(1)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 260/2012 (4) zapewnia podstawę jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA). Aby tworzyć korzystne warunki sprzyjające zwiększeniu konkurencji, w szczególności w zakresie płatności w punkcie interakcji, projekt SEPA należy stale aktualizować w celu uwzględnienia innowacji i zmian rynkowych w zakresie płatności, wspierania rozwoju nowych ogólnounijnych produktów płatniczych oraz ułatwiania dostępu nowym podmiotom wchodzącym na rynek.

(2)

W 2017 r. pod auspicjami Europejskiej Rady ds. Płatności dostawcy usług płatniczych uzgodnili ogólnounijny schemat natychmiastowej realizacji poleceń przelewu w euro. Działania europejskiej branży płatności okazały się niewystarczające do zapewnienia wysokiego poziomu wykorzystania poleceń przelewu natychmiastowego w euro na poziomie Unii. Jedynie powszechny i szybki wzrost wykorzystania tego rodzaju płatności mógłby wyzwolić pełnowymiarowe efekty sieciowe poleceń przelewu natychmiastowego w euro, prowadząc do korzyści i wzrostu efektywności ekonomicznej dla użytkowników usług płatniczych i dostawców usług płatniczych, zmniejszenia koncentracji na rynku oraz zwiększenia konkurencji i wyboru płatności elektronicznych, w szczególności w przypadku płatności transgranicznych w punkcie interakcji.

(3)

W rozporządzeniu (UE) nr 260/2012 określono wymogi techniczne i handlowe w odniesieniu do poleceń przelewu i poleceń zapłaty w euro. Polecenia przelewu natychmiastowego w euro są stosunkowo nową kategorią poleceń przelewu w euro, która pojawiła się na rynku dopiero po przyjęciu tego rozporządzenia. Konieczne jest zatem określenie szczególnych wymogów mających zastosowanie do poleceń przelewu natychmiastowego w euro, obok wymogów ogólnych mających zastosowanie do wszystkich poleceń przelewu, by zapewnić właściwe funkcjonowanie i integrację rynku wewnętrznego.

(4)

Aby zwiększyć dostępność poleceń przelewu natychmiastowego i rozszerzyć korzyści z nimi związane na użytkowników usług płatniczych, państwa członkowskie, których walutą nie jest euro, powinny mieć możliwość stosowania zasad równoważnych z zasadami określonymi w niniejszym rozporządzeniu zmieniającym do krajowych poleceń przelewu natychmiastowego realizowanych w ich własnej walucie.

(5)

Z myślą o zwiększeniu wykorzystania poleceń przelewu natychmiastowego w euro przyjęto już lub zaproponowano szereg krajowych rozwiązań regulacyjnych, m.in zwiększenie ochrony użytkowników usług płatniczych przed wysłaniem środków pieniężnych do niezamierzonego odbiorcy płatności oraz określenie procesu przestrzegania obowiązków wynikających ze środków ograniczających przyjętych przez Unię. Różnice między tymi krajowymi rozwiązaniami regulacyjnymi stwarzają ryzyko fragmentacji rynku wewnętrznego, w wyniku czego wzrosłyby koszty przestrzegania przepisów ze względu na różne zestawy krajowych wymogów regulacyjnych, a realizacja transgranicznych poleceń przelewu natychmiastowego byłaby utrudniona. Należy zatem wprowadzić jednolite zasady dotyczące poleceń przelewu natychmiastowego w euro, włącznie z transgranicznymi poleceniami przelewu natychmiastowego, aby zapobiec powstawaniu takich przeszkód.

(6)

Przed pojawieniem się poleceń przelewu natychmiastowego transakcje płatnicze były zazwyczaj łączone przez dostawców usług płatniczych i przekazywane do systemu płatności detalicznych w celu przetworzenia oraz dokonania rozliczeń i rozrachunków w uprzednio określonych terminach. W systemach płatności detalicznych wykorzystywanych obecnie do przetwarzania poleceń przelewu natychmiastowego w euro transakcje płatnicze zgłaszane są jednak indywidualnie i przetwarzane przez całą dobę w czasie rzeczywistym. Aby odzwierciedlić tę sytuację, należy zmienić definicję terminu „system płatności detalicznych” zawartą w rozporządzeniu (UE) nr 260/2012.

(7)

Zapewnienie wszystkim użytkownikom usług płatniczych w Unii możliwości składania zleceń płatniczych dotyczących poleceń przelewu natychmiastowego w euro oraz odbierania poleceń przelewu jest warunkiem koniecznym zwiększonego wykorzystania takich transakcji. Obecnie co najmniej jedna trzecia dostawców usług płatniczych w Unii nie oferuje usługi płatniczej polegającej na wykonywaniu i odbieraniu poleceń przelewu natychmiastowego w euro. Ponadto tempo wprowadzania przez dostawców usług płatniczych do ich oferty usług poleceń przelewu natychmiastowego jest w ostatnich latach zbyt wolne, co utrudnia dalszą integrację rynku wewnętrznego, zagraża otwartej strategicznej autonomii Unii i ogranicza potencjalne korzyści dla użytkowników usług płatniczych. W związku z tym dostawcy usług płatniczych świadczący usługę płatniczą polegającą na wykonywaniu i odbieraniu poleceń przelewu w euro na rzecz swoich użytkowników usług płatniczych powinni być zobowiązani do oferowania usługi płatniczej polegającej na wykonywaniu i odbieraniu poleceń przelewu natychmiastowego w euro wszystkim swoim użytkownikom usług płatniczych. Wymóg ten powinien mieć zastosowanie do wszystkich rachunków płatniczych utrzymywanych przez dostawców usług płatniczych na rzecz swoich użytkowników usług płatniczych, w tym podstawowych rachunków płatniczych, o których mowa w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/92/UE (5).

(8)

Aby stworzyć zintegrowany rynek poleceń przelewu natychmiastowego w euro, konieczne jest przetwarzanie takich transakcji zgodnie ze wspólnym zestawem zasad i wymogów. Polecenie przelewu natychmiastowego w euro daje możliwość uznania rachunku odbiorcy środkami pieniężnymi w ciągu kilku sekund i przez całą dobę. Dostępność przez całą dobę, każdego dnia w roku, jest nieodłączną cechą poleceń przelewu natychmiastowego, które powinny spełniać określone warunki, m.in. jeżeli chodzi o moment otrzymania zleceń płatniczych, ich przetwarzanie, uznawanie rachunku i przyjmowanie daty waluty.

(9)

Europejski Bank Centralny (EBC) i krajowe banki centralne, gdy nie działają w charakterze organów kształtujących politykę pieniężną lub innych organów publicznych, powinny mieć możliwość ograniczenia oferowania usługi płatniczej polegającej na wykonywaniu poleceń przelewu natychmiastowego w euro do okresu, w którym EBC i krajowe banki centralne oferują usługę płatniczą polegającą na wykonywaniu i odbieraniu tradycyjnych poleceń przelewu w euro. Należy dopuścić możliwość takiego ograniczenia, ponieważ może być ono niezbędne do tego, by EBC lub krajowy bank centralny - ze względu na specyfikę swoich wewnętrznych ustaleń operacyjnych - w każdym momencie przestrzegały art. 123 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).

(10)

Dostawcy usług płatniczych znajdujący się w państwie członkowskim, którego walutą nie jest euro, mogliby mieć ograniczony dostęp do płynności w euro poza godzinami pracy. W związku z tym proporcjonalne jest przewidzenie możliwości, aby tacy dostawcy usług płatniczych mogli zwrócić się do swoich właściwych organów o uprzednie zezwolenie na świadczenie usługi płatniczej polegającej na wykonywaniu poleceń przelewu natychmiastowego z rachunków denominowanych w walucie krajowej tego państwa członkowskiego poza godzinami pracy jedynie do określonego limitu na transakcję. Właściwe organy powinny mieć możliwość udzielenia takiego zezwolenia na podstawie swojej oceny dostępu dostawcy usług płatniczych do płynności w euro.

(11)

W państwach członkowskich istnieją różne kanały inicjowania płatności, poprzez które użytkownicy usług płatniczych mogą składać zlecenia płatnicze dotyczące polecenia przelewu w euro, np. za pomocą bankowości internetowej, aplikacji mobilnej, bankomatu, terminalu samoobsługowego, w oddziale lub telefonicznie. Aby zapewnić wszystkim użytkownikom usług płatniczych dostęp do poleceń przelewu natychmiastowego w euro, należy wyeliminować różnice w zakresie kanałów inicjowania płatności, poprzez które użytkownicy usług płatniczych mogą składać zlecenia płatnicze dotyczące poleceń przelewu natychmiastowego i innych poleceń przelewu. Ponadto w przypadku gdy użytkownik usług płatniczych ma możliwość składania dostawcy usług płatniczych wielu zleceń płatniczych dotyczących poleceń przelewu w formie pakietu, taka możliwość składania wielu zleceń płatniczych w formie pakietu powinna również istnieć w odniesieniu do poleceń przelewu natychmiastowego w euro. Dostawcy usług płatniczych powinni mieć możliwość oferowania wszystkich poleceń przelewu w euro inicjowanych przez swoich użytkowników usług płatniczych domyślnie jako poleceń przelewu natychmiastowego w euro.

(12)

Ponieważ niektóre kanały inicjowania płatności, takie jak oddziały bankowości detalicznej, nie są dostępne przez całą dobę, momentem otrzymania zlecenia płatniczego dotyczącego polecenia przelewu natychmiastowego złożonego w formie papierowej powinien być moment wprowadzenia zlecenia płatniczego w formie papierowej do wewnętrznego systemu dostawcy usług płatniczych płatnika, co powinno nastąpić, gdy tylko takie kanały inicjowania płatności staną się dostępne.

(13)

Gdy użytkownik usług płatniczych składa swojemu dostawcy usług płatniczych wiele zleceń płatniczych dotyczących poleceń przelewu natychmiastowego w formie pakietu, dostawca ten powinien natychmiast przystąpić do wyodrębnienia z tego pakietu indywidualnych transakcji polecenia przelewu natychmiastowego. Za moment otrzymania zlecenia płatniczego dotyczącego polecenia przelewu natychmiastowego złożonego w postaci pakietu wielu zleceń płatniczych należy uznać moment, gdy wyodrębnione zostaną indywidualne transakcje polecenia przelewu natychmiastowego, z uwzględnieniem wszelkich ograniczeń pojemności systemu płatności detalicznych, o których powiadomiono dostawcę usług płatniczych płatnika. Natychmiast po wyodrębnieniu transakcji dostawca usług płatniczych płatnika powinien przekazać tę indywidualną transakcję polecenia przelewu natychmiastowego dostawcy usług płatniczych odbiorcy. Przekazanie to powinno odbywać się bez uszczerbku dla rozwiązań, które mogą zostać udostępnione przez systemy płatności detalicznych i które umożliwiają przekształcenie wielu zleceń płatniczych dotyczących poleceń przelewu natychmiastowego w formie pakietu w indywidualne transakcje polecenia przelewu natychmiastowego.

(14)

Gdy zlecenie płatnicze dotyczące polecenia przelewu natychmiastowego w euro składane jest z rachunku płatniczego denominowanego w walucie innej niż euro, za moment otrzymania tego zlecenia płatniczego należy uznać moment, w którym dostawca usług płatniczych płatnika, natychmiast po złożeniu mu tego zlecenia płatniczego dotyczącego polecenia przelewu natychmiastowego w euro, przeliczył kwotę transakcji na euro z waluty, w której dany rachunek płatniczy jest denominowany.

(15)

Instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego powinny przyczyniać się do ułatwiania korzystania z poleceń przelewu natychmiastowego w euro i z tego powodu powinny podlegać wymogom niniejszego rozporządzenia zmieniającego. Niemniej jednak instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego nie są ujęte w wykazie podmiotów objętych definicją „instytucji” zawartą w dyrektywie 98/26/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (6). W związku z tym uczestnictwo instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego w systemach wskazanych przez państwa członkowskie zgodnie z tą dyrektywą jest faktycznie niemożliwe. W związku z brakiem możliwości uczestnictwa w takich systemach płatności instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego mogą mieć trudności ze świadczeniem usług poleceń przelewu natychmiastowego w euro w sposób efektywny i konkurencyjny. Uzasadniona jest zatem zmiana dyrektywy 98/26/WE w celu włączenia instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego do wykazu podmiotów objętych definicją „instytucji” zawartą w tej dyrektywie, ale wyłącznie w celu zdefiniowania uczestników systemu płatności.

(16)

Instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego powinny spełniać wymogi i przestrzegać zasad systemów płatności wskazanych zgodnie z dyrektywą 98/26/WE, aby móc uczestniczyć w tych systemach. Mając na uwadze znaczenie potencjalnego wkładu instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego w ułatwianie korzystania z poleceń przelewu natychmiastowego w euro oraz to, jak ważne jest, by jak najszybciej przywrócić równe warunki działania dla banków i tych instytucji, należy wyznaczyć państwom członkowskim krótki termin na transpozycję i wprowadzenie zmian w dyrektywie 98/26/WE oraz odpowiednie terminy rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia zmieniającego w odniesieniu do instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego. Aby zapewnić prawdziwie równe warunki działania dla uczestników systemów wskazanych przez państwa członkowskie na mocy tej dyrektywy, utrzymać stabilność i integralność tych systemów oraz zapewnić kompleksowe zarządzanie ryzykiem przez instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego, należy doprecyzować niektóre przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 (7) w odniesieniu do instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego, które ubiegają się o uczestnictwo lub uczestniczą w takich systemach wskazanych przez państwa członkowskie na mocy dyrektywy 98/26/WE. Przepisy te dotyczą ochrony środków pieniężnych użytkowników, zasad zarządzania i rozwiązań zapewniających ciągłość działania. Przewiduje się, że Parlament Europejski i Rada dokonają dalszego przeglądu zmian w dyrektywie (UE) 2015/2366 podczas analizowania wniosku Komisji dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usług płatniczych i usług związanych z pieniądzem elektronicznym w ramach rynku wewnętrznego, zmieniającej dyrektywę 98/26/WE i uchylającej dyrektywy (UE) 2015/2366 i 2009/110/WE oraz wniosku Komisji dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego i zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1093/2010.

(17)

Użytkownicy usług płatniczych są bardzo wyczuleni na poziom opłat za substytucyjne metody płatności. Poziom opłat może zatem skłaniać ich do wyboru danej metody płatności lub rezygnacji z niej. Na rynkach krajowych, na których zastosowano wyższe opłaty na poziomie transakcji za polecenia przelewu natychmiastowego w euro w porównaniu z opłatami za inne polecenia przelewu w euro, poziom wykorzystania poleceń przelewu natychmiastowego jest niski. Uniemożliwiło to osiągnięcie masy krytycznej poleceń przelewu natychmiastowego w euro, która jest niezbędna do uzyskania pełnych efektów sieciowych zarówno przez dostawców usług płatniczych, jak i użytkowników usług płatniczych. W związku z tym wszystkie rodzaje opłat nakładanych na płatników i odbiorców za realizację poleceń przelewu natychmiastowego w euro, w tym opłaty za pojedynczą transakcję lub opłaty ryczałtowe, nie powinny przekraczać takich opłat nakładanych na tych samych użytkowników usług płatniczych za analogiczne rodzaje innych poleceń przelewu w euro. Byłoby niepożądane, aby dostawcy usług płatniczych obchodzili cel przyświecający temu wymogowi. Przy określaniu analogicznych rodzajów poleceń przelewu powinna istnieć możliwość zastosowania kryteriów obejmujących kanał inicjowania płatności lub instrument płatniczy wykorzystany do zainicjowania płatności, status klienta oraz dodatkowe cechy lub usługi.

(18)

Wszechobecne polecenia przelewu natychmiastowego w euro dają dostawcom usług płatniczych możliwość opracowania nowych rozwiązań płatniczych, takich jak mobilne aplikacje płatnicze, ułatwiających wykorzystywanie poleceń przelewu natychmiastowego w euro do płatności dokonywanych w punkcie interakcji. Takie rozwiązania płatnicze mogą obejmować dodatkowe cechy lub usługi oferowane płatnikom i odbiorcom, takie jak inicjowanie płatności, rozstrzyganie sporów lub zwroty. Dostawcy usług płatniczych powinni mieć możliwość decydowania o opłatach za takie dodatkowe cechy lub usługi wykraczające poza zakres podstawowego polecenia przelewu natychmiastowego. Rozwiązanie płatnicze oparte na poleceniu przelewu natychmiastowego, które obejmuje dodatkowe cechy lub usługi, nie powinno być uznawane za mające charakter analogiczny względem tradycyjnego poleceniu przelewu oferowanego bez takich samych dodatkowych cech lub usług. W sytuacji gdy użytkownik usług płatniczych może składać zlecenia płatnicze dotyczące tradycyjnych poleceń przelewu bez dodatkowych cech lub usług, taka sama możliwość powinna być również dostępna w przypadku poleceń przelewu natychmiastowego w euro. Należy zapewnić, by z punktu widzenia użytkownika usług płatniczych wykonywanie lub odbieranie polecenia przelewu natychmiastowego w euro nie było droższe niż wykonywanie lub odbieranie tradycyjnego polecenia przelewu w euro z takimi samymi dodatkowymi cechami lub usługami. W szczególności dostawcy usług płatniczych oferujący różne warianty rozwiązania płatniczego, które różniłyby się jedynie tym, że w jednym z nich wykorzystuje się polecenie przelewu natychmiastowego, a w drugim tradycyjne polecenie przelewu, powinni zapewnić, by całkowita opłata za wariant wykorzystujący polecenie przelewu natychmiastowego w euro nie była wyższa niż opłata za wariant wykorzystujący tradycyjne polecenie przelewu w euro.

(19)

Aby zapewnić użytkownikowi usług płatniczych większą swobodę w korzystaniu z poleceń przelewu natychmiastowego, powinien on mieć możliwość ustalania indywidualnych limitów maksymalnej kwoty - w ujęciu dziennym albo na transakcję - jaką może wysyłać za pomocą polecenia przelewu natychmiastowego. Użytkownicy usług płatniczych powinni mieć możliwość modyfikacji lub usunięcia tych indywidualnych limitów w dowolnym momencie, bez trudności i ze skutkiem natychmiastowym.

(20)

Bezpieczeństwo poleceń przelewu w euro, zarówno natychmiastowych, jak i tradycyjnych, ma zasadnicze znaczenie dla zwiększenia zaufania użytkowników usług płatniczych do usługi płatniczej polegającej na wykonywaniu i odbieraniu poleceń przelewu i dla zapewnienia korzystania z niej. Zgodnie z dyrektywą (UE) 2015/2366 jedynym wyznacznikiem prawidłowej realizacji transakcji w odniesieniu do odbiorcy jest unikatowy identyfikator, zgodnie z definicją zawartą w tej dyrektywie, a dostawcy usług płatniczych nie są zobowiązani do weryfikacji nazwy odbiorcy. Dostawcy usług płatniczych powinni dysponować solidnymi i aktualnymi środkami wykrywania oszustw i zapobiegania im, które mają zapobiegać wykonywaniu polecenia przelewu do niezamierzonego odbiorcy w wyniku oszustwa lub błędu, mając na uwadze, że odzyskanie tych środków pieniężnych przez płatnika przed uznaniem nimi rachunku odbiorcy może być niemożliwe. Dostawcy usług płatniczych powinni mieć pewien stopień elastyczności w opracowywaniu najodpowiedniejszych środków postępowania z różnymi wariantami inicjowania płatności. Użytkownicy usług płatniczych nie powinny być obarczani żadnymi dodatkowymi opłatami lub należnościami w związku z takimi środkami. Dostawcy usług płatniczych powinni zatem świadczyć usługę polegającą na zapewnieniu weryfikacji odbiorcy, na rzecz którego płatnik zamierza wykonać polecenie przelewu (zwaną dalej „usługą polegającą na zapewnieniu weryfikacji odbiorcy”). Aby uniknąć niepotrzebnych utrudnień lub opóźnień w przetwarzaniu transakcji, dostawca usług płatniczych płatnika powinien wykonać taką usługę natychmiast po przekazaniu przez płatnika stosownych informacji o odbiorcy i przed zaoferowaniem płatnikowi możliwości autoryzacji polecenia przelewu.

(21)

Pewne cechy nazwy odbiorcy, na którego rachunek płatnik chce zrealizować polecenie przelewu, takie jak obecność znaków diakrytycznych lub różnych możliwych transliteracji nazwisk lub nazw w różnych alfabetach, różnice pomiędzy nazwiskami lub nazwami używanymi zwyczajowo a nazwiskami lub nazwami wskazanymi w oficjalnych dokumentach, mogą prowadzić do sytuacji, w której podana przez płatnika nazwa odbiorcy i nazwa powiązana z identyfikatorem rachunku płatniczego określonym w pkt 1 lit. a) załącznika do rozporządzenia (UE) nr 260/2012 (zwanym dalej „identyfikatorem rachunku płatniczego”) przedstawiona przez płatnika nie są całkowicie zgodne, ale są prawie zgodne. W takich przypadkach, aby uniknąć niepotrzebnych utrudnień w przetwarzaniu poleceń przelewu w euro i ułatwić płatnikowi podjęcie decyzji o kontynuowaniu zamierzonej transakcji, dostawcy usług płatniczych powinni wskazać płatnikowi - w sposób zapewniający zgodność z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (8) - nazwę odbiorcy powiązanego z podanym przez płatnika identyfikatorem rachunku płatniczego.

(22)

Autoryzacja polecenia przelewu w przypadku gdy odbiorca nie został zweryfikowany, może skutkować przekazaniem środków pieniężnych na rzecz niezamierzonego odbiorcy. Dostawcy usług płatniczych nie powinni ponosić odpowiedzialności za realizację transakcji na rzecz niezamierzonego odbiorcy na podstawie nieprawidłowego unikatowego identyfikatora, zgodnie z art. 88 dyrektywy (UE) 2015/2366, o ile prawidłowo wykonują usługę polegającą na zapewnieniu weryfikacji odbiorcy. Niemniej jednak, w przypadku gdy dostawcy usług płatniczych, w tym dostawcy świadczący usługę inicjowania płatności, nie wykonają takiej usługi w sposób prawidłowy, i gdy takie uchybienie skutkuje wadliwie wykonaną transakcją płatniczą, tacy dostawcy usług płatniczych powinni niezwłocznie zwrócić płatnikowi przekazaną kwotę oraz, w stosownych przypadkach, przywrócić obciążony rachunek płatniczy do stanu, jaki istniałby, gdyby ta transakcja płatnicza nie miała miejsca. Dostawcy usług płatniczych powinni informować użytkowników usług płatniczych o konsekwencjach, jakie dla odpowiedzialności dostawcy usług płatniczych i dla prawa użytkownika usług płatniczych do uzyskania zwrotu środków ma jego decyzja o zignorowaniu powiadomienia przekazanego zgodnie z niniejszym rozporządzeniem zmieniającym.

(23)

Usługę polegającą na zapewnianiu weryfikacji odbiorcy należy w zakresie, w jakim jest to możliwe wykonywać zgodnie z ogólnounijnym zestawem zasad i norm, tak by zachęcać do jej sprawnego i interoperacyjnego wdrażania. Ten zestaw zasad i norm mógłby zostać opracowany przez organizacje, do których należą dostawcy usług płatniczych lub które ich reprezentują.

(24)

Użytkownicy usług płatniczych, którzy nie są konsumentami i którzy składają wiele zleceń płatniczych w formie pakietu, powinni, w dowolnym momencie trwania ich stosunku umownego z dostawcą usług płatniczych, mieć możliwość rezygnacji z usługi polegającej na zapewnieniu weryfikacji odbiorcy. Po rezygnacji z tej usługi ci użytkownicy usług płatniczych powinni mieć możliwość jej przywrócenia.

(25)

Niezwykle ważne jest skuteczne wypełnianie przez dostawców usług płatniczych obowiązków wynikających ze środków ograniczających przyjętych przez Unię zgodnie z art. 215 TFUE względem osób, organów lub podmiotów, których aktywa zostały zamrożone lub którym lub na rzecz których zakazuje się udostępniania środków finansowych lub zasobów gospodarczych, bezpośrednio lub pośrednio (zwanych dalej „ukierunkowanymi finansowymi środkami ograniczającymi”). W prawie Unii nie określono jednak zasad dotyczących procedury ani narzędzi, które mają być stosowane przez dostawców usług płatniczych w celu umożliwienia im wywiązania się z tych obowiązków. Dostawcy usług płatniczych stosują zatem różne metody, kierując się własnym wyborem lub wskazówkami odpowiednich organów krajowych. Praktyka wypełniania obowiązków wynikających z ukierunkowanych finansowych środków ograniczających w drodze kontroli płatnika i odbiorcy w ramach każdej transakcji polecenia przelewu, zarówno krajowej, jak i transgranicznej, prowadzi do bardzo dużej liczby poleceń przelewu oznaczonych jako potencjalnie dotyczące osób lub podmiotów objętych ukierunkowanymi finansowymi środkami ograniczającymi. Po weryfikacji okazuje się jednak, że znaczna większość takich oznaczonych transakcji nie dotyczy osób lub podmiotów objętych ukierunkowanymi finansowymi środkami ograniczającymi. Ze względu na charakter poleceń przelewu natychmiastowego dostawcy usług płatniczych nie mają możliwości zweryfikowania w wymaganym krótkim czasie tych oznaczonych transakcji, w związku z czym są one odrzucane. Sytuacja ta stwarza wyzwania operacyjne dla dostawców usług płatniczych w zakresie oferowania swoim użytkownikom usług płatniczych w całej Unii w sposób niezawodny i przewidywalny usługi płatniczej polegającej na wykonywaniu i odbieraniu poleceń przelewu natychmiastowego. W celu zapewnienia większej pewności prawa, zwiększenia skuteczności działań dostawców usług płatniczych na rzecz wypełnienia ich obowiązków wynikających z ukierunkowanych finansowych środków ograniczających w kontekście poleceń przelewu natychmiastowego w euro oraz zapobieżenia niepotrzebnym utrudnieniom w wykonywaniu i odbieraniu takich poleceń przelewu natychmiastowego dostawcy usług płatniczych powinni weryfikować okresowo, co najmniej raz dziennie, czy ich użytkownicy usług płatniczych są osobami lub podmiotami objętymi ukierunkowanymi finansowymi środkami ograniczającymi, i w tym konkretnym kontekście nie powinni już stosować kontroli poszczególnych transakcji. Spoczywający na dostawcach usług płatniczych obowiązek okresowej weryfikacji swoich użytkowników usług płatniczych dotyczy wyłącznie osób lub podmiotów objętych ukierunkowanymi finansowymi środkami ograniczającymi. Inne rodzaje środków ograniczających przyjętych zgodnie z art. 215 TFUE lub środki ograniczające, które nie zostały przyjęte zgodnie z art. 215 TFUE, nie są objęte zakresem tego obowiązku.

(26)

Aby zapobiec inicjowaniu poleceń przelewu natychmiastowego z rachunków płatniczych należących do osób lub podmiotów objętych ukierunkowanymi finansowymi środkami ograniczającymi oraz zapewnić natychmiastowe zamrożenie środków finansowych przesyłanych na takie rachunki płatnicze, dostawcy usług płatniczych powinni przeprowadzać weryfikacje swoich użytkowników usług płatniczych natychmiast po wejściu w życie nowego ukierunkowanego finansowego środka ograniczającego. Obowiązek ten powinien mieć zastosowanie do wszystkich dostawców usług płatniczych wykonujących lub odbierających polecenia przelewu natychmiastowego w euro w celu zapewnienia, by wszyscy dostawcy usług płatniczych skutecznie wypełniali swoje obowiązki wynikające z ukierunkowanych finansowych środków ograniczających. Spoczywający na dostawcach usług płatniczych obowiązek okresowej weryfikacji, czy ich użytkownicy usług płatniczych są osobami lub podmiotami objętymi ukierunkowanymi finansowymi środkami ograniczającymi, nie koliduje z działaniami, jakie dostawcy usług płatniczych powinni być w stanie podjąć w celu przestrzegania prawa Unii dotyczącego zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, w szczególności jego wymogów opartych na analizie ryzyka, w celu zastosowania się do przyjętych zgodnie z art. 215 TFUE środków ograniczających innych niż zamrożenie aktywów lub zakaz udostępniania środków finansowych lub zasobów gospodarczych lub w celu zastosowania się do środków ograniczających, które nie zostały przyjęte zgodnie z art. 215 TFUE.

(27)

Naruszenia przepisów wprowadzonych niniejszym rozporządzeniem zmieniającym powinny podlegać sankcjom nakładanym przez właściwe organy lub organy sądowe państw członkowskich. Sankcje te powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Aby zwiększyć wzajemne zaufanie pomiędzy dostawcami usług płatniczych i pomiędzy odpowiednimi właściwymi organami co do jednolitego i gruntownego wdrożenia zharmonizowanego podejścia do wypełniania obowiązków dostawców usług płatniczych wynikających z ukierunkowanych finansowych środków ograniczających, należy w szczególności zharmonizować w całej Unii wspólną normę dotyczącą pułapu sankcji za naruszenie przez dostawców usług płatniczych spoczywających na nich obowiązków w zakresie weryfikacji, czy ich użytkownicy usług płatniczych są osobami lub podmiotami objętymi ukierunkowanymi finansowymi środkami ograniczającymi. Powinna istnieć możliwość nakładania sankcji nie tylko na dostawców usług płatniczych, ale także na osoby fizyczne będące członkami kadry kierowniczej wyższego szczebla lub organu zarządzającego dostawcy usług płatniczych.

(28)

Dostawcy usług płatniczych potrzebują wystarczająco dużo czasu, aby wypełnić obowiązki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu zmieniającym. Należy zatem wprowadzać te obowiązki stopniowo, co pozwoli dostawcom usług płatniczych na bardziej efektywne wykorzystanie dostępnych im zasobów. Obowiązek oferowania usługi płatniczej polegającej na wykonywaniu poleceń przelewu natychmiastowego powinien zatem mieć zastosowanie później, po uprzednim spełnieniu obowiązku oferowania usługi płatniczej polegającej na odbieraniu poleceń przelewu natychmiastowego, ponieważ z tych dwóch usług wdrożenie usługi polegającej na wykonywaniu poleceń przelewu natychmiastowego jest zazwyczaj bardziej kosztowne i złożone, a zatem wymaga więcej czasu. Usługa polegającą na zapewnieniu weryfikacji odbiorcy jest istotna dla dostawców usług płatniczych oferujących usługę płatniczą polegającą na wykonywaniu poleceń przelewu.

Obowiązek oferowania usługi polegającej na zapewnieniu weryfikacji odbiorcy powinien w związku z tym mieć zastosowanie od tego samego momentu, co obowiązek oferowania usługi płatniczej polegającej na wykonywaniu poleceń przelewu natychmiastowego. Obowiązki dotyczące opłat i zharmonizowanej procedury służącej zapewnieniu przestrzegania obowiązków wynikających z ukierunkowanych finansowych środków ograniczających powinny mieć zastosowanie od momentu, w którym dostawcy usług płatniczych są zobowiązani do oferowania usługi płatniczej polegającej na odbieraniu poleceń przelewu natychmiastowego. Aby umożliwić dostawcom usług płatniczych w państwach członkowskich, których walutą nie jest euro, efektywną alokację zasobów potrzebnych do wdrożenia poleceń przelewu natychmiastowego w euro, terminy, począwszy od których obowiązki ustanowione w niniejszym rozporządzeniu zmieniającym mają zastosowanie do takich dostawców usług płatniczych powinny być późniejsze niż w przypadku dostawców usług płatniczych znajdujących się w państwach członkowskich, których walutą jest euro. Poszczególne obowiązki należy wprowadzać stopniowo, tak, jak ma to miejsce w przypadku dostawców usług płatniczych znajdujących się w strefie euro. Jeżeli przed tymi późniejszymi terminami euro zostanie wprowadzone jako waluta państwa członkowskiego, którego walutą nie jest euro, dostawcy usług płatniczych w tym państwie członkowskim powinni spełnić wymogi niniejszego rozporządzenia zmieniającego w ciągu roku od przystąpienia do strefy euro, ale nie później niż w odpowiednich terminach określonych dla dostawców usług płatniczych w państwach członkowskich, których walutą nie jest euro. Jednakże tacy dostawcy usług płatniczych powinni móc spełnić wymogi niniejszego rozporządzenia zmieniającego przed upływem odpowiednich terminów określonych dla dostawców usług płatniczych w państwach członkowskich, których walutą jest euro.

(29)

Komisja powinna przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie oceniające zmiany w opłatach za rachunki płatnicze, a także zmiany w opłatach za krajowe i transgraniczne polecenia przelewu i polecenia przelewu natychmiastowego w euro oraz w innych walutach od dnia przyjęcia przez Komisję wniosku ustawodawczego dotyczącego niniejszego rozporządzenia zmieniającego, czyli od dnia 26 października 2022 r., z myślą o monitorowaniu wpływu niniejszego rozporządzenia zmieniającego na wysokość opłat za rachunki, tradycyjne polecenia przelewu i polecenia przelewu natychmiastowego. Komisja powinna również ocenić zakres i skuteczność spoczywającego na dostawcy usług płatniczych obowiązku dotyczącego okresowej weryfikacji, czy jego użytkownicy usług płatniczych są osobami lub podmiotami objętymi ukierunkowanymi finansowymi środkami ograniczającymi, w zakresie zapobiegania niepotrzebnemu utrudnianiu wykonywania i odbierania poleceń przelewu natychmiastowego. Komisja powinna również przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie oceniające pozostałe przeszkody w realizacji poleceń przelewu natychmiastowego w różnych okolicznościach, w tym jeśli chodzi o płatności dokonywane w punkcie interakcji. W sprawozdaniu tym należy ocenić poziom standaryzacji technologii istotnych dla stosowania poleceń przelewu natychmiastowego, takich jak kody QR, komunikacja zbliżeniowa (NFC) i Bluetooth.

(30)

Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1230 (9) opłaty stosowane przez dostawcę usług płatniczych znajdującego się w państwie członkowskim, którego walutą nie jest euro, w odniesieniu do transgranicznych poleceń przelewu w euro mają być takie same jak opłaty stosowane przez tego dostawcę usług płatniczych w odniesieniu do krajowych poleceń przelewu w walucie krajowej tego państwa członkowskiego. W sytuacjach, w których taki dostawca usług płatniczych stosuje wyższe opłaty za krajowe polecenia przelewu natychmiastowego w walucie krajowej niż za krajowe tradycyjne polecenia przelewu w walucie krajowej, a zatem również wyższe opłaty niż za transgraniczne tradycyjne polecenia przelewu w euro, poziom opłat, które taki dostawca usług płatniczych byłby zobowiązany stosować zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/1230 w odniesieniu do transgranicznych poleceń przelewu natychmiastowego w euro, byłby wyższy niż opłaty za transgraniczne tradycyjne polecenia przelewu w euro. W takich sytuacjach, w celu zapobieżenia sprzeczności wymogów oraz biorąc pod uwagę główny cel, jakim jest skłonienie użytkowników usług płatniczych do szerszego korzystania z poleceń przelewu natychmiastowego w euro, należy wprowadzić wymóg, aby opłaty stosowane wobec płatników i odbiorców z tytułu transgranicznych poleceń przelewu natychmiastowego w euro nie przekraczały opłat stosowanych z tytułu transgranicznych tradycyjnych poleceń przelewu w euro.

(31)

Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenia (UE) nr 260/2012 i (UE) 2021/1230 oraz dyrektywy 98/26/WE i (UE) 2015/2366.

(32)

Przetwarzanie danych osobowych w związku poleceniem przelewu lub świadczeniem usługi polegającej na zapewnieniu weryfikacji odbiorcy, a także weryfikowaniem, czy użytkownicy usług płatniczych są osobami lub podmiotami objętymi ukierunkowanymi finansowymi środkami ograniczającymi, powinno być zgodne z rozporządzeniem (UE) 2016/679. Przetwarzanie nazwisk oraz identyfikatorów rachunków płatniczych osób fizycznych jest proporcjonalne i niezbędne do zapobiegania nieuczciwym transakcjom, wykrywania błędów i zapewnienia przestrzegania ukierunkowanych finansowych środków ograniczających.

(33)

Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie zapewnienie niezbędnych jednolitych zasad dotyczących transgranicznych poleceń przelewu natychmiastowego w euro na poziomie Unii oraz zwiększenie ogólnego wykorzystania poleceń przelewu natychmiastowego w euro nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, gdyż nie mogą one nakładać obowiązków na dostawców usług płatniczych znajdujących się w innych państwach członkowskich, natomiast ze względu na rozmiary i skutki tych działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(34)

Zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 (10) skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 19 grudnia 2022 r. (11),