Potrącenia z wynagrodzeń i zasiłków – praktyczne problemy

Wstęp

Obowiązkiem pracodawcy lub zleceniodawcy jest dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia pracownika albo wierzytelności zleceniobiorcy na podstawie zawiadomienia organów administracji państwowej i komorników. Pracodawca/zleceniodawca musi też na bieżąco informować te podmioty o każdej zmianie okoliczności wpływających na możliwość potrącenia, np. o osiąganiu przez zatrudnionego dłużnika wyłącznie wynagrodzenia minimalnego albo o rozwiązaniu z nim stosunku pracy czy też zakończeniu współpracy na podstawie umowy cywilnoprawnej. Za uchybienie tym obowiązkom pracodawcy/zleceniodawcy grozi grzywna w wysokości do 2000 zł. Oprócz tego na pracodawcy/zleceniodawcy ciąży odpowiedzialność odszkodowawcza za naruszenie obowiązków wynikających z zajęcia bądź za złożenie niezgodnego z prawdą oświadczenia o rodzaju przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia albo dokonanie wypłaty zajętej części wynagrodzenia dłużnikowi. Należy bowiem przyjąć, że podmiot zatrudniający pracowników i/lub zleceniobiorców, uchybiając swoim obowiązkom związanym z egzekucją, wyrządził szkodę wierzycielowi.

Jednocześnie należy pamiętać, że wynagrodzenie za pracę jest chronione przed nadmiernymi potrąceniami przez przepisy Kodeksu pracy, które wyznaczają granice potrąceń i kwoty wolne od potrąceń. W niektórych przypadkach taką ochroną objęte są wierzytelności przysługujące osobom zatrudnionym na innej podstawie niż stosunek pracy, np. zleceniobiorcom czy wykonawcom umowy o dzieło. Obecnie o tym, czy dana wierzytelność będzie podlegać ochronie przed potrąceniami, decyduje podmiot, który wszczął egzekucję.

Dokonując potrąceń, należy zwrócić uwagę, że od 1 lipca 2018 r. zmieniły się zasady ustalania kwot wolnych m.in. od zasiłków z ubezpieczenia społecznego, a tym samym ich wysokość. Obecnie, konkretna kwota wolna jest przypisana do danego rodzaju potrącenia (do 30 czerwca 2018 r. stawki te były ustalone jako procent zasiłku/świadczenia). Nowe kwoty uwzględniają poziom minimum socjalnego w 1-osobowym gospodarstwie emeryckim i będą corocznie waloryzowane od 1 marca, na takich samych zasadach jak emerytury i renty.