Komentarz do ustawy o CIT 2024 - Art. 16n

I. Uwagi wstępne

[Zakres przepisu] Komentowany artykuł dotyczy opodatkowania transakcji związanych z wystąpieniem tzw. struktur hybrydowych. Dotyczy on zarówno podmiotów będących rezydentami podatkowymi w Polsce, jak i podmiotów operujących w Polsce przez tzw. zakład podatkowy, jak też zagranicznych zakładów podatkowych polskich podmiotów.

Przepisy w zakresie konsekwencji podatkowych związanych z wystąpieniem struktur hybrydowych zostały wprowadzone do ustawy o CIT z dniem 1 stycznia 2021 r. Podstawą ich wdrożenia była dyrektywa Rady (UE) 2017/952 z 29 maja 2017 r., zmieniająca dyrektywę (UE) 2016/1164 (w zakresie regulacji odnośnie do rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych dotyczących państw trzecich), zwana dyrektywą ATAD 2.

Dyrektywa ATAD 2 (tak jak wcześniej dyrektywa ATAD) została uchwalona m.in. w oparciu o wytyczne OECD w zakresie zwalczania erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków. Celem dyrektywy ATAD było zaadresowanie problemu polegającego na występowaniu agresywnych technik planowania podatkowego, stosowanych przez niektóre przedsiębiorstwa poprzez wykorzystanie luki w systemach podatkowych i rozbieżności pomiędzy przepisami krajowymi poszczególnych państw, w celu zmniejszenia własnych zobowiązań podatkowych. Takie działania podważają sprawiedliwy podział obciążeń podatników i uczciwej konkurencji między przedsiębiorstwami, a dyrektywa ATAD zawiera regulacje, które mają zapobiegać praktykom unikania opodatkowania.

Stosowanie mechanizmów rozbieżności struktur hybrydowych jest szeroko rozpowszechnioną techniką agresywnego planowania podatkowego, która prowadzi do znacznej erozji podstaw opodatkowania w państwach członkowskich. Dyrektywa ATAD obejmuje najbardziej powszechne rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych, które powstają w relacjach pomiędzy systemami opodatkowania osób prawnych w państwach członkowskich, tj. w zakresie podmiotów hybrydowych czy też hybrydowych instrumentów finansowych, ale tylko w obrębie UE. Dyrektywa ATAD 2 natomiast, zmieniająca dyrektywę ATAD, adresuje również te rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych, gdzie udział mają podmioty z krajów trzecich, do stałych zakładów podmiotów będących rezydentami do celów podatkowych w państwie trzecim.