Akt prawny
obowiązujący
Wersja aktualna od 2022-10-24
Wersja aktualna od 2022-10-24
obowiązujący
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA1)
z dnia 17 września 2007 r.
w sprawie warunków zdrowotnych wykonywania prac podwodnych
z dnia 17 września 2007 r. (Dz.U. z 2007 r., Nr 199, poz. 1440)
t.j. z dnia 24 października 2022 r. (Dz.U. z 2022 r., poz. 2174)
Na podstawie art. 11 ust. 6 ustawy z dnia 17 października 2003 r. o wykonywaniu prac podwodnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 612) zarządza się, co następuje:
§ 1.[Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:
1) warunki zdrowotne, jakim powinien odpowiadać nurek;
2) tryb orzekania o braku przeciwwskazań do wykonywania prac podwodnych i przeprowadzania okresowych badań lekarskich;
3) sposób sprawowania nadzoru medycznego nad pracami podwodnymi;
4) procedury dekompresji i kompresji;
5) wykaz minimalnego wyposażenia medycznego bazy prac podwodnych;
6) wymagania kwalifikacyjne lekarzy orzekających o braku przeciwwskazań do wykonywania prac podwodnych oraz nadzorujących głębinowe i długotrwałe prace podwodne;
7) wzory i tryb wydawania dokumentów potwierdzających kwalifikacje medyczne.
§ 2.[Badanie wstępne] 1. Za zdolną do pracy w zawodzie nurka uznaje się osobę, u której po przeprowadzeniu wstępnego badania lekarskiego, zwanego dalej „badaniem wstępnym”, nie stwierdzono przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania prac podwodnych.
2. Badanie przeprowadza lekarz, który:
1) posiada specjalizację I stopnia lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: medycyny morskiej i tropikalnej, medycyny transportu, medycyny pracy, medycyny przemysłowej lub medycyny lotniczej oraz
2) ukończył szkolenie w zakresie orzekania o zdolności do wykonywania prac podwodnych w instytucie badawczym prowadzącym działalność w dziedzinie medycyny hiperbarycznej albo uczelni medycznej prowadzącej działalność w dziedzinie medycyny hiperbarycznej lub kurs w zakresie medycyny podwodnej prowadzony w ramach programu specjalizacji w zakresie medycyny transportu lub medycyny pracy.
3. Ukończenie szkolenia w zakresie orzekania o zdolności do wykonywania prac podwodnych potwierdza instytut badawczy albo uczelnia medyczna, o których mowa w ust. 2 pkt 2, zaświadczeniem, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
4. Wojewódzki ośrodek medycyny pracy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lekarza na podstawie dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań, o których mowa w ust. 2, wydaje lekarzowi, na jego wniosek, zaświadczenie o posiadaniu kwalifikacji do orzekania o zdolności do wykonywania prac podwodnych, którego kopię przesyła do Urzędu Morskiego w Gdyni. Wzór zaświadczenia określa załącznik nr 9 do rozporządzenia.
§ 3.[Czynności przed rozpoczęciem badania wstępnego] 1. Osoba, o której mowa w § 2 ust. 1, zgłasza się na badanie wstępne bez skierowania.
2. Badanie wstępne przeprowadza się po sprawdzeniu tożsamości osoby badanej.
§ 4.[Zakres badania wstępnego] Badanie wstępne obejmuje:
1) ogólne badanie lekarskie;
2) badanie radiologiczne płuc;
3) badanie czynnościowe układu oddechowego (spirometria i maksymalne zużycie tlenu);
4) elektrokardiogram (w 12 odprowadzeniach) spoczynkowy, a u osób po 45. roku życia – wysiłkowy;
5) badanie laryngologiczne wraz z badaniem audiometrycznym;
6) badanie EEG ze stymulacją wzrokową i hyperwentylacją;
7) morfologiczne i biochemiczne badanie krwi, z uwzględnieniem poziomu glukozy, kreatyniny i lipidogramu;
8) badanie ogólne moczu;
9) badanie radiologiczne kości długich i dużych stawów (barkowych, biodrowych i kolanowych);
10) test ciśnieniowy, którego sposób przeprowadzenia określa załącznik nr 2 do rozporządzenia;
11) konsultacje lekarzy specjalistów i badania pomocnicze, niezbędne do prawidłowej oceny stanu zdrowia.
§ 5.[Zakres badania okresowego] Badanie okresowe obejmuje:
1) ogólne badanie lekarskie;
2) badanie radiologiczne płuc, które wykonuje się raz w roku;
3) badanie czynnościowe układu oddechowego (spirometria);
4) elektrokardiogram (w 12 odprowadzeniach) spoczynkowy, a u osób po 45 roku życia – wysiłkowy;
5) badanie laryngologiczne wraz z badaniem audiometrycznym;
6) morfologiczne i biochemiczne badanie krwi, z uwzględnieniem poziomu glukozy, kreatyniny i lipidogramu;
7) badanie ogólne moczu;
8) badanie radiologiczne kości długich i dużych stawów (barkowych, biodrowych i kolanowych), które wykonuje się co 4 lata, chyba że stwierdza się zmiany wymagające ich częstszego przeprowadzania;
9) konsultacje lekarzy specjalistów i badania pomocnicze, niezbędne do prawidłowej oceny stanu zdrowia;
10) test ciśnieniowy, tylko w przypadku wskazania lekarza przeprowadzającego badanie. Sposób przeprowadzenia testu określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.
§ 6.[Warunki zdrowotne brane pod uwagę przez lekarza przeprowadzającego badanie] Lekarz przeprowadzając badanie, o którym mowa w § 4 i 5, bierze pod uwagę warunki zdrowotne, jakim powinien odpowiadać nurek, określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
§ 7.[Częstotliwość badań okresowych] 1. Badania okresowe nurka wykonuje się nie rzadziej niż co 12 miesięcy, a po ukończeniu 45. roku życia nie rzadziej niż co 6 miesięcy, z zastrzeżeniem § 5 pkt 2 i 10, a także w przypadku:
1) choroby lub wypadku powodujących przerwę w nurkowaniu powyżej 30 dni;
2) wniosku nurka;
3) wniosku organizatora prac podwodnych.
2. Skierowanie na badania okresowe wydaje organizator prac podwodnych.
§ 8.[Orzeczenie o braku lub istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania prac podwodnych] 1. W wyniku przeprowadzonych badań osoba poddana badaniu otrzymuje orzeczenie o braku lub istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania prac podwodnych.
2. Orzeczenie, o którym mowa w ust. 1, zawiera następujące dane:
1) imię i nazwisko;
2) numer PESEL, a w przypadku osoby, której nie nadano numeru PESEL – nazwę i numer dokumentu tożsamości;
3) miejsce zamieszkania;
4) treść orzeczenia.
§ 9.[Wniosek o przeprowadzenie ponownego badania] 1. Osoba poddana badaniu, która nie zgadza się z treścią orzeczenia, może wystąpić z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania do komisji lekarskiej działającej w jednostce, o której mowa w § 2 ust. 2 pkt 2, położonej najbliżej miejsca zamieszkania badanego.
2. Wniosek wnosi się w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia za pośrednictwem lekarza, który je wydał.
3. Lekarz, o którym mowa w ust. 2, przesyła do komisji wniosek, o którym mowa w ust. 1, wraz z kopią dokumentacji medycznej, w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania.
4. Komisja przeprowadza badanie lekarskie w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku.
5. Orzeczenie wydane przez komisję jest ostateczne i zawiera następujące dane:
1) imię i nazwisko;
2) numer PESEL, a w przypadku osoby, której nie nadano numeru PESEL – nazwę i numer dokumentu tożsamości;
3) miejsce zamieszkania;
4) treść orzeczenia.
§ 10.[Nadzór medyczny w trakcie prac podwodnych] 1. Organizator prac podwodnych zapewnia nadzór medyczny nad wykonywaniem tych prac, mając na celu w szczególności zapobieganie wypadkom nurkowym, chorobie dekompresyjnej oraz zapewnienie możliwości leczenia dekompresją leczniczą.
2. W trakcie prowadzenia prac głębinowych i długotrwałych należy zapewnić, w miejscu ich przeprowadzania, obecność lekarza, który spełnia łącznie niżej wymienione wymagania:
1) posiada specjalizację I stopnia lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii, anestezjologii, anestezjologii i reanimacji bądź posiada kwalifikacje wymagane od lekarza systemu, o którym mowa w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1720 i 1733);
2) ma ukończony kurs z zakresu fizjopatologii nurkowania i terapii hiperbarycznej;
3) odbył 2-tygodniowy kurs w zakresie wiedzy teoretycznej oraz 2-tygodniowy staż w zakresie praktycznego zabezpieczania nurkowań w instytucie badawczym prowadzącym działalność w dziedzinie medycyny hiperbarycznej albo uczelni medycznej prowadzącej działalność w dziedzinie medycyny hiperbarycznej.
3. (uchylony).
4. (uchylony).
5. (uchylony).
6. Sposób postępowania w razie zdarzenia przy wykonywaniu prac podwodnych oraz komunikowania się z instytutem badawczym prowadzącym działalność w dziedzinie medycyny hiperbarycznej albo uczelnią medyczną prowadzącą działalność w dziedzinie medycyny hiperbarycznej musi być przekazany wszystkim nurkom w formie pisemnej, dostępnej w bazie prac podwodnych.
7. Jeżeli przy wykonywaniu prac podwodnych wymagana jest komora dekompresyjna, to komora ta powinna być dostępna dla nurka przez dwanaście godzin od momentu zakończenia nurkowania.
8. (uchylony).
9. (uchylony).
§ 11.[Procedury dekompresji i kompresji] Procedury dekompresji i kompresji:
1) dla sprężonego powietrza i nitroksu – określa załącznik nr 4 do rozporządzenia;
2) dla helioksu z dekompresją tlenową na głębokości 6 metrów – określa załącznik nr 5 do rozporządzenia;
3) dla helioksu z dekompresją tlenową na głębokości 12 metrów – określa załącznik nr 6 do rozporządzenia;
4) heliksowej dla dzwonu nurkowego – określa załącznik nr 7 do rozporządzenia.
§ 12.[Minimalne wyposażenie medyczne bazy prac podwodnych] Wykaz minimalnego wyposażenia medycznego bazy prac podwodnych określa załącznik nr 8 do rozporządzenia.
§ 13.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem § 10 ust. 2 pkt 3, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2010 r.
1) Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. z 2021 r. poz. 932).
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia
z dnia 17 września 2007 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2174)
Załącznik nr 1
WZÓR – ZAŚWIADCZENIE
Załącznik nr 2
SPOSÓB PRZEPROWADZENIA TESTU CIŚNIENIOWEGO
1. Test ciśnieniowy ma na celu ustalenia reakcji organizmu na zmiany ciśnienia otoczenia.
2. Test ciśnieniowy przeprowadza się na zlecenie lekarza wykonującego badanie wstępne lub okresowe.
3. Warunkiem przeprowadzenia testu jest brak przeciwwskazań do ekspozycji hiperbarycznej.
4. Test ciśnieniowy przeprowadza się pod nadzorem lekarza obecnego w komorze.
5. Zmiana ciśnienia powinna być nie mniejsza niż 3 atmosfery (0,3 MPa) z minimalną szybkością podnoszenia ciśnienia 1,2 atmosfery na minutę (0,12 MPa/min).
Załącznik nr 3
WARUNKI ZDROWOTNE, JAKIM POWINIEN ODPOWIADAĆ NUREK
Wykonywanie zawodu nurka uniemożliwiają wszystkie stany chorobowe, wady i ułomności, które ograniczają wydolność pracy nurka lub które narażają go na niebezpieczeństwo wystąpienia wypadku nurkowego lub choroby dekompresyjnej, lub które mogą ulec pogorszeniu w związku z wykonywaniem zawodu nurka, w tym w szczególności:
1. Budowa ciała – stwierdzone znaczne wady i ułomności w budowie ciała lub otyłość powyżej 30% BMI.
2. Układ oddechowy:
1) astma oskrzelowa;
2) następstwa torakotomii;
3) następstwa ropni płuc;
4) przebyta odma samoistna;
5) następstwa zapalenia opłucnej;
6) następstwa gruźlicy;
7) rozedma;
8) choroby śródmiąższowe.
Uwagi: Ocena układu oddechowego ma na celu wykrycie patologii sprzyjających wystąpieniu urazu ciśnieniowego płuc. Wszystkie odchylenia w badaniu klinicznym, radiologicznym i czynnościowym wymagają badań specjalistycznych. Wyniki badań spirometrycznych powinny stanowić co najmniej 80% należnych wartości referencyjnych (70% dla wskaźnika Tiffeneau). Poziom maksymalnego zużycia tlenu przy wysiłku submaksymalnym nie może być niższy niż 40 ml/kg/min.
3. Układ krążenia:
1) choroba niedokrwienna serca;
2) zaburzenia rytmu i przewodnictwa;
3) choroby zastawek serca;
4) wady serca;
5) nadciśnienie tętnicze;
6) choroba zakrzepowo-zatorowa;
7) zaburzenia perfuzji obwodowej;
8) choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego.
Uwagi: Ocena układu krążenia ma na celu wykrycie patologii sprzyjających wystąpieniu nagłych zaburzeń hemodynamicznych lub obniżonej tolerancji wysiłku. Spoczynkowe ciśnienie skurczowe nie powinno przekraczać 140 mmHg, a rozkurczowe 90 mmHg. Wszelkie stwierdzane odchylenia w badaniu klinicznym i czynnościowym, zwłaszcza wskazujące na przeciek krwi prawo-lewo, wymagają badań specjalistycznych.
4. Układ pokarmowy:
1) przepukliny ściany jamy brzusznej;
2) ostre choroby wątroby i trzustki;
3) ostra choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.
Uwagi: Ocena układu pokarmowego ma na celu wykrycie patologii sprzyjających uwięzieniu gazu lub wystąpieniu wymiotów. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy stwierdzane przewlekłe i/lub nawracające choroby układu pokarmowego (choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, uchyłkowatość jelit, przepukliny) mogą stanowić ograniczenie lub przeciwwskazanie do wykonywania zawodu. Stan uzębienia oraz śluzówki jamy ustnej muszą umożliwiać korzystanie z aparatów oddechowych wyposażonych w ustniki.
5. Układ otorynolaryngologiczny:
1) otoskleroza;
2) laryngocele;
3) znaczny ubytek słuchu stwierdzany w audiogramie;
4) choroba Meniera;
5) niezamknięta perforacja błony bębenkowej;
6) uszkodzenie narządu przedsionkowego.
Uwagi: Ocena układu otorynolaryngologicznego ma na celu wykrycie patologii sprzyjających wystąpieniu urazów ciśnieniowych, zaburzeń równowagi lub utrudniających komunikację. Przewlekłe lub przebyte choroby uszu i/lub zatok przynosowych mogą stanowić ograniczenie w wykonywaniu zawodu. W przypadkach wątpliwych ostateczne orzeczenie ustala się w oparciu o przeprowadzony test ciśnieniowy.
6. Narząd wzroku:
1) odklejenie siatkówki, nawet po zabiegu operacyjnym;
2) blizny po operacjach śródgałkowych;
3) jaskra, nawet z otwartym kątem przesączania;
4) stożek rogówki.
Uwagi: Ocena narządu wzroku ma na celu wykrycie patologii sprzyjających wystąpieniu urazu ciśnieniowego, zaburzeń orientacji przestrzennej, utrudniających obsługę urządzeń lub odczyt wskaźników. Nieprawidłowa ostrość wzroku bez korekcji, utrudnienie rozróżniania barw, zawężenie pola widzenia mogą stanowić ograniczenie do wykonywania określonych prac podwodnych.
7. Układ nerwowy:
1) padaczka;
2) przebyte urazy czaszkowo-mózgowe;
3) następstwa zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu;
4) choroby zwyradniające układu nerwowo-mięśniowego;
5) następstwa uszkodzenia rdzenia kręgowego poinfekcyjne i pourazowe;
6) patologiczny zapis EEG ze stymulacją wzrokową i hyperwentylacją;
7) choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego.
Uwagi: Ocena układu nerwowego ma na celu wykrycie patologii sprzyjających nagłym zaburzeniom świadomości oraz utrudniających ewentualną diagnostykę różnicową choroby dekompresyjnej lub zatorów gazowych. Wszystkie nieprawidłowości zaburzające integralność anatomiczną i czynnościową układu nerwowego, zaburzenia psychiczne oraz uzależnienia wymagają oceny specjalistycznej ze względu na znaczne zagrożenia bezpieczeństwa wykonywania prac podwodnych.
8. Układ kostno-stawowy: jałowa martwica kości.
Uwagi: Ocena układu kostno-stawowego ma na celu wykrycie patologii utrudniających ewentualną diagnostykę różnicową dyzbarycznej (jałowej) martwicy kości lub choroby dekompresyjnej oraz ocenę sprawności fizycznej. Jako generalną zasadę należy przyjąć, że wszelkie zmiany wpływające na sprawność fizyczną mogą stanowić ograniczenie w wykonywaniu prac podwodnych. Jałowa martwica kości stwierdzona w badaniu wstępnym stanowi przeciwwskazanie do wykonywania zawodu nurka. Dyzbaryczna (jałowa) martwica kości stwierdzona w badaniu okresowym lub kontrolnym wymaga nadzoru i badań specjalistycznych. Może ona stanowić ograniczenie w wykonywaniu prac podwodnych.
9. Układ moczowo-płciowy: ciąża.
Uwagi: Ciąża stanowi przeciwwskazanie do nurkowania; kobiety wykonujące zawód nurka powinny zostać poinformowane o niekorzystnym wpływie nurkowania na płód. Przewlekłe lub nawracające choroby układu moczowego mogą stanowić ograniczenie do wykonywania prac podwodnych.
10. Układ wydzielania wewnętrznego:
1) cukrzyca;
2) choroba Gravesa-Basedowa;
3) choroba Cushinga;
4) choroba Addisona.
Uwagi: Zaburzenia przemiany materii (porfiria, dna, hemochromatoza) oraz inne upośledzające w znacznym stopniu sprawność ustroju mogą stanowić przeciwwskazanie do wykonywania zawodu nurka.
11. Choroby skóry: alergiczne choroby skóry wywołane materiałami stosowanymi w pracach podwodnych.
Uwagi: Choroby skóry oraz blizny upośledzające sprawność ustroju mogą stanowić ograniczenie lub przeciwwskazanie do wykonywania prac podwodnych.
Załącznik nr 4
PROCEDURY DEKOMPRESJI I KOMPRESJI DLA SPRĘŻONEGO POWIETRZA I NITROKSU
Załącznik nr 5
PROCEDURY DEKOMPRESJI I KOMPRESJI DLA HELIOKSU Z DEKOMPRESJĄ TLENOWĄ NA GŁĘBOKOŚCI 6 METRÓW
Załącznik nr 6
PROCEDURY DEKOMPRESJI I KOMPRESJI DLA HELIOKSU Z DEKOMPRESJĄ TLENOWĄ NA GŁĘBOKOŚCI 12 METRÓW
Załącznik nr 7
PROCEDURY DEKOMPRESJI I KOMPRESJI HELIOKSOWEJ DLA DZWONU NURKOWEGO
Załącznik nr 8
WYKAZ MINIMALNEGO WYPOSAŻENIA MEDYCZNEGO BAZY PRAC PODWODNYCH
1. Zestaw do resuscytacji:
1) worek samorozprężalny z rezerwuarem z możliwością podłączenia tlenu i z maską twarzową;
2) zestaw rurek ustno-gardłowych;
3) maska do wentylacji „maska-usta”;
4) ssak (co najmniej mechaniczny).
2. Zestaw do pierwszej pomocy tlenowej obejmujący co najmniej:
1) butle z tlenem o łącznej pojemności co najmniej 3000 dm3;
2) reduktor tlenowy, co najmniej z zaworem o stałym przepływie;
3) twarzowa maska tlenowa z zaworami jednokierunkowymi i z rezerwuarem umożliwiająca podaż tlenu o stężeniu co najmniej 90%.
3. Sprzęt medyczny:
1) aparat do mierzenia ciśnienia tętniczego;
2) stetoskop;
3) termometr do pomiaru temperatury głębokiej w odbycie lub z błony bębenkowej.
4. Materiały opatrunkowe:
1) bandaże;
2) szyny usztywniające, stabilizujące złamania (zwichnięcia);
3) opatrunki gazowe;
4) plastry z opatrunkami i zwykłe;
5) skalpel i nożyczki;
6) koce i folie termiczne.
5. Akcesoria ochronne:
1) maska twarzowa chirurgiczna;
2) rękawiczki.
6. Środki do dezynfekcji skóry.
7. Środki do dezynfekcji rany.
Załącznik nr 9
WZÓR – ZAŚWIADCZENIE O POSIADANIU KWALIFIKACJI DO ORZEKANIA O ZDOLNOŚCI DO WYKONYWANIA PRAC PODWODNYCH
