§ 34. [Sposób noszenia oznak stopni wojskowych] 1. Oznaki stopni wojskowych nosi się na:

1) nakryciach głowy – z wyjątkiem czapek futrzanych (w Marynarce Wojennej również czapek garnizonowych podoficerskich i marynarskich, czapek ćwiczebnych oraz beretów marynarskich), czapek zimowych, kapeluszy polowych, beretów Wojsk Specjalnych, beretów roboczych i specjalnych, czapek do ubioru technika lotniczego oraz hełmofonów i hełmów, z tym że:

a) [75] na beretach (z wyjątkiem Wojsk Specjalnych) generałów, a także w składzie ubioru galowego i wyjściowego Żandarmerii Wojskowej, w jednostkach powietrzno-desantowych i kawalerii powietrznej, jednostkach obrony wybrzeża oraz 11 Dywizji Kawalerii Pancernej – haftowane srebrzystym bajorkiem, dla pozostałych żołnierzy – wykonane techniką haftu komputerowego,

b) na otokach czapek garnizonowych i rogatywek generałów, oficerów, podoficerów i szeregowych zawodowych – haftowane bajorkiem, z wyjątkiem Marynarki Wojennej,

c) na pasku skórzanym czapek garnizonowych i kapeluszy damskich admirałów, oficerów, podoficerów i szeregowych zawodowych Marynarki Wojennej – haftowane bajorkiem,

d) na furażerkach – wykonane techniką termonadruku, a w Marynarce Wojennej również metodą haftu komputerowego;

2) [76] pozostałych ubiorach:

a) w Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych i Siłach Powietrznych:

– na naramiennikach do płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, kurtek mundurów, bluz olimpijek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, koszulo-bluz polowych, kurtek czołgisty-warsztatowca, swetrów,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki wyjściowej, kombinezonu pilota, kombinezonu czołgisty i kurtki zimowej czołgisty, kurtki skórzanej pilota, bluzy technika lotniczego, kurtki i podpinki ubrania ochronnego, bluzy ocieplacza ćwiczebnego,

– na pochewce umieszczonej na patce od bluzy polowej na wysokości linii piersi,

– na kieszeni prawego rękawa kombinezonów ćwiczebnych, kombinezonów ćwiczebnych letnich oraz kurtek ćwiczebnych z ocieplaczem,

b) w Marynarce Wojennej i Jednostce Wojskowej Nr 4026:

– na naramiennikach płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, bluz olimpijek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, koszulo-bluz polowych, kurtek czołgisty-warsztatowca,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wyjściowej, kurtki wiatrówki, kombinezonu pilota, kombinezonu czołgisty i kurtki zimowej czołgisty, kurtki skórzanej pilota, bluzy ćwiczebnej, koszuli ćwiczebnej, swetra oficerskiego i bluzy technika lotniczego, kurtki i podpinki ubrania ochronnego i bluzy ocieplacza ćwiczebnego,

– na lewych rękawach bluz wyjściowych, półpłaszczy marynarskich, kurtek mundurowych,

– na obu rękawach kurtek mundurowych,

– na pochewce umieszczonej na patce od bluzy polowej na wysokości linii piersi.

2. [77] Oznaki stopni wojskowych w Wojskach Lądowych i Wojskach Specjalnych w składzie ubiorów galowych, wyjściowych i służbowych, a w Siłach Powietrznych i lotnictwie Wojsk Lądowych również ubiorów specjalnych, a także na beretach (z wyjątkiem Wojsk Specjalnych) i furażerkach w zestawach polowych oraz kurtkach skórzanych pilota – są barwy matowosrebrzystej, w składzie ubiorów polowych i specjalnych – w kolorze czarnym, w umundurowaniu polowym w kamuflażu pustynnym i kombinezonach tropikalnych pilota – barwy piaskowej, a w Marynarce Wojennej – barwy złocistej (w jednostkach brzegowych na kurtkach ubrania ochronnego – barwy czarnej).

2a. Oznaki stopni wojskowych na kamizelkach ochronnych i taktycznych, wykonane metodą haftu komputerowego na podkładce o wymiarach 85x70 mm koloru tkaniny zasadniczej, nosi się na wysokości lewej piersi.

3. W Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych oraz Siłach Powietrznych oznaki stopni wojskowych noszą:

1) [78] starsi szeregowi i podoficerowie:

a) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki (z wyjątkiem Wojsk Specjalnych), umieszczone w linii równoległej do krawędzi taśmy, a także na kapeluszach (z wyjątkiem kapeluszy polowych) – wykonane bajorkiem,

b) na beretach (z wyjątkiem Wojsk Specjalnych) i furażerkach umieszczone pod kątem 45° w stosunku do dolnej krawędzi beretu (furażerki) – wykonane metodą haftu komputerowego, z uwzględnieniem zapisów § 34 ust. 1 pkt 1 lit. a,

c) na naramiennikach płaszczy i kurtek mundurowych, bluz olimpijek – wykonane z jednolitej taśmy o szerokości 8 mm,

d) na naramiennikach koszulo-bluz oficerskich – wykonane bajorkiem lub metodą haftu komputerowego; na naramiennikach koszulek specjalnych letnich (pochewki w kamuflażu pustynnym nakładane na naramienniki) i swetrów oficerskich (pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej w kolorze swetra nakładane na naramienniki) – wykonane metodą haftu komputerowego; na patce od bluzy polowej, a także na naramiennikach kurtek czołgisty-warsztatowca – pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej nakładane na naramienniki (patkę) wykonane metodą haftu komputerowego,

e) na lewej piersi kurtki wyjściowej, kurtki wiatrówki, kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki skórzanej pilota, a także kombinezonu pilota w kolorze piaskowym – wykonane metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, a bluzy ocieplacza ćwiczebnego oraz kurtki i podpinki ubrania ochronnego, a także kombinezonu czołgisty i kurtki zimowej czołgisty – barwy czarnej na podkładce sukiennej w kolorze tkaniny zasadniczej, a kombinezonu pilota i bluzy technika lotniczego – na podkładce sukiennej koloru czarnego, wykonane techniką termonadruku,

f) podoficerowie w stopniu chorążego na naramiennikach płaszczy, kurtek mundurowych, bluz olimpijek – naramienniki obszyte wokół, z wyjątkiem miejsca wszycia rękawa, jednolitą taśmą szerokości 5 mm, bez kolorowych brzegów, a gwiazdki umieszczone wzdłuż linii prostej biegnącej przez środek naramiennika; gwiazdki i krokiewki wykonane bajorkiem;

2) oficerowie i generałowie:

a) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki oraz na kapeluszach (z wyjątkiem kapeluszy polowych) – wykonane bajorkiem,

b) na daszku czapek garnizonowych u oficerów młodszych jeden galon szerokości 6 mm naszyty w odległości 6 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku, u generałów i oficerów starszych dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm; pierwszy galon naszywa się w sposób określony jak u oficerów młodszych,

c) na beretach i furażerkach, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 1 lit. a – wykonane metodą termonadruku,

d) na naramiennikach kurtek mundurów i płaszczy – wykonane bajorkiem,

e) [79] na naramiennikach koszulo-bluz oficerskich, bluz olimpijek – wykonane bajorkiem lub metodą haftu komputerowego; na naramiennikach koszulek specjalnych letnich (pochewki w kamuflażu pustynnym nakładane na naramienniki) i swetrów oficerskich (pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej w kolorze swetra nakładane na naramienniki) – wykonane metodą haftu komputerowego; na patce od bluzy polowej, a także na naramiennikach kurtek czołgisty-warsztatowca pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej nakładane na naramienniki (patkę) – wykonane metodą haftu komputerowego,

f) [80] na lewej piersi kurtki wyjściowej lub kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki skórzanej pilota, a także kombinezonu pilota w kolorze piaskowym – wykonane metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, bluzy ocieplacza ćwiczebnego oraz kurtki i podpinki ubrania ochronnego, a także kombinezonu czołgisty i kurtki zimowej czołgisty – barwy czarnej, na podkładce sukiennej w kolorze tkaniny zasadniczej, a kombinezonu pilota i bluzy technika lotniczego – na podkładce sukiennej koloru czarnego, wykonane techniką termonadruku;

3) Marszałek Polski nosi oznaki stopni wojskowych według zasad określonych dla generałów, z tym że zamiast gwiazdek umieszcza się dwie buławy koloru srebrnego z głowicami koloru złotego złożone w kształcie liter „X" wężyk na naramienniku ma wysokość 40 mm.

4. [81] W Marynarce Wojennej i Jednostce Wojskowej Nr 4026 oznaki stopni wojskowych noszą:

1) starsi marynarze i podoficerowie:

a) na lewym przodzie:

– na podkładkach kurtek wyjściowych, kurtek wiatrówek, kurtki i podpinki ubrania ochronnego oraz bluzy ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi podkładki), a także kombinezonu pilota, kombinezonu czołgisty i kurtki zimowej czołgisty – haftowane haftem komputerowym, oraz bluz ćwiczebnych i kurtek zimowych nieprzemakalnych (umieszczone centralnie na środku podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na koszulach ćwiczebnych, bluzach technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej, nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

b) na lewym rękawie bluzy wyjściowej, bluzy wyjściowej letniej i półpłaszcza marynarskiego – tłoczone z tworzywa na podkładce sukiennej,

c) na rękawach kurtek mundurowych wyjściowych zimowych i letnich:

– żołnierze do stopnia starszego bosmanmata na lewym rękawie – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

– żołnierze od stopnia bosmana wzwyż na obu rękawach – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

d) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapeluszy) – tylko chorążowie; w zależności od stopnia: gwiazdka umieszczona jest w krokiewce i haftowana bajorkiem,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– koszulo-bluz polowych, kurtek czołgisty-warsztatowca oraz na patce od bluzy polowej – pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej nakładane na naramienniki (patkę), wykonane metodą haftu komputerowego;

2) oficerowie młodsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza, jeden galon szerokości 6 mm naszyty na podkładkę koloru czarnego w odległości 6 mm od krawędzi daszka (rondka) na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych i kapeluszy; w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych, kurtek wiatrówek, kurtek i podpinek ubrania ochronnego oraz bluz ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki), a także kombinezonu pilota, kombinezonu czołgisty i kurtki zimowej czołgisty – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i bluz ćwiczebnych (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na koszulach ćwiczebnych, bluzach technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej, nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej Marynarki Wojennej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– koszulo-bluz polowych, kurtek czołgisty-warsztatowca oraz na patce od bluzy polowej – pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej nakładane na naramienniki (patkę), wykonane metodą haftu komputerowego;”,

3) oficerowie starsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm na podkładkę koloru czarnego; pierwszy galon naszywa się w sposób określony w pkt 2 lit. a,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych i kurtek wiatrówek, kurtek i podpinek ubrania ochronnego oraz bluz ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki), a także kombinezonu pilota, kombinezonu czołgisty i kurtki zimowej czołgisty – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i bluz ćwiczebnych (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na koszulach ćwiczebnych, bluzach technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– koszulo-bluz polowych, kurtek czołgisty-warsztatowca oraz na patce od bluzy polowej – pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej nakładane na naramienniki (patkę), wykonane metodą haftu komputerowego;

4) admirałowie:

a) na daszku czapek garnizonowych – wężyk admiralski szerokości 25 mm (stopniowo zwężający się w kierunku obu końców daszka do szerokości 10 mm) i wysokości 18 mm (na całej długości łuku), haftowany bajorkiem, na podkładce koloru czarnego w odległości 5 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych i kurtek wiatrówek, kurtek i podpinek ubrania ochronnego oraz bluz ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych, bluz ćwiczebnych i kombinezonów pilota, a także kombinezonu czołgisty i kurtki zimowej czołgisty (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – haftowane haftem komputerowym,

– bezpośrednio na koszulach ćwiczebnych, bluzach technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej, nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – haftowane haftem komputerowym, wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – haftowany bajorkiem na podkładce sukiennej – wężyk admiralski o szerokości 30 mm i wysokości 35 mm,

e) na naramiennikach do płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, koszulo-bluz, koszulo-bluz polowych, kurtek czołgisty-warsztatowca oraz na patce od bluzy polowej – pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej nakładane na naramienniki (patkę), wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm – haftowane bajorkiem;

5) dopuszcza się stosowanie do koszulo-bluz naramienników o zmniejszonym wymiarze 125 x 52 mm – oznaki stopni haftowane haftem komputerowym o szerokości pasków odpowiednio 12, 6 i 3 mm oraz wężyka admiralskiego o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm.

5. Wzory oznak stopni wojskowych określają załączniki nr 17 i 18 do rozporządzenia (odpowiednio rys. 1–28 i 1–42).

§ 34. [Sposób noszenia oznak stopni wojskowych] 1. Oznaki stopni wojskowych nosi się na:

1) nakryciach głowy – z wyjątkiem czapek futrzanych (w Marynarce Wojennej również czapek garnizonowych podoficerskich i marynarskich, czapek ćwiczebnych oraz beretów marynarskich), czapek zimowych, kapeluszy polowych, beretów Wojsk Specjalnych, beretów roboczych i specjalnych, czapek do ubioru technika lotniczego oraz hełmofonów i hełmów, z tym że: [55]

a) [56] na beretach generałów (z wyjątkiem Wojsk Specjalnych), a także w składzie ubioru galowego i wyjściowego Żandarmerii Wojskowej, w jednostkach desantowo-szturmowych i kawalerii powietrznej, jednostkach obrony wybrzeża oraz 11 Dywizji Kawalerii Pancernej – haftowane srebrzystym bajorkiem; dla pozostałych żołnierzy – wykonane techniką termonadruku,

b) [57] na otokach czapek garnizonowych i rogatywek generałów, oficerów, podoficerów i szeregowych zawodowych – haftowane bajorkiem, z wyjątkiem Marynarki Wojennej,

c) na pasku skórzanym czapek garnizonowych i kapeluszy damskich admirałów, oficerów, podoficerów i szeregowych zawodowych Marynarki Wojennej – haftowane bajorkiem,

d) [58] na furażerkach – wykonane techniką termonadruku, a w Marynarce Wojennej również metodą haftu komputerowego;

2) pozostałych ubiorach: [59]

a) w Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych i Siłach Powietrznych:

– na naramiennikach do płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, kurtek mundurów, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kurtek czołgisty, swetrów,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki wyjściowej, kombinezonu pilota, kurtki skórzanej pilota, bluzy technika lotniczego, kurtki i podpinki ubrania ochronnego, bluzy ocieplacza ćwiczebnego,

b) w Marynarce Wojennej:

– na naramiennikach płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kurtek czołgisty,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wyjściowej, kurtki wiatrówki, kombinezonu pilota, kurtki skórzanej pilota, bluzy ćwiczebnej oficerskiej, koszuli ćwiczebnej, swetra oficerskiego i bluzy ubrania technika lotniczego, kurtki i podpinki ubrania ochronnego i bluzy ocieplacza ćwiczebnego,

– na lewych rękawach bluz wyjściowych, półpłaszczy marynarskich, kurtek mundurowych,

– na obu rękawach kurtek mundurowych.

2. [60] Oznaki stopni wojskowych w Wojskach Lądowych i Wojskach Specjalnych w składzie ubiorów galowych, wyjściowych i służbowych, a w Siłach Powietrznych również ubiorów specjalnych, a także na beretach (z wyjątkiem Wojsk Specjalnych) i furażerkach w zestawach polowych – są barwy matowosrebrzystej, w składzie ubiorów polowych i specjalnych – w kolorze czarnym, w umundurowaniu polowym w kamuflażu pustynnym – barwy piaskowej, a w Marynarce Wojennej – barwy złocistej (na kurtkach ubrania ochronnego barwy czarnej).

2a. Oznaki stopni wojskowych na kamizelkach ochronnych i taktycznych, wykonane metodą haftu komputerowego na podkładce o wymiarach 85x70 mm koloru tkaniny zasadniczej, nosi się na wysokości lewej piersi.

3. W Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych oraz Siłach Powietrznych oznaki stopni wojskowych noszą:

1) starsi szeregowi i podoficerowie:

a) [61] na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki (z wyjątkiem Wojsk Specjalnych), umieszczone w linii równoległej do krawędzi taśmy – wykonane bajorkiem,

b) [62] na beretach (z wyjątkiem Wojsk Specjalnych) i furażerkach umieszczone pod kątem 45° w stosunku do dolnej krawędzi beretu (furażerki) – wykonane metodą termonadruku,

c) na naramiennikach płaszczy i kurtek mundurowych, bluz olimpijek i wiatrówek – wykonane z jednolitej taśmy o szerokości 8 mm,

d) [63] na naramiennikach koszulo-bluz oficerskich – wykonane bajorkiem lub metodą haftu komputerowego; na naramiennikach koszulek specjalnych letnich i swetrów oficerskich (pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej w kolorze swetra nakładane na naramienniki) – wykonane metodą haftu komputerowego,

e) na lewej piersi kurtki wyjściowej, kurtki wiatrówki, kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki skórzanej pilota – wykonane metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, a bluzy ocieplacza ćwiczebnego oraz kurtki i podpinki ubrania ochronnego – barwy czarnej, na podkładce sukiennej w kolorze tkaniny zasadniczej, umieszczonej na taśmie samosczepnej,

f) podoficerowie w stopniu chorążego na naramiennikach płaszczy, kurtek mundurowych, bluz olimpijek i wiatrówek – naramienniki obszyte wokół, z wyjątkiem miejsca wszycia rękawa, jednolitą taśmą szerokości 5 mm, bez kolorowych brzegów, a gwiazdki umieszczone wzdłuż linii prostej biegnącej przez środek naramiennika; gwiazdki i krokiewki wykonane bajorkiem;

2) oficerowie i generałowie:

a) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki oraz na kapeluszach (z wyjątkiem kapeluszy polowych) – wykonane bajorkiem,

b) na daszku czapek garnizonowych u oficerów młodszych jeden galon szerokości 6 mm naszyty w odległości 6 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku, u generałów i oficerów starszych dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm; pierwszy galon naszywa się w sposób określony jak u oficerów młodszych,

c) na beretach i furażerkach, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 1 lit. a – wykonane metodą termonadruku,

d) [64] na naramiennikach kurtek mundurów i płaszczy – wykonane bajorkiem,

e) [65] na naramiennikach koszulo-bluz oficerskich, bluz olimpijek i wiatrówek – wykonane bajorkiem lub metodą haftu komputerowego; na naramiennikach koszulek specjalnych letnich i swetrów oficerskich (pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej w kolorze swetra nakładane na naramienniki) – wykonane metodą haftu komputerowego,

f) na lewej piersi kurtki wyjściowej lub kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki skórzanej pilota – wykonane metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, a kurtki i podpinki ubrania ochronnego oraz bluzy ocieplacza ćwiczebnego – barwy czarnej, na podkładce sukiennej w kolorze tkaniny zasadniczej, umieszczonej na taśmie samosczepnej;

3) Marszałek Polski nosi oznaki stopni wojskowych według zasad określonych dla generałów, z tym że zamiast gwiazdek umieszcza się dwie buławy koloru srebrnego z głowicami koloru złotego złożone w kształcie liter „X" wężyk na naramienniku ma wysokość 40 mm.

4. W Marynarce Wojennej oznaki stopni wojskowych noszą:

1) starsi marynarze i podoficerowie:

a) [66] na lewym przodzie:

– na podkładkach kurtek wyjściowych, kurtek wiatrówek, kurtki i podpinki ubrania ochronnego oraz bluzy ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi podkładki) – haftowane haftem komputerowym oraz kombinezonów pilota i kurtek zimowych nieprzemakalnych (umieszczone centralnie na środku podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej, nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

b) na lewym rękawie bluzy wyjściowej, bluzy wyjściowej letniej i półpłaszcza marynarskiego – tłoczone z tworzywa na podkładce sukiennej,

c) na rękawach kurtek mundurowych wyjściowych zimowych i letnich:

– żołnierze do stopnia starszego bosmanmata na lewym rękawie – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

– żołnierze od stopnia bosmana wzwyż na obu rękawach – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

d) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapeluszy) – tylko chorążowie; w zależności od stopnia: gwiazdka umieszczona jest w krokiewce i haftowana bajorkiem,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

2) oficerowie młodsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza, jeden galon szerokości 6 mm naszyty na podkładkę koloru czarnego w odległości 6 mm od krawędzi daszka (rondka) na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych i kapeluszy; w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych, kurtek wiatrówek, kurtek i podpinek ubrania ochronnego oraz bluz ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej, nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej Marynarki Wojennej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

3) oficerowie starsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm na podkładkę koloru czarnego; pierwszy galon naszywa się w sposób określony w pkt 2 lit. a,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych i kurtek wiatrówek, kurtek i podpinek ubrania ochronnego oraz bluz ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

4) admirałowie:

a) na daszku czapek garnizonowych – wężyk admiralski szerokości 25 mm (stopniowo zwężający się w kierunku obu końców daszka do szerokości 10 mm) i wysokości 18 mm (na całej długości łuku), haftowany bajorkiem, na podkładce koloru czarnego w odległości 5 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych i kurtek wiatrówek, kurtek i podpinek ubrania ochronnego oraz bluz ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – haftowane haftem komputerowym,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej, nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – haftowane haftem komputerowym

wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – haftowane bajorkiem na podkładce sukiennej – wężyk admiralski o szerokości 30 mm i wysokości 35 mm,

e) na naramiennikach do płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych – wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm – haftowane bajorkiem;

5) dopuszcza się stosowanie do koszulo-bluz naramienników o zmniejszonym wymiarze 125 x 52 mm – oznaki stopni haftowane haftem komputerowym o szerokości pasków odpowiednio 12, 6 i 3 mm oraz wężyka admiralskiego o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm.

5. Wzory oznak stopni wojskowych określają załączniki nr 17 i 18 do rozporządzenia (odpowiednio rys. 1–28 i 1–42).

§ 34. [Sposób noszenia oznak stopni wojskowych] 1. Oznaki stopni wojskowych nosi się na:

1) [66] nakryciach głowy – z wyjątkiem czapek futrzanych (w Marynarce Wojennej również czapek garnizonowych podoficerskich, marynarskich i czapek ćwiczebnych), czapek zimowych, kapeluszy polowych, beretów noszonych w składzie ubiorów roboczych, czapek do ubioru technika lotniczego oraz hełmofonów i hełmów, z tym że:

a) na beretach generałów, a także w składzie ubioru galowego i wyjściowego Żandarmerii Wojskowej i Dowództwa Wojsk Specjalnych – haftowane bajorkiem, dla pozostałych żołnierzy – wykonane techniką termonadruku,

b) na otokach czapek garnizonowych, rogatywek i kapeluszy damskich generałów, oficerów, podoficerów i szeregowych zawodowych – haftowane bajorkiem, z wyjątkiem Marynarki Wojennej,

c) na pasku skórzanym czapek garnizonowych i kapeluszy damskich admirałów, oficerów, podoficerów i szeregowych zawodowych Marynarki Wojennej – haftowane bajorkiem,

d) na furażerkach wchodzących w skład ubiorów wyjściowych – wykonane techniką termonadruku;

2) [67] pozostałych ubraniach:

a) w Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych i Siłach Powietrznych:

– na naramiennikach do płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, kurtek mundurów, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kurtek czołgisty, swetrów,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki wyjściowej, kombinezonu pilota, kurtki skórzanej pilota, bluzy technika lotniczego, kurtki i podpinki ubrania ochronnego, bluzy ocieplacza ćwiczebnego,

b) w Marynarce Wojennej:

– na naramiennikach płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kurtek czołgisty,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wyjściowej, kurtki wiatrówki, kombinezonu pilota, kurtki skórzanej pilota, bluzy ćwiczebnej oficerskiej, koszuli ćwiczebnej, swetra oficerskiego i bluzy ubrania technika lotniczego, kurtki i podpinki ubrania ochronnego i bluzy ocieplacza ćwiczebnego,

– na lewych rękawach bluz wyjściowych, półpłaszczy marynarskich, kurtek mundurowych,

– na obu rękawach kurtek mundurowych.

2. [68] Oznaki stopni wojskowych w Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych i Siłach Powietrznych w składzie ubiorów galowych, wyjściowych służbowych oraz specjalnych w Siłach Powietrznych są barwy matowo-srebrzystej, w składzie ubiorów polowych i specjalnych – w kolorze czarnym, w umundurowaniu polowym w kamuflażu pustynnym – barwy piaskowej, a w Marynarce Wojennej – barwy złocistej.

2a. Oznaki stopni wojskowych na kamizelkach ochronnych i taktycznych, wykonane metodą haftu komputerowego na podkładce o wymiarach 85x70 mm koloru tkaniny zasadniczej, nosi się na wysokości lewej piersi.

3. W Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych oraz Siłach Powietrznych oznaki stopni wojskowych noszą: [69]

1) starsi szeregowi i podoficerowie:

a) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki – umieszczone w linii równoległej do krawędzi taśmy, wykonane z taśmy dystynkcyjnej,

b) [70] na beretach, furażerkach i kapeluszach umieszczone pod kątem 45° w stosunku do dolnej krawędzi beretu (furażerki) oraz w stosunku do zagięcia ronda kapelusza – wykonane metodą termonadruku (na kapeluszach haftowane bajorkiem),

c) [71] na naramiennikach płaszczy i kurtek mundurowych, bluz olimpijek i wiatrówek – wykonane z jednolitej taśmy o szerokości 8 mm,

d) [72] na naramiennikach koszulo-bluz oficerskich – wykonane bajorkiem; na naramiennikach koszulek specjalnych letnich i swetrów oficerskich (pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej w kolorze swetra nakładane na naramienniki) – wykonane metodą haftu komputerowego,

e) [73] na lewej piersi kurtki wyjściowej, kurtki wiatrówki, kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki skórzanej pilota – wykonane metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, a bluzy ocieplacza ćwiczebnego oraz kurtki i podpinki ubrania ochronnego – barwy czarnej, na podkładce sukiennej w kolorze tkaniny zasadniczej, umieszczonej na taśmie samosczepnej,

f) [74] podoficerowie w stopniu chorążego na naramiennikach płaszczy, kurtek mundurowych, bluz olimpijek i wiatrówek – naramienniki obszyte wokół, z wyjątkiem miejsca wszycia rękawa, jednolitą taśmą szerokości 5 mm, bez kolorowych brzegów, a gwiazdki umieszczone wzdłuż linii prostej biegnącej przez środek naramiennika; gwiazdki i krokiewki wykonane bajorkiem;

2) oficerowie i generałowie:

a) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki oraz na kapeluszach (z wyjątkiem kapeluszy polowych) – wykonane bajorkiem,

b) na daszku czapek garnizonowych u oficerów młodszych jeden galon szerokości 6 mm naszyty w odległości 6 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku, u generałów i oficerów starszych dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm; pierwszy galon naszywa się w sposób określony jak u oficerów młodszych,

c) [75] na beretach i furażerkach, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 1 lit. a – wykonane metodą termonadruku,

d) [76] na naramiennikach kurtek mundurów i płaszczy oraz bluz olimpijek i wiatrówek – wykonane bajorkiem,

e) [77] na naramiennikach koszulo-bluz oficerskich – wykonane bajorkiem; na naramiennikach koszulek specjalnych letnich i swetrów oficerskich (pochewki wykonane z tkaniny zasadniczej w kolorze swetra nakładane na naramienniki) – wykonane metodą haftu komputerowego,

f) [78] na lewej piersi kurtki wyjściowej lub kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki skórzanej pilota – wykonane metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, a kurtki i podpinki ubrania ochronnego oraz bluzy ocieplacza ćwiczebnego – barwy czarnej, na podkładce sukiennej w kolorze tkaniny zasadniczej, umieszczonej na taśmie samosczepnej;

3) Marszałek Polski nosi oznaki stopni wojskowych według zasad określonych dla generałów, z tym że zamiast gwiazdek umieszcza się dwie buławy koloru srebrnego z głowicami koloru złotego złożone w kształcie liter „X" wężyk na naramienniku ma wysokość 40 mm.

4. W Marynarce Wojennej oznaki stopni wojskowych noszą:

1) starsi marynarze i podoficerowie:

a) [79] na lewym przodzie:

– na podkładkach kurtek wyjściowych, kurtek zimowych nieprzemakalnych, kurtek wiatrówek, kurtki i podpinki ubrania ochronnego oraz bluzy ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi podkładki) – haftowane haftem komputerowym, oraz kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej, nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

b) na lewym rękawie bluzy wyjściowej, bluzy wyjściowej letniej i półpłaszcza marynarskiego – tłoczone z tworzywa na podkładce sukiennej,

c) na rękawach kurtek mundurowych wyjściowych zimowych i letnich:

– żołnierze do stopnia starszego bosmanmata na lewym rękawie – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

– żołnierze od stopnia bosmana wzwyż na obu rękawach – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

d) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapeluszy) – tylko chorążowie; w zależności od stopnia: gwiazdka umieszczona jest w krokiewce i haftowana bajorkiem,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

2) oficerowie młodsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza, jeden galon szerokości 6 mm naszyty na podkładkę koloru czarnego w odległości 6 mm od krawędzi daszka (rondka) na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych i kapeluszy; w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) [80] na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych, kurtek wiatrówek, kurtek i podpinek ubrania ochronnego oraz bluz ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej, nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej Marynarki Wojennej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

3) oficerowie starsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm na podkładkę koloru czarnego; pierwszy galon naszywa się w sposób określony w pkt 2 lit. a,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) [81] na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych i kurtek wiatrówek, kurtek i podpinek ubrania ochronnego oraz bluz ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

4) admirałowie:

a) na daszku czapek garnizonowych – wężyk admiralski szerokości 25 mm (stopniowo zwężający się w kierunku obu końców daszka do szerokości 10 mm) i wysokości 18 mm (na całej długości łuku), haftowany bajorkiem, na podkładce koloru czarnego w odległości 5 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) [82] na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych i kurtek wiatrówek, kurtek i podpinek ubrania ochronnego oraz bluz ocieplacza ćwiczebnego (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – haftowane haftem komputerowym,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego, kurtkach i podpinkach ubrania ochronnego Marynarki Wojennej, nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych – haftowane haftem komputerowym

wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – haftowane bajorkiem na podkładce sukiennej – wężyk admiralski o szerokości 30 mm i wysokości 35 mm,

e) na naramiennikach do płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych – wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm – haftowane bajorkiem;

5) dopuszcza się stosowanie do koszulo-bluz naramienników o zmniejszonym wymiarze 125 x 52 mm – oznaki stopni haftowane haftem komputerowym o szerokości pasków odpowiednio 12, 6 i 3 mm oraz wężyka admiralskiego o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm.

5. Wzory oznak stopni wojskowych określają załączniki nr 17 i 18 do rozporządzenia (odpowiednio rys. 1–28 i 1–42).

§ 34. 1. Oznaki stopni wojskowych nosi się na:

1) nakryciach głowy – z wyjątkiem czapek futrzanych (w Marynarce Wojennej również: czapek garnizonowych podoficerskich i marynarskich, czapek ćwiczebnych i czapek zimowych oraz beretów marynarskich), kapeluszy polowych, beretów noszonych w składzie ubiorów polowych, roboczych i specjalnych dla żołnierzy wojsk lądowych, furażerek polowych, czapek do ubioru technika lotniczego oraz hełmofonów i hełmów, z tym że:

a) na beretach generałów i żołnierzy zawodowych jednostek desantowo-szturmowych, kawalerii powietrznej, specjalnych i obrony wybrzeża oraz Jednostki Wojskowej Nr 2305, a także Dowództwa Wojsk Specjalnych (do ubioru galowego i wyjściowego) – haftowane bajorkiem, dla pozostałych żołnierzy techniką termonadruku; dopuszcza się haft komputerowy,

b) na otokach czapek garnizonowych i rogatywek generałów, oficerów i chorążych – haftowane bajorkiem, z wyjątkiem Marynarki Wojennej,

c) na pasku skórzanym czapek garnizonowych admirałów, oficerów i chorążych Marynarki Wojennej – haftowane bajorkiem,

d) na furażerkach wchodzących w skład zestawu galowego – haftowane bajorkiem, na pozostałych – wykonane haftem komputerowym;

2) pozostałych ubiorach:

a) w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych:

– na naramiennikach do płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, kurtek mundurów, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty, swetrach,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki wyjściowej nieprzemakalnej, kombinezonu pilota, bluzy technika lotniczego, kurtki i podpinki ubrania ochronnego, bluzy ocieplacza ćwiczebnego,

b) w Marynarce Wojennej:

– na naramiennikach płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wyjściowej, kurtki wiatrówki, kurtki skórzanej pilota, bluzy ćwiczebnej oficerskiej, koszuli ćwiczebnej, swetra oficerskiego i bluzy ubrania technika lotniczego,

– na lewych rękawach bluz wyjściowych, półpłaszczy marynarskich, kurtek mundurów,

– na obu rękawach kurtek mundurowych.

2. Oznaki stopni wojskowych w Wojskach Lądowych oraz Siłach Powietrznych w składzie ubiorów galowych, wyjściowych służbowych oraz specjalnych w Siłach Powietrznych są barwy matowosrebrzystej, w składzie ubiorów polowych i specjalnych – w kolorze czarnym, w umundurowaniu polowym w kamuflażu pustynnym – barwy piaskowej, a w Marynarce Wojennej – barwy złocistej.

2a. [1] Oznaki stopni wojskowych na kamizelkach ochronnych i taktycznych, wykonane metodą haftu komputerowego na podkładce o wymiarach 85x70 mm koloru tkaniny zasadniczej, nosi się na wysokości lewej piersi.

3. W Wojskach Lądowych oraz Siłach Powietrznych oznaki stopni wojskowych noszą:

1) starsi szeregowi i podoficerowie:

a) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki – umieszczone w linii równoległej do krawędzi taśmy, wykonane z taśmy dystynkcyjnej,

b) na beretach, furażerkach i kapeluszach umieszczone pod kątem 45° w stosunku do dolnej krawędzi beretu (furażerki) oraz w stosunku do zagięcia ronda kapelusza – wykonane metodą haftu komputerowego,

c) na naramiennikach płaszczy i kurtek mundurowych, bluz olimpijek i wiatrówek – wykonane z jednolitej taśmy o szerokości 5 mm,

d) na naramiennikach koszulo-bluz oficerskich – wykonane bajorkiem lub metodą haftu komputerowego; na naramiennikach koszulek specjalnych – letnich i swetrów oficerskich – wykonane metodą haftu komputerowego,

e) na lewej piersi kurtki wyjściowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki zimowej nieprzemakalnej, bluzy ocieplacza ćwiczebnego, kurtki i podpinki ubrania ochronnego – oznakę stopnia wojskowego wykonaną metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, na podkładce sukiennej w kolorze tkaniny zasadniczej, umieszczonej na rzepie,

f) chorążowie na naramiennikach płaszczy, kurtek mundurowych, bluz olimpijek i wiatrówek – naramienniki obszyte wokół, z wyjątkiem miejsca wszycia rękawa, jednolitą taśmą szerokości 5 mm, bez kolorowych brzegów, a gwiazdki umieszczone wzdłuż linii prostej biegnącej przez środek naramiennika; gwiazdki i krokiewki wykonane bajorkiem;

2) oficerowie i generałowie:

a) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki oraz na kapeluszach (z wyjątkiem kapeluszy polowych) – wykonane bajorkiem,

b) na daszku czapek garnizonowych u oficerów młodszych jeden galon szerokości 6 mm naszyty w odległości 6 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku, u generałów i oficerów starszych dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm; pierwszy galon naszywa się w sposób określony jak u oficerów młodszych,

c) na beretach i furażerkach, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 1 lit. a – wykonane metodą haftu komputerowego,

d) na naramiennikach kurtek mundurów i płaszczy oraz bluz olimpijek i wiatrówek – wykonane bajorkiem,

e) na naramiennikach koszulo-bluz oficerskich – wykonane bajorkiem lub metodą haftu komputerowego; na naramiennikach koszulek specjalnych – letnich i swetrów oficerskich – wykonane metodą haftu komputerowego,

f) na lewej piersi kurtki wyjściowej nieprzemakalnej lub kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki i podpinki ubrania ochronnego, bluzy ocieplacza ćwiczebnego oznakę stopnia wojskowego – wykonaną metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, na podkładce sukiennej w kolorze tkaniny zasadniczej, umieszczonej na rzepie;

3) Marszałek Polski nosi oznaki stopni wojskowych według zasad określonych dla generałów, z tym że zamiast gwiazdek umieszcza się dwie buławy koloru srebrnego z głowicami koloru złotego złożone w kształcie liter „X" wężyk na naramienniku ma wysokość 40 mm.

4. W Marynarce Wojennej oznaki stopni wojskowych noszą:

1) starsi marynarze i podoficerowie:

a) na lewym przedzie:

– na podkładkach kurtek wyjściowych nieprzemakalnych, kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi podkładki) – haftowane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego nad górną kieszenią symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

b) na lewym rękawie bluzy wyjściowej, bluzy wyjściowej letniej i półpłaszcza marynarskiego – tłoczone z tworzywa na podkładce sukiennej,

c) na rękawach kurtek mundurowych wyjściowych zimowych i letnich:

– żołnierze do stopnia starszego bosmanmata na lewym rękawie – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

– żołnierze od stopnia bosmana wzwyż na obu rękawach – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

d) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapeluszy) – tylko chorążowie; w zależności od stopnia: gwiazdka umieszczona jest w krokiewce i haftowana bajorkiem,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

2) oficerowie młodsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza, jeden galon szerokości 6 mm naszyty na podkładkę koloru czarnego w odległości 6 mm od krawędzi daszka (rondka) na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych i kapeluszy; w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych nieprzemakalnych, kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego – nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych, tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej Marynarki Wojennej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

3) oficerowie starsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm na podkładkę koloru czarnego; pierwszy galon naszywa się w sposób określony w pkt 2 lit. a,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych nieprzemakalnych i kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej przyszytej podkładki) – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego nad górną kieszenią symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

4) admirałowie:

a) na daszku czapek garnizonowych – wężyk admiralski szerokości 25 mm (stopniowo zwężający się w kierunku obu końców daszka do szerokości 10 mm) i wysokości 18 mm (na całej długości łuku), haftowany bajorkiem, na podkładce koloru czarnego w odległości 5 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych nieprzemakalnych i kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – haftowane haftem komputerowym,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego nad górną kieszenią symetrycznie do jej krawędzi bocznych, haftowane haftem komputerowym

wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – haftowane bajorkiem na podkładce sukiennej – wężyk admiralski o szerokości 30 mm i wysokości 35 mm,

e) na naramiennikach do płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych – wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm – haftowane bajorkiem;

5) dopuszcza się stosowanie do koszulo-bluz naramienników o zmniejszonym wymiarze 125 x 52 mm – oznaki stopni haftowane haftem komputerowym o szerokości pasków odpowiednio 12, 6 i 3 mm oraz wężyka admiralskiego o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm.

5. Wzory oznak stopni wojskowych określają załączniki nr 17 i 18 do rozporządzenia (odpowiednio rys. 1–28 i 1–42).

§ 34. 1. Oznaki stopni wojskowych nosi się na:

1) [55] nakryciach głowy – z wyjątkiem czapek futrzanych (w Marynarce Wojennej również: czapek garnizonowych podoficerskich i marynarskich, czapek ćwiczebnych i czapek zimowych oraz beretów marynarskich), kapeluszy polowych, beretów noszonych w składzie ubiorów polowych, roboczych i specjalnych dla żołnierzy wojsk lądowych, furażerek polowych, czapek do ubioru technika lotniczego oraz hełmofonów i hełmów, z tym że:

a) na beretach generałów i żołnierzy zawodowych jednostek desantowo-szturmowych, kawalerii powietrznej, specjalnych i obrony wybrzeża oraz Jednostki Wojskowej Nr 2305, a także Dowództwa Wojsk Specjalnych (do ubioru galowego i wyjściowego) – haftowane bajorkiem, dla pozostałych żołnierzy techniką termonadruku; dopuszcza się haft komputerowy,

b) na otokach czapek garnizonowych i rogatywek generałów, oficerów i chorążych – haftowane bajorkiem, z wyjątkiem Marynarki Wojennej,

c) na pasku skórzanym czapek garnizonowych admirałów, oficerów i chorążych Marynarki Wojennej – haftowane bajorkiem,

d) na furażerkach wchodzących w skład zestawu galowego – haftowane bajorkiem, na pozostałych – wykonane haftem komputerowym;

2) pozostałych ubiorach:

a) [56] w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych:

– na naramiennikach do płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, kurtek mundurów, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty, swetrach,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki wyjściowej nieprzemakalnej, kombinezonu pilota, bluzy technika lotniczego, kurtki i podpinki ubrania ochronnego, bluzy ocieplacza ćwiczebnego,

b) w Marynarce Wojennej:

– na naramiennikach płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wyjściowej, kurtki wiatrówki, kurtki skórzanej pilota, bluzy ćwiczebnej oficerskiej, koszuli ćwiczebnej, swetra oficerskiego i bluzy ubrania technika lotniczego,

– na lewych rękawach bluz wyjściowych, półpłaszczy marynarskich, kurtek mundurów,

– na obu rękawach kurtek mundurowych.

2. Oznaki stopni wojskowych w Wojskach Lądowych oraz Siłach Powietrznych w składzie ubiorów galowych, wyjściowych służbowych oraz specjalnych w Siłach Powietrznych są barwy matowosrebrzystej, w składzie ubiorów polowych i specjalnych – w kolorze czarnym, w umundurowaniu polowym w kamuflażu pustynnym – barwy piaskowej, a w Marynarce Wojennej – barwy złocistej.

3. W Wojskach Lądowych oraz Siłach Powietrznych oznaki stopni wojskowych noszą:

1) [57] starsi szeregowi i podoficerowie:

a) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki – umieszczone w linii równoległej do krawędzi taśmy, wykonane z taśmy dystynkcyjnej,

b) na beretach, furażerkach i kapeluszach umieszczone pod kątem 45° w stosunku do dolnej krawędzi beretu (furażerki) oraz w stosunku do zagięcia ronda kapelusza – wykonane metodą haftu komputerowego,

c) na naramiennikach płaszczy i kurtek mundurowych, bluz olimpijek i wiatrówek – wykonane z jednolitej taśmy o szerokości 5 mm,

d) na naramiennikach koszulo-bluz oficerskich – wykonane bajorkiem lub metodą haftu komputerowego; na naramiennikach koszulek specjalnych – letnich i swetrów oficerskich – wykonane metodą haftu komputerowego,

e) na lewej piersi kurtki wyjściowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki zimowej nieprzemakalnej, bluzy ocieplacza ćwiczebnego, kurtki i podpinki ubrania ochronnego – oznakę stopnia wojskowego wykonaną metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, na podkładce sukiennej w kolorze tkaniny zasadniczej, umieszczonej na rzepie,

f) chorążowie na naramiennikach płaszczy, kurtek mundurowych, bluz olimpijek i wiatrówek – naramienniki obszyte wokół, z wyjątkiem miejsca wszycia rękawa, jednolitą taśmą szerokości 5 mm, bez kolorowych brzegów, a gwiazdki umieszczone wzdłuż linii prostej biegnącej przez środek naramiennika; gwiazdki i krokiewki wykonane bajorkiem;

2) [58] oficerowie i generałowie:

a) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki oraz na kapeluszach (z wyjątkiem kapeluszy polowych) – wykonane bajorkiem,

b) na daszku czapek garnizonowych u oficerów młodszych jeden galon szerokości 6 mm naszyty w odległości 6 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku, u generałów i oficerów starszych dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm; pierwszy galon naszywa się w sposób określony jak u oficerów młodszych,

c) na beretach i furażerkach, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 1 lit. a – wykonane metodą haftu komputerowego,

d) na naramiennikach kurtek mundurów i płaszczy oraz bluz olimpijek i wiatrówek – wykonane bajorkiem,

e) na naramiennikach koszulo-bluz oficerskich – wykonane bajorkiem lub metodą haftu komputerowego; na naramiennikach koszulek specjalnych – letnich i swetrów oficerskich – wykonane metodą haftu komputerowego,

f) na lewej piersi kurtki wyjściowej nieprzemakalnej lub kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wiatrówki, kurtki i podpinki ubrania ochronnego, bluzy ocieplacza ćwiczebnego oznakę stopnia wojskowego – wykonaną metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, na podkładce sukiennej w kolorze tkaniny zasadniczej, umieszczonej na rzepie;

3) Marszałek Polski nosi oznaki stopni wojskowych według zasad określonych dla generałów, z tym że zamiast gwiazdek umieszcza się dwie buławy koloru srebrnego z głowicami koloru złotego złożone w kształcie liter „X" wężyk na naramienniku ma wysokość 40 mm.

4. W Marynarce Wojennej oznaki stopni wojskowych noszą:

1) starsi marynarze i podoficerowie:

a) na lewym przedzie:

– na podkładkach kurtek wyjściowych nieprzemakalnych, kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi podkładki) – haftowane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego nad górną kieszenią symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

b) na lewym rękawie bluzy wyjściowej, bluzy wyjściowej letniej i półpłaszcza marynarskiego – tłoczone z tworzywa na podkładce sukiennej,

c) na rękawach kurtek mundurowych wyjściowych zimowych i letnich:

– żołnierze do stopnia starszego bosmanmata na lewym rękawie – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

– żołnierze od stopnia bosmana wzwyż na obu rękawach – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

d) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapeluszy) – tylko chorążowie; w zależności od stopnia: gwiazdka umieszczona jest w krokiewce i haftowana bajorkiem,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

2) oficerowie młodsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza, jeden galon szerokości 6 mm naszyty na podkładkę koloru czarnego w odległości 6 mm od krawędzi daszka (rondka) na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych i kapeluszy; w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych nieprzemakalnych, kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego – nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych, tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej Marynarki Wojennej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

3) oficerowie starsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm na podkładkę koloru czarnego; pierwszy galon naszywa się w sposób określony w pkt 2 lit. a,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych nieprzemakalnych i kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej przyszytej podkładki) – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego nad górną kieszenią symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

4) admirałowie:

a) na daszku czapek garnizonowych – wężyk admiralski szerokości 25 mm (stopniowo zwężający się w kierunku obu końców daszka do szerokości 10 mm) i wysokości 18 mm (na całej długości łuku), haftowany bajorkiem, na podkładce koloru czarnego w odległości 5 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych nieprzemakalnych i kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – haftowane haftem komputerowym,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego nad górną kieszenią symetrycznie do jej krawędzi bocznych, haftowane haftem komputerowym

wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – haftowane bajorkiem na podkładce sukiennej – wężyk admiralski o szerokości 30 mm i wysokości 35 mm,

e) na naramiennikach do płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych – wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm – haftowane bajorkiem;

5) dopuszcza się stosowanie do koszulo-bluz naramienników o zmniejszonym wymiarze 125 x 52 mm – oznaki stopni haftowane haftem komputerowym o szerokości pasków odpowiednio 12, 6 i 3 mm oraz wężyka admiralskiego o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm.

5. Wzory oznak stopni wojskowych określają załączniki nr 17 i 18 do rozporządzenia (odpowiednio rys. 1–28 i 1–42).

§ 34. 1. Oznaki stopni wojskowych nosi się na:

1) nakryciach głowy – z wyjątkiem czapek futrzanych (w Marynarce Wojennej również: czapek garnizonowych podoficerskich i marynarskich, czapek ćwiczebnych i czapek zimowych z dzianiny oraz beretów marynarskich), kapeluszy polowych, beretów noszonych w składzie ubiorów polowych, roboczych i specjalnych dla żołnierzy wojsk lądowych, czapek do ubioru technika lotniczego oraz hełmofonów i hełmów, z tym że:

a) na beretach generałów i żołnierzy zawodowych jednostek desantowo-szturmowych, kawalerii powietrznej, specjalnych i obrony wybrzeża oraz Jednostki Wojskowej Nr 2305 (do ubioru galowego i wyjściowego) – wykonane metodą haftu komputerowego, dla pozostałych żołnierzy techniką termonadruku; dopuszcza się haft komputerowy,

b) na otokach czapek garnizonowych i rogatywek generałów, oficerów i chorążych – haftowane bajorkiem, z wyjątkiem Marynarki Wojennej,

c) na pasku skórzanym czapek garnizonowych admirałów, oficerów i chorążych Marynarki Wojennej – haftowane bajorkiem,

d) na furażerkach – wykonane haftem komputerowym;

2) pozostałych ubiorach:

a) w Wojskach Lądowych i Siłach Powietrznych:

– na naramiennikach do płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, kurtek mundurów, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty, swetrach,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wyjściowej nieprzemakalnej, kombinezonu pilota, bluzy technika lotniczego, kurtki ubrania ochronnego,

b) w Marynarce Wojennej:

– na naramiennikach płaszczy sukiennych i płaszczy letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz z krótkimi i długimi rękawami, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty,

– na wysokości lewej piersi kurtki zimowej nieprzemakalnej, kurtki wyjściowej, kurtki wiatrówki, kurtki skórzanej pilota, bluzy ćwiczebnej oficerskiej, koszuli ćwiczebnej, swetra oficerskiego i bluzy ubrania technika lotniczego,

– na lewych rękawach bluz wyjściowych, półpłaszczy marynarskich, kurtek mundurów,

– na obu rękawach kurtek mundurowych.

2. Oznaki stopni wojskowych w Wojskach Lądowych oraz Siłach Powietrznych w składzie ubiorów galowych, wyjściowych służbowych oraz specjalnych w Siłach Powietrznych są barwy matowosrebrzystej, w składzie ubiorów polowych i specjalnych – w kolorze czarnym, w umundurowaniu polowym w kamuflażu pustynnym – barwy piaskowej, a w Marynarce Wojennej – barwy złocistej.

3. W Wojskach Lądowych oraz Siłach Powietrznych oznaki stopni wojskowych noszą:

1) starsi szeregowi i podoficerowie:

a) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki – umieszczone w linii równoległej do krawędzi taśmy, wykonane z taśmy dystynkcyjnej,

b) na beretach, furażerkach i kapeluszach umieszczone pod kątem 45° w stosunku do dolnej krawędzi beretu (furażerki) oraz w stosunku do zagięcia ronda kapelusza – wykonane metodą haftu komputerowego,

c) na naramiennikach płaszczy i kurtek mundurowych, bluz olimpijek i wiatrówek – wykonane z jednolitej taśmy o szerokości 5 mm,

d) na naramiennikach koszulo-bluz z tkaniny koszulowej i swetrów oficerskich – wykonane metodą haftu komputerowego,

e) na lewej piersi kurtki wyjściowej nieprzemakalnej, kurtki zimowej nieprzemakalnej – oznakę stopnia wojskowego wykonaną metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrnej, na podkładce sukiennej koloru czarnego umieszczonej na rzepie,

f) chorążowie na naramiennikach płaszczy, kurtek mundurowych, bluz olimpijek i wiatrówek – naramienniki obszyte wokół, z wyjątkiem miejsca wszycia rękawa, jednolitą taśmą szerokości 5 mm, bez kolorowych brzegów, a gwiazdki umieszczone wzdłuż linii prostej biegnącej przez środek naramiennika, wykonane bajorkiem;

2) oficerowie i generałowie:

a) na taśmie otokowej czapki garnizonowej lub rogatywki oraz na kapeluszach – wykonane bajorkiem,

b) na daszku czapek garnizonowych u oficerów młodszych jeden galon szerokości 6 mm naszyty w odległości 6 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku, u generałów i oficerów starszych dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm; pierwszy galon naszywa się w sposób określony jak u oficerów młodszych,

c) na beretach i furażerkach – wykonane metodą haftu komputerowego,

d) na naramiennikach kurtek mundurów i płaszczy oraz bluz olimpijek i wiatrówek – wykonane bajorkiem,

e) na naramiennikach koszulo-bluz z tkaniny koszulowej i swetrów oficerskich – wykonane bajorkiem lub metodą haftu komputerowego,

f) na lewej piersi kurtki wyjściowej nieprzemakalnej lub kurtki zimowej nieprzemakalnej, oznakę stopnia wojskowego – wykonaną metodą haftu komputerowego barwy matowosrebrzystej, na podkładce sukiennej koloru czarnego, umieszczonej na rzepie;

3) Marszałek Polski nosi oznaki stopni wojskowych według zasad określonych dla generałów, z tym że zamiast gwiazdek umieszcza się dwie buławy koloru srebrnego z głowicami koloru złotego złożone w kształcie liter „X" wężyk na naramienniku ma wysokość 40 mm.

4. W Marynarce Wojennej oznaki stopni wojskowych noszą:

1) starsi marynarze i podoficerowie:

a) na lewym przedzie:

– na podkładkach kurtek wyjściowych nieprzemakalnych, kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi podkładki) – haftowane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego nad górną kieszenią symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

b) na lewym rękawie bluzy wyjściowej, bluzy wyjściowej letniej i półpłaszcza marynarskiego – tłoczone z tworzywa na podkładce sukiennej,

c) na rękawach kurtek mundurowych wyjściowych zimowych i letnich:

– żołnierze do stopnia starszego bosmanmata na lewym rękawie – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

– żołnierze od stopnia bosmana wzwyż na obu rękawach – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

d) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapeluszy) – tylko chorążowie; w zależności od stopnia: gwiazdka umieszczona jest w krokiewce i haftowana bajorkiem,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

2) oficerowie młodsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza, jeden galon szerokości 6 mm naszyty na podkładkę koloru czarnego w odległości 6 mm od krawędzi daszka (rondka) na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych i kapeluszy; w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych nieprzemakalnych, kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego – nad górną kieszenią, symetrycznie do jej krawędzi bocznych, tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej Marynarki Wojennej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

3) oficerowie starsi:

a) na daszku czapek garnizonowych i przodzie rondka kapelusza dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm na podkładkę koloru czarnego; pierwszy galon naszywa się w sposób określony w pkt 2 lit. a,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych nieprzemakalnych i kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej przyszytej podkładki) – wykonane haftem komputerowym, oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – tłoczone z tworzywa sztucznego,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego nad górną kieszenią symetrycznie do jej krawędzi bocznych – tłoczone z tworzywa sztucznego,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na podkładce sukiennej,

e) na naramiennikach:

– płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz – z taśmy dystynkcyjnej naszytej na całej szerokości naramienników,

– bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych, kombinezonów czołgisty – tłoczone z tworzywa sztucznego na całej szerokości naramienników;

4) admirałowie:

a) na daszku czapek garnizonowych – wężyk admiralski szerokości 25 mm (stopniowo zwężający się w kierunku obu końców daszka do szerokości 10 mm) i wysokości 18 mm (na całej długości łuku), haftowany bajorkiem, na podkładce koloru czarnego w odległości 5 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku,

b) na pasku skórzanym czapek garnizonowych (kapelusza); w zależności od stopnia gwiazdki haftowane bajorkiem,

c) na lewym przodzie:

– kurtek wyjściowych nieprzemakalnych i kurtek wiatrówek (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki), swetrów oficerskich (umieszczone krawędzią na wysokości górnej krawędzi przyszytej podkładki) oraz kurtek zimowych nieprzemakalnych i kombinezonów pilota (umieszczone centralnie na środku przyszytej podkładki) – haftowane haftem komputerowym,

– bezpośrednio na bluzach i koszulach ćwiczebnych, bluzach ubrania technika lotniczego nad górną kieszenią symetrycznie do jej krawędzi bocznych, haftowane haftem komputerowym

wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm,

d) na rękawach kurtek mundurowych zimowych i letnich – haftowane bajorkiem na podkładce sukiennej – wężyk admiralski o szerokości 30 mm i wysokości 35 mm,

e) na naramiennikach do płaszczy sukiennych i letnich, bluz olimpijek, wiatrówek, koszulo-bluz, bluz i kurtek polowych, koszulo-bluz polowych – wężyk admiralski o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm – haftowane bajorkiem;

5) dopuszcza się stosowanie do koszulo-bluz naramienników o zmniejszonym wymiarze 125 x 52 mm – oznaki stopni haftowane haftem komputerowym o szerokości pasków odpowiednio 12, 6 i 3 mm oraz wężyka admiralskiego o szerokości 18 mm i wysokości 25 mm.

5. Wzory oznak stopni wojskowych określają załączniki nr 17 i 18 do rozporządzenia (odpowiednio rys. 1–28 i 1–42).