Rozporządzenie w sprawie warunków odpowiedzialności materialnej za szkodę - komentarz

Komentowane rozporządzenie odwołuje się do wynikających z Kodeksu pracy zasad odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy. Kluczowy z punktu widzenia takiej odpowiedzialności jest art. 114 Kodeksu pracy. Zgodnie z nim pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swojej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w rozdziale I działu piątego Kodeksu pracy.

Przesłanki odpowiedzialności materialnej

Przesłankami, które uzasadniają odpowiedzialność materialną pracownika, są zatem: bezprawność zachowania, wystąpienie szkody, wina pracownika, związek przyczynowy między zachowaniem się pracownika a powstałą szkodą.

Aby mówić o odpowiedzialności pracownika, wszystkie wymienione przesłanki muszą wystąpić łącznie.

Bezprawne zachowanie pracownika należy utożsamiać przede wszystkim z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków pracowniczych. Wynika to z tego, że obowiązkiem pracownika jest nienaganne wykonywanie pracy zgodnie z jej specyfiką oraz stosowanie się do poleceń przełożonych, tak aby cel pracy został osiągnięty. Trudno więc przyjąć, że powstanie szkody po stronie pracodawcy jest celem świadczenia pracy. Jest to raczej skutek uboczny i konsekwencja niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków. Zatem podstaw bezprawności należy dopatrywać się w naruszeniu przez pracownika postanowień np. umowy o pracę, przepisów wewnątrzzakładowych regulujących przykładowo sposób wykonywania pracy (regulaminów i instrukcji), zakresów obowiązków/czynności (zarówno sporządzonych w formie pisemnej, jak i przekazanych ustnie), a także doraźnych poleceń przełożonych dotyczących umówionej pracy.