Art. 1. [Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników] W ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1993 r. Nr 71, poz. 342, z 1994 r. Nr 1, poz. 3 i z 1995 r. Nr 4, poz. 17) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„4. Równoznaczne z odstąpieniem od ubezpieczenia na wniosek jest nieopłacenie w terminie składki, chyba że rolnik obowiązany do jej opłacenia, przed upływem terminu płatności, wystąpił o jego odroczenie albo nieopłacenie składki w terminie było skutkiem siły wyższej.” [1] ;

2) po art. 3 dodaje się art. 3a w brzmieniu:

„Art. 3a. 1. Ubezpieczenie ustaje z końcem kwartału, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu, z zastrzeżeniem ust. 3.

2. Ubezpieczenie na wniosek ustaje także:

1) z końcem kwartału wskazanego w oświadczeniu ubezpieczonego, a jeżeli w oświadczeniu tym nie ma takiego wskazania – z końcem kwartału, w którym oświadczenie to zostało złożone Kasie, albo

2) z końcem kwartału poprzedzającego kwartał, w którym nastąpiło odstąpienie od ubezpieczenia w myśl art. 3 ust. 4.

3. Jeżeli wraz z ustaniem okoliczności uzasadniających podleganie ubezpieczeniu z mocy ustawy następują okoliczności uzasadniające objęcie ubezpieczeniem na wniosek, ubezpieczenie istniejące z mocy ustawy ustaje z końcem kwartału, w którym ubezpieczonemu doręczono decyzję stwierdzającą ustanie ubezpieczenia z mocy ustawy.

4. Jeżeli złożony został wniosek o rentę lub emeryturę, obowiązek ubezpieczenia ustaje z końcem kwartału, w którym wydana została decyzja o przyznaniu świadczenia, jednak nie wcześniej niż z końcem kwartału, w którym ubezpieczony nabył to prawo.”; [2]

3) po art. 5 dodaje się art. 5a w brzmieniu:

„Art. 5a. Rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy, nieprzerwanie co najmniej 1 rok, podejmuje pozarolniczą działalność gospodarczą nie będąc pracownikiem i nie pozostając w stosunku służbowym, podlega nadal temu ubezpieczeniu. Rolnik lub domownik może podlegać innemu ubezpieczeniu społecznemu wówczas, gdy złoży Zakładowi lub Kasie oświadczenie, że chce podlegać innemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, o ile spełnia w tym zakresie warunki określone w odrębnych przepisach.”;

4) w art. 6 po pkt 11 dodaje się pkt 11a w brzmieniu:

„11a) stwierdzeniu niezdolności do samodzielnej egzystencji – rozumie się przez to zaliczenie do pierwszej grupy inwalidów,”;

5) w art. 7 w ust. 3 po wyrazach „Emeryt lub rencista” skreśla się przecinek i wyrazy „który zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej w rozumieniu art. 28 ust. 4, a także emeryt lub rencista spełniający warunki do uzyskania dodatku pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2,”;

6) w art. 8 w ust. 4 po wyrazach „Monitor Polski” dodaje się wyrazy „ustaloną przez Radę Rolników”;

7) w art. 10 w ust. 1 w pkt 2 wyrazy „jego wstępnych” zastępuje się wyrazami „jego małżonka, wstępnych”;

8) w art. 14 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

„2a. Zasiłek chorobowy nie przysługuje w okresie przebywania ubezpieczonego na koszt Kasy w zakładzie opieki zdrowotnej w celu rehabilitacji.”;

9) w art. 19 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„4. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, zasady wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, na warunkach innych niż określone w ust. 1 i 2.”;

10) w art. 21 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

„2a. Niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za stałą, jeżeli stwierdzone, według wiedzy medycznej, zmiany w stanie zdrowia, w stopniu powodującym przeciwwskazania, o których mowa w ust. 2, są nieodwracalne.”;

11) w art. 22 w ust. 1 wyrazy „jest inwalidą I grupy w rozumieniu przepisów emerytalnych” zastępuje się wyrazami „jeżeli jego niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym jest stała”;

12) w art. 36 w ust. 1:

a) skreśla się pkt 2,

b) w pkt 6 skreśla się wyrazy „lub umorzenia związanych z tym należności Kasy”;

13) w art. 37 w ust. 1 i 2 po wyrazach „nie czekając na wezwanie,” dodaje się każdorazowo wyrazy „w ciągu 14 dni”;

14) w art. 39 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Z prawomocnej decyzji ustalającej podleganie ubezpieczeniu wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie w wysokości i w terminach wynikających z ustawy.”;

15) po art. 39 dodaje się art. 39a w brzmieniu:

„Art. 39a. 1. Odbierając oświadczenie przewidziane w art. 5a, pracownik Kasy poucza rolnika i domownika o skutkach prawnych tego oświadczenia i umieszcza stosowną informację na wydanej decyzji.

2. Kasa niezwłocznie przekazuje właściwemu oddziałowi Zakładu odpis decyzji stwierdzającej podleganie ubezpieczeniu przez osobę, o której mowa w art. 5a, lub ustanie ubezpieczenia takiej osoby.

3. Kasa niezwłocznie przekazuje właściwemu oddziałowi Zakładu oświadczenie przewidziane w art. 5a.

4. Zakład niezwłocznie przekazuje właściwemu oddziałowi regionalnemu Kasy odpis decyzji ustalającej podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu, wydanej w wyniku złożenia oświadczenia przewidzianego w art. 5a.”;

16) po art. 41 dodaje się art. 41a w brzmieniu:

„Art. 41a. W wyjątkowych przypadkach Prezes Kasy lub upoważniony przez niego pracownik Kasy może, na wniosek zainteresowanego, stosownie do okoliczności:

1) odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie, rozłożyć jej spłatę na raty lub umorzyć należność,

2) umorzyć należność Kasy z tytułu nienależnie pobranych świadczeń.”;

17) w art. 46:

a) w ust. 2:

– w pkt 2 na początku dodaje się wyrazy „stałej albo”,

– w pkt 3 wyrazy „badań kontrolnych” zastępuje się wyrazami „badania kontrolnego”,

– pkt 4 otrzymuje brzmienie:

„4) stwierdzenia niezdolności do samodzielnej egzystencji,”

– dodaje się pkt 5 w brzmieniu:

„5) ustalenia wskazań do rehabilitacji”,

– w zdaniu po myślniku wyrazy „wydaje się w trybie określonym w odrębnych przepisach, obowiązującym w postępowaniu o ustalenie analogicznego prawa do świadczeń przysługujących pracownikom i członkom ich rodzin” zastępuje się wyrazami „wydają w pierwszej instancji lekarze rzeczoznawcy, a w drugiej instancji – komisje lekarskie Kasy.”;

b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

„2a. Prezes Kasy sprawuje nadzór nad lekarzami rzeczoznawcami i komisjami lekarskimi Kasy. Prezes Kasy określi tryb, zakres i organizację działania lekarzy rzeczoznawców i komisji lekarskich Kasy oraz tryb sprawowania nad nimi nadzoru.”;

18) w art. 50 w ust. 1 w zdaniu pierwszym skreśla się wyrazy „– do wysokości określonej w odrębnych przepisach –” oraz po wyrazach „za osobę pobierającą świadczenie” dodaje się przecinek i wyrazy „z wyjątkiem domownika.”;

19) w art. 52 w ust. 1 po wyrazach „W sprawach nie uregulowanych w ustawie” dodaje się wyrazy „stosuje się przepisy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, a ponadto”;

20) w art. 64:

a) dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1,

b) dodaje się ust. 2 w brzmieniu:

„2. Kasa może udzielać pomocy ubezpieczonym w rehabilitacji członków ich rodzin, o których mowa w art. 29 ust. 2 ustawy.”;

21) w art. 66:

a) w ust. 1 w zdaniu pierwszym skreśla się wyraz „dobrowolnych”,

b) w ust. 2 po wyrazach „w ust. 1” dodaje się wyrazy „oraz limity wydatków Kasy na ten cel”;

22) w art. 68 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Posiedzenie Rady Rolników zwołuje Przewodniczący Rady z własnej inicjatywy, na wniosek Prezesa Kasy lub co najmniej 10 członków Rady bądź Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.”;

23) w art. 75 skreśla się wyrazy „na zasadach pełnego rozrachunku”;

24) w art. 76 w ust. 1 po wyrazach „Prezes Kasy” dodaje się wyrazy „pod nadzorem Rady Rolników”;

25) po art. 76 dodaje się art. 76a w brzmieniu:

„Art. 76a. 1. Rada Rolników pełni funkcje nadzorcze nad funduszem składkowym poprzez wyłonioną ze swego grona Radę Nadzorczą Funduszu.

2. Rada Rolników uchwala statut funduszu składkowego określający w szczególności zakres jego działania, tworzenie i gospodarowanie majątkiem, sposób sprawowania zarządu oraz prawa i obowiązki Rady Nadzorczej Funduszu.

3. Statut, o którym mowa w ust. 2, po zatwierdzeniu przez Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.”;

26) w art. 77:

a) w ust. 1 w zdaniu pierwszym po wyrazach „a także na finansowanie” dodaje się wyrazy „bezpośrednich kosztów funkcjonowania Rady Rolników, kosztów zarządzania tym funduszem i wykonywania jego zobowiązań jako osoby prawnej oraz”,

b) w ust. 2 po wyrazach „i macierzyńskie” dodaje się wyrazy „oraz z innych źródeł określonych w statucie funduszu”;

27) w art. 79:

a) w ust. 1 po wyrazach „pokrywanych ze środków” dodaje się wyrazy „funduszu składkowego lub”,

b) w ust. 2 wyrazy „4% planowanych wydatków” zastępuje się wyrazami „do 4,5% planowanych wydatków funduszu składkowego i do 3,5% planowanych wydatków funduszu emerytalno-rentowego”;

28) po art. 81 dodaje się art. 81a w brzmieniu:

„Art. 81a. 1. Prezes Kasy, w porozumieniu z Radą Rolników, może tworzyć fundusz motywacyjny w ramach odpisu na fundusz administracyjny, naliczanego z funduszu składkowego.

2. Funduszem motywacyjnym dysponuje Prezes Kasy, w porozumieniu z Przewodniczącym Rady Rolników, na podstawie regulaminu uchwalonego przez Radę Rolników.

3. Wypłaty z funduszu motywacyjnego są realizowane poza limitami wynikającymi z przepisów o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej.”

Art. 1. [Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników] W ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1993 r. Nr 71, poz. 342, z 1994 r. Nr 1, poz. 3 i z 1995 r. Nr 4, poz. 17) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„4. Jeżeli złożony został wniosek o rentę lub emeryturę, obowiązek ubezpieczenia ustaje z końcem kwartału, w którym wydana została decyzja o przyznaniu świadczenia, jednak nie wcześniej niż z końcem kwartału, w którym ubezpieczony nabył to prawo.”;

2) po art. 3 dodaje się art. 3a w brzmieniu:

„Art. 3a. 1. Ubezpieczenie ustaje z końcem kwartału, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu, z zastrzeżeniem ust. 3.

2. Ubezpieczenie na wniosek ustaje także:

1) z końcem kwartału wskazanego w oświadczeniu ubezpieczonego, a jeżeli w oświadczeniu tym nie ma takiego wskazania – z końcem kwartału, w którym oświadczenie to zostało złożone Kasie, albo

2) z końcem kwartału poprzedzającego kwartał, w którym nastąpiło odstąpienie od ubezpieczenia w myśl art. 3 ust. 4.

3. Jeżeli wraz z ustaniem okoliczności uzasadniających podleganie ubezpieczeniu z mocy ustawy następują okoliczności uzasadniające objęcie ubezpieczeniem na wniosek, ubezpieczenie istniejące z mocy ustawy ustaje z końcem kwartału, w którym ubezpieczonemu doręczono decyzję stwierdzającą ustanie ubezpieczenia z mocy ustawy.

4. Jeżeli ustawa uzależnia ustanie ubezpieczenia od ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury lub renty, ubezpieczenie ustaje z końcem kwartału, w którym wydano decyzję lub ogłoszono orzeczenie sądu w przedmiocie ustalenia tego prawa, lecz nie wcześniej niż z końcem kwartału, w którym ubezpieczony nabył to prawo. Jeżeli ustalenie prawa do emerytury lub renty nie stało się prawomocne, ubezpieczenie ulega przywróceniu.”;

3) po art. 5 dodaje się art. 5a w brzmieniu:

„Art. 5a. Rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy, nieprzerwanie co najmniej 1 rok, podejmuje pozarolniczą działalność gospodarczą nie będąc pracownikiem i nie pozostając w stosunku służbowym, podlega nadal temu ubezpieczeniu. Rolnik lub domownik może podlegać innemu ubezpieczeniu społecznemu wówczas, gdy złoży Zakładowi lub Kasie oświadczenie, że chce podlegać innemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, o ile spełnia w tym zakresie warunki określone w odrębnych przepisach.”;

4) w art. 6 po pkt 11 dodaje się pkt 11a w brzmieniu:

„11a) stwierdzeniu niezdolności do samodzielnej egzystencji – rozumie się przez to zaliczenie do pierwszej grupy inwalidów,”;

5) w art. 7 w ust. 3 po wyrazach „Emeryt lub rencista” skreśla się przecinek i wyrazy „który zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej w rozumieniu art. 28 ust. 4, a także emeryt lub rencista spełniający warunki do uzyskania dodatku pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2,”;

6) w art. 8 w ust. 4 po wyrazach „Monitor Polski” dodaje się wyrazy „ustaloną przez Radę Rolników”;

7) w art. 10 w ust. 1 w pkt 2 wyrazy „jego wstępnych” zastępuje się wyrazami „jego małżonka, wstępnych”;

8) w art. 14 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

„2a. Zasiłek chorobowy nie przysługuje w okresie przebywania ubezpieczonego na koszt Kasy w zakładzie opieki zdrowotnej w celu rehabilitacji.”;

9) w art. 19 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„4. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, zasady wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, na warunkach innych niż określone w ust. 1 i 2.”;

10) w art. 21 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

„2a. Niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za stałą, jeżeli stwierdzone, według wiedzy medycznej, zmiany w stanie zdrowia, w stopniu powodującym przeciwwskazania, o których mowa w ust. 2, są nieodwracalne.”;

11) w art. 22 w ust. 1 wyrazy „jest inwalidą I grupy w rozumieniu przepisów emerytalnych” zastępuje się wyrazami „jeżeli jego niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym jest stała”;

12) w art. 36 w ust. 1:

a) skreśla się pkt 2,

b) w pkt 6 skreśla się wyrazy „lub umorzenia związanych z tym należności Kasy”;

13) w art. 37 w ust. 1 i 2 po wyrazach „nie czekając na wezwanie,” dodaje się każdorazowo wyrazy „w ciągu 14 dni”;

14) w art. 39 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Z prawomocnej decyzji ustalającej podleganie ubezpieczeniu wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie w wysokości i w terminach wynikających z ustawy.”;

15) po art. 39 dodaje się art. 39a w brzmieniu:

„Art. 39a. 1. Odbierając oświadczenie przewidziane w art. 5a, pracownik Kasy poucza rolnika i domownika o skutkach prawnych tego oświadczenia i umieszcza stosowną informację na wydanej decyzji.

2. Kasa niezwłocznie przekazuje właściwemu oddziałowi Zakładu odpis decyzji stwierdzającej podleganie ubezpieczeniu przez osobę, o której mowa w art. 5a, lub ustanie ubezpieczenia takiej osoby.

3. Kasa niezwłocznie przekazuje właściwemu oddziałowi Zakładu oświadczenie przewidziane w art. 5a.

4. Zakład niezwłocznie przekazuje właściwemu oddziałowi regionalnemu Kasy odpis decyzji ustalającej podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu, wydanej w wyniku złożenia oświadczenia przewidzianego w art. 5a.”;

16) po art. 41 dodaje się art. 41a w brzmieniu:

„Art. 41a. W wyjątkowych przypadkach Prezes Kasy lub upoważniony przez niego pracownik Kasy może, na wniosek zainteresowanego, stosownie do okoliczności:

1) odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie, rozłożyć jej spłatę na raty lub umorzyć należność,

2) umorzyć należność Kasy z tytułu nienależnie pobranych świadczeń.”;

17) w art. 46:

a) w ust. 2:

– w pkt 2 na początku dodaje się wyrazy „stałej albo”,

– w pkt 3 wyrazy „badań kontrolnych” zastępuje się wyrazami „badania kontrolnego”,

– pkt 4 otrzymuje brzmienie:

„4) stwierdzenia niezdolności do samodzielnej egzystencji,”

– dodaje się pkt 5 w brzmieniu:

„5) ustalenia wskazań do rehabilitacji”,

– w zdaniu po myślniku wyrazy „wydaje się w trybie określonym w odrębnych przepisach, obowiązującym w postępowaniu o ustalenie analogicznego prawa do świadczeń przysługujących pracownikom i członkom ich rodzin” zastępuje się wyrazami „wydają w pierwszej instancji lekarze rzeczoznawcy, a w drugiej instancji – komisje lekarskie Kasy.”;

b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

„2a. Prezes Kasy sprawuje nadzór nad lekarzami rzeczoznawcami i komisjami lekarskimi Kasy. Prezes Kasy określi tryb, zakres i organizację działania lekarzy rzeczoznawców i komisji lekarskich Kasy oraz tryb sprawowania nad nimi nadzoru.”;

18) w art. 50 w ust. 1 w zdaniu pierwszym skreśla się wyrazy „– do wysokości określonej w odrębnych przepisach –” oraz po wyrazach „za osobę pobierającą świadczenie” dodaje się przecinek i wyrazy „z wyjątkiem domownika.”;

19) w art. 52 w ust. 1 po wyrazach „W sprawach nie uregulowanych w ustawie” dodaje się wyrazy „stosuje się przepisy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, a ponadto”;

20) w art. 64:

a) dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1,

b) dodaje się ust. 2 w brzmieniu:

„2. Kasa może udzielać pomocy ubezpieczonym w rehabilitacji członków ich rodzin, o których mowa w art. 29 ust. 2 ustawy.”;

21) w art. 66:

a) w ust. 1 w zdaniu pierwszym skreśla się wyraz „dobrowolnych”,

b) w ust. 2 po wyrazach „w ust. 1” dodaje się wyrazy „oraz limity wydatków Kasy na ten cel”;

22) w art. 68 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Posiedzenie Rady Rolników zwołuje Przewodniczący Rady z własnej inicjatywy, na wniosek Prezesa Kasy lub co najmniej 10 członków Rady bądź Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.”;

23) w art. 75 skreśla się wyrazy „na zasadach pełnego rozrachunku”;

24) w art. 76 w ust. 1 po wyrazach „Prezes Kasy” dodaje się wyrazy „pod nadzorem Rady Rolników”;

25) po art. 76 dodaje się art. 76a w brzmieniu:

„Art. 76a. 1. Rada Rolników pełni funkcje nadzorcze nad funduszem składkowym poprzez wyłonioną ze swego grona Radę Nadzorczą Funduszu.

2. Rada Rolników uchwala statut funduszu składkowego określający w szczególności zakres jego działania, tworzenie i gospodarowanie majątkiem, sposób sprawowania zarządu oraz prawa i obowiązki Rady Nadzorczej Funduszu.

3. Statut, o którym mowa w ust. 2, po zatwierdzeniu przez Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.”;

26) w art. 77:

a) w ust. 1 w zdaniu pierwszym po wyrazach „a także na finansowanie” dodaje się wyrazy „bezpośrednich kosztów funkcjonowania Rady Rolników, kosztów zarządzania tym funduszem i wykonywania jego zobowiązań jako osoby prawnej oraz”,

b) w ust. 2 po wyrazach „i macierzyńskie” dodaje się wyrazy „oraz z innych źródeł określonych w statucie funduszu”;

27) w art. 79:

a) w ust. 1 po wyrazach „pokrywanych ze środków” dodaje się wyrazy „funduszu składkowego lub”,

b) w ust. 2 wyrazy „4% planowanych wydatków” zastępuje się wyrazami „do 4,5% planowanych wydatków funduszu składkowego i do 3,5% planowanych wydatków funduszu emerytalno-rentowego”;

28) po art. 81 dodaje się art. 81a w brzmieniu:

„Art. 81a. 1. Prezes Kasy, w porozumieniu z Radą Rolników, może tworzyć fundusz motywacyjny w ramach odpisu na fundusz administracyjny, naliczanego z funduszu składkowego.

2. Funduszem motywacyjnym dysponuje Prezes Kasy, w porozumieniu z Przewodniczącym Rady Rolników, na podstawie regulaminu uchwalonego przez Radę Rolników.

3. Wypłaty z funduszu motywacyjnego są realizowane poza limitami wynikającymi z przepisów o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej.”