PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, a w szczególności jego art. 149,

uwzględniając wniosek Komisji(¹),

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(²),

uwzględniając opinię Komitetu Regionów(³),

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu(⁴),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Wspólnota Europejska powinna się przyczyniać do rozwoju jakości szkolnictwa, inter alia, poprzez współpracę z państwami trzecimi.

(2) We wnioskach Rady Europejskiej zebranej w Lizbonie (23 i 24 marca 2004) podkreślono, że Europa może wyjść naprzeciw wyzwaniom globalizacji tylko wtedy, gdy Państwa Członkowskie dopasują swoje systemy szkolnictwa i kształcenia zawodowego do potrzeb społeczeństwa wiedzy.

(3) Rada Europejska zebrana w Sztokholmie (23 i 24 marca 2001) oświadczyła, że prace zakresie realizacji celów w obszarze szkolnictwa i kształcenia zawodowego powinny zostać ocenione w kontekście perspektywy ogólnoświatowej. Rada Europejska zebrana w Barcelonie (15 i 16 marca 2002) podkreśliła, że otwarcie wobec świata jest jedną z trzech podstawowych zasad programu pracy na 2010 r. dotyczącego systemów szkolnictwa i kształcenia zawodowego.

(4) Europejscy ministrowie edukacji zebrani w Bolonii (19 czerwca 1999) oświadczyli we wspólnej deklaracji, że niezbędne jest zapewnienie, by europejski system szkolnictwa wyższego osiągnął ogólnoświatowy stopień atrakcyjności odpowiadający głównym europejskim osiągnięciom kulturalnym i naukowym.

(5) Europejscy ministrowie odpowiedzialni za szkolnictwo wyższe podkreślili przy okazji swego spotkania w Pradze (19 maja 2001), inter alia, ważność zwiększenia atrakcyjności europejskiego szkolnictwa wyższego dla studentów z Europy i z innych części świata.

(6) W swoim komunikacie w sprawie wzmocnienia współpracy z państwami trzecimi w obszarze szkolnictwa wyższego Komisja wskazała, że konieczne jest większe umiędzynarodowienie szkolnictwa wyższego, tak aby uwzględnić wyzwania procesu globalizacji; określiła ogólne cele dla strategii współpracy z państwami trzecimi w tym obszarze i zaproponowała konkretne działania na rzecz urzeczywistnienia tych celów.

(7) W rezolucji Rady z 14 lutego 2002 r. w sprawie wsparcia różnorodności językowej i nauki języka obcego w ramach realizacji celów Europejskiego Roku Języków 2001(⁵) podkreśla się, że Unia Europejska w swoich stosunkach z państwami trzecimi musi uwzględnić zasadę różnorodności językowej.

(8) Instytucje akademickie w Unii Europejskiej dążą do wzrostu udziału studentów mobilnych na poziomie międzynarodowym; istnieje szerokie rozeznanie, że ze względu na połączenie ich indywidualnych sił, różnorodność ich oferty edukacyjnej i duże doświadczenie z sieciami współpracy, jak również współpracę z państwami trzecimi, dysponują one ogromnym potencjałem, który daje im możliwość zaoferowania unikalnych w Europie, wysokiej jakości kierunków studiów, co pozwala czerpać korzyści z międzynarodowej mobilności w szerszym zakresie we Wspólnocie i jej państwach partnerskich.

(9) Europejskie instytucje szkolnictwa wyższego muszą pozostawać na wysokim poziomie rozwoju. W tym celu powinny one wspierać współpracę z takimi instytucjami szkolnictwa wyższego w państwach trzecich, które wykazują poziom rozwoju porównywalny z poziomem rozwoju instytucji szkolnictwa wyższego we Wspólnocie. Szkolnictwo wyższe musi być rozumiane jako całość, która włącza kształcenie wyższe jako integralną część składową, przy uwzględnieniu szczególnych kursów specjalistycznych takich jak szkolenia dla inżynierów lub specjalistów w dziedzinie technicznej.

(10) Program ten powinien się przyczynić do polepszenia jakości szkolnictwa wyższego w Europie i równocześnie powinien oddziaływać na stopień znajomości i percepcji Unii Europejskiej na całym świecie i dbać o zdobycie kapitału reputacji wśród tych, którzy uczestniczyli w programie.

(11) Program ten przewiduje ustanowienie Europejskich studiów magisterskich „Erasmus Mundus”, który powinien umożliwić studentom studiowanie na kilku różnych europejskich uniwersytetach. Ten nowy europejski wymiar szkolnictwa wyższego w Europie powinien zostać uwzględniony przy weryfikacji istniejących programów, takich jak Sokrates (Erasmus), aby podjąć odpowiednie działania w celu wsparcia dostępu do tego programu studentom europejskim.

(12) Realizacja działań Wspólnoty powinna być przejrzysta, przyjazna dla użytkowników, otwarta i zrozumiała.

(13) Przy wspieraniu mobilności międzynarodowej Wspólnota powinna być świadoma fenomenu powszechnie znanego jako „drenaż mózgów”.

(14) Konieczne jest, aby Wspólnota usilniej starała się o wsparcie dialogu i zrozumienia między kulturami na całym świecie, biorąc pod uwagę społeczny wymiar szkolnictwa wyższego, jak również ideały demokracji i poszanowanie praw człowieka, łącznie z równością płci, uwzględniając w szczególności, że mobilność wpływa korzystnie na odkrywanie nowych środowisk kulturalnych i społecznych i ułatwia zrozumienie tych środowisk; ponadto zgodnie z art. 21 ust. 1 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, powinno się zapewnić, aby żadna grupa obywateli lub obywateli państw trzecich nie była wykluczona lub pokrzywdzona.

(15) W celu wzmocnienia europejskiej wartości dodanej działań Wspólnoty konieczne jest, aby zadbano o spójność i komplementarność między działaniami przeprowadzonymi w ramach niniejszej decyzji a innymi odpowiednimi politykami, instrumentami i działaniami Wspólnoty, a w szczególności ustanowionym decyzją nr 1513/2002/WE(⁶) szóstym programem ramowym w dziedzinie badań i zewnętrznymi programami współpracy w dziedzinie szkolnictwa wyższego.

(16) Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym (Porozumienie EOG) przewiduje zwiększoną współpracę w dziedzinach kształcenia ogólnego, zawodowego oraz kształcenia młodzieży między Wspólnotą Europejską i jej Państwami Członkowskimi z jednej strony, a uczestniczącymi w Europejskim Obszarze Gospodarczym państwami Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EOG-EFTA-Państwa) z drugiej strony; warunki i szczegółowe zasady uczestnictwa wymienionych państw w tym programie powinny zostać ustanowione zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Porozumienia EOG.

(17) Warunki i szczegółowe zasady uczestnictwa stowarzyszonych państw Europy Środkowej i Wschodniej w tym programie powinny zostać ustanowione zgodnie z postanowieniami przyjętymi w porozumieniach europejskich, w ich protokołach dodatkowych i decyzjach odpowiednich rad stowarzyszeniowych. Uczestnictwo Cypru powinno zostać sfinansowane z dodatkowych środków zgodnie z procedurami uzgodnionymi z tym państwem. Uczestnictwo Malty i Turcji powinno zostać sfinansowane z dodatkowych środków zgodnie z postanowieniami Traktatu.

(18) Program ten powinien być regularnie nadzorowany i oceniany we współpracy przez Komisję i Państwa Członkowskie, w celu umożliwienia ponownych dostosowań, w szczególności w odniesieniu do priorytetów dotyczących realizacji działań; ocena powinna zawierać zewnętrzną i niezależną ocenę.

(19) Cele planowanych działań w zakresie wkładu współpracy europejskiej do wysokiej jakości kształcenia nie mogą być w wystarczającym stopniu osiągnięte na poziomie Państw Członkowskich, inter alia, z powodu niezbędności międzynarodowych partnerstw, międzynarodowej mobilności i wymiany informacji między Wspólnotą a państwami trzecimi. W związku z tym, z powodu ponadnarodowego wymiaru działań i środków Wspólnoty są do osiągnięcia na poziomie Wspólnoty; Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z ustanowioną w artykule 5 Traktatu zasadą pomocniczości. Zgodnie z wymienioną w tym samym artykule zasadą proporcjonalności niniejsza decyzja nie wykracza poza niezbędny wymiar osiągnięcia tych celów.

(20) Niniejsza decyzja ustanawia ramy finansowe na cały okres trwania programu, które w rocznej procedurze budżetowej tworzą dla organu budżetowego priorytetowe odniesienia w rozumieniu punktu 33 międzyinstytucjonalnego porozumienia z dnia 6 maja 1999 r. między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i poprawy procedury budżetowej(⁷).

(21) Środki niezbędne do wykonania niniejszej decyzji powinny być przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji(⁸),

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Ustanowienie programu

1. Niniejszą decyzją zostaje ustanowiony Program Europejskie studia magisterskie „Erasmus Mundus” (dalej zwany „Programem”) – w celu poprawy jakości szkolnictwa wyższego w Unii Europejskiej i wsparcia międzykulturowego zrozumienia poprzez współpracę z państwami trzecimi.

2. Program rozpoczyna się 1 stycznia 2004 r. i kończy 31 grudnia 2008 r.

3. Program wspiera i uzupełnia działania podejmowane przez Państwa Członkowskie i w Państwach Członkowskich, przy czym ich odpowiedzialność za treść kształcenia i organizację systemów kształcenia ogólnego i zawodowego, jak również ich różnorodność kulturowa i językowa zostanie w pełnym zakresie zachowana.

Artykuł 2

Definicje

Do celów niniejszej decyzji:

1. „Instytucja szkolnictwa wyższego” oznacza każdą instytucję, na której, zgodnie z przepisami krajowymi lub zwyczajami, można uzyskiwać kwalifikacje w zakresie szkolnictwa wyższego lub stopnie (naukowe), niezależnie od nazwy tej instytucji.

2. „Absolwent szkoły wyższej z państwa trzeciego” to obywatel z państwa trzeciego, z wyjątkiem państw EOG-EFTA i państw kandydujących do Unii Europejskiej, który zdobył już pierwszy dyplom wykształcenia wyższego, nie ma miejsca zamieszkania w jednym z Państw Członkowskich lub państw uczestniczących zgodnie z postanowieniami art. 11, swoje główne zajęcie (studia, praca) w ciągu ostatnich pięciu lat wykonywał łącznie nie dłużej niż 12 miesięcy w jednym z Państw Członkowskich lub państw uczestniczących; i który został zakwalifikowany lub wpisany na Europejskie studia magisterskie Erasmus Mundus w rozumieniu Załącznika.

3. „Stypendysta z państwa trzeciego” to obywatel państwa trzeciego, z wyjątkiem państw EOG-EFTA i państw kandydujących do Unii Europejskiej, który nie ma swojego miejsca zamieszkania w jednym z Państw Członkowskich lub państw uczestniczących zgodnie z postanowieniami art. 11, swoje główne zajęcie (studia, praca itd.) w ciągu ostatnich pięciu lat wykonywał łącznie nie dłużej niż 12 miesięcy w jednym z Państw Członkowskich lub państw uczestniczących i ma ponadprzeciętne akademickie i/lub zawodowe doświadczenie.

4. „Studia dyplomowe i podyplomowe” to studia wyższe, które następują po trwającej co najmniej trzy lata nauce zakończonej uzyskaniem pierwszego dyplomu i prowadzą do uzyskania drugiego lub wyższego stopnia akademickiego.

Artykuł 3

Cele programu

1. Ogólnym założeniem programu jest poprawa jakości europejskiego szkolnictwa wyższego poprzez wzmocnienie współpracy z państwami trzecimi, tak aby przyczynić się do rozwoju zasobów ludzkich oraz do dialogu i zrozumienia między ludźmi z różnych obszarów kulturowych.

2. Szczególne cele programu obejmują:

a) wspieranie wysokiej jakości oferty szkolnictwa wyższego, o wyraźnym europejskim charakterze - europejska „wartość dodana”, która jest atrakcyjna zarówno w Unii Europejskiej, jak i poza jej granicami;

b) zachęcanie wysoko wykwalifikowanych absolwentów szkół wyższych i naukowców z całego świata do zdobywania kwalifikacji i/lub doświadczeń w Unii Europejskiej, jak również zapewnianie odpowiednich możliwości;

c) rozwinięcie bardziej ustrukturyzowanej współpracy między instytucjami szkolnictwa wyższego Unii Europejskiej i państw trzecich oraz większej mobilności jako części składowej europejskich programów studiów w Unii Europejskiej;

d) zwiększenie dostępności do szkolnictwa wyższego w Unii Europejskiej i wzmocnienie pozytywnego wizerunku szkolnictwa wyższego w Unii Europejskiej.

3. Przy urzeczywistnianiu celów programowych Komisja bierze pod uwagę ogólną politykę Wspólnoty w dziedzinie równości szans kobiet i mężczyzn. Komisja zapewnia również, że żadna grupa obywateli lub obywateli z państw trzecich nie zostanie wykluczona lub pokrzywdzona.

Artykuł 4

Działania programu

1. Cele programu ustanowione w art. 3 są urzeczywistniane w ramach następujących działań:

a) Europejskie studia magisterskie Erasmus Mundus, wyselekcjonowane na podstawie jakości zaproponowanego kierunku studiów i opieki nad studentami;

b) program stypendialny;

c) partnerstwa z instytucjami szkolnictwa wyższego w państwach trzecich;

d) działania podkreślające atrakcyjność Europy jako kierunku edukacyjnego;

e) techniczne działania wspierające.

2. Działania te zostaną zrealizowane zgodnie z procedurą opisaną w Załączniku i w ramach następujących rodzajów metod, które mogą być w odpowiednim przypadku łączone:

a) wspieranie i rozwój wspólnych programów kształcenia i sieci współpracy w celu ułatwienia wymiany doświadczeń i sprawdzonych praktyk;

b) wzmocnione wspieranie mobilności osób w dziedzinie szkolnictwa wyższego między Wspólnotą a państwami trzecimi;

c) wspieranie znajomości języków obcych, przede wszystkim poprzez zapewnianie studentom możliwości nauczenia się co najmniej dwóch języków obcych, obowiązujących w państwach, w których znajdują się instytucje szkolnictwa wyższego uczestniczące w Europejskich studiach magisterskich Erasmus Mundus, i wspieranie zrozumienia innych kultur;

d) wspieranie projektów pilotażowych opartych na partnerstwach ponadnarodowych ukierunkowanych na rozwój innowacji i jakości w szkolnictwie wyższym;

e) wspieranie analizy i obserwacji tendencji, oraz doskonalenia w dziedzinie szkolnictwa wyższego w międzynarodowej perspektywie.

Artykuł 5

Dostęp do programu

Uwzględniając warunki i przepisy wykonawcze określone w Załączniku oraz definicje zawarte w art. 2, program skierowany jest w szczególności do:

a) instytucji szkolnictwa wyższego;

b) studentów, którzy otrzymali pierwszy dyplom ukończenia studiów wyższych nadany przez instytucję szkolnictwa wyższego;

c) naukowców i innych specjalistów wykonujących działalność dydaktyczną lub naukową;

d) osób bezpośrednio zaangażowanych w szkolnictwo wyższe;

e) innych publicznych i prywatnych organizacji w dziedzinie szkolnictwa wyższego, które mogą brać udział tylko w działaniach 4 i 5 wymienionych w Załączniku.

Artykuł 6

Realizacja programu i współpraca z Państwami Członkowskimi

1. Komisja:

a) zapewnia skuteczną realizację działań wspólnotowych objętych programem zgodnie z Załącznikiem;

b) uwzględnia dwustronną współpracę z państwami trzecimi realizowaną przez Państwa Członkowskie;

c) konsultuje odpowiednie stowarzyszenia i organizacje działające na poziomie europejskim w dziedzinie szkolnictwa wyższego i informuje Komitet określony w art. 8 o swych opiniach;

d) poszukuje synergii z innymi programami i działaniami wspólnotowymi w dziedzinie szkolnictwa wyższego i badaniach naukowych i rozwija uwzględniające ją wspólne działania.

2. Państwa Członkowskie:

a) podejmują niezbędne działania w celu skutecznej realizacji programu na poziomie Państw Członkowskich i włączają wszystkie strony zaangażowane w szkolnictwie zgodnie z praktyką krajową, włącznie ze staraniami na rzecz przyjęcia uznanych za odpowiednie środków do zwalczania barier prawnych i administracyjnych;

b) określają odpowiednie struktury, które ściśle współpracują z Komisją;

c) wspierają możliwe synergie z innymi programami wspólnotowymi i podejmują możliwe podobne krajowe inicjatywy na poziomie Państw Członkowskich.

3. Komisja zapewnia we współpracy z Państwami Członkowskimi:

a) stosowną informację i promocję, jak również kontynuowanie działań wspieranych przez ten program;

b) rozpowszechnianie wyników działań przeprowadzonych w ramach tego programu.

Artykuł 7

Środki wykonawcze

1. Następujące środki niezbędne do wykonania niniejszej decyzji przyjmuje się zgodnie z procedurą zarządzania określoną w art. 8 ust. 2:

a) roczny plan pracy, włącznie z priorytetami;

b) kryteria selekcji i procedury, włącznie ze strukturą i regulaminem wewnętrznym Rady Selekcyjnej, jak również wyniki selekcji dla działania1, ze stosownym odniesieniem do przepisów przedstawionych w Załączniku;

c) ogólne wytyczne wykonania programu;

d) roczny plan budżetowy, specyfikacja środków dla różnych działań programu i indykatywne kwoty stypendiów;

e) regulacje nadzoru i oceny programu, jak również rozpowszechniania i przekazania wyników dalej.

2. Propozycje decyzji, które dotyczą wyników selekcji, z wyjątkiem selekcji dla działania 1, i wszystkie pozostałe środki niezbędne do wykonania niniejszej decyzji przyjmuje się zgodnie z procedurą doradczą określoną w art. 8 ust. 3.

Artykuł 8

Komitet

1. Komisja jest wspierana przez Komitet.

2. W przypadku odniesienia do niniejszego ustępu stosuje się art. 4 i 7 decyzji 1999/468/WE, uwzględniając przepisy jej art. 8.

Okres ustanowiony w art. 4 ust. 3 decyzji 1999/468/WE, ustala się na dwa miesiące.

3. W przypadku odniesienia do niniejszego ustępu stosuje się artykuły 3 i 7 decyzji 1999/468/WE, uwzględniając przepisy jej art. 8.

4. Komitet uchwala swój regulamin wewnętrzny.

Artykuł 9

Finansowanie

1. Ramy finansowe realizacji programu na okres wymieniony w art. 1 określa się niniejszym na 230 milionów EUR. Na okres po dniu 31 grudnia 2006 r. kwota ta jest uważana za potwierdzoną, jeżeli jest zgodna z przewidywaniami finansowymi na rozpoczynający się okres w 2007 r.

2. Środki roczne są przyznawane przez organ budżetowy w granicach założeń finansowych.

Artykuł 10

Spójność i komplementarność

1. Komisja zapewnia, we współpracy z Państwami Członkowskimi, spójność i komplementarność z innymi odpowiednimi politykami wspólnotowymi, instrumentami i działaniami, w szczególności z szóstym programem ramowym dotyczącym badań oraz z innymi zewnętrznymi programami współpracy w dziedzinie szkolnictwa wyższego.

2. Komisja regularnie informuje Komitet określony w art. 8 ust. 1 o inicjatywach Wspólnoty podejmowanych w stosownych dziedzinach, zapewnia skuteczne powiązanie i, w odpowiednim przypadku, wspólne działania między tym programem a programami i działaniami w zakresie kształcenia przeprowadzanych w ramach współpracy Wspólnoty z państwami trzecimi – włącznie z umowami dwustronnymi – i właściwymi organizacjami międzynarodowymi.

Artykuł 11

Udział państw EOG-EFTA i państw kandydujących do Unii Europejskiej

Warunki i szczegółowe zasady dotyczące udziału państw EOG-EFTA i państw kandydujących do przystąpienia do Unii Europejskiej w tym programie ustala się zgodnie z odpowiednimi postanowieniami umów, które regulują stosunki między Wspólnotą Europejską a tymi państwami.

Artykuł 12

Monitorowanie i ocena

1. Komisja, we współpracy z Państwami Członkowskimi, regularnie monitoruje realizację tego programu. Rezultaty monitorowania i oceny procesu są wykorzystywane w czasie realizacji programu.

Monitorowanie to obejmuje sprawozdania określone w ust. 3 i szczególne działania.

2. Program ten jest regularnie oceniany przez Komisję, z uwzględnieniem celów określonych w art. 3, wpływu programu jako całości i komplementarności działań tego programu z działaniami w ramach odpowiednich polityk, instrumentów i działań Wspólnoty.

3. Komisja dostarcza Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów:

a) w sprawie przystąpienia nowych Państw Członkowskich - sprawozdanie o finansowych skutkach tych przystąpień na ten program, uzupełnione, w odpowiednim przypadku, przez propozycje w celu przezwyciężenia tych skutków. Parlament Europejski i Rada podejmują decyzję, tak szybko jak to możliwe, w kwestii tego rodzaju propozycji;

b) do 30 czerwca 2007 r. tymczasowe sprawozdanie dotyczące oceny uzyskanych rezultatów i aspektów jakościowych w sprawie realizacji tego programu;

c) do 31 grudnia 2007 r. informację w sprawie kontynuacji tego programu;

d) do 31 grudnia 2009 r. sprawozdanie w sprawie ex-post oceny.

Artykuł 13

Wejście w życie

Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Sporządzono w Brukseli, dnia 5 grudnia 2003 r.