Instrumenty finansowe

Tematyka instrumentów finansowych jest bardzo istotna w kontekście zamknięcia roku, gdyż oprócz dokonania wyceny ważne jest także odpowiednie sklasyfikowanie instrumentów finansowych do właściwych kategorii, bo od tego zależy metoda ich wyceny. Aby więc dokonać odpowiedniego ich przyporządkowania do poszczególnych kategorii, należy zapoznać się z poszczególnymi definicjami i pojęciami związanymi z instrumentami finansowymi.

Szczegółowe zasady uznawania, metody wyceny, zakres ujawniania i sposób prezentacji instrumentów finansowych wynikają z rozporządzenia Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych.

Przepisy rozporządzenia stanowią przepisy szczególne w stosunku do przepisów ustawy o rachunkowości, a tym samym należy je stosować w pierwszej kolejności. W przypadku braku możliwości stosowania przepisów rozporządzenia należy stosować ogólne zasady prezentacji i wyceny zawarte w ustawie o rachunkowości.

W ustawie o rachunkowości istnieje tylko ogólna definicja instrumentów finansowych, która jest właśnie uszczegółowiona w rozporządzeniu.

Przepisów rozporządzenia w sprawie instrumentów finansowych mogą nie stosować jednostki, które za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej dwóch z trzech wielkości wymienionych w art. 28b ustawy o rachunkowości, tj.:

sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego - 25,5 mln zł,

przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy - 51 mln zł,

średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty - 50 osób.

Przy czym z tego uproszczenia nie mogą skorzystać jednostki określone w art. 3 ust. 1e pkt 1-6 ustawy o rachunkowości oraz jednostki mikro.

Na podstawie art. 28a ustawy o rachunkowości jednostki mikro nie wyceniają aktywów i pasywów według wartości godziwej i skorygowanej ceny nabycia. Nie stosują więc przepisów rozporządzenia o instrumentach finansowych.

Instrumentem finansowym jest kontrakt, który powoduje powstanie: