Komentarz do Kodeksu Pracy 2018 - Dział IX. Zatrudnianie młodocianych

Zagadnienia ogólne

Młodocianym w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła 16 lat, ale nie przekroczyła 18 lat (art. 190 Kodeksu pracy). W Kodeksie pracy szczegółowo uregulowano formy oraz warunki zatrudniania pracowników młodocianych. Wprowadzono również bezwzględny zakaz stałego zatrudniania pracowników, którzy nie ukończyli 16. roku życia.

W 2009 r. uchwalono zmianę do Kodeksu pracy, która w sposób odmienny definiuje pojęcie pracownika młodocianego. Zgodnie z tą regulacją - po zmianie przepisów - pracownikiem młodocianym będzie osoba, która ukończy 15 lat, a nie przekroczy 18 lat. Datę wejścia w życie tej nowelizacji ustalono dopiero na 1 września 2018 r.

W związku z reorganizacją struktury szkolnej od 1 września 2017 r., związanej m.in. z likwidacją gimnazjów i powrotem do ośmioletniej szkoły podstawowej, od tej daty do Kodeksu pracy zostały wprowadzone zmiany dostosowujące zawarte w nim regulacje do nowych przepisów ustawy Prawo oświatowe w zakresie możliwości zatrudnienia pracownika młodocianego. Zamiast gimnazjum warunkiem zatrudnienia młodocianych będzie ukończenie ośmioletniej szkoły podstawowej.

Pracowników młodocianych można zatrudniać:

● w celu przygotowania zawodowego, które odbywa się w formie nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy na stanowiskach robotniczych niewymagających nauki zawodu,

● w innym celu niż przygotowanie zawodowe - przy pracach lekkich.

Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego

Pracodawca, zawierając z pracownikiem młodocianym umowę o pracę, powinien zawrzeć w nim wszystkie elementy, które są wymagane w umowie o pracę z pracownikiem dorosłym. Dodatkowo jest zobowiązany do określenia w treści umowy:

● rodzaju przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),

● czasu trwania i miejsca odbywania przygotowania zawodowego,

● sposobu dokształcania teoretycznego.

Do zawierania z pracownikami młodocianymi umów o pracę w celu przygotowania zawodowego mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy dotyczące umów o pracę na czas nieokreślony. Oznacza to, że podpisując z takim pracownikiem umowę o pracę należy ją zawrzeć na czas nieokreślony, a nie np. na okres próbny czy czas określony. Jedyny wyjątek od tej zasady został zawarty w przepisach szczegółowych regulujących zatrudnianie pracowników młodocianych, tj. w § 9 rozporządzenia Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 232 ze zm.). Wyjątek ten dotyczy pracodawcy zatrudniającego w celu nauki zawodu większą liczbę młodocianych, niż wynika to z jego potrzeb. Może on zawierać z młodocianymi umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego na czas określony (jednak nie krótszy niż okres kształcenia określony w przepisach dotyczących klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego) lub okres kształcenia wymagany do przystąpienia do egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł czeladnika. Nie ma natomiast takiej możliwości w przypadku, gdy przygotowanie zawodowe ma polegać na przyuczeniu do wykonywania określonej pracy.