PARLAMENT EUROPEJSKI,

– uwzględniając ostateczne roczne sprawozdania finansowe wspólnego przedsiębiorstwa ARTEMIS za rok budżetowy 2010,

– uwzględniając sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego na temat rocznych sprawozdań finansowych wspólnego przedsiębiorstwa ARTEMIS za rok budżetowy 2010 r., wraz z odpowiedziami wspólnego przedsiębiorstwa (¹),

– uwzględniając zalecenie Rady z dnia 21 lutego 2012 r. (06086/2012 – C7-0050/2012),

– uwzględniając art. 319 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (²), w szczególności jego art. 185,

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 74/2008 z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie ustanowienia wspólnego przedsiębiorstwa ARTEMIS w celu realizacji wspólnej inicjatywy technologicznej w zakresie systemów wbudowanych (³), w szczególności jego art. 11 ust. 4,

– uwzględniając rozporządzenie Komisji (WE, Euratom) nr 2343/2002 z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie ramowego rozporządzenia finansowego dotyczącego organów określonych w artykule 185 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (⁴), w szczególności jego art. 94,

– uwzględniając art. 77 Regulaminu i załącznik VI do Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej (A7-0109/2012),

A. mając na uwadze, że wspólne przedsiębiorstwo ARTEMIS ustanowiono w grudniu 2007 r. na okres 10 lat, aby zdefiniować i zrealizować program badań na rzecz rozwoju kluczowych technologii w zakresie systemów wbudowanych w różnych obszarach zastosowań w celu wzmocnienia konkurencyjności i zrównoważonego rozwoju w Europie oraz umożliwienia powstawania nowych rynków i zastosowań społecznych,

B. mając na uwadze, że wspólne przedsiębiorstwo rozpoczęło samodzielną działalność w październiku 2009 r.,

C. mając na uwadze, że Trybunał Obrachunkowy stwierdza, iż uzyskał wystarczającą pewność, że roczne sprawozdanie finansowe za rok budżetowy 2010 jest rzetelne oraz że transakcje leżące u podstaw sprawozdania przeprowadzono legalnie i prawidłowo,

D. mając na uwadze, że maksymalny wkład Unii na rzecz funkcjonowania wspólnego przedsiębiorstwa przez okres 10 lat wynosi 420 000 000 EUR, a kwota ta ma zostać wypłacona z budżetu siódmego programu ramowego w zakresie badań,

E. mając na uwadze, że budżet wspólnego przedsiębiorstwa na rok budżetowy 2010 wyniósł 38 500 000 EUR,

Zarządzanie budżetem i finansami

1. zauważa z zaniepokojeniem, że budżetu wspólnego przedsiębiorstwa na rok budżetowy 2010 nie przyjęto do końca poprzedniego roku; przyjmuje do wiadomości odpowiedź wspólnego przedsiębiorstwa, zgodnie z którą budżet na 2010 r. przyjęto w styczniu 2011 r., dlatego że część operacyjna budżetu zależy od zobowiązania państw członkowskich, z których większość może ustalić kwotę zobowiązania dopiero po przyjęciu budżetów krajowych; wzywa wspólne przedsiębiorstwo i finansujące je państwa członkowskie do uzgodnienia harmonogramu i procedury ujawniania zobowiązań, aby umożliwić terminowe przyjmowanie budżetu wspólnego przedsiębiorstwa i na bieżąco informować organ udzielający absolutorium w tej sprawie;

2. wyraża zaniepokojenie, że struktura i prezentacja budżetu wspólnego przedsiębiorstwa na 2010 r. nie były zgodne z przepisami finansowymi mającymi zastosowanie do wspólnego przedsiębiorstwa; z informacji przekazanych przez wspólne przedsiębiorstwo wnioskuje, że strukturę i prezentację budżetu odpowiednio dostosowano w budżecie na 2011 r.; wzywa Trybunał Obrachunkowy do zapewnienia organu udzielającego absolutorium, że struktura i prezentacja budżetu wspólnego przedsiębiorstwa są odtąd w pełni zgodne z przepisami finansowymi;

3. na podstawie sprawozdania z działalności rocznej wspólnego przedsiębiorstwa za rok 2010 przyjmuje, że środki na zobowiązania wspólnego przedsiębiorstwa z tytułu wydatków operacyjnych wynosiły 36 000 000 EUR; przyjmuje do wiadomości, że w odniesieniu do wydatków administracyjnych wspólne przedsiębiorstwo i Komisja uzgodniły następujący podział:

– wspólne przedsiębiorstwo i ARTEMISIA: EUR 1 000 000,

– Komisja: EUR 1 500 000,

zauważa jednak, że potrzeby wspólnego przedsiębiorstwa w zakresie wydatków administracyjnych sięgnęły 1 900 000 EUR oraz że w związku z tym wkład Komisji został ograniczony do 935 315,91 EUR;

4. zauważa, że ostateczny budżet wspólnego przedsiębiorstwa obejmował środki na płatności w kwocie 27 000 000 EUR; na podstawie ostatecznego rocznego sprawozdania finansowego przyjmuje, że środki rozdysponowano na poziomie 99,9 %, ale ubolewa nad tym, że wskaźnik wydatkowania osiągnął jedynie poziom 37,78 %;

5. odnotowuje niski poziom wykonania budżetu, a ponadto działalność wspólnego przedsiębiorstwa leżącą u jego podstaw; podkreśla, że środki zdeponowane na rachunkach bankowych na koniec 2010 roku wynosiły łącznie 16 600 000 EUR, co stanowi 60 % dostępnych środków na płatności;

Systemy kontroli wewnętrznej

6. wzywa wspólne przedsiębiorstwo do pełnego wdrożenia systemów kontroli wewnętrznej i informacji finansowej, zwłaszcza w odniesieniu do weryfikacji operacyjnej zestawień poniesionych wydatków, wiarygodności poświadczeń władz krajowych i strategii audytu ex post;

7. wyraża zaniepokojenie, że weryfikacja ex ante opiera się w całości na poświadczeniach przekazywanych przez władze krajowe oraz że wspólne przedsiębiorstwo nie przeprowadza jakichkolwiek innych kontroli w celu zapewnienia legalności i prawidłowości wydatków zgłaszanych przez beneficjentów; apeluje do wspólnego przedsiębiorstwa o ustanowienie mechanizmu weryfikacji ex ante zapobiegającego błędom lub nadużyciom finansowym w zgłaszanych wydatkach;

8. zauważa, że audyt ex post zestawień poniesionych wydatków projektowych w całości powierzono państwom członkowskim; w związku z tym jest zdania, że wspólne przedsiębiorstwo będzie miało trudności z zapewnieniem odpowiedniej ochrony interesów finansowych swoich członków oraz legalności i prawidłowości odnośnych transakcji; wzywa wspólne przedsiębiorstwo do przeformułowania strategii audytu ex post zestawień poniesionych wydatków oraz do poinformowania organu udzielającego absolutorium o wdrożonym mechanizmie w celu zapewnienia zgodności z art. 12 rozporządzenia Rady (WE) nr 74/2008 ustanawiającego wspólne przedsiębiorstwo;

9. odnotowuje ustalenia Trybunału Obrachunkowego, zgodnie z którymi poziom zarządzania systemami informatycznymi i praktyka wspólnego przedsiębiorstwa w tym zakresie są odpowiednie do jego wielkości i zadań; zaznacza jednak, że występują opóźnienia w zakresie cyklu strategicznego planowania i monitorowania systemów informatycznych, polityki i zasad bezpieczeństwa, zarządzania ryzykiem informatycznym, planu ciągłości działania i planu przywrócenia gotowości do pracy po wystąpieniu sytuacji nadzwyczajnej; wzywa wspólne przedsiębiorstwo do zaradzenia takiej sytuacji i przekazania organowi udzielającemu absolutorium aktualnego sprawozdania w tej sprawie;

10. przyjmuje do wiadomości, że księgowy wspólnego przedsiębiorstwa zatwierdził systemy finansowe i księgowe (ABAC i SAP); zauważa jednak, że nie zatwierdzono leżących u ich podstaw procedur operacyjnych, zwłaszcza procedury zapewniania informacji finansowej o zatwierdzaniu i regulowaniu zestawień poniesionych wydatków otrzymywanych od władz krajowych; zwraca się do wspólnego przedsiębiorstwa o informowanie organu udzielającego absolutorium o sytuacji w zakresie zatwierdzania odnośnych procedur operacyjnych;

Audyt wewnętrzny

11. przyjmuje do wiadomości, że nie zmieniono jeszcze przepisów finansowych mających zastosowanie do wspólnego przedsiębiorstwa w celu uwzględnienia przepisów dotyczących uprawnień audytora wewnętrznego Komisji w odniesieniu do całego budżetu ogólnego;

12. zauważa jednak, że Komisja i wspólne przedsiębiorstwo podjęły działania w celu dopilnowania, aby jasno określono role operacyjne Służby Audytu Wewnętrznego Komisji i audytu wewnętrznego wspólnego przedsiębiorstwa;

Zaproszenie do składania wniosków i negocjacje projektów

13. na podstawie sprawozdania z działalności rocznej przyjmuje, że zaproszenie wspólnego przedsiębiorstwa do składania wniosków z 2010 r. ogłoszono w dniu 26 lutego 2010 r. oraz że na etapie przedkładania zarysów projektów w ramach zaproszenia wpłynęły 73 wnioski o projekty badawcze, z czego 72 spełniały kryteria kwalifikacji; zauważa, że 11 wybranych wniosków opiewa na kwoty od 45 000 000 EUR do 3 400 000 EUR, w tym 4 projekty – na kwotę co najmniej 15 000 000 EUR, co stanowi 66 % łącznych inwestycji; zauważa jednak, że spośród pierwotnych 11 projektów, w przypadku których dyrektor wykonawczy został upoważniony do negocjacji, jeden należało nieodwołalnie odrzucić, w związku z czym łącznie wynegocjowano pomyślnie 10 projektów;

14. zauważa, że w ramach zaproszenia z 2010 r. wprowadzono koncepcję „wskaźnika zaawansowania” ; wnioskuje, że narzędzie to, które ma pomagać w dalszej analizie, zastosowano na etapie zarysów projektów, aby subiektywnie ocenić ich jakość i ustalić poziom zaawansowania propozycji przedstawionych przez społeczność ARTEMIS w związku z programem prac;

15. na podstawie sprawozdania z działalności rocznej stwierdza, że w odniesieniu do negocjacji i uruchomienia projektów B&R odnotowano opóźnienie w realizacji „środowiska produkcyjnego” na potrzeby negocjacji umów wspólnego przedsiębiorstwa z powodu zmiany priorytetów w służbach Komisji odpowiedzialnych za zarządzanie narzędziami informatycznymi 7PR; na podstawie informacji przekazanych przez wspólne przedsiębiorstwo przyjmuje do wiadomości, że opóźnienie techniczne znajduje się pod kontrolą oraz że w pełni sprawne środowisko produkcyjne miało zostać zrealizowane do połowy stycznia 2011 r.; zauważa jednak, że dostępny jest środek zaradczy zapobiegający dalszym opóźnieniom w negocjacjach umów wspólnego przedsiębiorstwa, a mianowicie rozwiązanie zapasowe oparte na przetwarzaniu ręcznym, które pozwoliłoby zamknąć wszystkie procedury negocjacyjne w pierwszym kwartale 2011 r. (pod warunkiem podpisania umów krajowych), gdyby narzędzia informatyczne nie były jeszcze gotowe;

16. na podstawie sprawozdania z działalności rocznej ustala, że na koniec 2010 r. umowy dotacyjne wspólnego przedsiębiorstwa podpisane były w przypadku 13 projektów wybranych w ramach zaproszenia z 2009 r. oraz że rozpoczęta była realizacja wszystkich projektów;

17. za korzystne uważa to, że wspólne przedsiębiorstwo dokonało monitorowania i przeglądu projektów wybranych w ramach zaproszenia z 2008 r.; zauważa jednak, że ocena wyników projektów jest często zbyt mało szczegółowa, aby oszacować ich efektywność; w szczególności zauważa, że wyniki projektów CHARTER, eDIANA, SYSMODEL, iLAND, INDEXYS, CHESS i CESAR ocenione są tylko jako „korzystne”; wzywa wspólne przedsiębiorstwo do opracowania i wdrożenia dokładniejszych wskaźników efektywności na potrzeby monitorowania i przeglądu projektów w przyszłości;

Efektywność

18. na podstawie sprawozdania z działalności rocznej zauważa, że sprawozdanie Komisji z pierwszej oceny przejściowej wspólnych inicjatyw technologicznych ARTEMIS i ENIAC przyjęto w dniu 16 grudnia 2010 r.;

19. podkreśla, że w ocenie przejściowej sformułowano trzy zalecenia dla wspólnego przedsiębiorstwa:

– w celu rozwiązania problemu nieuprawnionego dostępu wspólne przedsiębiorstwo powinno ustanowić system, w ramach którego każdy beneficjent niebędący członkiem wpłaca odsetek wkładu unijnego w charakterze składki na pokrycie kosztów wspólnego przedsiębiorstwa,

– należy zmienić procedury oceny i wyboru wniosków, aby lepiej dopasować portfel wspieranych projektów do europejskich celów strategicznych programu,

– państwa członkowskie i stowarzyszenia branżowe powinny wspólnie ustanowić procedury zapewniające potencjalnym wnioskodawcom wczesną, konstruktywną informację zwrotną na temat perspektyw uzyskania wsparcia,

zwraca się do wspólnego przedsiębiorstwa o poinformowanie organu udzielającego absolutorium o środkach wprowadzonych w wyniku pierwszej oceny przejściowej;

20. przyjmuje do wiadomości wniosek Komisji dotyczący ustanowienia programu szczegółowego wdrażającego program „Horyzont 2020” – program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014–2020), gdzie Komisja zwraca uwagę na możliwość połączenia wspólnych przedsiębiorstw ARTEMIS i ENIAC w jedną inicjatywę oraz ustanowienia nowych wspólnych przedsiębiorstw w kontekście realizacji części programu „Horyzont 2020” o nazwie „ Wyzwania społeczne”; wzywa Komisję do informowania na bieżąco organu udzielającego absolutorium w tej sprawie;

Brak umowy z państwem przyjmującym

21. przypomina, że wspólne przedsiębiorstwo powinno szybko zawrzeć umowę z Belgią jako państwem przyjmującym w sprawie lokalizacji biura, przywilejów i immunitetów oraz innego wsparcia ze strony Belgii zgodnie z rozporządzeniem założycielskim (WE) nr 74/2008;

Uwagi horyzontalne dotyczące wspólnych przedsiębiorstw

22. podkreśla, że do tej pory Komisja ustanowiła siedem wspólnych przedsiębiorstw na mocy art. 187 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej; odnotowuje, że sześć wspólnych przedsiębiorstw (IMI, ARTEMIS, ENIAC, „ Czyste niebo”, Wspólne Przedsiębiorstwo na rzecz Technologii Ogniw Paliwowych i Technologii Wodorowych oraz Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej) działa w obszarze badań i podlega DG RTD i DG INFSO Komisji, jedno zaś odpowiada za opracowanie nowego systemu zarządzania ruchem lotniczym (SESAR) w obszarze transportu, a jego działania nadzoruje DG MOVE;

23. odnotowuje, że całkowite środki indykatywne, które wydają się niezbędne do funkcjonowania wspólnych przedsiębiorstw przez cały okres ich istnienia, wynoszą 21 793 000 000 EUR;

24. odnotowuje, że całkowity wkład Unii, który wydaje się niezbędny do funkcjonowania wspólnych przedsiębiorstw przez cały okres ich istnienia, wynosi 11 489 000 000 EUR;

25. odnotowuje, że w roku budżetowym 2010 ogólny wkład Unii do budżetu wspólnego przedsiębiorstwa wynosił 505 000 000 EUR;

26. wzywa Komisję do corocznego przekazywania organowi udzielającemu absolutorium skonsolidowanych informacji na temat całkowitego rocznego finansowania na rzecz poszczególnych wspólnych przedsiębiorstw przekazywanego z budżetu ogólnego Unii, tak aby zapewnić przejrzystość i jasność w kwestii wykorzystania funduszy unijnych i przywrócić zaufanie europejskich podatników;

27. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę wspólnego przedsiębiorstwa ARTEMIS dotyczącą uwzględniania w rocznym sprawozdaniu z działalności informacji na temat monitorowania i przeglądu realizowanych projektów; uważa, że jest to praktyka, którą powinny też stosować inne wspólne przedsiębiorstwa;

28. przypomina, że wspólne przedsiębiorstwa to partnerstwa publiczno-prywatne oraz że w rezultacie splatają się w nich interesy sektora publicznego i prywatnego; uważa, że w tych okolicznościach nie należy wykluczać ewentualności wystąpienia konfliktu interesów, lecz odpowiednio podejść do tej kwestii; wzywa zatem wspólne przedsiębiorstwa do informowania organu udzielającego absolutorium o mechanizmach weryfikacji funkcjonujących w ich odnośnych strukturach, tak aby umożliwić odpowiednie zarządzanie i zapobieganie konfliktom interesów;

29. odnotowuje, że z wyjątkiem Wspólnego Przedsięwzięcia na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej wspólne przedsiębiorstwa to relatywnie niewielkie i skoncentrowane geograficznie struktury; uważa w związku z tym, że tam, gdzie to możliwe, powinny one łączyć zasoby;

30. wzywa Trybunał Obrachunkowy do przekazania organowi udzielającemu absolutorium informacji o działaniach następczych podjętych w związku z uwagami sformułowanymi w odniesieniu do poszczególnych wspólnych przedsiębiorstw w odnośnych sprawozdaniach dotyczących rocznych sprawozdań finansowych za rok budżetowy 2011;

31. wzywa Trybunał Obrachunkowy do przekazania Parlamentowi w rozsądnym terminie sprawozdania specjalnego na temat wartości dodanej związanej z tworzeniem wspólnych przedsiębiorstw w zakresie skutecznego prowadzenia unijnych badań, rozwoju technologicznego i programów demonstracyjnych; odnotowuje ponadto, że w tym samym sprawozdaniu należy uwzględnić ocenę efektywności procesu tworzenia wspólnych przedsiębiorstw.