Na podstawie art. 140 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1992 r. Nr 4, poz. 16, Nr 40, poz. 174 i Nr 54, poz. 254) zarządza się, co następuje:

§ 2. Wykrywanie zagrożeń oraz ostrzeganie i alarmowanie polega na:

1) uzyskaniu informacji o zbliżaniu się lub stwierdzaniu faktu zaistnienia, na określonym terenie, niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia ludzi, związanego ze stosowaniem środków rażenia, wystąpieniem klęsk żywiołowych, awarii obiektów technicznych, skażeń i zakażeń, powodzi i pożarów lub innych podobnych zdarzeń,

2) określaniu rodzaju, miejsca, skali i skutków zaistniałych zagrożeń oraz oznaczaniu stref niebezpiecznych,

3) ostrzeganiu i alarmowaniu ludności o zbliżającym się niebezpieczeństwie oraz informowaniu o zalecanych zasadach postępowania (zachowania się) obywateli w określonej sytuacji.

§ 3.Do wykonywania czynności związanych z wykrywaniem zagrożeń, przekazywaniem informacji o ich zaistnieniu, opracowaniem danych oraz ostrzeganiem i alarmowaniem są zobowiązane:

1) formacje i inne jednostki organizacyjne obrony cywilnej, odpowiednio do nałożonych na nie zadań,

2) zakłady pracy, które w przypadku awarii mogą stanowić źródło zagrożenia dla ludzi i środowiska,

3) jednostki organizacyjne, których statutowa działalność przewiduje wykonywanie takich czynności - w zakresie ustalonym przez właściwych terenowo szefów obrony cywilnej.

§ 4.1. Jednostki organizacyjne i zakłady pracy, o których mowa w § 3, mają obowiązek przekazywania informacji o stwierdzonym zagrożeniu właściwym organom obrony cywilnej lub określonym przez nie jednostkom organizacyjnym obrony cywilnej, a także ogłaszania komunikatów ostrzegawczych i sygnałów alarmowych dla zagrożonej ludności. Rodzaje alarmów, treść komunikatów ostrzegawczych, sygnały alarmowe i sposób ich ogłaszania określa załącznik do rozporządzenia.

2. Przekazywanie informacji o zagrożeniach, komunikatów ostrzegawczych i sygnałów alarmowych odbywa się za pośrednictwem dostępnych środków łączności oraz środków masowego przekazu w pierwszej kolejności.

3. Organy administracji państwowej oraz inni dysponenci systemów lub środków łączności zapewniają możliwość ich wykorzystania na potrzeby przekazywania informacji o zagrożeniach i alarmowania.

4. Zbiór informacji o zagrożeniach oraz ostrzeganie i alarmowanie organizuje się na szczeblu zakładów pracy, o których mowa w § 3 pkt 2, miast, gmin, rejonów, województw oraz w skali kraju.

5. Zbiór i przetwarzanie informacji o zagrożeniach oraz ich przekazywanie realizują:

1) ośrodki analizy danych i alarmowania, tworzone jako formacje obrony cywilnej,

2) w zakładach pracy - wyznaczone przez kierowników (właścicieli) tych zakładów służby dyżurne lub dyspozytorskie,

3) służby dyżurne ministerstw i urzędów centralnych, w których służby takie zostały utworzone,

4) Krajowy Ośrodek Analizy Skażeń Obrony Cywilnej - tworzony na podstawie odrębnych przepisów.

6. Informacje o zagrożeniach i ich skutkach jednostki organizacyjne, o których mowa w ust. 5 pkt 1-3, przekazują właściwym terenowo szefom obrony cywilnej.

7. Szefowie obrony cywilnej województw oraz służby dyżurne, o których mowa w ust. 5 pkt 3, informują o zaistniałych zagrożeniach i ich skutkach Szefa Obrony Cywilnej Kraju.

§ 5.1. Jednostki organizacyjne lub służby, wykonujące zadania związane z wykrywaniem zagrożeń oraz ostrzeganiem i alarmowaniem ludności, tworzą system wykrywania i alarmowania.

2. Całkowite lub częściowe rozwinięcie systemu wykrywania i alarmowania następuje na podstawie zarządzenia:

1) szefa obrony cywilnej gminy - na terenie gminy,

2) szefa obrony cywilnej województwa - na terenie kilku gmin lub całego województwa,

3) Szefa Obrony Cywilnej Kraju - na terenie kilku województw lub na obszarze całego kraju.

3. W czasie pokoju szef obrony cywilnej województwa lub gminy może zarządzić rozwinięcie systemu, o którym mowa w ust. 1, w przypadku zaistnienia rozległych skażeń lub innych nadzwyczajnych zagrożeń, a także przeprowadzenie ćwiczeń - wyłącznie na czas trwania tych zagrożeń.

4. Jednostki organizacyjne systemu wykrywania i alarmowania, po jego rozwinięciu, wykonują nałożone zadania na zasadzie dyżurów.

§ 6.Jednostki organizacyjne systemu wykrywania i alarmowania, funkcjonujące lub dyżurujące w czasie pokoju, tworzą system wczesnego ostrzegania.

§ 7.1. System wykrywania i alarmowania, w tym system wczesnego ostrzegania, organizują szefowie obrony cywilnej województw i gmin stosownie do ustaleń Szefa Obrony Cywilnej Kraju.

2. Szefowie obrony cywilnej, o których mowa w ust. 1, ustalają zakres działania jednostek organizacyjnych wchodzących w skład systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania.

§ 8.1. Ewakuacja polega na planowym lub doraźnie zorganizowanym przemieszczeniu ludności z rejonów niebezpiecznych na inne tereny.

2. Ewakuację ludności planuje się i przygotowuje w czasie pokoju, a realizuje w czasie wojny. Przepis § 37 stosuje się odpowiednio.

§ 9.1. Obowiązek organizowania i kierowania przebiegiem ewakuacji ludności spoczywa na właściwych terenowo szefach obrony cywilnej.

2. Organ zarządzający ewakuację ludności ustala:

1) rejony objęte ewakuacją, trasy i docelowe miejsca przemieszczenia ludności,

2) siły i środki do przeprowadzenia ewakuacji,

3) sposób zapewnienia poszkodowanej ludności doraźnej pomocy medycznej, zakwaterowania i niezbędnego zaopatrzenia,

4) termin rozpoczęcia i zakończenia ewakuacji.

3. Rejony, trasy i terminy, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 4, podlegają uzgodnieniu z odpowiednimi organami wojskowymi oraz z Policją.

§ 10.Szefowie obrony cywilnej województw i gmin organizują oraz prowadzą ewakuację ludności zgodnie z ustaleniami Szefa Obrony Cywilnej Kraju.

§ 11.1. Budowle ochronne przygotowuje się w celu zapewnienia zbiorowej ochrony ludności przed środkami rażenia, skażeniami promieniotwórczymi i chemicznymi, w tym toksycznymi środkami przemysłowymi.

2. Budowle ochronne mogą być przygotowywane z przeznaczeniem na ukrycie w nich i zabezpieczenie przed zniszczeniem ruchomych dóbr kultury, szczególnie ważnej dokumentacji, cennej aparatury oraz zapasów żywności i leków.

§ 12.1. Budowle ochronne przygotowuje się w okresie pokoju i w czasie wojny.

2. Budowle ochronne, o których mowa w ust. 1, mogą być przygotowywane jako schrony o określonej normami technicznymi wytrzymałości konstrukcyjnej oraz jako ukrycia bez szczególnych wymogów wytrzymałościowych.

3. Wymagania ochronne, konstrukcyjno-projektowe, budowlane i techniczno-eksploatacyjne, jakie powinny spełniać schrony i ukrycia, regulują odrębne przepisy.

4. Ludności, dla której nie przygotowano w czasie pokoju miejsc w budowlach ochronnych, zapewnia się doraźne miejsca ochronne (ukrycia zastępcze).

§ 13.1. Schrony i ukrycia projektuje się i przygotowuje jako:

1) obiekty wolno stojące,

2) integralną część nowo wznoszonych, rozbudowywanych i przebudowywanych obiektów budowlanych.

2. Na schrony i ukrycia mogą być wykorzystane podziemne obiekty komunikacyjne, handlowe, usługowe, magazynowe i podobne, dostosowane do potrzeb ochrony ludności.

3. Zadania związane z przygotowaniem budowli ochronnych określają właściwi terenowo szefowie obrony cywilnej.

4. Udostępnianie i funkcjonowanie budowli ochronnych w warunkach zagrożenia zapewniają organy obrony cywilnej, a w zakładach pracy - ich kierownicy (właściciele).

§ 14.1. W czasie pokoju budowle ochronne mogą być wykorzystywane przez właścicieli lub użytkowników, o których mowa w § 13 ust. 4, w uzgodnieniu z właściwymi terenowo szefami obrony cywilnej, na potrzeby handlowe, usługowe, magazynowe, kulturalne, szkoleniowe, sportowe i inne.

2. Czasowi użytkownicy budowli ochronnych ponoszą koszty bieżącej eksploatacji i konserwacji udostępnionych im obiektów i urządzeń, a na żądanie właściwych terenowo szefów obrony cywilnej doprowadzają je, w określonym umową czasie, do stanu zgodnego z ich przeznaczeniem.

§ 15.1. Sprzęt i środki ochrony indywidualnej służą do ochrony ludności przed skażeniami, zakażeniami i poparzeniami.

2. Sprzętem i środkami ochrony indywidualnej są w szczególności: środki ochrony dróg oddechowych, odzież ochronna, apteczki i pakiety indywidualne oraz środki zastępcze.

§ 16.1. W sprzęt i środki ochrony indywidualnej wyposażają:

1) organy władzy i administracji państwowej, inne organy i instytucje państwowe oraz organy i formacje obrony cywilnej - służby zaopatrzenia obrony cywilnej,

2) osoby zatrudnione w zakładach pracy, o których mowa w § 3 pkt 2 - kierownicy (właściciele) tych zakładów.

2. Ludność zamieszkująca w strefie bezpośredniego zagrożenia od zakładów posiadających toksyczne środki przemysłowe może być zaopatrywana w środki ochrony dróg oddechowych, stosownie do ustaleń właściwych terenowo szefów obrony cywilnej, przez:

1) kierowników (właścicieli) tych zakładów,

2) służby zaopatrzenia obrony cywilnej.

3. Zaopatrywanie w sprzęt i środki ochrony indywidualnej realizuje się na zarządzenie właściwych terenowo szefów obrony cywilnej.

4. Sprzedaż sprzętu i środków, o których mowa w § 15, dla ludności i kierowników (właścicieli) zakładów pracy w czasie pokoju zapewniają wskazane przez terenowych szefów obrony cywilnej punkty sprzedaży.

§ 17.Zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia ma na celu utrudnienie środkom rozpoznania powietrznego przeciwnika zlokalizowania w porze nocnej skupisk ludności cywilnej i obiektów technicznych oraz wykonania skutecznego ataku.

§ 18.1. Zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia należy do powinności użytkowników oświetlenia.

2. Zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia planuje się i przygotowuje w czasie pokoju, a realizuje w czasie wojny.

3. Obowiązek zaciemniania i wygaszania oświetlenia nakładają właściwi terenowo szefowie obrony cywilnej.

4. Po ogłoszeniu obowiązku zaciemniania i wygaszania:

1) oświetlenie zewnętrzne wygasza się lub dostosowuje do użytkowania w warunkach zaciemniania,

2) oświetlenie wnętrz zaciemnia się,

3) oświetlenie kierunkowe komunikacyjne, pojazdów mechanicznych oraz podświetlane znaki na szlakach drogowych, kolejowych i wodnych dostosowuje się do pracy w warunkach zaciemniania.

§ 19.1. Akcje ratunkowe organizuje się i prowadzi w celu ratowania i udzielania pomocy ludności poszkodowanej w wyniku działań zbrojnych, klęsk żywiołowych i innych podobnych zdarzeń, w tym zagrożeń środowiska.

2. Obowiązek organizowania i prowadzenia akcji ratunkowych w czasie wojny spoczywa na szefach obrony cywilnej i kierownikach (właścicielach) zakładów pracy.

§ 20.1. Szefowie obrony cywilnej i kierownicy (właściciele) zakładów pracy wykorzystują do prowadzenia akcji ratunkowych odpowiednio przygotowane i wyposażone formacje obrony cywilnej.

2. Akcjami ratunkowymi organizowanymi przez organy obrony cywilnej i kierowników (właścicieli) zakładów pracy kierują komendanci formacji obrony cywilnej.

3. Akcją ratunkową, o której mowa w ust. 2, może kierować inna osoba wyznaczona przez właściwego szefa obrony cywilnej, jeżeli posiada ona odpowiednie przygotowanie i niezbędne doświadczenie praktyczne.

4. Kierującemu akcją ratunkową podporządkowuje się, na czas jej trwania, wszystkie siły i środki skierowane do udziału w tej akcji.

5. W razie zagrożenia zdrowia i życia obywateli oraz w celu ich ratowania kierujący akcją ratunkową może zarządzić:

1) ewakuację ludności oraz usunięcie pojazdów, innego mienia i materiałów niebezpiecznych z terenu objętego akcją ratunkową,

2) wykorzystanie gruntów państwowych, komunalnych i prywatnych, w tym zbiorników wodnych oraz dróg publicznych,

3) okresowe wykorzystanie budynków i pomieszczeń dla ewakuowanej lub poszkodowanej ludności,

4) konieczne prace wyburzeniowe i rozbiórkowe,

5) wstrzymanie komunikacji w ruchu lądowym, z wyjątkiem ruchu sił zbrojnych i sił biorących udział w akcji ratunkowej,

6) udostępnienie pojazdów, środków i przedmiotów niezbędnych do akcji ratunkowej,

7) usunięcie osób postronnych z rejonu akcji ratunkowej,

8) włączenie do pomocy w akcji ratunkowej okolicznej ludności.

§ 21.1. W akcjach ratunkowych organizowanych przez szefów obrony cywilnej mogą uczestniczyć formacje ratownicze podporządkowane innym organom, na zasadach uzgodnionych z tymi organami.

2. Szefowie obrony cywilnej mogą kierować formacje obrony cywilnej do współdziałania w akcjach ratunkowych organizowanych i prowadzonych przez inne organy.

3. Formacje, o których mowa w ust. 2, na czas trwania akcji ratunkowej podporządkowuje się kierującemu tą akcją.

4. Szefowie obrony cywilnej województw i gmin mogą zarządzić skierowanie gminnych lub zakładowych formacji obrony cywilnej do prowadzenia akcji ratunkowych na terenie innych gmin lub zakładów.

§ 22.1. Udzielanie poszkodowanym pomocy medycznej obejmuje: pierwszą pomoc medyczną, ewakuację medyczną oraz pierwszą pomoc lekarską.

2. Pomocy medycznej, o której mowa w ust. 1, udzielają formacje obrony cywilnej, inne formacje ratownicze oraz placówki służby zdrowia.

3. Ludności poszkodowanej, szczególnie osobom ciężko rannym i chorym, na ich życzenie, umożliwia się korzystanie z opieki i posługi religijnej, udzielanej przez osoby duchowne odpowiednich wyznań.

§ 23.1. Walka z pożarami polega na zapobieganiu im, przeciwdziałaniu rozprzestrzenianiu się ognia, na gaszeniu pożarów oraz wykonywaniu pomocniczych działań ratowniczych.

2. Pomocnicze działania ratownicze, o których mowa w ust. 1, wykonywane przez formacje obrony cywilnej, obejmują w szczególności:

1) ewakuację osób zagrożonych i poszkodowanych oraz ich mienia z obiektów i rejonów objętych akcją ratowniczo-gaśniczą,

2) udzielanie poszkodowanym pomocy medycznej,

3) utrzymanie porządku w rejonie akcji gaśniczej,

4) prowadzenie niezbędnych prac zabezpieczających, wyburzeniowych i rozbiórkowych.

3. Przygotowanie formacji obrony cywilnej do gaszenia pożarów oraz prowadzenie przez nie akcji ratowniczo-gaśniczych odbywa się zgodnie z zasadami zawartymi w przepisach dotyczących Państwowej Straży Pożarnej. Przepis § 21 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

§ 24.Likwidacja skażeń i zakażeń obejmuje prowadzenie zabiegów sanitarnych ludności, odkażanie, dezaktywację i dezynfekcję terenu, obiektów, odzieży, środków transportu, innych urządzeń i materiałów oraz zwierząt gospodarskich, a także unieszkodliwianie pozostałości po tych zabiegach.

§ 25.1. Do wykonania czynności, o których mowa w § 24, w czasie pokoju przygotowuje się stacjonarne i polowe urządzenia do likwidacji skażeń oraz ich obsługi, a także gromadzi niezbędne środki chemiczne do likwidacji skażeń i zakażeń.

2. Na urządzenia stacjonarne, o których mowa w ust. 1, wykorzystuje się obiekty użyteczności publicznej, działalności usługowej lub gospodarczej, ujęte w planach świadczeń rzeczowych i częściowo dostosowywane, w czasie pokoju, do wyznaczonych im zadań. Przepis § 37 stosuje się odpowiednio.

3. Urządzenia polowe, o których mowa w ust. 1, przygotowuje się w przypadku braku lub zbyt małych możliwości urządzeń stacjonarnych, wykorzystując do tego celu dostępne na miejscu obiekty, maszyny, urządzenia i materiały.

4. Stacjonarne i polowe urządzenia do likwidacji skażeń mogą być przygotowywane i rozwijane jako punkty:

1) zabiegów sanitarnych,

2) odkażania odzieży,

3) odkażania środków transportu,

4) zabiegów weterynaryjnych.

5. Funkcjonowanie urządzeń, o których mowa w ust. 4, a także wykonanie innych przedsięwzięć związanych z likwidacją skażeń i zakażeń zapewniają formacje obrony cywilnej.

§ 26.1. Zapewnienie warunków do prowadzenia likwidacji skażeń i zakażeń należy do obowiązków właściwych terenowo szefów obrony cywilnej oraz kierowników (właścicieli) zakładów pracy.

2. Właściciele lub użytkownicy obiektów, o których mowa w § 25 ust. 2, przygotowują je do prowadzenia likwidacji skażeń i zakażeń oraz udostępniają właściwym szefom obrony cywilnej w ramach świadczeń na rzecz obrony na podstawie przepisów ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 27.Przy przygotowywaniu i rozwijaniu punktów likwidacji skażeń i zakażeń oraz podczas prowadzenia zabiegów sanitarnych i specjalnych uwzględnia się ustalenia, normy techniczne i technologiczne, a także wymogi bezpieczeństwa określone przez odpowiednich ministrów.

§ 28.1. Ochrona żywności i innych dóbr niezbędnych do przetrwania ludności polega na określeniu ich minimalnego zapasu, gwarantującego przeżycie ludności oraz funkcjonowanie zakładu pracy, gminy, województwa i państwa, planowym gromadzeniu i rozśrodkowaniu ich zasobów, w tym w gospodarstwach domowych, a także ratowaniu ich przed zniszczeniem lub skażeniami, w przypadku wystąpienia zagrożeń.

2. Ochronę żywności i innych dóbr niezbędnych do przetrwania planują i organizują organy administracji państwowej, organy samorządu terytorialnego i podmioty gospodarcze, stosownie do ustaleń właściwych ministrów.

§ 29.1. Organizowanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia dla poszkodowanej ludności obejmuje przygotowanie dla niej lokali zastępczych lub warunków do okresowego zamieszkania w barakach i namiotach oraz pomoc w gromadzeniu środków żywnościowych, leków, odzieży i innych, niezbędnych do przetrwania tej ludności.

2. Organizowanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia dla poszkodowanej ludności w czasie wojny należy do obowiązków szefów obrony cywilnej województw i gmin.

§ 30.1. Ochronę dóbr kultury, urządzeń użyteczności publicznej i ważnej dokumentacji organizuje się w czasie pokoju, a realizuje w czasie wojny oraz klęsk żywiołowych w celu zabezpieczenia przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub utratą.

2. Zabezpieczeniu podlegają:

1) ruchome i nieruchome dobra kultury, mające znaczenie dla dziedzictwa i rozwoju kulturalnego oraz posiadające wartość historyczną, naukową lub artystyczną, określone odrębnymi przepisami,

2) urządzenia użyteczności publicznej, niezbędne do przetrwania ludności oraz funkcjonowania państwa, w tym urządzenia energetyczne, ciepłownicze, wodnokanalizacyjne i inne podobne urządzenia,

3) dokumentacja szczególnie ważna ze względu na interes państwa.

§ 31.1. Ochrona nieruchomych dóbr kultury i urządzeń użyteczności publicznej polega na wykonaniu prac ewidencyjno-dokumentacyjnych, techniczno-zabezpieczających, oznakowaniu znakami Konwencji haskiej, a jeśli jest to możliwe, także demontażu i ukryciu lub ewakuacji najbardziej cennych elementów.

2. Ochrona ruchomych dóbr kultury i ważnej dokumentacji polega na umieszczeniu ich w budowlach ochronnych, stosowaniu niezbędnej ilości opakowań lub ewakuacji tych dóbr w rejony i miejsca określone stosownymi planami.

§ 32.1. Obowiązek zabezpieczenia dóbr kultury, urządzeń użyteczności publicznej i ważnej dokumentacji spoczywa na organach zarządzających tymi dobrami i urządzeniami oraz dysponujących ważną dokumentacją, którzy w tym zakresie współdziałają z właściwymi terenowo organami obrony cywilnej.

2. Obowiązek przygotowania środków i materiałów potrzebnych do zabezpieczenia dóbr kultury, urządzeń użyteczności publicznej i ważnej dokumentacji spoczywa na kierownikach jednostek organizacyjnych zarządzających lub dysponujących nimi.

§ 33.Organy, na których ciąży obowiązek zabezpieczenia dóbr kultury, urządzeń użyteczności publicznej i ważnej dokumentacji, realizują te zadania stosownie do ustaleń właściwych ministrów.

§ 34.1. Doraźne przywracanie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej realizuje się w przypadku:

1) zniszczenia lub uszkodzenia instalacji i urządzeń zapewniających ludności dostawę wody pitnej, ciepła, światła i gazu,

2) unieruchomienia transportu publicznego zapewniającego przewóz osób i podstawowego zaopatrzenia,

3) uszkodzenia zakładów pracy wytwarzających artykuły pierwszej potrzeby dla ludności.

2. Doraźne przywracanie działania służb, o których mowa w ust. 1, odbywa się na zarządzenie właściwych terenowo szefów obrony cywilnej, gdy służby te nie są w stanie swoimi siłami zapewnić szybkiego usunięcia szkód i zniszczeń, a także zagwarantować niezbędnej obsługi ludności oraz funkcjonowania lokalnych społeczności.

3. W związku z koniecznością przywrócenia działania niezbędnych służb użyteczności publicznej szefowie obrony cywilnej kierują odpowiednio przygotowane formacje obrony cywilnej wraz z niezbędnym sprzętem w celu udzielenia pomocy służbom, o których mowa w ust. 1.

§ 35.1. Doraźną pomoc w przywracaniu i utrzymaniu porządku w strefach dotkniętych klęskami organizuje się w celu zapewnienia bezpieczeństwa obywateli i ochrony mienia w rejonach prowadzenia akcji ratunkowych, podczas ewakuacji ludności oraz na czas przebywania jej w budowlach ochronnych.

2. Pomocy, o której mowa w ust. 1, udzielają i organizują szefowie obrony cywilnej na wniosek organów właściwych do utrzymywania porządku publicznego.

3. Zakres i formy pomocy, o której mowa w ust. 1, każdorazowo określa właściwy terenowo szef obrony cywilnej.4. Formacje obrony cywilnej skierowane do pomocy w przywracaniu i utrzymaniu porządku w strefach dotkniętych klęskami podporządkowuje się organom odpowiedzialnym za porządek publiczny.

§ 36.1. Doraźną pomoc w grzebaniu zmarłych organizuje się wyłącznie w przypadku masowych zgonów lub dużej liczby zabitych, w celu zapobieżenia epidemii bądź ograniczenia w jej rozprzestrzenieniu.

2. Właściwi terenowo szefowie obrony cywilnej mogą kierować formacje obrony cywilnej do pomocy w grzebaniu zmarłych na wniosek odpowiednich służb komunalnych lub sanitarnych.

3. Czynności związane z grzebaniem zmarłych formacje obrony cywilnej wykonują pod nadzorem odpowiednich służb sanitarnych.

§ 37.1. Działalność planistyczną i prace organizacyjne w zakresie obrony cywilnej wykonują wszystkie organy, jednostki organizacyjne, instytucje i podmioty gospodarcze, na których ciąży obowiązek przygotowania i realizacji zadań obrony cywilnej.

2. Działalność planistyczna obejmuje opracowanie i uzgodnienie z właściwymi terenowo szefami obrony cywilnej planów obrony cywilnej oraz bieżące ich uaktualnianie, a także planowanie bieżące przygotowań obrony cywilnej.

3. Prace organizacyjne obejmują w szczególności tworzenie formacji obrony cywilnej oraz prowadzenie ewidencji osób przeznaczonych do pełnienia służby w obronie cywilnej.

4. Organy, jednostki organizacyjne, instytucje i podmioty gospodarcze, o których mowa w ust. 1, w swojej działalności uwzględniają odpowiednie ustalenia Szefa Obrony Cywilnej Kraju.

§ 38.1. Szkolenie w zakresie obrony cywilnej prowadzi się w celu przygotowania organów i formacji obrony cywilnej oraz innych osób do realizacji zadań obrony cywilnej.

2. Upowszechnianie polega na zaznajamianiu społeczeństwa z celami i zadaniami obrony cywilnej oraz sposobem ich realizacji.

§ 39.1. Szkolenie i upowszechnianie, o którym mowa w § 38, organizują i prowadzą odpowiedni ministrowie, właściwi terenowo szefowie obrony cywilnej oraz kierownicy jednostek organizacyjnych, instytucji i zakładów pracy.

2. Przygotowanie ludności do uczestnictwa w powszechnej samoobronie regulują odrębne przepisy.

§ 41. 1. Do obowiązków wojewodów należy realizowanie zadań w zakresie obrony cywilnej wynikających z zakresu ich działania, a także organizowanie stosownie do potrzeb:

1) ośrodków szkolenia obrony cywilnej,

2) magazynów sprzętu obrony cywilnej,

3) warsztatów naprawczych sprzętu obrony cywilnej i pracowni legalizacyjnych urządzeń dozymetrycznych.

2. Organy samorządu terytorialnego uwzględniają w swojej działalności realizację zadań obrony cywilnej mających na celu zapewnienie ochrony ludności gminy przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań wojennych, klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska.

§ 42.1. Kierownicy (właściciele) zakładów pracy mają obowiązek planowania i realizacji zadań obrony cywilnej związanych z ochroną swoich zakładów i ich pracowników.

2. Na zakłady pracy stwarzające, w przypadku ich awarii, zagrożenie dla okolicznej ludności i środowiska mogą być nakładane, przez właściwych terenowo szefów obrony cywilnej, zadania związane z ochroną tej ludności i likwidacją skutków awarii.

3. Realizacja zadań obrony cywilnej w zakładach pracy odbywa się według ustaleń właściwych terenowo szefów obrony cywilnej.

§ 43.1. Organizacje społeczne realizują zadania obrony cywilnej w zakresie wynikającym ze statutów lub zakresów działania tych organizacji.

2. Organy naczelne organizacji społecznych, o których mowa w ust. 1, mogą ustalać, w porozumieniu z Szefem Obrony Cywilnej Kraju, zasady i zakres współdziałania tych organizacji z organami i formacjami obrony cywilnej.

§ 45. Do zwalczania klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwania ich skutków może być użytą każda formacja obrony cywilnej.

§ 46.1. Decyzje o udziale formacji obrony cywilnej w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków podejmuje właściwy terenowo szef obrony cywilnej na wniosek organu prowadzącego akcję ratunkową.

2. Formacje obrony cywilnej podczas udziału w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków podlegają organowi kierującemu akcją ratunkową.

§ 47.Szefowie obrony cywilnej uwzględniają w programach szkolenia przygotowanie formacji obrony cywilnej do uczestnictwa w akcjach ratunkowych w razie klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska, a także usuwania ich skutków.

§ 48.Współdziałające w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska personel i formacje obrony cywilnej mogą być użyte w szczególności do:

1) dokonywania bieżących analiz i ocen stanu zagrożenia oraz prognozowania możliwych skutków tych zagrożeń,

2) wykrywania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania ludności, sił ratowniczych oraz organów odpowiedzialnych za ich zwalczanie,

3) planowania działań ratowniczych,

4) szkolenia ludności w zakresie samoobrony przed zagrożeniem,

5) udziału w akcji ratunkowej.

§ 50. 1. Oddział ratownictwa ogólnego składa się z:

1) komendy,

2) pododdziałów ratownictwa ogólnego.

2. W razie potrzeby w skład oddziału ratownictwa ogólnego mogą wchodzić pododdziały przeznaczone do wykonywania zadań specjalnych na podstawie ustalenia organu tworzącego oddział.

§ 51.Oddział przeznaczony do wykonywania zadań specjalnych składa się z:

1) komendy,

2) pododdziałów przeznaczonych do wykonywania zadań specjalnych.

§ 52.1. Pododdziałami formacji obrony cywilnej są: kompania, pluton i drużyna.

2. Pododdziały, o których mowa w ust. 1, mogą wchodzić odpowiednio w skład oddziałów, kompanii, plutonów lub występować jako samodzielne.

§ 53.1. Kompania ratownictwa ogólnego składa się z komendy i pododdziałów ratownictwa ogólnego oraz pododdziałów specjalistycznych - według potrzeb.

2. Kompania przeznaczona do wykonywania zadań specjalnych składa się z komendy i pododdziałów specjalistycznych - według potrzeb.

§ 54.1. Pluton ratownictwa ogólnego składa się z komendy oraz drużyn ratownictwa ogólnego i specjalistycznych.

2. Pluton przeznaczony do wykonywania zadań specjalnych składa się z komendy i drużyn specjalistycznych.

§ 55.1. Drużyna ratownictwa ogólnego składa się z komendanta oraz ratowników i specjalistów.

2. Drużyna przeznaczona do wykonywania zadań specjalnych składa się z komendanta i specjalistów.

§ 56.Oddziały i pododdziały przeznaczone do wykonywania zadań specjalnych po sformowaniu przyjmują nazwy swoich specjalności.

§ 57.1. Formacje obrony cywilnej tworzy się w gminach i w zakładach pracy zatrudniających powyżej 50 pracowników.

2. W zakładach pracy zatrudniających poniżej 50 pracowników mogą być tworzone wspólne formacje obrony cywilnej dla kilku sąsiadujących ze sobą zakładów.

§ 58.W gminach i w zakładach pracy, w których utworzono co najmniej dwie formacje obrony cywilnej, może być powołana gminna lub zakładowa komenda obrony cywilnej.

§ 59.Komendanci formacji obrony cywilnej podlegają organom tworzącym te formacje.

§ 60.1. Liczbę i rodzaj powoływanych formacji obrony cywilnej ustala organ tworzący te formacje.

2. W zakładach pracy, w których gromadzone są substancje stwarzające zagrożenie dla życia i zdrowia okolicznej ludności oraz środowiska, tworzy się formacje obrony cywilnej zdolne do samodzielnego prowadzenia działań ratowniczych w strefach bezpośredniego zagrożenia.

§ 61.1. Utworzenie oddziału obrony cywilnej, w którym poborowi odbywają zasadniczą służbę w obronie cywilnej, wymaga zgody Szefa Obrony Cywilnej Kraju.

2. Wnioski (w formie zbiorczych zestawień) o utworzenie oddziału, o którym mowa w ust. 1, zainteresowane organy składają do Szefa Obrony Cywilnej Kraju w terminie do dnia 1 grudnia roku poprzedzającego utworzenie oddziału.

3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, powinien zawierać:

1) oznaczenie organu wnoszącego o utworzenie oddziału,

2) określenie rodzaju oddziału,

3) miejsce stacjonowania oraz nazwę jednostki organizacyjnej, przy której oddział zostanie utworzony,

4) skład oddziału i jego strukturę organizacyjną.

4. Jeżeli organem tworzącym oddział obrony cywilnej, o którym mowa w ust. 1, jest wójt lub kierownik zakładu pracy, do wniosku załącza się opinię właściwego szefa obrony cywilnej województwa o celowości utworzenia oddziału.

§ 62.Szef Obrony Cywilnej Kraju, stosownie do potrzeb obrony cywilnej, dokonuje podziału i przydzielenia, określonej w odrębnych przepisach, liczby poborowych przeznaczonych do odbycia w danym roku zasadniczej służby w obronie cywilnej. O dokonanym podziale Szef Obrony Cywilnej Kraju informuje organy zgłaszające wniosek oraz właściwe organy wojskowe.

§ 63.1. Koszty związane z utrzymaniem i zapewnieniem funkcjonowania oddziału obrony cywilnej do odbywania zasadniczej służby w obronie cywilnej ponosi organ tworzący oddział.

2. Organy tworzące oddziały do odbywania zasadniczej służby w obronie cywilnej są zobowiązane do:

1) zapewnienia junakom zakwaterowania oraz warunków do pracy kadrze oddziału,

2) zapewnienia warunków do szkolenia i wykonywania zadań obrony cywilnej przez junaków,

3) umożliwienia junakom podnoszenia kwalifikacji ogólnych i zawodowych, w tym przeszkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

4) zapewnienia junakom całodziennego wyżywienia lub wypłaty równoważnika pieniężnego,

5) zaopatrzenia junaków w umundurowanie, odzież i obuwie ochronne oraz sprzęt ochrony osobistej,

6) pokrywania wydatków z tytułu uposażenia i innych należności pieniężnych junaków i kadry oddziału oraz obowiązkowego ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków, a także przejazdów do miejsca wykonywania zadań obrony cywilnej i z powrotem,

7) zapewnienia junakom możliwości korzystania z urządzeń socjalnych, kulturalnych i sportowych, jeżeli brak ich w miejscu zakwaterowania.

§ 64.1. W oddziałach obrony cywilnej do odbywania zasadniczej służby w obronie cywilnej na stanowiska komendantów powinny być wyznaczane (zatrudniane) osoby posiadające odpowiednie predyspozycje pedagogiczne oraz przygotowanie specjalistyczne:

1) pracownicy cywilni na podstawie umowy o pracę,

2) żołnierze zawodowi skierowani do wykonywania zadań w obronie cywilnej na podstawie odrębnych przepisów oraz oddelegowani funkcjonariusze innych służb.

2. Z wnioskiem o skierowanie żołnierza zawodowego lub oddelegowanie funkcjonariusza do wykonywania zadań w oddziałach obrony cywilnej, o których mowa w ust. 1, występują organy tworzące te oddziały.

§ 65.1. Ogólne kierownictwo i nadzór nad formacjami obrony cywilnej należy do właściwych szefów obrony cywilnej.

2. Nadzór fachowy nad przygotowaniem formacji obrony cywilnej przeznaczonych do wykonywania zadań specjalnych sprawują właściwi ministrowie.

§ 66.1. Wyposażenie formacji obrony cywilnej stanowią sprzęt i materiały ustalone tabelami należności, nabywane ze środków budżetu państwa przewidzianych na cele obrony cywilnej lub środków samorządów terytorialnych, podmiotów gospodarczych i organizacji społecznych.

2. W sprzęt, o którym mowa w ust. 1, wyposaża Szef Obrony Cywilnej Kraju na podstawie zamówień zgłaszanych przez szefów obrony cywilnej województw.

3. W czasie prowadzenia ćwiczeń i w akcjach ratunkowych mogą być wykorzystane przez formacje obrony cywilnej nieruchomości i rzeczy ruchome oddane do używania w ramach świadczeń na rzecz obrony, na podstawie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 67.Szczegółowe struktury organizacyjne, zadania, zasady szkolenia i wyposażenia formacji obrony cywilnej określają odrębne przepisy.

§ 69. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 28 września 1993 r. (poz. 429)

RODZAJE ALARMÓW, TREŚĆ KOMUNIKATÓW OSTRZEGAWCZYCH, SYGNAŁY ALARMOWE