Nowe zasady wygasania stosunków pracy w razie śmierci pracodawcy prowadzącego działalność gospodarczą

Od 25 listopada 2018 r. ustanowienie zarządu sukcesyjnego przez pracodawcę prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą nie spowoduje wygaśnięcia umów o pracę z dniem jego śmierci. Nastąpi to tylko wtedy, gdy w czasie wykonywania zarządu pracownicy zmarłego nie zostaną przejęci przez nowego pracodawcę. Takie zmiany w zakresie wygasania stosunków pracy wprowadziła ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.

Do 24 listopada 2018 r. śmierć pracodawcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą i brak przejęcia jego pracowników w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy przez innego pracodawcę powodowała wygaśnięcie stosunków pracy z dniem śmierci pracodawcy, ponieważ nie było podstawy prawnej do dalszego prowadzenia firmy zmarłego (art. 63² § 1 Kodeksu pracy przed nowelizacją). Po tym dniu, w którym weszły w życie przepisy ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (dalej: ustawa sukcesyjna) wprowadzającej zmiany w przepisach Kodeksu pracy, reguła wygaśnięcia umów o pracę z dniem śmierci pracodawcy nadal obowiązuje. Nie ma ona jednak zastosowania w odniesieniu do pracodawców, którzy we własnym imieniu wykonują działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). W przypadku ich śmierci do wygaśnięcia będzie dochodzić w późniejszych terminach, zależnych od ustanowienia lub nieustanowienia zarządu sukcesyjnego.

Zarząd sukcesyjny polega na wyznaczeniu osoby fizycznej o pełnej zdolności do czynności prawnych do tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci jego właściciela (zob. Zasady ustanowienia zarządu sukcesyjnego). Celem ustawy sukcesyjnej jest bowiem przede wszystkim zachowanie ciągłości funkcjonowania firmy zmarłego przedsiębiorcy i kontynuacja zatrudnienia u nowego pracodawcy. Ma ona także zabezpieczyć i zagwarantować ochronę uprawnień osób trzecich, związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, zwłaszcza: pracowników, kontrahentów, konsumentów, a także podmiotów współpracujących z przedsiębiorcą.