PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 100a,

uwzględniając wniosek Komisji (¹),

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (²),

stanowiąc zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 189b Traktatu (³),

a także mając na uwadze, co następuje:

rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w którym zapewniony jest swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału; ważne jest podjęcie środków w tym celu;

wymogi techniczne, które niektóre kategorie pojazdów muszą spełniać na mocy prawa krajowego, odnoszą się między innymi do palności materiałów konstrukcyjnych używanych w niektórych kategoriach pojazdów silnikowych;

wymogi te różnią się w poszczególnych Państwach Członkowskich;

dlatego niezbędne jest, aby wszystkie Państwa Członkowskie przyjęły takie same wymogi, w uzupełnieniu lub zamiast obowiązujących na ich terytorium wymogów, w szczególności w celu umożliwienia szerszego zastosowania procedury homologacji EWG, która została ustanowiona dyrektywą Rady 70/156/EWG z dnia 6 lutego 1970 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do homologacji typu pojazdów silnikowych i ich przyczep (⁴);

niniejsza dyrektywa jest jedną ze szczegółowych dyrektyw dotyczących procedury homologacji EWG, ustanowionej dyrektywą 70/156/EWG; w konsekwencji przepisy ustanowione w dyrektywie 70/156/EWG dotyczącej układów, części i oddzielnych zespołów technicznych odnoszą się do niniejszej dyrektywy;

należy odwołać się do dyrektywy Rady 77/649/EWG (⁵), która zawiera procedurę określenia położenia referencyjnego punktu siedzenia (punkt „R”);

w celu zapewnienia bezpieczeństwa pasażerom oraz bezpieczeństwa drogowego istotne jest, aby materiały stosowane w konstrukcji wnętrza karoserii autobusu i autokaru spełniały minimalne wymagania, po to aby wykluczyć lub co najmniej ograniczyć postęp płomieni, tak aby umożliwić pasażerom ewakuowanie się z pojazdu w przypadku pożaru;

pożądanym jest wprowadzenie alternatywnych sposobów homologacji pojazdów, takich jak sposoby przewidziane w niniejszej dyrektywie, to jest na podstawie badań palności materiałów stosowanych we wnętrzu pojazdów silnikowych lub na podstawie homologacji EWG części, dla każdego materiału lub wyposażenia takiego jak siedzenia, zasłony itp. instalowanego we wnętrzu konstrukcji tych pojazdów, według której należy sprawdzić, czy materiały lub wyposażenie homologowane zostały właściwie zainstalowane,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

Do celów niniejszej dyrektywy:

– „pojazd”: oznacza pojazd zdefiniowany w art. 2 dyrektywy 70/156/EWG,

– „część” : oznacza urządzenie zdefiniowane w art. 2 dyrektywy 70/156/EWG.

Artykuł 2

Państwa Członkowskie nie mogą odmówić:

– homologacji EWG lub krajowej homologacji dla pojazdu albo zakazać sprzedaży, odmówić rejestracji lub dopuszczenia do ruchu lub używania pojazdu, z przyczyn odnoszących się do palności materiałów konstrukcyjnych zastosowanych wewnątrz konstrukcji karoserii pojazdu,

– homologacji EWG lub krajowej homologacji części użytych wewnątrz konstrukcji karoserii pojazdu lub zakazać jego sprzedaży lub używania z przyczyn odnoszących się do palności materiałów zastosowanych w jego konstrukcji,

jeżeli właściwe wymagania określone w załącznikach I, IV, V i VI do niniejszej dyrektywy zostały spełnione.

Artykuł 3

1. Państwa Członkowskie przyjmą i opublikują przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy w ciągu 18 miesięcy od daty jej przyjęcia. Niezwłocznie powiadomią o tym Komisję.

Poczynając od powyższej daty, Państwa Członkowskie nie mogą odmówić pierwszego dopuszczenia do ruchu pojazdów lub zakazać sprzedaży lub używania części, jeżeli są one zgodne z niniejszą dyrektywą.

Zastosują one te przepisy w ciągu 48 miesięcy od daty przyjęcia niniejszej dyrektywy.

2. Wymienione środki muszą zawierać odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie to musi towarzyszyć ich urzędowej publikacji. Metoda dokonywania takiego odniesienia ustanawiana jest przez Państwa Członkowskie.

Artykuł 4

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Luksemburgu, dnia 24 października 1995 r.

ZAŁĄCZNIK II

DOKUMENTY INFORMACYJNE

Dodatek 1

Dokument w formacie PDF

Dodatek 2

Dokument w formacie PDF

ZAŁĄCZNIK III

ŚWIADECTWA HOMOLOGACJI EWG

Dodatek 1

WZÓR

(format maksymalny: A4 (210 × 297 mm))

Dokument w formacie PDF

Dodatek 2

WZÓR

(format maksymalny: A4 (210 × 297 mm))

Dokument w formacie PDF

ZAŁĄCZNIK IV

BADANIE OKREŚLAJĄCE POZIOMY WSPÓŁCZYNNIKA PALNOŚCI MATERIAŁÓW

1. Zasady

próbka jest umocowana w poziomie, w uchwycie w kształcie litery U i jest wystawiona na działanie określonego niskoenergetycznego płomienia w ciągu 15 sekund w komorze spalania, płomień działa na swobodny koniec próbki. Badanie określa, czy i kiedy płomień gaśnie lub czas, w którym płomień przebywa mierzoną odległość.

2. Aparatura

2.1. Komora spalania (rysunek 1), najlepiej ze stali nierdzewnej i o wymiarach podanych na rysunku 2. Przód komory stanowi odporne na płomienie okno, które może zajmować przód i które może być skonstruowane jako panel dostępu.

Na spodzie komory znajdują się otwory wentylacyjne, a na górze znajduje się dookoła otwór wentylacyjny. Komora spalania umieszczona jest na czterech podpórkach o wysokości 10 mm.

Na jednym z końców komory może znajdować się otwór służący do wprowadzania uchwytu, do którego przytwierdzona jest próbka, otwór po przeciwnej stronie jest przeznaczony dla linii gazowej. Topniejący materiał spada do miski (patrz rysunek 3), umieszczonej na spodzie komory, między otworami wentylacyjnymi, tak aby nie przykrywała otworów wentylacyjnych.

Rysunek 1

Przykładowa komora spalania z uchwytem, do którego przytwierdzona jest próbka, i z miską, do której ścieka topniejący materiał

Rysunek 2

Przykład komory spalania

(Wymiary w milimetrach)

Rysunek 3

Typowa miska, do której ścieka topniejący materiał

(Wymiary w milimetrach)

2.2. Uchwyt próbki składający się z dwóch metalowych płyt lub ram w kształcie litery U z metalu odpornego na korozję. Wymiary podane są na rysunku 4.

Niższa płyta wyposażona jest w trzpienie, a górna w odpowiadające im otwory dla zapewnienia właściwego trzymania próbki. Trzpienie służą także jako punkty pomiarowe na początku i na końcu odcinka palenia.

Pod spodem ramy w kształcie litery U znajduje się podstawa w formie żaroodpornych drutów o średnicy 0,25 mm, rozciągniętych na ramie w 25-milimetrowych odstępach (patrz rysunek 5).

Płaszczyzna niższej położonej strony próbki znajduje się 178 mm ponad płytą podłogi. Odcinek od przedniej krawędzi uchwytu próbki od końca komory mierzy 22 mm; odcinek od wzdłużnej strony uchwytu próbki do boków komory mierzy 50 mm (wszystkie wymiary w wewnątrz). (Patrz rysunki 1 i 2).

Rysunek 4

Przykład uchwytu próbki

(Wymiary w milimetrach)

Rysunek 5

Przykład dolnej części ramy w kształcie litery U, przeznaczonej dla podstawy z drutu

(Wymiary w milimetrach)

2.3. Palnik gazowy. Małe źródło zapłonu zapewnione jest przez palnik Bunsena, o średnicy wewnętrznej 9,5 +/– 0,5 mm. Jest on zlokalizowany w komorze do badania tak, że środek jego dyszy wylotowej znajduje się 19 mm poniżej środka dolnej krawędzi otwartego końca próbki (patrz rysunek 2).

2.4. Gaz do badania. Gaz dostarczany do palnika ma wartość kaloryczną bliską 38 MJ/m³ (na przykład gaz ziemny).

2.5. Grzebień metalowy, przynajmniej o długości 110 mm, posiadający od siedmiu do ośmiu gładkich, okrągłych zębów po 25 mm.

2.6. Stoper zapewniający dokładność do 0,5 sekundy.

2.7. Pomieszczenie dymowe. Komora spalania może być umieszczona w zmontowanym pomieszczeniu dymowym, pod warunkiem że jego wewnętrzna objętość jest przynajmniej 20 razy, ale nie więcej niż 110 razy, większa od objętości komory spalania i pod warunkiem że żaden z pojedynczych wymiarów, tj. wysokość, szerokość lub długość pomieszczenia dymowego, nie jest większy niż 2 i ½ razy od każdego z dwóch pozostałych wymiarów.

Przed badaniem należy zmierzyć pionową prędkość powietrza przez pomieszczenie dymowe w odległości 100 mm z przodu i z tyłu ostatecznego stanowiska, w którym komora spalania będzie umieszczona. Wynosi ona od 0,10 do 0,30 m/s, w celu uniknięcia negatywnego wpływu produktów spalania na obsługującego urządzenie. Możliwe jest użycie pomieszczenia dymowego z naturalną wentylacją i z właściwą prędkością powietrza.

3. Próbki

3.1. Kształt i wymiary

3.1.1. Kształt i wymiary próbek określone są na rysunku 6. Grubość próbki odpowiada grubości produktu poddawanego badaniu. Nie jest większa niż 13 mm. Należy tak pobierać próbkę, o ile to możliwe, aby miała ona taki sam przekrój na całej długości.

Rysunek 6

Próbka

(Wymiary w milimetrach)

3.1.2. Jeżeli kształt i wymiary produktu nie pozwalają na pobranie próbki podanego rozmiaru, wówczas są zachowane następujące minimalne wymiary:

a) dla próbek o szerokości od 3 do 60 mm długość wynosi 356 mm. W tym przypadku materiał jest badany na szerokości produktu;

b) dla próbek o szerokości od 60 do 100 mm długość wynosi przynajmniej 138 mm. W tym przypadku potencjalny odcinek palenia odpowiada długości próbki, pomiar zaczyna się od pierwszego punktu pomiarowego.

3.2. Pobieranie próbek

Próbki są pobierane z materiału podlegającego badaniu. W materiałach o różnych współczynnikach palności w różnych kierunkach materiału każdy kierunek musi zostać zbadany. Próbki są pobierane i umieszczane w urządzeniu do badania, tak aby można było zmierzyć najwyższy współczynnik palności.

Jeśli materiał jest dostarczony w szerokości, zostaje ucięta próbka o długości przynajmniej 500 mm, obejmująca całą szerokość. Z tej próbki pobrane są próbki znajdujące się przynajmniej 100 mm od krawędzi materiału i w równej odległości od siebie nawzajem.

Próbki pobrane są w ten sam sposób z gotowych produktów, o ile pozwala na to kształt produktu. Jeśli grubość produktu wynosi więcej niż 13 mm, jest ona zmniejszona do 13 mm przez zastosowanie procesu mechanicznego w stosunku do strony, która nie jest zwrócona przodem do kabiny pasażerskiej. Jeżeli nie jest to możliwe, badanie jest przeprowadzone odpowiednio przez placówkę techniczną na materiale o pierwotnej szerokości, co zostaje wskazane w sprawozdaniu z badań.

Materiały kompozytowe (patrz załącznik I ppkt 2.10) są poddawane badaniom tak, jakby były jednolite.

W przypadku materiałów wykonanych z nakładanych dodatkowo warstw z różnych części, które nie są materiałami kompozytowymi, wszystkie warstwy materiału obejmujące głębokość 13 mm od powierzchni zwróconej przodem do kabiny pasażerskiej są poddawane badaniom indywidualnie.

3.3. Kondycjonowanie

Próbki są przechowywane przynajmniej przez 24 godziny, ale nie dłużej niż siedem dni w temperaturze 23 +/– 2 °C i wilgotności względnej 50 +/– 5 % i są utrzymywane w tych warunkach aż do chwili rozpoczęcia badań.

4. Procedura

4.1. Umieścić próbki z mechatą lub pętelkową powierzchnią na płaskiej powierzchni i poczesać dwukrotnie „pod włos”, używając grzebienia (2.5).

4.2. Umieścić próbkę w uchwycie próbki (2.2) tak, że przednia strona była zwrócona dołem do płomienia.

4.3. Wyregulować płomień gazowy do wysokości 38 mm, używając znaku w komorze, przy zamknięciu dopływu powietrza do palnika. Przed rozpoczęciem pierwszego badania płomień pali się przez 1 min dla jego stabilizacji.

4.4. Wepchnąć uchwyt próbki do komory spalania, tak aby koniec próbki został wystawiony na działanie płomienia, i po 15 sekundach odciąć dopływ gazu.

4.5. Pomiar czasu palenia zaczyna się w momencie, kiedy podstawa płomienia przechodzi pierwszy punkt pomiarowy. Obserwować rozchodzenie się płomienia na stronie płonącej szybciej (górna lub dolna strona).

4.6. Pomiar czasu palenia należy zakończyć, kiedy płomień dochodzi do ostatniego punktu pomiarowego lub płomień gaśnie przed dojściem do ostatniego punktu pomiarowego. Jeżeli płomień nie osiąga ostatniego punktu pomiarowego, mierzy się spalony odcinek aż do punktu, gdzie płomień zgasł. Spalony odcinek jest częścią próbki, która jest zniszczona na swojej powierzchni lub wewnątrz przez spalenie.

4.7. Jeśli próbka nie zapala się lub się nie pali po wygaszeniu palnika, lub kiedy płomień gaśnie przed osiągnięciem pierwszego punktu pomiarowego tak, że nie zostaje zmierzony żaden czas palenia, w sprawozdaniu z badania odnotowuje się, że współczynnik palności wynosi 0 mm/min.

4.8. W przypadku przeprowadzania serii badań lub powtarzania badań należy się upewnić, że komora spalania i uchwyt próbki mają maksymalną temperaturę 30 °C przed rozpoczęciem następnego badania.

5. Obliczenia

Współczynnik palności, B (¹), w milimetrach na minutę, określa się za pomocą następującego wzoru:

gdzie:

s jest spaloną odległością, w milimetrach;

t jest czasem, w sekundach, potrzebnym na spalenie odcinka s.

(¹) Współczynnik palności (B) dla każdej próbki jest liczony tylko w przypadku, gdy płomień osiąga ostatni punkt pomiarowy lub koniec próbki.

ZAŁĄCZNIK V

BADANIE OKREŚLAJĄCE TOPLIWOŚĆ MATERIAŁÓW

1. Zasady

Próbka jest umieszczona w pozycji poziomej i jest wystawiona na grzejnik elektryczny. Zbiornik jest umiejscowiony pod próbką dla gromadzenia powstających kropli.

W zbiorniku należy umieścić niewielką ilość bawełny w celu sprawdzenia, czy któraś kropla płonie.

2. Aparatura

Urządzenie składa się z (rysunek 1):

a) grzejnika elektrycznego;

b) podpory dla próbki z rusztem;

c) zbiornika (dla powstających kropel);

d) podpory (dla urządzenia).

2.1. Źródłem ciepła jest grzejnik elektryczny o mocy użytkowej 500 W. Powierzchnia grzewcza musi być wykonana z przeźroczystej płyty kwarcowej o średnicy 100 +/– 5 mm.

Ciepło wypromieniowywane z aparatu, mierzone na powierzchni usytuowanej równolegle do powierzchni grzejnika w odległości 30 mm, wynosi 3 W/cm².

2.2. Kalibracja

Do kalibracji grzejnika używa się miernika przepływu ciepła (miernik promieniowania) typu Gardona (folia) z zakresem nieprzekraczającym 10 W/cm².

Cel otrzymujący promieniowanie, i możliwie w niewielkim stopniu konwekcję, jest płaski, okrągły, o średnicy nie większej niż 10 mm i pokryty trwałym, matowym, czarnym wykończeniem. Cel znajduje się wewnątrz ciała chłodzonego wodą, którego przednia strona jest z wysoko polerowanego metalu, płaskiego, zbiegającego się z płaszczyzną celu i okrągłego, o średnicy około 25 mm.

Promieniowanie nie przechodzi przez okno przed osiągnięciem celu. Instrument jest silny, prosty do ustawienia, nieczuły na zanurzenia i stabilny w kalibracji. Instrument ma dokładność w granicach +/– 3 % i powtarzalność w granicach 0,5 %.

Kalibracja miernika przepływu ciepła jest sprawdzana w każdym przypadku, jeśli przeprowadzano ponowną kalibrację grzejnika, przez porównanie z instrumentem przechowywanym jako wzorzec odniesienia i nieużywanym do żadnego innego celu. Instrument wzorca odniesienia jest w pełni skalibrowany, w odstępach rocznych, zgodnie z normami krajowymi.

2.2.1. Kontrola kalibracji

Natężenie promieniowania wytworzone przez moc doprowadzoną, którą kalibrowanie początkowe wykazało za odpowiednią do wytworzenia natężeniem promieniowania 3 W/cm², jest często sprawdzane (przynajmniej co 50 godzin pracy), a urządzenie jest ponownie skalibrowane, jeśli kontrola wykaże odchylenie większe niż 0,06 W/cm².

2.2.2. Procedura kalibracji

Aparat jest umieszczony w otoczeniu zasadniczo wolnym od prądów powietrznych (nie więcej niż 0,2 m/s).

Umieścić miernik ciepła topnienia w urządzeniu, tam gdzie jest umiejscowiona próbka tak, że cel miernika ciepła topnienia jest zlokalizowany centralnie na powierzchni grzejnika.

Włączyć zasilanie elektryczne i ustalić wejście mocy sterownika, wymagane dla wytworzenia natężenia promieniowania w centrum powierzchni grzejnika o wartości 3 W/cm². Po ustawieniu jednostki mocy dla rejestrowania 3 W/cm² następuje pięciominutowy okres bez następnej regulacji dla zapewnienia równowagi.

2.3. Podstawa pod próbki stanowi metalowy pierścień (rysunek 1). Na górze tej podstawy znajduje się ruszt wykonany z nierdzewnego stalowego drutu, o następujących wymiarach:

– średnica wewnętrzna: 118 mm,

– wymiary otworów: 2,10 mm kwadratowych,

– średnica drutu stalowego: 0,70 mm.

2.4. Zbiornik składa się z cylindrycznej rury o wewnętrznej średnicy 118 mm i głębokości 12 mm. Zbiornik jest napełniony bawełną.

2.5. Kolumna pionowa podtrzymuje elementy określone w ppkt 2.1, 2.3 i 2.4.

Grzejnik umieszczony jest na górze podstawy w taki sposób, że powierzchnia grzewcza jest pozioma, a grzejnik jest zwrócony ku dołowi.

Kolumna posiada dźwignię/pedał umożliwiający powolne podnoszenie podpory grzejnika. Posiada ona również uchwyt w celu zapewnienia przeniesienia grzejnika w jego normalną pozycję.

W jego pozycji normalnej osie grzejnika, podpory próbki i zbiornika muszą być zbieżne.

3. Próbki

Próbki poddawane badaniom mają wymiary: 70 mm × 70 mm.

Próbki należy pobrać w ten sam sposób z gotowych produktów, o ile kształt produktu na to pozwala. Jeśli grubość produktu wynosi więcej niż 13 mm, grubość jest zredukowana do 13 mm poprzez proces mechaniczny od strony, która nie jest zwrócona przodem do kabiny pasażerskiej. Jeżeli jest to możliwe, badanie jest przeprowadzone odpowiednio przez placówkę techniczną, na materiale o pierwotnej szerokości, co należy wskazać w sprawozdaniu z badań.

Materiały kompozytowe (patrz załącznik I ppkt 2.8) są badane tak, jak gdyby były one jednolite.

W przypadku materiałów wykonanych z dodatkowo nakładanych warstw z różnych składników, które nie są materiałami kompozytowymi, wszystkie warstwy materiału znajdujące się na głębokości do 13 mm od powierzchni zwróconej przodem do kabiny pasażerskiej są badane indywidualnie.

Całkowita masa próbki badanej wynosi 2 g. Jeśli całkowita masa próbki jest mniejsza, dodaje się odpowiednią ilość próbek.

Jeżeli dwie strony materiału się różnią, badane muszą być obie strony, co oznacza, że należy poddać badaniom osiem próbek.

Próbki i bawełna są kondycjonowane co najmniej przez 24 godziny w temperaturze 23 +/– 2 °C i wilgotności względnej 50 +/– 5 % i są utrzymywane w tych warunkach aż do chwili rozpoczęcia badań.

4. Procedura

Próbka jest umieszczona na podstawie i następnie jest tak układana, że odległość między powierzchnią grzejnika i górną częścią próbki wynosi 30 mm.

Zbiornik, włączając w to bawełnę, umieszczony jest między rusztem podpory, w odległości 300 mm.

Grzejnik jest umieszczony tak, że nie może ogrzewać próbki, i włączony. Kiedy osiągnie on pełną moc, ustawiany jest ponad próbką i rozpoczyna się pomiar czasu.

Jeżeli materiał topi się lub deformuje, wysokość grzejnika jest zmieniana tak, aby stale utrzymywana była odległość 30 mm.

Jeżeli materiał się zapala, grzejnik jest odstawiany trzy sekundy później. Przenoszony jest on z powrotem, po zgaśnięciu płomienia, i taka sama procedura powtarzana jest tak często, jak to jest potrzebne w ciągu pierwszych pięciu minut badania.

Po pięciu minutach badania:

i) jeżeli próbka zgasła (została zapalona lub nie podczas pierwszych pięciu minut badania), pozostawić grzejnik w pozycji, nawet jeżeli próbka ponownie się zapala);

ii) jeżeli materiał płonie, poczekać na wygaśnięcie przed ponownym przeniesieniem grzejnika na pozycję;

w każdym przypadku badanie trwa przez dodatkowych pięć minut.

5. Wyniki

Należy odnotować w sprawozdaniu z badań zaobserwowane zjawiska, takie jak:

– upadek, o ile nastąpił, kropli płonącej lub nie,

– zapalenie się bawełny.

Rysunek 1

(Wymiary w milimetrach)

ZAŁĄCZNIK VI

BADANIE OKREŚLAJĄCE PIONOWY WSPÓŁCZYNNIK PALNOŚCI MATERIAŁÓW

1. Zasady

Badanie to polega na wystawianiu próbek, trzymanych w pozycji pionowej, na działanie płomienia i określaniu szybkości rozchodzenia się płomienia na badanym materiale.

2. Aparatura

Aparatura składa się z:

a) uchwytu próbki;

b) palnika;

c) systemu wentylacyjnego dla odprowadzenia gazu i produktów spalania;

d) szablonu;

e) nitki znacznika z białej, merceryzowanej, bawełnianej nitki, mającej maksymalną liniową zwartość 50 tex.

2.1. Uchwyt próbki składa się z prostokątnej ramy o wysokości 560 mm i dwóch sztywno połączonych równoległych prętów, rozstawionych w odległości 150 mm od siebie, na których są zamontowane trzpienie w celu umieszczenia próbek poddawanych badaniu, które są umieszczone na płaszczyźnie znajdującej się w odległości przynajmniej 20 mm od ramy. Trzpienie nie mają średnicy większej niż 2 mm i mają przynajmniej 27 mm długości. Rama jest umieszczona na odpowiedniej podstawie, w celu zachowania pionowego położenia w czasie badań (do celów umieszczania próbki na trzpieniach na płaszczyźnie oddalonej od ramy można zastosować rozpórki o średnicy 2 mm przylegające do trzpieni).

2.2. Palnik jest opisany na rysunku 3.

Gazem dostarczanym do palnika może być przemysłowy gaz propan lub przemysłowy gaz butan.

Palnik jest umieszczony z przodu, ale poniżej próbki tak, że leży na płaszczyźnie przechodzącej przez pionową linię środkową próbki i prostopadle do swojego przodu (patrz rysunek 2), tak że oś wzdłużna jest nachylona w górę pod kątem 30^o do pionu, w odniesieniu do niższej krawędzi próbki. Odległość między końcem palnika i dolną krawędzią próbki wynosi 20 mm.

2.3. Urządzenie do badania może być umieszczone w zmontowanym pomieszczeniu dymowym pod warunkiem, że jego wewnętrzna objętość jest przynajmniej 20 razy, ale nie więcej niż 110 razy, większa od objętości urządzenia do badania i pod warunkiem, że żaden z pojedynczych wymiarów, tj. wysokość, szerokość lub długość pomieszczenia dymowego, nie jest większy niż 2 i ½ razy od każdego z dwóch pozostałych wymiarów. Przed badaniem należy zmierzyć pionową prędkość powietrza przez pomieszczenie dymowe w odległości 100 mm z przodu i z tyłu ostatecznego stanowiska, w którym komora spalania będzie umieszczona. Wynosi ona od 0,10 do 0,30 m/s, w celu uniknięcia negatywnego wpływu produktów spalania na obsługującego urządzenie. Możliwe jest użycie pomieszczenia dymowego z naturalną wentylacją i z właściwą prędkością powietrza.

2.4. Należy użyć płaskiego, sztywnego szablonu, wykonanego z odpowiedniego materiału i o rozmiarach odpowiadających rozmiarom próbki. Otwory o średnicy około 2 mm są wywiercone w szablonie i umiejscowione tak, że odległość między środkami otworów odpowiada odległościom między końcówkami ramy (patrz rysunek 1). Otwory są umiejscowione w równej odległości do pionowej linii środkowej szablonu.

3. Próbki

3.1. Rozmiary próbek wynoszą: 560 × 170 mm.

3.2. Próbki są kondycjonowane przynajmniej 24 godziny w temperaturze 23 +/– 2 °C i względniej wilgotności 50 +/– 5 % i są utrzymywane w tych warunkach aż do chwili rozpoczęcia badań.

4. Procedura

4.1 Badanie jest przeprowadzone w powietrzu o temperaturze od 10° do 30 °C i względnej wilgotności od 15 % do 80 %.

4.2. Palnik jest uprzednio podgrzewany przez dwie minuty. Wysokość płomienia jest doprowadzona do 40 +/– 2 mm mierzonych jako odległość między górą rurki palnika i zakończeniem żółtej części płomienia, gdy palnik jest ustawiony pionowo, a płomień jest widziany w przytłumionym świetle.

4.3. Próbka jest umieszczona na trzpieniach ramy do badania w taki sposób, aby niektóre trzpienie przechodziły przez zaznaczone punkty szablonu, i że próbka znajduje się co najmniej 20 mm od płomienia. Rama leży na podstawie w taki sposób, że próbka jest w pozycji pionowej.

4.4. Nitki znacznika są dołączone poziomo, z przodu próbki, w położeniu pokazanym na rysunku 1. W każdym położeniu pętla z nitki jest umieszczona tak, że dwa segmenty są rozmieszczone 1 mm i 5 mm od płaszczyzny z przodu próbki.

Każda pętla jest dołączona do odpowiedniego urządzenia mierzącego czas. Odpowiednie napięcie jest przykładane do nitki w celu utrzymania odpowiedniej pozycji nitki w stosunku do próbki.

4.5. Próbka jest wystawiona na działanie płomienia przez pięć sekund. Uznaje się, że zapalenie miało miejsce, jeżeli palenie próbki trwa przez pięć sekund po odsunięciu płomienia zapalającego. Jeżeli nie doszło do zapalenia, płomień jest przyłożony przez 15 sekund do innej kondycjonowanej próbki.

4.6. Jeżeli któryś z wyników w dowolnym zestawie trzech próbek przekracza wynik minimalny o 50 %, należy poddać badaniom inny zestaw trzech próbek dla tego kierunku lub powierzchni. Jeżeli jedna lub dwie próbki w dowolnym zestawie trzech próbek nie spalą się do górnej nitki znacznika, należy poddać badaniom inny zestaw trzech próbek dla tego kierunku lub powierzchni.

4.7. Należy zmierzyć następujące okresy czasu, w sekundach:

a) od momentu przyłożenia płomienia zapalającego do odłączenia pierwszej nitki znacznika (t₁);

b) od momentu przyłożenia płomienia zapalającego do odłączenia drugiej nitki znacznika (t₂);

c) od momentu przyłożenia płomienia zapalającego do odłączenia trzeciej nitki znacznika (t₃).

5. Wyniki

Należy odnotować w sprawozdaniu z badań zaobserwowane zjawiska, z uwzględnieniem:

– czasów trwania spalania: t₁, t₂ i t₃ w sekundach,

– odpowiadających im spalonych odcinków: d₁, d₂ i d₃ w mm.

Współczynnik palności V₁ i współczynniki V₂ i V₃, jeśli ma to zastosowanie, należy obliczyć (dla każdej próbki, jeżeli płomień osiąga przynajmniej pierwszą nitkę znacznika),jak następuje:

Należy wziąć pod uwagę najwyższy współczynnik palności V₁, V₂ i V₃.

Rysunek 1

Uchwyt próbki

(Wymiary w milimetrach)

Rysunek 2

Umiejscowienie palnika zapalającego

Rysunek 3

Palnik gazowy

(Wymiary w milimetrach)