Skutki podatkowe darowizny środków pieniężnych od rodziców przekazanych bezpośrednio na konto sprzedającego lokal mieszkalny.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 kwietnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 2 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania środków pieniężnych tytułem darowizny od rodziców. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 czerwca 2024 r. (wpływ 25 czerwca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (...) 2023 r. Pani rodzice dokonali darowizny na Pani rzecz w postaci mieszkania kupionego ze środków pochodzących z darowizny, dokładniej po uzyskaniu informacji z kancelarii notarialnej w … ul. … NIP: …, dokonali przelew na wskazany numer bankowy: … należący do podmiotu Spółka X sp. z o.o. z siedzibą w …, który to był właścicielem mieszkania na ul. …, które Pani darowano. Według zapisów w KRS wynika, że ww. spółka działa jako deweloper i ma wpisane kody działalności PKD41, PKD42 i PKD69 czym sugerowali się Pani rodzice i Pani podczas dokonywanej transakcji pod nadzorem ww. notariusza, który ten fakt potwierdził.

W dniu 5 maja 2023 r. stawiła się Pani osobiście wraz z rodzicami oraz przedstawicielem ww. spółki Panem O., w ww. kancelarii notarialnej gdzie ponownie po upewnieniu Państwa, że zakup mieszkania na Pani osobę poprzez wpłacenie całości wartości przez Pani rodziców na konto wskazane przez przedstawiciela spółki X wyczerpuje znamiona darowizny i nie będzie Pani ponosić z tego tytułu kosztów, tj. płacenia podatku od darowizny z uwagi, iż jest Pani członkiem rodziny z grupy „0”.

Całość transakcji została opisana szczegółowo w akcie notarialnym repetytorium A nr … sporządzonym przez Notariusza … z ww. kancelarii notarialnej.

W ww. akcie notarialnym w paragrafie 2 zostało zapisane, że „lokal został zakupiony za środki pochodzące w całości z darowizny”. Notariusz dokonał także wpisu Pani osoby w Dziale II Księgi Wieczystej ….

Następnie zgodnie z instrukcjami notariusza i zapisami ustawy złożyła Pani listownie w dniu (...) 2023 r. (przed upływem 6 miesięcy) za potwierdzeniem odbioru – numer nadawczy …, deklarację SD-Z2 wraz z potwierdzeniem dokonania przelewów przez Pani rodziców oraz  kserokopię ww. aktu notarialnego z zaznaczonym paragrafem, w którym zapisano pochodzenie środków z darowizny i sposobu zapłaty za mieszkanie, które Pani darowano zgodnie z zapisem w akcie notarialnym. Dodatkowo poinformowano Panią przez notariusza, że takie postępowanie w Urzędzie Skarbowym w R. jest stosowane i akceptowane za każdym razem gdy ww. spółka dokonuje transakcji sprzedaży mieszkań w ww. sposób.

Następnie otrzymała Pani informację telefoniczną z Urzędu Skarbowego w C., że nie spełnia Pani wymogów zwalniających Panią jako córkę obdarowaną na zasadach grupy „0” z opłacenia podatku od spadków i darowizn i polecono Pani wystosować wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w Pani sprawie i przedłożenie jej w US w C., aby być zwolnioną z ww. podatku od darowizny.

Wezwaliśmy Panią o uzupełnienie opisu stanu faktycznego poprzez jednoznaczne wskazanie czy środki pieniężne, które otrzymała Pani w darowiźnie od rodziców, zostały przelane bezpośrednio na rachunek specjalnie wyodrębniony dla Pani przez spółkę X sp. z o.o. (na tzw. subkonto), innymi słowy czy spółka X sp. z o.o. tworzy dla swoich klientów indywidualne subkonta w celu rozliczenia transakcji sprzedaży.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że skontaktowała się Pani telefonicznie z Panem O. z X sp. z o.o. i uzyskała Pani informację, że firma prowadzi sprzedaż mieszkań od wielu lat i zawsze podaje wskazane we wniosku konto bo takie posiada do transakcji kupna-sprzedaży mieszkań oraz przesłał Pani telefonicznie potwierdzenie z Banku … o prowadzaniu konta dla ww. spółki. Pan O. oświadczył ponownie, że konto wskazane do dokonania transakcji było wskazane specjalnie do tej transakcji czyli kupna mieszkania tak jak i wcześniej do wpłacenia zaliczki. Całość kwoty z transakcji była przelana na konto wskazane i zapisane notarialnie.

Pytanie

Czy po poinformowaniu Pani przez notariusza o toku postępowania (przebieg transakcji – konto u dewelopera – środki darowane od rodziców w całości), dobrze Pani założyła, że jest zwolniona z podatku od darowizny z uwagi na bycie członkiem grupy 0?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, jest Pani zwolniona z podatku od darowizny jako członek rodziny z grupy „0”, ponieważ cała kwota darowana przez Pani rodziców na mieszkanie była przelana na wskazane konto bankowe przez spółkę X, która z Pani wiedzy zaczerpniętej z KRS online działa jako deweloper a bynajmniej ma taki zapis poprzez podanie kodów PKD w swojej działalności, całość transakcji była potwierdzona przez notariusza. Dodatkowo całość transakcji od momentu umowy przedwstępnej, poprzez przelew na konto bankowe, aż do spisania aktu notarialnego było czytelne i przejrzyste, dodatkowo przedstawiciel X sp. z o.o. Pan O. potwierdził, że konto wskazane w akcie jest przeznaczone do transakcji kupna-sprzedaży mieszkań.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn  (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596):

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „darowizna”.

Z tego względu, celem ustalenia tej definicji, należy sięgnąć do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1360 ze zm.).

W myśl art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi natomiast art. 890 § 1 cyt. Kodeksu:

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie to ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarcia umowy darowizny podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 6 ust. 4 cyt. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 1 i 2 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy darowizny w związku z § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz.U. z 2022 r. poz. 2084):

Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1) 10 434 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;

2) 7 878 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;

3) 5 308 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.

Jak wynika z art. 14 ust. 1-3 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

1. Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

2. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

3. Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

 1) do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

 2) do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

 3) do grupy III – innych nabywców.

Natomiast w myśl art. 15 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy darowizny w związku z § 2 pkt 1 ww. rozporządzenia:

W myśl natomiast art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

 1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

 2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Zgodnie z art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Stosownie do art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

 1) wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub

 2) nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Zgłoszenie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2060).

Z treści przepisu art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:

1) otrzymania darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;

2) złożenia zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w zacytowanym art. 4a ust. 4 ustawy);

3) udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Z treści wniosku wynika, że 5 maja 2023 r. kupiła Pani mieszkanie od spółki X. Środki na zakup mieszkania otrzymała Pani w darowiźnie od rodziców. Pani rodzice byli obecni przy podpisywaniu umowy sprzedaży i przelali środki pieniężne bezpośrednio na rachunek sprzedającego. Mieszkanie zostało kupione od właściciela mieszkania, tj. spółki X, która według zapisów w KRS działa jako deweloper. Spółka do sprzedaży mieszkań zawsze podaje konto, na które Pani rodzice dokonali wpłaty, ponieważ jest to konto przeznaczone do transakcji kupna-sprzedaży mieszkań.

Pani zdaniem, w przedstawionym stanie faktycznym może Pani skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić.

W przypadku darowizny środków pieniężnych, dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, środki pieniężne muszą zostać przekazane w sposób ściśle w przepisie określony, a zatem na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. W Pani przypadku środki pieniężne nie zostały przekazane na Pani rachunek płatniczy lecz bezpośrednio na konto sprzedającego mieszkanie.

Co prawda, zgodnie z utartą linią interpretacyjną i orzeczniczą, warunek określony we wskazanym przepisie uważa się za spełniony również wtedy, gdy wpłata dokonywana jest na rachunek bankowy osoby trzeciej, ale na subkonto wyodrębnione w ramach tego rachunku dla osoby obdarowanej. Takie subkonta wyodrębniane są w ramach rachunków prowadzonych dla deweloperów czy spółdzielni mieszkaniowych (tzn. w ramach rachunku bankowego dewelopera prowadzącego inwestycje na rzecz wielu osób, wyodrębnione są subkonta poszczególnych osób, na które wpływają kolejne raty). W analizowanym przypadku taka sytuacja jednak nie występuje. Z wniosku wynika, że sprzedający do transakcji kupna-sprzedaży mieszkań zawsze podaje konto, na które Pani rodzice wpłacili środki pieniężne. Jest to konto sprzedającego, które od wielu lat przeznaczone jest do transakcji sprzedaży mieszkań. Tym samym nie jest to wyodrębnione dla Pani subkonto.

Analizowany przepis jednoznacznie wskazuje, że środki pieniężne mają wpłynąć na konto obdarowanego (czy też jego subkonto w przypadkach powyżej wskazanych).

Literalne brzmienie przepisu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie pozwala więc skorzystać ze zwolnienia podatkowego w przypadku wpłaty na rzecz osoby trzeciej, gdyż nabycie nie jest udokumentowane tak, jak wskazuje przepis art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jeżeli więc przedmiot darowizny został przekazany bezpośrednio przez darczyńcę na rachunek wierzyciela osoby obdarowanej (w tym przypadku sprzedającego lokal mieszkalny), zwolnienie określone w art. 4a ustawy od spadków i darowizn nie będzie miało zastosowania.

Nie można bowiem odstąpić od jednoznacznego brzmienia ww. przepisu i stosować go z pominięciem warunków wprost w nim wyrażonych, czyli z pominięciem fragmentu przepisu (określającego wprost jak darowane środki mają być przekazane), który musiałby zostać uznany nie tyle za zbędny, co za niedopuszczalny, rażąco naruszający Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej.

Użyte w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wyrażenie „udokumentowanie – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne (…) – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym” należy rozumieć w ten sposób, że dowód ten dokumentuje dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych, będących przedmiotem czynności prawnej darowizny (art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego), przez darczyńcę na konto obdarowanego, a nie wpłatę lub przelew na konto innego podmiotu.

Zatem warunkiem do skorzystania ze zwolnienia podatkowego uregulowanego w ww. przepisie jest udokumentowanie dokonania przekazania środków pieniężnych we wskazany w tym przepisie sposób przez darczyńcę na rzecz obdarowanego. Podejmowanie innych czynności w celu dokumentowania otrzymania środków pieniężnych tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy jest niewystarczające albo zbędne.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nie został spełniony jeden z warunków zastosowania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy, bowiem środki pieniężne przekazane tytułem darowizny zostały wpłacone na konto osoby sprzedającej, a nie na rachunek bankowy obdarowanego (tj. na Pani rachunek bankowy).

W konsekwencji, otrzymana przez Panią darowizna podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej, tj. z uwzględnieniem zapisów art. 9 i 15 cyt. ustawy.

Zgodnie z art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

A zatem, skoro otrzymana darowizna środków pieniężnych nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, powinna Pani złożyć zeznanie o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych na formularzu SD-3 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 2068) i wykazać w nim nabycie środków pieniężnych w proporcji przypadającej od każdego z rodziców.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.