownie określonej przez wskazanie kryteriów do jego obliczenia").