Wersja obowiązująca od 2024.03.14

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości

– może z urzędu nastąpić zabezpieczenie wykonania tego orzeczenia na mieniu oskarżonego lub na mieniu, o którym mowa w art. 45 § 2 Kodeksu karnego, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że bez takiego zabezpieczenia wykonanie orzeczenia będzie niemożliwe albo znacznie utrudnione.

§ 2. W razie popełnienia przestępstwa, w związku z którym można orzec przepadek wskazany w § 1 pkt 3 lub zwrot wskazany w § 1 pkt 5, zabezpieczenie wykonania orzeczenia może nastąpić również:

1) na mieniu osoby fizycznej, o której mowa w art. 44a Kodeksu karnego, lub osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, o której mowa w art. 45 § 3 Kodeksu karnego, lub na mieniu, które podlegałoby przepadkowi na podstawie art. 33 § 3 Kodeksu karnego skarbowego;

2) [12] niezależnie od tego, czy wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego – na mieniu, które podlegałoby:

a) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 45a § 1 lub 2 Kodeksu karnego oraz art. 43 § 1 lub 2 lub art. 43a Kodeksu karnego skarbowego,

b) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 44 Kodeksu karnego, jeżeli co do tego mienia na podstawie odrębnych przepisów zastosowano wstrzymanie transakcji lub blokadę rachunku;

c) przepadkowi pojazdu mechanicznego, o którym mowa w art. 44b Kodeksu karnego.

§ 2a. Zabezpieczenie wykonania orzeczenia zwrotu korzyści majątkowej albo jej równowartości lub orzeczenia przepadku świadczenia albo jego równowartości wobec podmiotu zobowiązanego określonego w art. 91a może z urzędu nastąpić na mieniu tego podmiotu.

§ 3. Z urzędu może także nastąpić na mieniu oskarżonego zabezpieczenie wykonania orzeczenia o kosztach sądowych, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że bez takiego zabezpieczenia wykonanie orzeczenia w tym zakresie będzie niemożliwe albo znacznie utrudnione.

§ 4. Zabezpieczenie majątkowe należy niezwłocznie uchylić w całości lub w części, jeżeli ustaną przyczyny, wskutek których zostało ono zastosowane w określonym rozmiarze, lub powstaną przyczyny uzasadniające jego uchylenie choćby w części.

[12] Art. 291 § 2 pkt 2 w brzmieniu ustalonym przez art. 9 pkt 11 ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2600; ost. zm.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1860). Zmiana weszła w życie 14 marca 2024 r.

Wersja obowiązująca od 2024.03.14

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości

a) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 45a § 1 lub 2 Kodeksu karnego oraz art. 43 § 1 lub 2 lub art. 43a Kodeksu karnego skarbowego,

b) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 44 Kodeksu karnego, jeżeli co do tego mienia na podstawie odrębnych przepisów zastosowano wstrzymanie transakcji lub blokadę rachunku;

c) przepadkowi pojazdu mechanicznego, o którym mowa w art. 44b Kodeksu karnego.

Wersja archiwalna obowiązująca od 2024.01.11 do 2024.03.13 (Dz.U.2024.37 tekst jednolity)

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego ] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości

2) już po wszczęciu postępowania karnego – na mieniu, które podlegałoby:

a) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 45a § 1 lub 2 Kodeksu karnego oraz art. 43 § 1 lub 2 lub art. 43a Kodeksu karnego skarbowego,

b) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 44 Kodeksu karnego, jeżeli co do tego mienia na podstawie odrębnych przepisów zastosowano wstrzymanie transakcji lub blokadę rachunku.

Wersja archiwalna obowiązująca od 2022.06.30 do 2024.01.10 (Dz.U.2022.1375 tekst jednolity)

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego ] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości

2) już po wszczęciu postępowania karnego – na mieniu, które podlegałoby:

a) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 45a § 1 lub 2 Kodeksu karnego oraz art. 43 § 1 lub 2 lub art. 43a Kodeksu karnego skarbowego,

b) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 44 Kodeksu karnego, jeżeli co do tego mienia na podstawie odrębnych przepisów zastosowano wstrzymanie transakcji lub blokadę rachunku.

Wersja archiwalna obowiązująca od 2022.01.12 do 2022.06.29

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego ] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości

§ 2. [6] W razie popełnienia przestępstwa, w związku z którym można orzec przepadek wskazany w § 1 pkt 3 lub zwrot wskazany w § 1 pkt 5, zabezpieczenie wykonania orzeczenia może nastąpić również:

2) już po wszczęciu postępowania karnego – na mieniu, które podlegałoby:

a) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 45a § 1 lub 2 Kodeksu karnego oraz art. 43 § 1 lub 2 lub art. 43a Kodeksu karnego skarbowego,

b) przepadkowi lub zwrotowi na podstawie art. 44 Kodeksu karnego, jeżeli co do tego mienia na podstawie odrębnych przepisów zastosowano wstrzymanie transakcji lub blokadę rachunku.

[6] Art. 291 § 2 w brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z powołaniem Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości (Dz.U. poz. 2447). Zmiana weszła w życie 12 stycznia 2022 r.

Wersja archiwalna obowiązująca od 2021.03.24 do 2022.01.11 (Dz.U.2021.534 tekst jednolity)

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego ] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości

§ 2. Zabezpieczenie wykonania orzeczenia określonego w § 1 pkt 3 lub 5 może nastąpić również na mieniu osoby fizycznej, o której mowa w art. 44a Kodeksu karnego, lub osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, o której mowa w art. 45 § 3 Kodeksu karnego, lub na mieniu, które podlegałoby przepadkowi na podstawie art. 45a § 1 lub 2 Kodeksu karnego oraz art. 33 § 3, art. 43 § 1 lub 2 lub art. 43a Kodeksu karnego skarbowego.

Wersja archiwalna obowiązująca od 2020.01.09 do 2021.03.23 (Dz.U.2020.30 tekst jednolity)

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego ] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości

Wersja archiwalna obowiązująca od 2018.10.17 do 2020.01.08 (Dz.U.2018.1987 tekst jednolity)

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego ] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości

Wersja archiwalna obowiązująca od 2018.02.08 do 2018.10.16

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości

§ 2. [6] Zabezpieczenie wykonania orzeczenia określonego w § 1 pkt 3 lub 5 może nastąpić również na mieniu osoby fizycznej, o której mowa w art. 44a Kodeksu karnego, lub osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, o której mowa w art. 45 § 3 Kodeksu karnego, lub na mieniu, które podlegałoby przepadkowi na podstawie art. 45a § 1 lub 2 Kodeksu karnego oraz art. 33 § 3, art. 43 § 1 lub 2 lub art. 43a Kodeksu karnego skarbowego.

[6] Art. 291 § 2 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 201). Zmiana weszła w życie 8 lutego 2018 r.

Wersja archiwalna obowiązująca od 2017.10.12 do 2018.02.07 (Dz.U.2017.1904 tekst jednolity)

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego ] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości

Wersja archiwalna obowiązująca od 2017.04.27 do 2017.10.11

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego] § 1. [11] W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które lub w związku z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości

§ 2. [12] Zabezpieczenie wykonania orzeczenia określonego w § 1 pkt 3 lub 5 może nastąpić również na mieniu osoby fizycznej, o której mowa w art. 44a Kodeksu karnego, lub osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, o której mowa w art. 45 § 3 Kodeksu karnego, lub na mieniu, które podlegałoby przepadkowi na podstawie art. 45a § 1 lub 2 Kodeksu karnego.

§ 2a. [13] Zabezpieczenie wykonania orzeczenia zwrotu korzyści majątkowej albo jej równowartości lub orzeczenia przepadku świadczenia albo jego równowartości wobec podmiotu zobowiązanego określonego w art. 91a może z urzędu nastąpić na mieniu tego podmiotu.

[11] Art. 291 § 1 w brzmieniu ustalonym przez art. 6 pkt 6 lit. a) ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 768). Zmiana weszła w życie 27 kwietnia 2017 r.

[12] Art. 291 § 2 w brzmieniu ustalonym przez art. 6 pkt 6 lit. a) ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 768). Zmiana weszła w życie 27 kwietnia 2017 r.

[13] Art. 291 § 2a dodany przez art. 6 pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 768). Zmiana weszła w życie 27 kwietnia 2017 r.

Wersja archiwalna obowiązująca od 2016.10.24 do 2017.04.26 (Dz.U.2016.1749 tekst jednolity)

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego ] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które można orzec grzywnę lub świadczenie pieniężne albo w związku z którym można orzec przepadek lub środek kompensacyjny, może z urzędu nastąpić zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego lub na mieniu, o którym mowa w art. 45 § 2 Kodeksu karnego, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że bez takiego zabezpieczenia wykonanie orzeczenia w zakresie wskazanej kary, świadczenia pieniężnego, przepadku lub środka kompensacyjnego będzie niemożliwe albo znacznie utrudnione.

§ 2. Zabezpieczenie wykonania orzeczenia przepadku może nastąpić również na mieniu osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, o której mowa w art. 45 § 3 Kodeksu karnego.

Wersja archiwalna obowiązująca od 2015.07.01 do 2016.10.23

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego] [134] § 1. W razie zarzucenia oskarżonemu popełnienia przestępstwa, za które można orzec grzywnę lub świadczenie pieniężne albo w związku z którym można orzec przepadek lub środek kompensacyjny, może z urzędu nastąpić zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego lub na mieniu, o którym mowa w art. 45 § 2 Kodeksu karnego, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że bez takiego zabezpieczenia wykonanie orzeczenia w zakresie wskazanej kary, świadczenia pieniężnego, przepadku lub środka kompensacyjnego będzie niemożliwe albo znacznie utrudnione.

[134] Art. 291 w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 84 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1247; ost. zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 396). Zmiana weszła w życie 1 lipca 2015 r.

Wersja archiwalna obowiązująca od 2012.01.01 do 2015.06.30

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego] § 1. [12] W razie popełnienia przestępstwa, za które można orzec grzywnę, przepadek, nawiązkę lub świadczenie pieniężne albo nałożyć obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, może z urzędu nastąpić zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego.

§ 2. W razie popełnienia przestępstwa przeciwko mieniu lub wyrządzenia przestępstwem szkody w mieniu, może z urzędu nastąpić zabezpieczenie roszczeń o naprawienie szkody.

§ 3. [13] W razie popełnienia przestępstwa, z urzędu może nastąpić zabezpieczenie wykonania orzeczenia o kosztach sądowych w postępowaniu karnym na mieniu oskarżonego.

§ 4. [14] Zabezpieczenie wykonania orzeczenia zwrotu korzyści majątkowej może z urzędu nastąpić na mieniu podmiotu wymienionego w art. 52 Kodeksu karnego.

[12] Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 września 2004 r. (Dz. U. Nr 202, poz. 2080) art. 291 § 1 jest zgodny z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 42 ust. 3 oraz art. 64 Konstytucji RP.

[13] Art. 291 § 3 dodany przez art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 240, poz. 1431). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2012 r.

[14] Art. 291 § 4 dodany przez art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 240, poz. 1431). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2012 r.

Wersja archiwalna obowiązująca od 1998.09.01 do 2011.12.31

Rozdział 32

Zabezpieczenie majątkowe

Art. 291. [Zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego] § 1. W razie popełnienia przestępstwa, za które można orzec grzywnę, przepadek przedmiotów lub nałożyć obowiązek naprawienia szkody albo orzec nawiązkę, może z urzędu nastąpić zabezpieczenie wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego.

§ 2. W razie popełnienia przestępstwa przeciwko mieniu lub wyrządzenia przestępstwem szkody w mieniu, może z urzędu nastąpić zabezpieczenie roszczeń o naprawienie szkody.