Jakie skutki w VAT wywołuje wywłaszczenie nieruchomości

Odszkodowania nie podlegają VAT. Jednak w przypadku wywłaszczenia nieruchomości odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Przy czym do opodatkowania VAT czynności wywłaszczenia dojdzie tylko wtedy, gdy właściciel wywłaszczanego gruntu ma status podatnika VAT, a grunt jest wykorzystywany przez niego w działalności gospodarczej.

W związku z otrzymywaniem przez podatników odszkodowań nie dochodzi do opodatkowania VAT. Wyjątek dotyczy otrzymywania przez podatników odszkodowań za wywłaszczane towary, w szczególności nieruchomości.

1. Wywłaszczenie jako czynność podlegająca opodatkowaniu VAT

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT za podlegającą opodatkowaniu VAT dostawę towarów uznaje się również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie oraz
2. przeniesienie - z mocy prawa - prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie; takie przypadki występują znacznie częściej.

Dlatego odszkodowania otrzymywane przez podatników za wywłaszczane nieruchomości stanowią wynagrodzenie z tytułu podlegających opodatkowaniu VAT dostaw towarów. Dotyczy to w szczególności odszkodowań otrzymywanych:

• • z tytułu przechodzenia z mocy prawa na własność jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne (art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami) oraz
  • za nieruchomości wywłaszczane na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami.