Ewidencja księgowa rozrachunków

Ewidencja księgowa rozrachunków

Paweł Świderski

Stan prawny na 25 września 2001 r.

Do ewidencjonowania rozrachunków zobowiązane są jednostki gospodarcze z tytułu umów kupna-sprzedaży produktów, towarów oraz innych elementów majątku, a także z umów: o pracę, zlecenia, o dzieło, najmu, dzierżawy, leasingu itp. W wyniku realizacji tych umów następuje odroczenie płatności, a tym samym powstanie rozrachunków, które jednostka musi zaewidencjonować w celu rozliczenia ich w czasie.

Rozrachunki publicznoprawne z tytułu podatków, opłat, ubezpieczeń społecznych, dotacji itp. stanowią odrębną grupę. Są one związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, a ich istnienie w każdej jednostce gospodarczej jest nieuniknione. Przepisy prawa regulują terminy płatności danin publicznych w taki sposób, że są one odroczone w stosunku do momentu ich powstania, czyli zawsze będą istniały rozrachunki z tego tytułu.

Rozrachunki są istotną pozycją bilansu, ich wielkości oraz zmiany stanów informują o sytuacji majątkowej i finansowej jednostki; obrazują jej kondycję finansową. Bieżące śledzenie stanów poszczególnych grup rozrachunków (należności i zobowiązań ujętych pod względem różnych kryteriów) umożliwia przeciwdziałanie przyszłym niekorzystnym zdarzeniom rynkowym.

Dane o stanie i zmianach rozrachunków wykorzystywane są do obliczania wskaźników płynności majątku obrotowego, spłaty zobowiązań, a także innych wielkości, niezbędnych w zarządzaniu płynnością jednostki gospodarczej.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. nr 121, poz. 591 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2000 r. nr 113, poz. 1186), zwanej dalej ustawą o rachunkowości (w brzmieniu obowiązującym w roku obrachunkowym 2001 należności i zobowiązania wycenia się do bilansu w kwocie wymagającej zapłaty z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny). Pojęcie nie zostało jednak w ustawie określone (postanowienia ustawy dotyczące 2001 r.); uzasadnia to przyjęcie – dla ich zdefiniowania – przepisów kodeksu cywilnego.