Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. [Zakres przedmiotowy] Rozporządzenie określa:

1) warunki, sposób i tryb odbywania stażu adaptacyjnego, sposób i tryb wykonywania nadzoru nad jego odbywaniem oraz oceny nabytych w jego trakcie umiejętności, sposób ustalania kosztów odbywania stażu adaptacyjnego oraz tryb pobierania i zwrotu opłaty za jego odbywanie,

2) warunki, sposób i tryb przeprowadzania testu umiejętności oraz oceny posiadanych przez wnioskodawcę umiejętności, sposób ustalania kosztów przeprowadzenia testu umiejętności oraz tryb pobierania i zwrotu opłaty za jego przeprowadzenie

– w toku postępowania o uznanie nabytych w innych niż Rzeczpospolita Polska państwach członkowskich Unii Europejskiej, w państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub w Konfederacji Szwajcarskiej kwalifikacji do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego, zwanego dalej „postępowaniem”.

§ 2.[Postanowienie o konieczności odbycia stażu adaptacyjnego i przystąpienia do testu umiejętności] Minister Sprawiedliwości, zwany dalej „organem prowadzącym postępowanie”, wydaje postanowienie o konieczności:

1) odbycia stażu adaptacyjnego, określając czas jego trwania, albo

2) przystąpienia do testu umiejętności

– wyznaczając zakres kwalifikacji wymagających uzupełnienia, z uwzględnieniem istniejących różnic między kwalifikacjami posiadanymi przez wnioskodawcę a kwalifikacjami określonymi w przepisach dotyczących wymagań kwalifikacyjnych do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego w Rzeczypospolitej Polskiej, doświadczenia zawodowego wnioskodawcy oraz świadectw, dyplomów lub innych dokumentów potwierdzających kwalifikacje posiadane przez wnioskodawcę.

§ 3.[Wniosek o odbycie stażu adaptacyjnego albo przeprowadzenie testu umiejętności] W terminie 60 dni od otrzymania postanowienia, o którym mowa w § 2, wnioskodawca występuje do organu prowadzącego postępowanie z wnioskiem o odbycie stażu adaptacyjnego albo przeprowadzenie testu umiejętności.

§ 4.[Wykaz pomocnej literatury] Organ prowadzący postępowanie udostępnia w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1764), na stronach podmiotowych tego organu wykaz literatury pomocnej przy uzupełnianiu wiedzy niezbędnej do odbywania stażu adaptacyjnego lub spełnienia wymogów testu umiejętności.

Rozdział 2

Staż adaptacyjny

§ 5. [Opiekun stażu] 1. Staż adaptacyjny jest odbywany u tłumacza przysięgłego, zwanego dalej „opiekunem stażu”.

2. Organ prowadzący postępowanie, na wniosek wnioskodawcy, udziela informacji o tłumaczach przysięgłych, u których może być odbywany staż adaptacyjny.

3. Organ prowadzący postępowanie może zwrócić się do organizacji zrzeszających tłumaczy o wskazanie tłumaczy przysięgłych, u których wnioskodawca może odbywać staż adaptacyjny.

§ 6.[Dokument dołączany do wniosku o odbycie stażu] 1. Wnioskodawca do wniosku o odbycie stażu adaptacyjnego dołącza dokument zawierający zobowiązanie opiekuna stażu do zorganizowania i przeprowadzenia dla wnioskodawcy stażu adaptacyjnego wraz z programem stażu adaptacyjnego, o którym mowa w § 10.

2. Zobowiązanie, o którym mowa w ust. 1, powinno określać w szczególności:

1) rodzaj stosunku prawnego, jaki zostanie nawiązany z wnioskodawcą w trakcie odbywania stażu adaptacyjnego;

2) termin, w jakim zostanie nawiązany ten stosunek prawny;

3) okres, na jaki zostanie nawiązany ten stosunek prawny, nie krótszy niż czas trwania stażu adaptacyjnego wskazany w postanowieniu, o którym mowa w § 2;

4) zakres czynności, jakie zostaną powierzone wnioskodawcy.

§ 7.[Płatny albo bezpłatny charakter stażu] Wnioskodawca odbywający staż adaptacyjny na podstawie umowy cywilnoprawnej może go odbywać bez wynagrodzenia albo za wynagrodzeniem.

§ 8.[Koszt odbywania stażu adaptacyjnego] 1. Wstępnego obliczenia kosztów związanych z odbywaniem przez wnioskodawcę stażu adaptacyjnego dokonuje opiekun stażu, u którego staż adaptacyjny ma być odbywany, w porozumieniu z organem prowadzącym postępowanie, nie później niż w terminie 30 dni przed dniem rozpoczęcia stażu, wraz z jednoczesnym zastrzeżeniem, że ostateczne ustalenie kosztów nastąpi po zakończeniu odbywania stażu adaptacyjnego.

2. Koszt odbywania przez wnioskodawcę stażu adaptacyjnego jest ustalany na podstawie rzeczywistych kosztów odbywania tego stażu, z uwzględnieniem programu i czasu trwania stażu adaptacyjnego.

3. Do rzeczywistych kosztów odbywania stażu adaptacyjnego zalicza się w szczególności:

1) koszty organizacyjno-techniczne;

2) koszty materiałów dydaktycznych i pomocy naukowych;

3) wynagrodzenie opiekuna stażu.

4. Wnioskodawca z tytułu kosztów, o których mowa w ust. 1, uiszcza jednorazową opłatę najpóźniej w dniu zakończenia stażu adaptacyjnego albo miesięcznie, w równych ratach płatnych z góry do 10 dnia każdego miesiąca za dany miesiąc, na rachunek bankowy wskazany przez opiekuna stażu.

5. Wysokość kosztów odbycia stażu adaptacyjnego jest ustalana ostatecznie na dzień zakończenia tego stażu, w sposób określony w ust. 2. Ostateczna wysokość kosztów odbywania stażu adaptacyjnego nie może przewyższyć kosztów wyliczonych wstępnie o więcej niż 10%.

§ 9.[Wymogi dotyczące opiekuna stażu] 1. Opiekunem stażu może być wyłącznie osoba, która w okresie co najmniej 3 lat poprzedzających datę powierzenia jej funkcji opiekuna stażu nieprzerwanie wykonywała czynności tłumacza przysięgłego.

2. Opiekun stażu nie może być zmieniany w trakcie odbywania stażu adaptacyjnego.

3. Zmiana opiekuna stażu następuje w przypadku:

1) braku możliwości dalszego pełnienia przez opiekuna stażu czynności nadzoru nad wnioskodawcą;

2) zawieszenia działalności opiekuna stażu jako tłumacza przysięgłego albo skreślenia go z listy tłumaczy przysięgłych.

4. Zmiana opiekuna stażu może nastąpić w przypadku umotywowanego wniosku złożonego przez wnioskodawcę lub opiekuna stażu do organu prowadzącego postępowanie, nie później niż na 3 miesiące przed zakończeniem stażu adaptacyjnego.

5. W sprawie wskazania nowego opiekuna stażu w przypadkach, o których mowa w ust. 3 i 4, postanawia organ prowadzący postępowanie, po uzyskaniu stanowiska odbywającego staż adaptacyjny.

6. Zmiana opiekuna stażu nie ma wpływu na dotychczasowy program stażu adaptacyjnego.

§ 10.[Program stażu adaptacyjnego] 1. Staż adaptacyjny odbywa się zgodnie z programem stażu adaptacyjnego, zatwierdzonym przez organ prowadzący postępowanie.

2. Organ prowadzący postępowanie przesyła zatwierdzony program stażu adaptacyjnego wnioskodawcy i opiekunowi stażu.

3. Program stażu adaptacyjnego jest przygotowywany indywidualnie dla danego wnioskodawcy przez opiekuna stażu i uwzględnia zakres kwalifikacji wymagających uzupełnienia wyznaczony w postanowieniu, o którym mowa w § 2.

4. Przy ustalaniu programu stażu adaptacyjnego bierze się pod uwagę w szczególności konieczność:

1) zapoznania się z zakresem zadań tłumacza przysięgłego, etyką zawodową oraz ze statusem prawnym tego zawodu;

2) dokonywania tłumaczeń pod nadzorem opiekuna stażu;

3) uczestniczenia w pozostałych czynnościach wykonywanych przez tłumacza przysięgłego.

§ 11.[Przedłużenie okresu trwania stażu] Na wniosek wnioskodawcy, złożony w trakcie odbywania stażu adaptacyjnego, organ prowadzący postępowanie może przedłużyć okres trwania stażu adaptacyjnego określony w postanowieniu, o którym mowa w § 2, z tym że łącznie nie może on przekroczyć okresu, o którym mowa w art. 20 ust. 4 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

§ 12.[Nadzór nad przebiegiem stażu] 1. Przebieg stażu adaptacyjnego nadzoruje organ prowadzący postępowanie, w szczególności przez:

1) kontrolę realizacji programu stażu adaptacyjnego;

2) kontrolę warunków odbywania stażu adaptacyjnego;

3) kontrolę obecności wnioskodawcy w czasie stażu adaptacyjnego;

4) gromadzenie informacji o przebiegu stażu adaptacyjnego;

5) nakazanie usunięcia uchybień stwierdzonych w toku czynności kontrolnych.

2. Organ prowadzący postępowanie wyznacza swojego przedstawiciela do wykonywania w jego imieniu czynności, o których mowa w ust. 1, i powiadamia o tym opiekuna stażu oraz wnioskodawcę.

3. Przedstawiciel organu prowadzącego postępowanie sporządza na piśmie sprawozdanie zawierające wnioski wynikające z przeprowadzenia czynności, o których mowa w ust. 1.

§ 13.[Dziennik stażu] 1. Wnioskodawca dokumentuje przebieg stażu adaptacyjnego w dzienniku stażu adaptacyjnego.

2. Dziennik stażu adaptacyjnego zawiera:

1) imię i nazwisko wnioskodawcy;

2) imię i nazwisko opiekuna stażu;

3) datę rozpoczęcia stażu adaptacyjnego;

4) datę założenia dziennika;

5) tygodniowy wykaz czynności wykonywanych przez wnioskodawcę oraz datę ich wykonywania, potwierdzony podpisem opiekuna stażu;

6) okresowe oceny opiekuna stażu, podpisane przez niego, z podaniem daty i miejsca sporządzenia oceny.

3. Opiekun stażu potwierdza podpisem w dzienniku stażu adaptacyjnego zgodność jego przebiegu z programem.

§ 14.[Sprawozdanie z przebiegu stażu] 1. Po zakończeniu stażu adaptacyjnego opiekun stażu niezwłocznie sporządza pisemne sprawozdanie z jego przebiegu i przekazuje je organowi prowadzącemu postępowanie.

2. Opiekun stażu, sporządzając sprawozdanie z odbycia stażu adaptacyjnego, uwzględnia uwagi i spostrzeżenia przekazane przez organ prowadzący postępowanie w trakcie przebiegu stażu adaptacyjnego.

§ 15.[Rozliczenie kosztów] 1. Po przekazaniu sprawozdania opiekun stażu przesyła wnioskodawcy rozliczenia kosztów związanych z odbytym stażem adaptacyjnym.

2. Niewykorzystana część opłaty za odbycie stażu adaptacyjnego podlega zwrotowi wnioskodawcy na wskazany przez niego rachunek bankowy albo w inny wskazany przez niego sposób, w terminie 14 dni od dnia doręczenia wnioskodawcy rozliczenia kosztów.

§ 16.[Ocena umiejętności] W terminie 14 dni od dnia otrzymania sprawozdania organ prowadzący postępowanie dokonuje oceny umiejętności nabytych przez wnioskodawcę, biorąc pod uwagę także wynik czynności nadzorczych prowadzonych w trybie § 12.

§ 17.[Ponowne odbycie stażu] 1. W przypadku uzyskania negatywnej oceny ze stażu adaptacyjnego wnioskodawca może jeden raz ponownie wystąpić do organu prowadzącego postępowanie z wnioskiem o przeprowadzenie stażu adaptacyjnego na podstawie tego samego postanowienia, o którym mowa w § 2.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, należy złożyć w terminie 30 dni od dnia otrzymania oceny, o której mowa w ust. 1.

3. Do ponownego odbycia stażu adaptacyjnego stosuje się odpowiednio przepisy § 5–16.

Rozdział 3

Test umiejętności

§ 18. [Przygotowanie i przeprowadzenie testu umiejętności] Test umiejętności przygotowuje i przeprowadza zespół egzaminacyjny powołany przez Przewodniczącego Państwowej Komisji Egzaminacyjnej utworzonej na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1222 i 1579) spośród członków lub konsultantów Państwowej Komisji Egzaminacyjnej, zwanej dalej „PKE”.

§ 19.[Przekazanie postanowienia o przystąpienia do testu umiejętności] Jeżeli wnioskodawca wybrał test umiejętności i przekazał tę informację we wniosku, o którym mowa w § 3, organ prowadzący postępowanie niezwłocznie przekazuje Przewodniczącemu PKE postanowienie, o którym mowa w § 2, wraz z kopią dokumentacji zawierającej informację o posiadanych kwalifikacjach, w tym o wykształceniu i praktyce zawodowej wnioskodawcy.

§ 20.[Zawiadomienie o terminie i miejscu przeprowadzenia testu umiejętności] Przewodniczący PKE zawiadamia wnioskodawcę o terminie i miejscu przeprowadzenia testu umiejętności co najmniej na 21 dni przed wyznaczonym dniem przeprowadzenia testu umiejętności, z tym że test nie może się odbyć później niż w terminie 6 miesięcy od dnia przekazania przez kandydata wniosku, o którym mowa w § 3.

§ 21.[Test umiejętności] 1. Test umiejętności jest opracowywany przez zespół egzaminacyjny indywidualnie dla każdego wnioskodawcy i uwzględnia zakres kwalifikacji wymagających uzupełnienia wyznaczony w postanowieniu, o którym mowa w § 2.

2. Test umiejętności składa się z dwóch części: pisemnej oraz ustnej.

3. Część pisemna trwa 120 minut i polega na przetłumaczeniu jednego tekstu z języka polskiego na język obcy oraz tekstu z języka obcego na język polski.

4. Część ustna polega na przetłumaczeniu konsekutywnym (egzaminator odczytuje lub odtwarza tekst z przerwami na tłumaczenie) jednego tekstu z języka polskiego na język obcy oraz a vista (wnioskodawca otrzymuje do tłumaczenia tekst w formie pisemnej) jednego tekstu z języka obcego na język polski.

5. W trakcie części pisemnej egzaminowany może korzystać z przyniesionych przez siebie słowników.

6. Po przeprowadzeniu testu umiejętności PKE ustala jego wynik stanowiący sumę punktów przyznawanych za następujące elementy oceny, osobno, każdego z 4 tekstów:

1) do 10 punktów za zgodność treści przekazanej w tłumaczeniu z treścią oryginału;

2) do 15 punktów za terminologię i frazeologię subjęzyka specjalistycznego;

3) do 10 punktów za poprawność gramatyczną, ortograficzną (lub fonetyczną) i leksykalną (leksyka niespecjalistyczna);

4) do 10 punktów za zastosowanie rejestru (stylu funkcjonalnego) języka właściwego dla danego rodzaju tekstu;

5) do 5 punktów za znajomość formalnych zasad wykonywania tłumaczeń uwierzytelnionych – w odniesieniu do części pisemnej – lub za poprawność fonetyczno-intonacyjną, dykcję i płynność wypowiedzi – w odniesieniu do części ustnej.

7. Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania przez wnioskodawcę w trakcie testu umiejętności wynosi 200 punktów.

8. Ocenę pozytywną z testu umiejętności otrzymuje wnioskodawca, który uzyskał co najmniej 150 punktów.

§ 22.[Zwolnienie z części pisemnej lub ustnej] 1. Jeżeli z przedstawionych przez wnioskodawcę dokumentów wynika, że posiada on kwalifikacje zawodowe w zakresie tłumaczenia pisemnego odpowiadające wymaganiom stawianym tłumaczom przysięgłym w Rzeczypospolitej Polskiej, organ prowadzący postępowanie w postanowieniu, o którym mowa w § 2, zwalnia wnioskodawcę z części pisemnej testu umiejętności.

2. Jeżeli z przedstawionych przez wnioskodawcę dokumentów wynika, że posiada on kwalifikacje zawodowe w zakresie tłumaczenia ustnego odpowiadające wymaganiom stawianym tłumaczom przysięgłym w Rzeczypospolitej Polskiej, organ prowadzący postępowanie w postanowieniu, o którym mowa w § 2, zwalnia wnioskodawcę z części ustnej testu umiejętności.

3. Jeżeli z przedstawionych przez wnioskodawcę dokumentów wynika, że posiada on kwalifikacje zawodowe w zakresie tłumaczenia wyłącznie na język obcy odpowiadające wymaganiom stawianym tłumaczom przysięgłym w Rzeczypospolitej Polskiej, organ prowadzący postępowanie w postanowieniu, o którym mowa w § 2, ogranicza część pisemną i ustną testu umiejętności do tłumaczenia z języka obcego na język polski.

4. Jeżeli z przedstawionych przez wnioskodawcę dokumentów wynika, że posiada on kwalifikacje zawodowe w zakresie tłumaczenia wyłącznie z języka obcego odpowiadające wymaganiom stawianym tłumaczom przysięgłym w Rzeczypospolitej Polskiej, organ prowadzący postępowanie w postanowieniu, o którym mowa w § 2, ogranicza część pisemną i ustną testu umiejętności do tłumaczenia z języka polskiego na język obcy.

5. W przypadkach określonych w ust. 1–4 do uzyskania pozytywnego wyniku testu umiejętności wystarczające jest uzyskanie 75 punktów.

§ 23.[Zapewnienie prawidłowego przebiegu testu umiejętności] 1. Członkowie zespołu egzaminacyjnego zapewniają prawidłowy przebieg testu umiejętności.

2. Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego może wykluczyć z testu umiejętności osobę, która w trakcie jego trwania korzysta z niedozwolonej pomocy, pomaga innym uczestnikom testu umiejętności lub w inny sposób zakłóca jego przebieg.

3. Wykluczenie zostaje odnotowane w protokole, o którym mowa w § 27.

§ 24.[Przeprowadzanie części pisemnej] 1. Część pisemną testu umiejętności przeprowadza się w wydzielonej sali, w warunkach zapewniających samodzielną pracę osób, które do niego przystąpiły.

2. Przed wejściem na salę egzaminacyjną osoba przystępująca do testu umiejętności okazuje dokument ze zdjęciem potwierdzający jej tożsamość.

3. W trakcie testu umiejętności osoba, która do niego przystąpiła, może opuścić salę egzaminacyjną po uzyskaniu zgody członka zespołu egzaminacyjnego. Przed opuszczeniem sali osoba wychodząca przekazuje pracę przewodniczącemu lub, w razie jego nieobecności, innemu członkowi zespołu egzaminacyjnego, który odnotowuje godzinę przekazania i zwrotu tej pracy.

§ 25.[Powiadomienie o treści przepisów] Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego powiadamia osoby przystępujące do testu umiejętności o treści przepisów § 21 ust. 5, § 23 ust. 2 i § 24 ust. 3.

§ 26.[Termin na ustalenie wyniku testu umiejętności] Wynik testu umiejętności jest ustalany w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia przeprowadzenia testu.

§ 27.[Przekazanie wyniku testu umiejętności wnioskodawcy] Wynik testu umiejętności PKE przekazuje pisemnie wnioskodawcy oraz organowi prowadzącemu postępowanie w terminie 3 dni od dnia ustalenia wyników testu. PKE przekazuje organowi prowadzącemu postępowanie informację o wyniku testu umiejętności i protokół tego testu.

§ 28.[Nieprzystąpienie w wyznaczonym terminie do testu umiejętności] 1. Nieprzystąpienie w wyznaczonym terminie do testu umiejętności bez usprawiedliwienia uznaje się za odstąpienie wnioskodawcy od testu umiejętności.

2. Usprawiedliwienie nieprzystąpienia wnioskodawcy w wyznaczonym terminie do testu umiejętności następuje w trybie przewidzianym dla usprawiedliwiania nieobecności w pracy, określonym w przepisach prawa pracy.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, organ prowadzący postępowanie wyznacza ponownie datę, do której wnioskodawca powinien przystąpić do testu umiejętności.

§ 29.[Ponowne przeprowadzenie testu umiejętności] 1. W przypadku uzyskania negatywnej oceny z testu umiejętności wnioskodawca może jeden raz ponownie wystąpić do organu prowadzącego postępowanie z wnioskiem o przeprowadzenie testu umiejętności na podstawie tego samego postanowienia, o którym mowa w § 2.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, należy złożyć w terminie 30 dni od dnia przekazania przez PKE wnioskodawcy wyniku testu umiejętności.

3. Do ponownego przeprowadzenia testu umiejętności stosuje się przepisy § 18–28 oraz § 30 i § 31.

§ 30.[Wynagrodzenie przysługujące członkom zespołu egzaminacyjnego] 1. Członkom zespołu egzaminacyjnego przysługuje wynagrodzenie za udział w jego pracach w wysokości 50% kwoty określonej w § 9 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzania egzaminu na tłumacza przysięgłego (Dz. U. poz. 127).

2. W przypadkach określonych w § 22 ust. 1 i 2, wynagrodzenie członków zespołu egzaminacyjnego wynosi 50% kwoty określonej w ust. 1.

§ 31.[Koszty przeprowadzenia testu umiejętności] 1. Koszty przeprowadzenia testu umiejętności pokrywają osoby do niego przystępujące.

2. Ustalenia wysokości opłaty za uczestnictwo w teście umiejętności dokonuje PKE, nie później niż w terminie 14 dni przed dniem jego przeprowadzenia, biorąc pod uwagę koszty obliczone z uwzględnieniem liczby osób przystępujących do testu oraz wydatków organizacyjno-technicznych.

3. Wnioskodawca uiszcza opłatę, nie później niż w terminie 7 dni przed dniem przeprowadzenia testu umiejętności, na rachunek bankowy wskazany przez PKE. Opłata stanowi dochód budżetu państwa.

4. Wnioskodawca, przystępując do testu umiejętności, okazuje dowód uiszczenia opłaty.

5. W przypadku odwołania testu umiejętności z przyczyn leżących po stronie PKE wnioskodawcy zwraca się opłatę, o której mowa w ust. 2, na wskazany przez niego rachunek bankowy albo w inny wskazany przez niego sposób.

6. Jeżeli wnioskodawca nie przystąpi do testu umiejętności bez usprawiedliwienia, opłata nie podlega zwrotowi.

Rozdział 4

Przepis końcowy

§ 32. [Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.²⁾