§ 3. 1. Ustala się ramowy program specjalizacji w podstawowych dziedzinach medycyny, który zawiera:

1) zakres wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych wymagających zrealizowania w ramach określonej specjalności, z uwzględnieniem elementów danej dziedziny medycyny oraz dziedzin pokrewnych, w szczególności z uwzględnieniem w odpowiedniej specjalności elementów farmakologii klinicznej, farmakoekonomiki, onkologii, medycyny paliatywnej, medycyny ratunkowej, promocji zdrowia i zdrowia publicznego,

2) [2] formy pogłębiania i uzupełniania wiedzy teoretycznej oraz doskonalenia i nabywania umiejętności praktycznych, w tym:

a) kurs wprowadzający w pierwszym roku odbywania specjalizacji, z wyłączeniem lekarzy posiadających I stopień specjalizacji tożsamej ze specjalizacją aktualnie odbywaną, obejmujący w szczególności podstawy dobrej praktyki lekarskiej, w tym zasady praktyki opartej na wiarygodnych i aktualnych publikacjach, podstawy farmakoekonomiki, formalnoprawne podstawy doskonalenia zawodowego lekarzy oraz wprowadzenie do przedmiotów klinicznych objętych programem danej specjalizacji,

b) kursy szkoleniowe, w tym jednolity dla wszystkich specjalności kurs szkoleniowy w zakresie zdrowia publicznego – zakończony kolokwium, obejmujący w szczególności następujące zagadnienia:

– promocję zdrowia,

– prawo medyczne i bioetykę,

– ekonomikę zdrowia,

– poszerzony o kurs uzupełniający w zakresie problematyki promocji zdrowia specyficznej dla danej specjalizacji, kurs w dziedzinie onkologii w zakresie obejmującym daną dziedzinę medycyny oraz w dziedzinie medycyny rodzinnej

– kursy obejmujące następujące zagadnienia:

– wprowadzenie do medycyny rodzinnej; koncepcja medycyny rodzinnej w Polsce i na świecie,

– podstawy epidemiologii,

– relacja lekarz rodzinny – pacjent,

– organizacja i zarządzanie praktyką lekarza rodzinnego,

– jakość udzielanych świadczeń w medycynie rodzinnej,

c) samokształcenie, w tym przygotowywanie opracowań teoretycznych i napisanie pracy poglądowej lub opublikowanie w recenzowanym czasopiśmie medycznym pracy oryginalnej, której temat odpowiada programowi właściwej specjalizacji, zwanej dalej „pracą oryginalną”.

d) szkolenie i uczestniczenie w wykonywaniu oraz wykonywanie w ustalonej liczbie określonych zabiegów lub procedur medycznych:

– wykonywanych z asystą lub pod nadzorem kierownika specjalizacji albo lekarza specjalisty przez niego wyznaczonego – oznaczonych kodem „A”,

– w których lekarz uczestniczy jako pierwsza asysta – oznaczonych kodem „B”,

– w których lekarz uczestniczy jako druga asysta – oznaczonych kodem „C”,

e) staże kierunkowe obejmujące szczegółowo określony zakres wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych wymagających zrealizowania w ramach danego stażu, w tym uczestniczenie w wykonywaniu oraz wykonywanie w ustalonej liczbie określonych zabiegów lub procedur medycznych, o których mowa w lit. d), a w szczególności:

– w specjalizacji w dziedzinie audiologii i foniatrii – staż kierunkowy w zakresie otorynolaryngologii, obejmujący okres pierwszych 24 miesięcy odbywania specjalizacji,

– w specjalizacji w dziedzinie neonatologii – staż kierunkowy w zakresie pediatrii, obejmujący okres pierwszych 30 miesięcy odbywania specjalizacji,

– w specjalizacji w dziedzinach: medycyny nuklearnej oraz onkologii klinicznej – staż kierunkowy w zakresie chorób wewnętrznych, obejmujący okres pierwszych 24 miesięcy odbywania specjalizacji,

– w specjalizacji w dziedzinach: ortopedii i traumatologii narządu ruchu oraz położnictwa i ginekologii – staż kierunkowy w zakresie chirurgii ogólnej, obejmujący okres pierwszych 12 miesięcy odbywania specjalizacji,

– w specjalizacji w dziedzinie otorynolaryngologii – staż kierunkowy w zakresie chirurgii ogólnej i w innych odpowiednich dziedzinach chirurgicznych, obejmujący okres pierwszych 12 miesięcy odbywania specjalizacji,

– w specjalizacji w dziedzinach: chirurgii klatki piersiowej oraz urologii – staż kierunkowy w zakresie chirurgii ogólnej, obejmujący okres pierwszych 24 miesięcy odbywania specjalizacji.

– w specjalizacji w dziedzinie kardiochirurgii – staż kierunkowy w zakresie chirurgii ogólnej oraz w innych odpowiednich dziedzinach chirurgicznych, obejmujący okres pierwszych 24 miesięcy odbywania specjalizacji, z zastrzeżeniem, że staż kierunkowy w zakresie chirurgii ogólnej nie może trwać krócej niż 12 miesięcy,

– w specjalizacji w dziedzinie chirurgii szczękowo-twarzowej – staże kierunkowe w zakresie chirurgii ogólnej, ortopedii i traumatologii narządu ruchu oraz otorynolaryngologii, obejmujące okres pierwszych 12 miesięcy odbywania specjalizacji, a w przypadku lekarza posiadającego wyłącznie prawo wykonywania zawodu lekarza – również w zakresie chirurgii stomatologicznej, ortodoncji, stomatologii dziecięcej i protetyki stomatologicznej, obejmujące okres 8 miesięcy odbywania specjalizacji, natomiast w przypadku lekarza posiadającego wyłącznie prawo wykonywania zawodu lekarza stomatologa – również w zakresie chorób wewnętrznych, chirurgii dziecięcej, intensywnej terapii i medycyny ratunkowej, psychiatrii, diagnostyki laboratoryjnej i transfuzjologii, obejmujące okres 11 miesięcy odbywania specjalizacji,

– w specjalizacji w dziedzinach: chirurgii stomatologicznej, ortodoncji, periodontologii, protetyki stomatologicznej, stomatologii dziecięcej oraz stomatologii zachowawczej z endodoncją – staże kierunkowe w zakresie innych niż dana specjalność dziedzin stomatologii, obejmujące okres co najmniej 12 miesięcy odbywania specjalizacji,

f) dyżury medyczne samodzielne lub towarzyszące w ramach realizacji programu odpowiedniej specjalizacji w komórkach organizacyjnych jednostek prowadzących specjalizacje lub staże kierunkowe, o których mowa w § 6 ust. 1 lub 2, przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych, w liczbie nie mniejszej niż 3 dyżury w miesiącu,

3) okres trwania specjalizacji:

a) w dziedzinie: periodontologia, stomatologia dziecięca i stomatologia zachowawcza z endodoncją - nie krótszy niż 3 lata, a w przypadku lekarzy stomatologów posiadających specjalizację I stopnia w zakresie stomatologii ogólnej lub odpowiednią specjalizację II stopnia albo tytuł specjalisty w innej dziedzinie stomatologii - nie krótszy niż 2 lata,

b) [3] w dziedzinach: medycyny rodzinnej, zdrowia publicznego oraz chirurgii stomatologicznej, ortodoncji, protetyki stomatologicznej – nie krótszy niż 4 lata, a w przypadku lekarzy albo lekarzy stomatologów posiadających odpowiednią specjalizację I stopnia lub specjalizację I i II stopnia lub tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie medycyny – nie krótszy niż 3 lata,

c) w dziedzinie: chirurgia dziecięca, chirurgia klatki piersiowej, chirurgia ogólna, kardiochirurgia, neurochirurgia, ortopedia i traumatologia narządu ruchu, otorynolaryngologia, położnictwo i ginekologia, urologia - nie krótszy niż 6 lat, a w przypadku lekarzy posiadających odpowiednią specjalizację I stopnia - nie krótszy niż 4 lata, natomiast w przypadku lekarzy posiadających odpowiednią specjalizację I i II stopnia lub tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie medycyny - nie krótszy niż 3 lata,

d) w dziedzinie chirurgia szczękowo-twarzowa - nie krótszy niż 6 lat, natomiast jeżeli lekarz, lekarz stomatolog posiada jednocześnie prawo wykonywania zawodu lekarza i prawo wykonywania zawodu lekarza stomatologa albo odpowiednią specjalizację I stopnia - nie krótszy niż 5 lat, a w przypadku lekarza posiadającego odpowiednią specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie medycyny - nie krótszy niż 4 lata,

e) w zakresie pozostałych specjalności - nie krótszy niż 5 lat, a w przypadku lekarzy posiadających odpowiednią specjalizację I stopnia lub specjalizację I i II stopnia albo tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie medycyny - nie krótszy niż 3 lata,

f) w przypadku lekarzy posiadających specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w podstawowej dziedzinie medycyny, pokrewnej do dziedziny medycyny, w której lekarz ma odbywać specjalizację - nie krótszy niż 3 lata,

4) sposób sprawdzania wiedzy teoretycznej i nabytych umiejętności praktycznych, w tym:

a) [4] (uchylona),

b) złożenie kolokwiów cząstkowych z zakresu wiedzy teoretycznej i zaliczanie sprawdzianów z umiejętności praktycznych potwierdzonych wykonanymi samodzielnie przez lekarza zabiegami i procedurami medycznymi,

c) złożenie kolokwium z zakresu wiedzy teoretycznej i zaliczenie sprawdzianu z umiejętności praktycznych potwierdzonych wykonanymi samodzielnie przez lekarza zabiegami i procedurami medycznymi, objętych programem stażu kierunkowego,

d) złożenie sprawdzianu z zakresu określonego programem kursu szkoleniowego,

e) ocenę złożonych opracowań teoretycznych, pracy poglądowej lub pracy oryginalnej,

5) sposób wykazania się praktyczną znajomością przynajmniej jednego z następujących języków: angielskiego, francuskiego, niemieckiego lub hiszpańskiego, w stopniu umożliwiającym:

a) rozumienie tekstu pisanego, w szczególności dotyczącego literatury fachowej i piśmiennictwa lekarskiego,

b) porozumienie się z pacjentem, lekarzami i przedstawicielami innych zawodów medycznych,

c) pisanie zgodnie z zasadami ortografii tekstów medycznych, w szczególności opinii i orzeczeń lekarskich,

6) [5] (uchylony),

7) kolejność składania poszczególnych części egzaminu państwowego.

2. Ustala się ramowy program specjalizacji w szczegółowych dziedzinach medycyny, który zawiera:

1) [6] elementy programu, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 lit. b)–f), pkt 3 i 4 oraz pkt 7, z zastrzeżeniem pkt 2,

2) okres trwania specjalizacji nie krótszy niż 2 lata, z tym że w przypadku specjalizacji odbywanych przez lekarza posiadającego:

a) wyłącznie specjalizację w zakresie medycyny rodzinnej, którą uzyskał albo rozpoczął odbywać przed dniem 29 kwietnia 1999 r. - dłuższy co najmniej o 2 lata od okresu trwania odpowiedniej specjalizacji,

b) wyłącznie tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej uzyskany na podstawie dotychczasowych przepisów albo na podstawie rozporządzenia - dłuższy co najmniej o rok od okresu trwania odpowiedniej specjalizacji,

3. [7] Program jednolitego kursu szkoleniowego w zakresie zdrowia publicznego, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b), ustala zespół ekspertów, o którym mowa w § 4 ust. 7, powołany do opracowania programu specjalizacji w dziedzinie zdrowia publicznego; program kursu zatwierdza minister właściwy do spraw zdrowia.

§ 3. 1. Ustala się ramowy program specjalizacji w podstawowych dziedzinach medycyny, który zawiera:

1) zakres wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych wymagających zrealizowania w ramach określonej specjalności, z uwzględnieniem elementów danej dziedziny medycyny oraz dziedzin pokrewnych, w szczególności z uwzględnieniem w odpowiedniej specjalności elementów farmakologii klinicznej, farmakoekonomiki, onkologii, medycyny paliatywnej, medycyny ratunkowej, promocji zdrowia i zdrowia publicznego,

2) formy pogłębiania i uzupełniania wiedzy teoretycznej oraz doskonalenia i nabywania umiejętności praktycznych, w tym:

a) kurs wprowadzający w pierwszym roku odbywania specjalizacji, obejmujący w szczególności podstawy dobrej praktyki lekarskiej, w tym zasady praktyki opartej na wiarygodnych i aktualnych publikacjach, podstawy farmakoekonomiki, formalnoprawne podstawy doskonalenia zawodowego lekarzy oraz wprowadzenie do przedmiotów klinicznych objętych programem danej specjalizacji,

b) kursy szkoleniowe, w tym kurs promocji zdrowia i kurs w dziedzinie onkologii w zakresie obejmującym daną dziedzinę medycyny oraz w dziedzinie medycyna rodzinna kursy obejmujące następujące zagadnienia:

- wprowadzenie do medycyny rodzinnej; koncepcja medycyny rodzinnej w Polsce i na świecie,

- podstawy epidemiologii,

- relacja lekarz rodzinny - pacjent,

- organizacja i zarządzanie praktyką lekarza rodzinnego,

- jakość udzielanych świadczeń w medycynie rodzinnej,

c) samokształcenie, w tym przygotowywanie opracowań teoretycznych i napisanie pracy poglądowej lub opublikowanie w recenzowanym czasopiśmie medycznym pracy oryginalnej, której temat odpowiada programowi właściwej specjalizacji, zwanej dalej „pracą oryginalną”,

d) szkolenie i uczestniczenie w wykonywaniu oraz wykonywanie w ustalonej liczbie określonych zabiegów lub procedur medycznych:

- wykonywanych samodzielnie - oznaczonych kodem „A”,

- wykonywanych z asystą lub pod nadzorem kierownika specjalizacji albo lekarza specjalisty przez niego wyznaczonego - oznaczonych kodem „B”,

- w których lekarz uczestniczy jako pierwsza asysta - oznaczonych kodem „C”,

- w których lekarz uczestniczy jako druga lub trzecia asysta - oznaczonych kodem „D”,

e) staże kierunkowe obejmujące szczegółowo określony zakres wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych wymagających zrealizowania w ramach danego stażu, w tym uczestniczenie w wykonywaniu oraz wykonywanie w ustalonej liczbie określonych zabiegów lub procedur medycznych, z uwzględnieniem zabiegów i procedur medycznych, o których mowa w lit. d), a w szczególności:

- w specjalizacji w dziedzinie: medycyna nuklearna oraz onkologia kliniczna - staż kierunkowy w zakresie chorób wewnętrznych obejmujący okres pierwszych 24 miesięcy odbywania specjalizacji,

- w specjalizacji w dziedzinie: ortopedia i traumatologia narządu ruchu, otorynolaryngologia oraz położnictwo i ginekologia - staż kierunkowy w zakresie chirurgii ogólnej obejmujący okres pierwszych 12 miesięcy odbywania specjalizacji,

- w specjalizacji w dziedzinie: chirurgia klatki piersiowej, kardiochirurgia oraz urologia - staż kierunkowy w zakresie chirurgii ogólnej obejmujący okres pierwszych 24 miesięcy odbywania specjalizacji,

- w specjalizacji w dziedzinie chirurgia szczękowo-twarzowa - staże kierunkowe w zakresie chirurgii ogólnej, chirurgii urazowej i otorynolaryngologii, obejmujące okres pierwszych 12 miesięcy odbywania specjalizacji, a w przypadku lekarza posiadającego wyłącznie prawo wykonywania zawodu lekarza - również w zakresie chirurgii stomatologicznej, ortodoncji, stomatologii dziecięcej i protetyki, obejmujące okres 8 miesięcy odbywania specjalizacji, natomiast w przypadku lekarza posiadającego wyłącznie prawo wykonywania zawodu lekarza stomatologa - również w zakresie chorób wewnętrznych, chirurgii dziecięcej, intensywnej terapii i medycyny ratunkowej, psychiatrii, diagnostyki laboratoryjnej i transfuzjologii, obejmujące okres 11 miesięcy odbywania specjalizacji,

- w specjalizacji w dziedzinie: chirurgia stomatologiczna, ortodoncja, periodontologia, protetyka stomatologiczna, stomatologia dziecięca oraz stomatologia zachowawcza z endodoncją - staże kierunkowe w zakresie innych niż dana specjalność dziedzin stomatologii, obejmujące okres co najmniej 12 miesięcy odbywania specjalizacji,

f) pełnienie dyżurów medycznych w określonej liczbie, które zobowiązany jest pełnić lekarz w jednostkach organizacyjnych przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych świadczeń zdrowotnych, w czasie realizacji programu odpowiedniej specjalizacji, nie mniej jednak niż 3 dyżury w miesiącu,

3) okres trwania specjalizacji:

a) w dziedzinie: periodontologia, stomatologia dziecięca i stomatologia zachowawcza z endodoncją - nie krótszy niż 3 lata, a w przypadku lekarzy stomatologów posiadających specjalizację I stopnia w zakresie stomatologii ogólnej lub odpowiednią specjalizację II stopnia albo tytuł specjalisty w innej dziedzinie stomatologii - nie krótszy niż 2 lata,

b) w dziedzinie: medycyna rodzinna i zdrowie publiczne oraz chirurgia stomatologiczna, ortodoncja i protetyka stomatologiczna - nie krótszy niż 4 lata, a w przypadku lekarzy albo lekarzy stomatologów posiadających odpowiednią specjalizację I stopnia lub specjalizację I i II stopnia lub tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie medycyny - nie krótszy niż 3 lata,

c) w dziedzinie: chirurgia dziecięca, chirurgia klatki piersiowej, chirurgia ogólna, kardiochirurgia, neurochirurgia, ortopedia i traumatologia narządu ruchu, otorynolaryngologia, położnictwo i ginekologia, urologia - nie krótszy niż 6 lat, a w przypadku lekarzy posiadających odpowiednią specjalizację I stopnia - nie krótszy niż 4 lata, natomiast w przypadku lekarzy posiadających odpowiednią specjalizację I i II stopnia lub tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie medycyny - nie krótszy niż 3 lata,

d) w dziedzinie chirurgia szczękowo-twarzowa - nie krótszy niż 6 lat, natomiast jeżeli lekarz, lekarz stomatolog posiada jednocześnie prawo wykonywania zawodu lekarza i prawo wykonywania zawodu lekarza stomatologa albo odpowiednią specjalizację I stopnia - nie krótszy niż 5 lat, a w przypadku lekarza posiadającego odpowiednią specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie medycyny - nie krótszy niż 4 lata,

e) w zakresie pozostałych specjalności - nie krótszy niż 5 lat, a w przypadku lekarzy posiadających odpowiednią specjalizację I stopnia lub specjalizację I i II stopnia albo tytuł specjalisty w odpowiedniej dziedzinie medycyny - nie krótszy niż 3 lata,

f) w przypadku lekarzy posiadających specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w podstawowej dziedzinie medycyny, pokrewnej do dziedziny medycyny, w której lekarz ma odbywać specjalizację - nie krótszy niż 3 lata,

4) sposób sprawdzania wiedzy teoretycznej i nabytych umiejętności praktycznych, w tym:

a) złożenie kolokwium w zakresie prawa medycznego,

b) złożenie kolokwiów cząstkowych z zakresu wiedzy teoretycznej i zaliczanie sprawdzianów z umiejętności praktycznych potwierdzonych wykonanymi samodzielnie przez lekarza zabiegami i procedurami medycznymi,

c) złożenie kolokwium z zakresu wiedzy teoretycznej i zaliczenie sprawdzianu z umiejętności praktycznych potwierdzonych wykonanymi samodzielnie przez lekarza zabiegami i procedurami medycznymi, objętych programem stażu kierunkowego,

d) złożenie sprawdzianu z zakresu określonego programem kursu szkoleniowego,

e) ocenę złożonych opracowań teoretycznych, pracy poglądowej lub pracy oryginalnej,

5) sposób wykazania się praktyczną znajomością przynajmniej jednego z następujących języków: angielskiego, francuskiego, niemieckiego lub hiszpańskiego, w stopniu umożliwiającym:

a) rozumienie tekstu pisanego, w szczególności dotyczącego literatury fachowej i piśmiennictwa lekarskiego,

b) porozumienie się z pacjentem, lekarzami i przedstawicielami innych zawodów medycznych,

c) pisanie zgodnie z zasadami ortografii tekstów medycznych, w szczególności opinii i orzeczeń lekarskich,

6) zakres i sposób oceny rozmowy kwalifikacyjnej objętej postępowaniem konkursowym, ustalony zgodnie z opinią Krajowej Rady Egzaminów Lekarskich,

7) kolejność składania poszczególnych części egzaminu państwowego.

2. Ustala się ramowy program specjalizacji w szczegółowych dziedzinach medycyny, który zawiera:

1) elementy programu, o których mowa w ust. 1 pkt 1-4 i 6-7, z zastrzeżeniem pkt 2,

2) okres trwania specjalizacji nie krótszy niż 2 lata, z tym że w przypadku specjalizacji odbywanych przez lekarza posiadającego:

a) wyłącznie specjalizację w zakresie medycyny rodzinnej, którą uzyskał albo rozpoczął odbywać przed dniem 29 kwietnia 1999 r. - dłuższy co najmniej o 2 lata od okresu trwania odpowiedniej specjalizacji,

b) wyłącznie tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej uzyskany na podstawie dotychczasowych przepisów albo na podstawie rozporządzenia - dłuższy co najmniej o rok od okresu trwania odpowiedniej specjalizacji.