1.

POBIERANIE PRÓBEK

Pobieranie próbek obejmuje wszystkie stada dorosłych kur niosek gatunku Gallus gallus („stada nieśne”) w ramach krajowych programów zwalczania (narodowych programów kontroli), o których mowa w art. 5 rozporządzenia (WE) nr 2160/2003.

2.

MONITOROWANIE STAD NIEŚNYCH

2.1.

Częstotliwość i sposób pobierania próbek

W stadach nieśnych pobieranie próbek przeprowadzane jest z inicjatywy podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo spożywcze oraz przez właściwy organ.

Pobieranie próbek z inicjatywy podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo spożywcze odbywa się przynajmniej co piętnaście tygodni. Pierwsze pobranie próbek jest przeprowadzane w chwili osiągnięcia przez stado wieku 24 +/– 2 tygodnie.

Pobieranie próbek przez właściwy organ odbywa się przynajmniej:

a) w jednym stadzie na rok w gospodarstwie liczącym co najmniej 1 000 ptaków;

b) w wieku 24 +/– 2 tygodnie w stadach nieśnych trzymanych w budynkach, w których wykryto przedmiotowy serotyp salmonelli u poprzedniego stada;

c) w każdym przypadku podejrzenia zakażenia salmonellą podczas badania w zakresie ognisk przenoszonych przez żywność, zgodnie z art. 8 dyrektywy 2003/99/WE, i w każdym przypadku, gdy właściwy organ uzna to za stosowne, z zastosowaniem procedury pobierania próbek określonej w pkt 4 lit. b) części D załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 2160/2003;

d) we wszystkich pozostałych stadach nieśnych w gospodarstwie w przypadku wykrycia Salmonelli enteritidis lub Salmonelli typhimurium w jednym ze stad nieśnych w tym gospodarstwie;

e) w przypadku gdy właściwy organ uzna to za stosowne.

Pobranie próbek przeprowadzone przez właściwy organ może zastąpić jedno pobranie próbek z inicjatywy podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo spożywcze.

2.2.

Procedura pobierania próbek

Aby maksymalnie zwiększyć precyzyjność pobierania próbek i zapewnić prawidłowe stosowanie przedmiotowej procedury, właściwy organ lub podmiot prowadzący przedsiębiorstwo spożywcze dopilnowuje, aby próbki były pobierane przez przeszkolone osoby.

2.2.1.

Pobieranie próbek przez podmiot prowadzący przedsiębiorstwo spożywcze

a) W przypadku stad trzymanych w klatkach, ze wszystkich taśm lub zgarniaków w danym kurniku, po jego oczyszczeniu za pomocą systemu usuwania obornika, pobiera się 2 próbki po 150 gramów naturalnie zebranych odchodów zgromadzonych na zgarniakach lub mechanizmie czyszczącym taśmy; w przypadku klatek niewyposażonych w zgarniaki lub taśmy pobiera się jednak 2 próbki po 150 gramów świeżych wymieszanych odchodów w 60 różnych miejscach znajdujących się poniżej klatek w dołach z odchodami.

W kurnikach klatkowych, w których wystarczająca ilość odchodów nie gromadzi się na zgarniakach lub mechanizmie czyszczącym taśmy w miejscu ich opróżniania, należy po zakończeniu pracy taśm użyć co najmniej czterech zwilżonych tamponów o powierzchni co najmniej 900 cm2 każdy do zebrania materiału z możliwie największej powierzchni miejsca opróżniania taśm, uwzględniając wszystkie dostępne taśmy oraz dbając o obustronne pokrycie tamponów odchodami z taśm i zgarniaków lub mechanizmu oczyszczania taśm.

b) W przypadku kurników, w których stosowany jest chów ściółkowy lub chów w systemie wybiegowym, należy wziąć dwie pary okładzin lub skarpet na obuwie.

Stosowane okładziny na obuwie muszą być wykonane z materiału wystarczająco dobrze wchłaniającego wilgoć. Powierzchnię okładzin na obuwie nasącza się odpowiednim rozcieńczalnikiem.

Próbki należy pobrać, idąc przez kurnik trasą, która umożliwia pobranie reprezentatywnych próbek z każdej części kurnika lub odpowiedniego sektora. Obejmuje to powierzchnie pokryte ściółką lub listwami, o ile chodzenie po listwach nie jest niebezpieczne, ale nie obejmuje powierzchni poza kurnikiem, w przypadku gdy stado ma dostęp do wybiegu. Pobieranie próbek dotyczy wszystkich zagród w kurniku. Po zakończeniu pobierania próbek w wybranym sektorze zdejmuje się okładziny z obuwia, uważając, aby nie dopuścić do odpadnięcia przywierającego do nich materiału.

W przypadku kurników wielopoziomowych, w których stosuje się chów ściółkowy, lub kurników, w których stosuje się chów w systemie wybiegowym, z których większość odchodów jest usuwana za pomocą taśm nawozowych, należy użyć jednej pary okładzin na obuwie do przemieszczania się po powierzchni wyłożonej ściółką i co najmniej drugiej pary zwilżonych tamponów do zebrania materiału z wszystkich dostępnych taśm nawozowych zgodnie z lit. a) akapit drugi.

Dwie próbki można połączyć w jedną próbkę do badania.

2.2.2.

Pobieranie próbek przez właściwy organ

Oprócz próbek, o których mowa w pkt 2.2.1, pobiera się przynajmniej jedną próbkę zgodnie z procedurą pobierania próbek. Kolejne próbki pobiera się w celu zapewnienia reprezentatywności ich pobierania, jeżeli wymaga tego układ lub wielkość stada.

W przypadku pobierania próbek, o którym mowa w pkt 2.1 lit. b), c), d) i e), właściwy organ upewnia się, poprzez wykonywanie w stosownych przypadkach dalszych kontroli, tj. badań laboratoryjnych lub kontroli dokumentacji, że na wyniki badań w kierunku salmonelli u ptaków nie ma wpływu stosowanie w stadach środków przeciwdrobnoustrojowych.

W przypadku gdy nie zostanie wykryta Salmonella enteritidis ani Salmonella typhimurium, natomiast zostaną wykryte środki przeciwdrobnoustrojowe lub efekt hamujący mnożenie się bakterii, na potrzeby celu unijnego dane stado uznaje się za zakażone i liczy jako takie.

Właściwy organ może podjąć decyzję o zezwoleniu na zastąpienie jednej próbki odchodów lub jednej pary okładzin na obuwie próbką kurzu o wadze 100 g pobraną z wielu miejsc w kurniku z powierzchni, gdzie widoczny jest kurz. Zamiast tego można zastosować jeden lub więcej zwilżonych tamponów o całkowitej powierzchni wynoszącej co najmniej 900 cm², aby zebrać kurz z wielu powierzchni w kurniku, dopilnowując, by każdy tampon był dobrze pokryty kurzem z obu stron.

Właściwy organ może podjąć decyzję o zwiększeniu minimalnej liczby próbek w celu zapewnienia reprezentatywności ich pobierania, w oparciu o prowadzoną w poszczególnych przypadkach ocenę parametrów epidemiologicznych, tzn. warunków ochrony biologicznej, układu lub wielkości stada lub innych istotnych warunków.

3.

BADANIE PRÓBEK

3.1.

Transport i przygotowanie próbek

Próbki są przesyłane przesyłką ekspresową lub kurierską do laboratoriów, o których mowa w art. 11 i 12 rozporządzenia (WE) nr 2160/2003, w ciągu 24 godzin od ich pobrania. Jeżeli próbki nie zostaną wysłane w ciągu 24 godzin, przechowuje się je w chłodziarce. Próbki można transportować w temperaturze otoczenia, o ile unika się wystawienia ich na działanie nadmiernie wysokiej temperatury (powyżej 25 °C) i promieni słonecznych. W laboratorium próbki przechowuje się w stanie schłodzonym aż do badania, które musi zostać przeprowadzone w ciągu 48 godzin po ich przyjęciu i w ciągu czterech dni po ich pobraniu.

W przypadku próbek pobieranych przez właściwy organ przygotowuje się oddzielne preparaty z okładzin na buty i z kurzu lub tamponów z kurzem, ale w odniesieniu do próbek pobieranych przez podmiot prowadzący przedsiębiorstwo spożywcze różne rodzaje próbek można połączyć w jedno badanie.

3.1.1.

Próbki z okładzin na buty i tamponów

a) Dwie pary okładzin na buty (lub »skarpet«) lub tampony należy rozpakować ostrożnie, aby uniknąć odpadnięcia przywierających do nich odchodów, połączyć je i umieścić w 225 ml zbuforowanej wody peptonowej (BPW), ogrzanej wcześniej do temperatury pokojowej, lub dodać 225 ml rozcieńczalnika bezpośrednio do dwóch par okładzin na buty w pojemniku, w którym zostały dostarczone do laboratorium. Okładziny na buty/skarpety lub tampon zanurza się całkowicie w zbuforowanej wodzie peptonowej, tak aby wystarczająco dużo płynu wokół próbki umożliwiło migrację salmonelli z próbki i dlatego w razie potrzeby można dodać więcej zbuforowanej wody peptonowej.

b) Próbkę miesza się do pełnego nasycenia, a następnie kontynuuje hodowlę zgodnie z metodą wykrywania opisaną w pkt 3.2.

3.1.2.

Inne próbki odchodów i kurzu

a) Próbki odchodów łączy się i dokładnie miesza, a następnie pobiera do celów hodowli podpróbkę o masie 25 g.

b) Podpróbkę o masie 25 gramów (lub 50 ml zawiesiny zawierającej 25 gramów próbki wstępnej) dodaje się do 225 ml zbuforowanej wody peptonowej, ogrzanej wcześniej do temperatury pokojowej.

c) Hodowlę próbki kontynuuje się zgodnie z metodą wykrywania opisaną w pkt 3.2.

W przypadku uzgodnienia norm ISO dotyczących przygotowywania tego rodzaju próbek do badań na obecność salmonelli są one stosowane i zastępują przepisy określone w pkt 3.1.1 i 3.1.2.

3.1.3.

W przypadku korzystania z tamponów zgodnie z pkt 2.2.1 lit. a) akapit drugi pulowanie próbek powinno się odbywać zgodnie z pkt 3.1.1.

3.2.

Metoda wykrywania

Badanie mające na celu wykrycie Salmonella spp. przeprowadza się zgodnie z normą EN ISO 6579-1.

Po inkubacji nie wstrząsać, nie mieszać ani nie wzburzać w inny sposób próbek w zbuforowanej wodzie peptonowej.

3.3.

Określanie serotypów

Przynajmniej jeden izolat z każdej próbki o wyniku dodatnim pobranej przez właściwy organ oznacza się według schematu Kaufmanna-White'a-LeMinora. W przypadku izolatów pobranych przez podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze należy przeprowadzić przynajmniej określanie serotypów Salmonella enteritidis i Salmonella typhimurium.

3.4.

Metody alternatywne

Zamiast metod wykrywania i określania serotypów przewidzianych w pkt 3.1, 3.2 i 3.3 niniejszego załącznika można zastosować metody alternatywne, jeśli zostały one zwalidowane zgodnie z normą EN ISO 16140-2 (dotyczącą alternatywnych metod wykrywania).

3.5.

Badanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe

Izolaty są badane pod kątem oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe zgodnie z art. 2 decyzji Komisji 2007/407/WE (¹).

3.6.

Przechowywanie szczepów

Właściwy organ dopilnowuje, aby co najmniej jeden (na rok i kurnik) wyizolowany szczep przedmiotowych serotypów salmonelli pobrany w ramach kontroli urzędowych był przechowywany do celów przeprowadzenia w przyszłości fagotypowania lub oznaczania wrażliwości na środki przeciwdrobnoustrojowe, z zastosowaniem zwykłych metod przechowywania kultur, które muszą zapewniać integralność szczepów przez co najmniej dwa lata.

Izolaty pochodzące z próbek pobranych z inicjatywy podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze są także przechowywane w tym samym celu, jeżeli tak zadecyduje właściwy organ.

4.

WYNIKI I SPRAWOZDAWCZOŚĆ

4.1.

Stado nieśne jest uważane za stado z wynikiem dodatnim w odniesieniu do oceny realizacji celu unijnego, jeżeli:

a) wykryto obecność przedmiotowych serotypów salmonelli (innych niż szczepy szczepionki) w jednej lub większej liczbie próbek pobranych w stadzie, nawet jeżeli przedmiotowy serotyp salmonelli wykryto tylko w próbce kurzu lub na tamponie; lub

b) w stadzie wykryto środki przeciwdrobnoustrojowe lub inhibitory wzrostu bakterii.

Zasada ta nie ma zastosowania w wyjątkowych przypadkach opisanych w załączniku II część D pkt 4 rozporządzenia (WE) nr 2160/2003, gdy wstępny dodatni wynik badania w kierunku salmonelli nie został potwierdzony w ramach odpowiedniej procedury pobierania próbek.

4.2.

Stado nieśne z wynikiem dodatnim jest liczone tylko raz niezależnie od:

a) częstości wykrywania przedmiotowych serotypów salmonelli w danym stadzie podczas okresu produkcyjnego;

i

b) niezależnie od tego, czy próbki pobrano z inicjatywy podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo spożywcze, czy dokonał tego właściwy organ.

Jeżeli jednak próbki są pobierane podczas okresu produkcyjnego na przestrzeni dwóch lat kalendarzowych, wówczas sprawozdania dotyczące wyniku uzyskanego za każdy rok składa się oddzielnie.

4.3.

Sprawozdanie zawiera:

a) całkowitą liczbę dorosłych stad nieśnych, które poddano badaniu co najmniej raz w roku sprawozdawczym;

b) wyniki badań zawierające:

(i) całkowitą liczbę stad nieśnych zakażonych dowolnym serotypem salmonelli w państwie członkowskim;

(ii) liczbę stad nieśnych co najmniej raz zakażonych Salmonellą enteritidis i Salmonellą typhimurium;

(iii) liczbę stad nieśnych z wynikiem dodatnim na każdy z serotypów salmonelli lub nieokreśloną odmianę salmonelli (izolaty nieoznaczalne lub nieoznaczone jako serotyp);

c) objaśnienia do wyników, w szczególności dotyczących wyjątkowych przypadków lub istotnych zmian w liczbie stad, które poddano badaniu lub w których stwierdzono wynik dodatni.

Wyniki i wszelkie dodatkowe istotne informacje są przekazywane w ramach sprawozdania na temat tendencji i źródeł przewidzianego w art. 9 ust. 1 dyrektywy 2003/99/WE.