PARLAMENT EUROPEJSKI,

– uwzględniając ostateczne roczne sprawozdanie finansowe wspólnego przedsięwzięcia SESAR za rok budżetowy 2010,

– uwzględniając sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego dotyczące sprawozdania finansowego wspólnego przedsięwzięcia SESAR za rok budżetowy 2010 r., wraz z odpowiedziami wspólnego przedsięwzięcia (¹),

– uwzględniając zalecenie Rady z dnia 21 lutego 2012 r. (06086/2012 – C7-0050/2012),

– uwzględniając art. 319 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (²), w szczególności jego art. 185,

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1361/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 219/2007 w sprawie utworzenia wspólnego przedsięwzięcia w celu opracowania europejskiego systemu zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji (SESAR) (³), w szczególności jego art. 4b,

– uwzględniając przepisy finansowe wspólnego przedsięwzięcia SESAR przyjęte przez jego zarząd dnia 28 lipca 2009 r. („przepisy finansowe SESAR”),

– uwzględniając rozporządzenie Komisji (WE, Euratom) nr 2343/2002 z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie ramowego rozporządzenia finansowego dotyczącego organów określonych w artykule 185 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (⁴), w szczególności jego art. 94,

– uwzględniając art. 77 Regulaminu i załącznik VI do Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej oraz opinię Komisji Transportu i Turystyki (A7-0114/2012),

A. mając na uwadze, że wspólne przedsięwzięcie SESAR („wspólne przedsięwzięcie” ) zostało ustanowione w lutym 2007 r. w celu zarządzania programem badawczym w dziedzinie zarządzania ruchem lotniczym w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej (SESAR),

B. mając na uwadze, że wspólne przedsięwzięcie rozpoczęło autonomiczną działalność w sierpniu 2007 r.,

C. mając na uwadze, że wspólne przedsięwzięcie będzie właścicielem wszystkich materialnych i niematerialnych środków trwałych, które wytworzy lub które zostały mu przekazane na czas rozwijania projektu SESAR, zgodnie ze szczegółowymi ustaleniami z jego członkami,

D. mając na uwadze, że Trybunał Obrachunkowy stwierdza, iż uzyskał wystarczającą pewność, że sprawozdanie finansowe za rok budżetowy 2010 jest wiarygodne oraz że transakcje leżące u podstaw sprawozdania zostały przeprowadzone legalnie i prawidłowo,

E. mając na uwadze, że w kwietniu 2010 r. Trybunał Obrachunkowy wydał opinię nr 2/2010 w sprawie przepisów finansowych wspólnego przedsięwzięcia SESAR,

F. mając na uwadze, że budżet na fazę rozwoju projektu SESAR w latach 2008–2013 wynosi 2 100 000 000 EUR,

G. mając na uwadze, że w roku budżetowym 2010 budżet wspólnego przedsięwzięcia wynosił 143 000 000 EUR,

Zarządzanie budżetem i finansami

1. przyjmuje do wiadomości, że ostateczny budżet wspólnego przedsięwzięcia na rok budżetowy 2010 przewidywał kwotę środków na zobowiązania w wysokości 135 000 000 EUR oraz kwotę środków na płatności w wysokości 143 000 000 EUR; przyznaje również, że stopy wykorzystania środków na zobowiązania i płatności wynosiły odpowiednio 97,3 % i 82,2 %;

2. stwierdza na podstawie informacji przekazanych przez Trybunał Obrachunkowy, że na koniec roku 2010 wspólne przedsięwzięcie uzyskało dodatni wynik budżetowy w wysokości 53 500 000 EUR i że depozyty na rachunkach bankowych wynosiły 57 200 000 EUR; zauważa, że sytuacja ta wynikła z:

– wkładów państw członkowskich: 55 600 000 EUR,

– wyniku z poprzedniego roku: 86 500 000 EUR,

– płatności na rzecz wspólnego przedsięwzięcia: 84 900 000 EUR,

– przeniesienia środków: 3 700 000 EUR;

3. przypomina wspólnemu przedsięwzięciu, że sytuacja ta jest sprzeczna z zasadą równowagi budżetowej; zauważa jednak odpowiedź wspólnego przedsięwzięcia skierowaną do Trybunału Obrachunkowego, zgodnie z którą w 2010 r. saldo środków pieniężnych zmniejszyło się o 34 % w porównaniu z 2009 r., i że z 55 600 000 EUR ze składek członków kwotę 43 800 000 EUR otrzymano w ostatnich tygodniach 2010 r. celem zapewnienia finansowania operacji w 2011 r.; wzywa wspólne przedsięwzięcie do opracowania planu działania, zawierającego konkretne środki i terminy, w celu utrzymania równowagi budżetowej i do poinformowania organu udzielającego absolutorium o tej kwestii;

4. podkreśla, że zgodnie z art. 6 regulaminu finansowego wspólnego przedsięwzięcia SESAR nie można zaciągać zobowiązań na środki przeznaczone na wydatki ani zatwierdzać wydatków, które przekraczają środki zatwierdzone w budżecie; jest poważnie zaniepokojony tym, że w przypadku dwóch pozycji budżetowych – wydatków administracyjnych, badań i rozwoju – zatwierdzone wydatki przekroczyły środki budżetowe o 11 % i 9 %; przyjmuje do wiadomości, że wspólne przedsięwzięcie jest zdania, że może wprowadzić całkowite środki na płatności do ogólnego budżetu na lata 2007–2016 tylko raz, w celu uniknięcia przekroczenia łącznego pułapu budżetowego do końca fazy rozwoju przedsięwzięcia SESAR w 2016 r.; przypomina wspólnemu przedsięwzięciu, że musi ono przestrzegać własnego regulaminu finansowego, i oczekuje, że autoryzowane wydatki przekraczające środki budżetowe nie będą się pojawiać w przyszłych latach budżetowych;

Systemy kontroli wewnętrznej

5. zauważa, że w 2010 r. wspólne przedsięwzięcie zaczęło stosować systemy sprawozdawczości finansowej wykorzystywane również przez Komisję (ABAC i SAP); ubolewa, że system zarządzania programem operacyjnym wspólnego przedsięwzięcia nie został zintegrowany z tymi systemami sprawozdawczości finansowej i że pod koniec 2010 r. procedury operacyjne leżące u ich podstaw nie były zatwierdzone przez księgowego, jak przewiduje regulamin finansowy wspólnego przedsięwzięcia SESAR;

6. na podstawie przekazanych informacji rozumie, że wspólne przedsięwzięcie SESAR opracowało system zarządzania programami operacyjnymi uzupełniający informacje finansowe i budżetowe, oraz uważa, że dokonało ono maksymalnej integracji systemów, z uwzględnieniem ograniczeń wynikających ze stosowania ABAC i SAP; zauważa ponadto, że wspólne przedsięwzięcie planowało wdrożenie do końca 2011 r. modułów „ ABAC Aktywa” i „ABAC Umowy” oraz że sprawozdanie księgowego na temat walidacji lokalnych systemów miało zostać ukończone w 2011 r.;

7. wzywa wspólne przedsięwzięcie do poinformowania organu udzielającego absolutorium o:

– charakterze ograniczeń doświadczanych przez wspólne przedsięwzięcie w stosowaniu przez nie systemu ABAC i SAP,

– stanie walidacji stanowiących podstawę procesów biznesowych, a zwłaszcza systemów lokalnych;

8. wzywa jednak wspólne przedsięwzięcie do integracji jego systemów sprawozdawczości finansowej (ABAC i SAP) z systemem zarządzania programem operacyjnym, co umożliwi przydzielanie kosztów do poszczególnych pakietów prac i źródeł finansowania kosztów operacyjnych, które zostaną określone;

Zarządzanie projektem

9. przyjmuje do wiadomości na podstawie rocznego sprawozdania z działalności wspólnego przedsięwzięcia za 2010 r., że program SESAR składał się z 304 projektów, z czego 171 zostało zainicjowanych w 2009 r., a 114 dodatkowych projektów rozpoczęto w 2010 r.; zwraca uwagę, że 80,9 % tych projektów znajduje się w fazie realizacji, z wyjątkiem tych projektów, które zostały anulowane (3) lub zawieszone (10); zauważa, że w przypadku każdego odwołanego lub zawieszonego projektu wspólne przedsięwzięcie przedstawiło uzasadnienie i wyjaśniło podjęte działania naprawcze; zauważa w szczególności w odniesieniu do obecnie zawieszonych projektów, że:

– około 60 % związanych jest z czynnościami, które wymagają osiągnięcia przez inne projekty dojrzałych wyników przed ich ponownym uruchomieniem,

– około 20 % jest związanych z projektami, które nie są wiarygodnie powiązane z innymi działaniami programu,

pozostałe 20 % zostało zawieszonych ze względu na brak wyraźnego związku z przyszłą koncepcją działań lub z powodu braku połączenia z planem głównym;

10. wzywa wspólne przedsięwzięcie do dalszego informowania organu udzielającego absolutorium o stopniu zaawansowania realizacji projektów w ramach programu SESAR i przedstawienia osiągniętych wyników;

Wyniki

11. zachęca Komisję i państwa członkowskie do poprawy skuteczności stosowania przepisów w zakresie jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej w celu zwiększenia skuteczności inwestycji w ramach projektu SESAR;

12. zwraca uwagę na prawidłowe zarządzanie zasobami finansowymi i podkreśla znaczenie wspólnego przedsięwzięcia SESAR dla wprowadzenia jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej;

13. na podstawie rocznego sprawozdania z działalności stwierdza, że przeprowadzono kompleksowy przegląd podejścia wdrożeniowego programu SESAR i że wnioski z niego ujawniły potrzebę podziału ogólnych celów programu na poziom bardziej techniczny i operacyjny, określający szczegółowo, co i kiedy należy zrobić oraz kto jest do tego zobowiązany, a tym samym wyraźnie wskazujący zatwierdzone rezultaty SESAR, które przyczynią się do osiągnięcia celów fazy rozwoju SESAR, a także konkretnych celów strategicznych w 2012 r.; wzywa wspólne przedsięwzięcie do opracowania planu działań z konkretnymi środkami i terminami w celu wdrożenia wyników kompleksowego przeglądu;

14. zauważa ponadto, że na koniec 2009 roku zdecydowano się na stworzenie wspólnych ram realizacji SESAR w celu umożliwienia odpowiedniego zarządzania programem lub projektem za sprawą usprawnionego monitoringu oraz działań kontrolnych; przyjmuje do wiadomości, że na koniec roku 2010 ramy wykonania zostały całkowicie określone oraz są realizowane i wdrażane w około 85 %; wzywa wspólne przedsięwzięcie do informowania organu udzielającego absolutorium o obecnym etapie realizacji i wdrażania ram wykonania, jak również o osiągniętym postępie;

15. przyjmuje do wiadomości, że Komisja przeprowadziła pierwszą śródokresową ocenę wspólnego przedsięwzięcia w 2010 r.; zauważa, że w ocenie podkreśla się możliwość optymalnego zaspokojenia przez wspólne przedsięwzięcie potrzeb użytkowników przestrzeni powietrznej i usługodawców; jest jednak zdania, że oceny okresowe i ewaluacje powinny być prowadzone przez zewnętrznych i niezależnych ekspertów;

Audyt wewnętrzny

16. z zadowoleniem przyjmuje to, że pod koniec 2010 r. dyrektor wykonawczy wspólnego przedsięwzięcia stworzył jednostkę audytu wewnętrznego, zlecił dawnemu audytorowi wewnętrznemu wspólnego przedsięwzięcia wykonywanie jej zadań i zatwierdził program pracy jednostki audytu wewnętrznego na rok 2011;

17. przyjmuje do wiadomości na podstawie końcowego rocznego sprawozdania finansowego, że w maju 2010 r. wspólne przedsięwzięcie podpisało umowę ramową na usługi audytorskie;

18. z zadowoleniem przyjmuje to, że Komisja i wspólne przedsięwzięcie podjęły działania w celu zapewnienia bardziej przejrzystej definicji roli operacyjnej Służby Audytu Wewnętrznego (IAS) Komisji oraz funkcji audytu wewnętrznego wspólnego przedsięwzięcia; chociaż zauważa, że nie wprowadzono zmian do statutu wspólnego przedsięwzięcia;

19. z satysfakcją zauważa, że IAS potwierdziła swoje obowiązki audytora wewnętrznego wspólnych przedsięwzięć, wynikające z ogólnego rozporządzenia finansowego, oraz że zarząd wspólnego przedsięwzięcia odpowiednio zmienił statut swojej komórki audytu wewnętrznego;

Opóźniona wpłata składek członkowskich

20. wyraża obawę w związku z tym, że termin płatności składek pieniężnych na rzecz wspólnego przedsięwzięcia przez jego członków nie był przestrzegany; przyjmuje do wiadomości, że opóźnienia w płatności wynosiły od 12 do 113 dni oraz że pod koniec 2010 r. dwóch członków w ogóle nie uiściło składek; odnotowuje odpowiedź wspólnego przedsięwzięcia, zgodnie z którą składki te zostały otrzymane na początku 2011 r.;

Uwagi przekrojowe dotyczące wspólnych przedsięwzięć

21. podkreśla, że do tej pory Komisja ustanowiła siedem wspólnych przedsięwzięć na mocy art. 187 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej; odnotowuje, że sześć wspólnych przedsięwzięć (IMI, ARTEMIS, ENIAC, Clean Sky, FCH oraz ITER-F4E) działa w obszarze badań i podlega DG RTD i DG INFSO Komisji, jedno zaś odpowiada za opracowanie nowego systemu zarządzania ruchem lotniczym (SESAR) w obszarze transportu, a jego działania nadzoruje DG MOVE;

22. odnotowuje, że całkowite środki indykatywne, które wydają się niezbędne do funkcjonowania wspólnych przedsięwzięć przez cały okres ich istnienia, wynoszą 21 793 000 000 EUR;

23. odnotowuje, że całkowity wkład Unii, który wydaje się niezbędny do funkcjonowania wspólnych przedsięwzięć przez cały okres ich istnienia, wynosi 11 489 000 000 EUR;

24. odnotowuje, że w roku budżetowym 2010 ogólny wkład Unii do budżetu wspólnych przedsięwzięć wynosił 505 000 000 EUR;

25. wzywa Komisję Europejską do corocznego przekazywania organowi udzielającemu absolutorium skonsolidowanych informacji na temat całkowitego rocznego finansowania na rzecz poszczególnych wspólnych przedsięwzięć przekazywanego z budżetu ogólnego Unii, tak aby zapewnić przejrzystość i jasność w kwestii wykorzystania funduszy unijnych i przywrócić zaufanie europejskich podatników;

26. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę wspólnego przedsięwzięcia ARTEMIS dotyczącą uwzględniania w rocznym sprawozdaniu z działalności informacji na temat monitorowania i przeglądu realizowanych projektów; uważa, że jest to praktyka, którą powinny też stosować inne wspólne przedsięwzięcia;

27. przypomina, że wspólne przedsięwzięcia to partnerstwa publiczno-prywatne oraz że w rezultacie splatają się w nich interesy sektora publicznego i prywatnego; uważa, że w tych okolicznościach nie należy wykluczać ewentualności wystąpienia konfliktu interesów, lecz odpowiednio podejść do tej kwestii; wzywa zatem wspólne przedsięwzięcia do informowania organu udzielającego absolutorium o mechanizmach weryfikacji funkcjonujących w ich odnośnych strukturach, tak aby umożliwić odpowiednie zarządzanie i zapobieganie konfliktom interesów;

28. odnotowuje, że z wyjątkiem wspólnego przedsięwzięcia na rzecz realizacji projektu ITER i rozwoju energii termojądrowej wspólne przedsięwzięcia to relatywnie niewielkie i skoncentrowane geograficznie struktury; uważa w związku z tym, że tam, gdzie to możliwe, powinny one łączyć zasoby;

29. wzywa Trybunał Obrachunkowy do przekazania organowi udzielającemu absolutorium informacji o działaniach następczych podjętych w związku z uwagami sformułowanymi w odniesieniu do poszczególnych wspólnych przedsięwzięć w odnośnych sprawozdaniach dotyczących rocznych sprawozdań finansowych za rok budżetowy 2011;

30. wzywa Trybunał Obrachunkowy do przekazania Parlamentowi w rozsądnym terminie sprawozdania specjalnego na temat wartości dodanej związanej z tworzeniem wspólnych przedsięwzięć w zakresie skutecznego prowadzenia unijnych badań, rozwoju technologicznego i programów demonstracyjnych; odnotowuje ponadto, że w tym samym sprawozdaniu należy uwzględnić ocenę efektywności procesu tworzenia wspólnych przedsięwzięć.