Komentarz do VAT 2019 - Art. 108

I. Uwagi wstępne

1

[Dwie grupy przepisów] Komentowany artykuł zawiera przepisy nakładające obowiązek zapłaty kwot podatku (zarówno przez podatników VAT, jak i przez podmioty niebędące takimi podatnikami). Obowiązek ten może wystąpić:

· na skutek wykazania na fakturach kwot podatku lub kwot podatku wyższych od kwot podatku należnego (zob. art. 108 ust. 1 i 2 ustawy o VAT),

· w związku z wystąpieniem zdarzeń określonych przepisami (zob. art. 108 ust. 3 i 4 ustawy o VAT).

2

[Powstanie obowiązku zapłaty z mocy prawa] Obowiązek zapłaty podatku na podstawie przepisów art. 108 ustawy o VAT powstaje z mocy prawa. Nie ma potrzeby (ani możliwości) wydawania w tej kwestii decyzji ustalającej kwotę podatku. Jak czytamy w wyroku NSA z 11 stycznia 2012 r. (sygn. I FSK 258/11):

NSA

(...) ustawodawca nie określił pierwotnie wprost sposobu i terminu dokonywania wpłaty kwot powstałych na zasadzie art. 108 ustawy o VAT, co jednak nie daje podstaw by sądzić, że w tej kwestii powinna zostać wydana decyzja konstytutywna. Z wykładni gramatycznej art. 108 ustawy o VAT wynika, że zobowiązanie do zapłaty wskazanej na fakturze kwoty powstaje z mocy prawa, w dacie, w której dany podmiot wprowadza do obrotu taką fakturę. Zobowiązanie w tym zakresie wynika zatem bezpośrednio z zaistnienia określonego zdarzenia, jakim jest owe wykazanie podatku na fakturze. Tym samym nie ma wątpliwości, że w takim przypadku nie może być mowy o powstaniu stosunku prawno-podatkowego, tj. powstania zobowiązania na skutek wydania decyzji ustalającej to zobowiązanie. Powstanie zobowiązania podatkowego z mocy prawa stanowi inną formę konkretyzacji obowiązku podatkowego w stosunku do wydania w tym zakresie decyzji tworzącej zobowiązania podatkowe.

3

Termin zapłaty kwot, o których mowa w art. 108 ustawy o VAT, upływa 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy (zob. art. 103 ust. 1 ustawy o VAT). Za miesiąc powstania obowiązku podatkowego należy uznać: