Art. 1. [Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych] W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672 oraz z 2024 r. poz. 834 i 858) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 95 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego, z zastrzeżeniem art. 95a.”;

2) po art. 95 dodaje się art. 95a i art. 95b w brzmieniu:

„Art. 95a. 1. Osobie uprawnionej do renty rodzinnej, o której mowa w art. 67 ust. 1 pkt 3, oraz do emerytury, emerytury rolniczej, emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, emerytury wojskowej, emerytury policyjnej, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym renty szkoleniowej, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, renty rolniczej szkoleniowej, renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, wojskowej renty inwalidzkiej albo policyjnej renty inwalidzkiej wypłaca się, zależnie od jej wyboru:

1) przysługującą rentę rodzinną oraz 25 % emerytury, emerytury rolniczej, emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, emerytury wojskowej, emerytury policyjnej, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym renty szkoleniowej, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, renty rolniczej szkoleniowej, renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, wojskowej renty inwalidzkiej albo policyjnej renty inwalidzkiej, albo

2) przysługującą emeryturę, emeryturę rolniczą, emeryturę z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, emeryturę wojskową, emeryturę policyjną, zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne, emeryturę pomostową, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, rentę z tytułu niezdolności do pracy, w tym rentę szkoleniową, rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy, rentę rolniczą szkoleniową, rentę z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, wojskową rentę inwalidzką albo policyjną rentę inwalidzką, oraz 25 % renty rodzinnej.

2. Osoba uprawniona ma prawo do wypłaty świadczeń na zasadach określonych w ust. 1 w przypadku:

1) osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1;

2) pozostawania we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka;

3) nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1.

3. Wypłata świadczeń na zasadach określonych w ust. 1 ustaje z dniem poprzedzającym dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego przez osobę uprawnioną.

4. Wysokość sumy świadczeń, o których mowa w ust. 1, nie może przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2.

5. Do limitu ustalonych świadczeń w zbiegu, o którym mowa w ust. 4, uwzględnia się świadczenia, o których mowa w ust. 1 i 10, a także świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz świadczenia i dodatki o charakterze innym niż jednorazowe wypłacane na podstawie ustawy lub na podstawie odrębnych przepisów wraz ze świadczeniami, o których mowa w ust. 1.

6. Emerytura, o której mowa w ust. 1 pkt 1, dla osoby pobierającej okresową emeryturę kapitałową, stanowi sumę 25 % przysługującej jej emerytury z Funduszu i 25 % przysługującej jej okresowej emerytury kapitałowej.

7. W przypadku przekroczenia kwoty trzykrotności kwoty najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2, świadczenia, o których mowa w ust. 1, ulegają pomniejszeniu o kwotę przekroczenia według kolejności:

1) świadczenia finansowane z budżetu państwa:

a) świadczenia z zaopatrzenia emerytalno-rentowego żołnierzy zawodowych,

b) świadczenia z zaopatrzenia emerytalno-rentowego funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej,

c) inne świadczenia;

2) świadczenia finansowane z Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;

3) świadczenia finansowane z Funduszu Pracy;

4) świadczenia finansowane z Funduszu Emerytur Pomostowych;

5) świadczenia finansowane z Funduszu.

8. W przypadku gdy suma świadczeń w zbiegu przekracza trzykrotność kwoty najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2, decyzje o pomniejszeniu świadczeń w celu wypłaty świadczeń w zbiegu, o których mowa w art. 95a ust. 1, wydaje organ rentowy albo organ emerytalny dokonujący pomniejszenia.

9. Przepisy ust. 1–7 stosuje się do osób uprawnionych do:

1) renty rodzinnej, o której mowa w ustawie z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1100 oraz z 2024 r. poz. 1243), jeśli prawo do tego świadczenia wynika z okoliczności wskazanej w art. 67 ust. 1 pkt 3;

2) renty rodzinnej, o której mowa w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 90), jeśli prawo do tego świadczenia wynika z okoliczności wskazanej w art. 67 ust. 1 pkt 3;

3) wojskowej renty rodzinnej, o której mowa w ustawie z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, jeśli prawo do tego świadczenia wynika z okoliczności wskazanej w art. 67 ust. 1 pkt 3;

4) policyjnej renty rodzinnej, o której mowa w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, jeśli prawo do tego świadczenia wynika z okoliczności wskazanej w art. 67 ust. 1 pkt 3;

5) renty rodzinnej, o której mowa w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jeśli prawo do tego świadczenia wynika z okoliczności wskazanej w art. 67 ust. 1 pkt 3;

6) renty rodzinnej, o której mowa w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. z 2020 r. poz. 984), jeśli prawo do tego świadczenia wynika z okoliczności wskazanej w art. 67 ust. 1 pkt 3;

7) świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 1 ustawy z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (Dz. U. poz. 658), jeśli prawo do tego świadczenia wynika z okoliczności wskazanej w art. 67 ust. 1 pkt 3.

10. Przepisy ust. 1 stosuje się do:

1) emerytury lub renty przyznanej przez Prezesa Rady Ministrów na podstawie art. 82, o ile z decyzji przyznającej to świadczenie wynika, że emerytura lub renta jest wypłacana niezależnie od wypłaty innych świadczeń;

2) emerytury lub renty przyznanej przez Prezesa Zakładu na podstawie art. 83;

3) świadczenia honorowego z tytułu ukończenia 100 lat życia, o którym mowa w ustawie z dnia 18 października 2024 r. o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia (Dz. U. poz. 1674). [1]

Art. 95b. 1. Osobie uprawnionej do renty rodzinnej, o której mowa w art. 67 ust. 1 pkt 3, oraz do zbiegu świadczeń, o którym mowa w art. 26 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, wypłaca się:

1) przysługującą rentę rodzinną, 25 % emerytury i 50 % renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego albo

2) przysługującą emeryturę, 50 % renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego i 25 % renty rodzinnej, albo

3) przysługującą rentę z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego, 50 % emerytury i 25 % renty rodzinnej.

2. Do zbiegu świadczeń, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 95a ust. 2–8 i art. 116b.

3. Zasady określone w ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku zbiegu renty rodzinnej oraz zbiegu świadczeń, o którym mowa w art. 54 ust. 1b i 1e ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin.”;

3) w art. 104 po ust. 8 dodaje się ust. 8a i 8b w brzmieniu:

„8a. Kwota maksymalnego zmniejszenia emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, wypłacanej w 25 % pełnej wysokości świadczenia zgodnie z art. 95a ust. 1, wynosi 25 % kwoty, o której mowa w ust. 8.

8b. Kwotę maksymalnego zmniejszenia emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, wypłacanej w wysokości zmniejszonej zgodnie z art. 95a ust. 7, ustala się przez pomnożenie kwoty, o której mowa w ust. 8, przez iloraz emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, wypłacanej w wysokości zmniejszonej zgodnie z art. 95a ust. 7, do pełnej kwoty emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.”;

4) w art. 105 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

„2a. Do ustalenia kwoty maksymalnego zmniejszenia renty rodzinnej wypłacanej w 25 % pełnej wysokości świadczenia zgodnie z art. 95a ust. 1 oraz do ustalenia kwoty maksymalnego zmniejszenia renty rodzinnej wypłacanej w wysokości zmniejszonej zgodnie z art. 95a ust. 7, stosuje się przepisy art. 104 ust. 8a i 8b.”;

5) po art. 116a dodaje się art. 116b i art. 116c w brzmieniu:

„Art. 116b. 1. Ustalenie zbiegu świadczeń, o których mowa w art. 95a ust. 1 i art. 95b, oraz ich wypłata następują na wniosek osoby uprawnionej.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, może zostać złożony w postaci elektronicznej. Do wniosku złożonego w tej postaci stosuje się art. 47c, art. 71ab i art. 71ac ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497, 863 i 1243).

3. Wzór wniosku, o którym mowa w ust. 1, zostanie opublikowany na stronie podmiotowej Zakładu.

Art. 116c. 1. Organ rentowy pozyskuje za pośrednictwem systemu, o którym mowa w art. 68aa ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, dane od innych organów emerytalno-rentowych, którym został udostępniony ten system, niezbędne do ustalania prawa i wysokości oraz wypłaty świadczeń, rozliczeń z tytułu tych świadczeń pomiędzy tymi organami oraz do ustalania zbiegu świadczeń.

2. Na żądanie organu rentowego złożone za pośrednictwem systemu, o którym mowa w art. 68aa ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, każdy z organów emerytalno-rentowych, którym został udostępniony ten system, udostępnia dane niezbędne do ustalania prawa i wysokości oraz wypłaty świadczeń, rozliczeń z tytułu tych świadczeń pomiędzy tymi organami oraz do ustalenia zbiegu świadczeń.”.