Komentarz do PIT 2024 - Art. 26

I. Podstawa opodatkowania

[Podstawa opodatkowania] Podstawa opodatkowania to kwota, od której jest liczony podatek dochodowy. W podatku dochodowym podstawą jest dochód rozumiany jako różnica pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania albo przychód, który należy opodatkować bez potrącenia kosztów. Przy obliczaniu podstawy opodatkowania ustawodawca daje nam prawo dokonać szeregu odliczeń od dochodu. Ich katalog określa art. 26 ustawy o PIT. Wydatki w nim wymienione pomniejszają dochód opodatkowany według skali podatkowej i w ograniczonym zakresie dochód opodatkowany podatkiem liniowym. Możliwość odliczeń od dochodu wydatków wskazanych w art. 26 ust. 1 nie ma zastosowania do przedsiębiorstwa w spadku.

II. Składki na ubezpieczenia społeczne [art. 26 ust. 1 pkt 2, 2a]

[Składki na ubezpieczenia społeczne odliczane od dochodu] Odliczeniu od dochodu podlegają składki na ubezpieczenia społeczne określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych:

● zapłacone w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenie podatnika i osób z nim współpracujących (art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a),

● potrącone przez płatnika ze środków podatnika na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe (art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b).

Odliczeniu nie podlegają składki, których podstawę wymiaru stanowi przychód (dochód) wolny od podatku lub od którego zaniechano poboru podatku. Od dochodu nie podlegają odliczeniu również składki zapłacone w ramach rolniczego systemu ubezpieczeń społecznych KRUS, które często opłacają przedsiębiorcy. Dodatkowa składka KRUS na ubezpieczenia emerytalne/rentowe płacona przez przedsiębiorcę – rolnika może być zaliczona do kosztów na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Prowadzenie działalności gospodarczej przez rolnika rodzi obowiązek zapłaty podwyższonej składki na ubezpieczenia emerytalne/rentowe w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Przedsiębiorca ubezpieczony w KRUS płaci bowiem podwójną składkę na ww. ubezpieczenia (art. 17 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). Żeby zaliczyć dany wydatek do kosztów, musi on być związany z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie być wyłączony z kosztów na podstawie przepisu szczególnego. Podstawowa składka KRUS nie jest związana z działalnością gospodarczą, ponieważ wynika z działalności rolniczej. Tym samym podstawowej składki KRUS przedsiębiorca ubezpieczony w KRUS nie zaliczy do kosztów uzyskania przychodów. Nie wykazuje ona związku z działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Natomiast dodatkowa składka KRUS płacona z racji prowadzenia działalności gospodarczej taki związek już wykazuje. Nie jest ona również wymieniona w art. 23 ustawy o PIT jako niestanowiąca kosztu uzyskania przychodu. Tym samym ta dodatkowa składka KRUS płacona przez przedsiębiorcę może być zaliczona do kosztów na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o PIT.