Komentarz do VAT 2023 - Art. 21

I. Uwagi wstępne

[Istota metody kasowej] Komentowany artykuł przewiduje szczególną możliwość rozliczania VAT, której istotą jest odmienny niż w przypadku zasad ogólnych sposób powstawania obowiązku podatkowego. O ile normalnie moment powstania obowiązku podatkowego jest najczęściej konsekwencją wydania towaru lub wykonania usługi, to w przypadku stosowania metody kasowej obowiązek podatkowy co do zasady powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty (zob. art. 21 ust. 1 ustawy o VAT).

[Podatnicy uprawnieni do stosowania metody kasowej] Na stosowanie metody kasowej mogą się zdecydować przede wszystkim mali podatnicy. Pojęcie „małego podatnika” definiuje art. 2 pkt 25 ustawy o VAT (zob. komentarz do art. 2 ustawy o VAT). Ponadto stosowanie metody kasowej mogą wybrać niektórzy podatnicy rozpoczynający w trakcie roku wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu (zob. komentarz do art. 104 ustawy o VAT).

[Skutki stosowania metody kasowej] Korzystanie z metody kasowej wiąże się z wieloma wyjątkami w rozliczeniu VAT w porównaniu do zasad ogólnych. I tak, mali podatnicy rozliczający podatek od towarów i usług tą metodą:

● są obowiązani do składania kwartalnych deklaracji VAT, a więc obowiązkowo rozliczają VAT za okresy kwartalne (zob. art. 99 ust. 2 ustawy o VAT); od tej zasady istnieją cztery wyjątki (zob. komentarz do art. 99 ustawy o VAT),

● wystawiają faktury zawierające wyrazy „metoda kasowa” (zob. art. 106e ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT); w przeszłości zamiast wyrazów „metoda kasowa” faktury wystawiane przez małych podatników rozliczających VAT tą metodą zawierały oznaczenie VAT-MP,

● mogą odliczać podatek naliczony dopiero w kwartale, w którym uregulowali całość lub część należności wynikającej z otrzymanej od kontrahenta faktury (nie wcześniej jednak niż z dniem otrzymania faktury), przy czym uregulowanie należności w części daje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego odpowiadającą części uregulowanej należności (zob. komentarz do art. 86 ustawy o VAT).