Kiedy podatnik VAT może anulować wystawioną fakturę

W praktyce działalności gospodarczej zdarzają się przypadki, gdy podatnik wystawi fakturę dokumentującą czynności, które ostatecznie nie dochodzą do skutku. Najbardziej praktyczną drogą wycofania się z takiej sytuacji będzie anulowanie błędnie sporządzonego dokumentu. Anulowanie faktury nie zostało wprawdzie usankcjonowane w przepisach VAT, ale przy spełnieniu odpowiednich warunków jest ono jednak powszechnie akceptowane przez organy podatkowe.

Przepisy ustawy o VAT, regulując kwestię naprawy błędów popełnionych przy wystawianiu faktur, wskazują na sporządzanie faktur korygujących (art. 106j ustawy o VAT). Jak wynika z tych przepisów, fakturę korygującą wystawia się w przypadku:

• udzielenia obniżki ceny w formie rabatu,
• udzielenia opustów i obniżek cen,
• dokonania zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,
• dokonania zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty - w przypadku faktur zaliczkowych,
• podwyższenia ceny,
• stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.

Ustawodawca, odnosząc się do naprawy błędów popełnionych w wystawionych fakturach, nie wskazuje natomiast na możliwość anulowania nieprawidłowo sporządzonego dokumentu.

W praktyce przyjmuje się, że w określonych sytuacjach dopuszczalne jest wycofanie się z błędnej faktury w drodze jej anulowania. Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie wykształcił się utrwalony pogląd dotyczący warunków, których spełnienie umożliwia anulowanie faktury.

1. Skutki anulowania faktury

Efekt finansowy anulowania faktury oraz wystawienia faktury korygującej daną transakcję do „zera” jest zasadniczo identyczny. Anulowanie faktury oznacza jednak, że transakcja w ogóle nie miała miejsca, co odróżnia w sposób jednoznaczny anulowanie faktury od sporządzenia faktury korygującej.