Skutki podatkowe nieodpłatnego działu spadku.

Interpretacja indywidualna– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

30 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 29 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego działu spadku. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 2 marca 2023 r. (wpływ 6 marca 2023 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:

...;

2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

…;

3)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

…;

Opis stanu faktycznego

W dniu ... 2021 r. zmarł ojciec Zainteresowanej będącej stroną postępowania (dalej jako: Wnioskodawca) - ... (dalej jako: Spadkodawca), nie pozostawiając po sobie testamentu. W chwili śmierci Spadkodawca pozostawał w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej z ... będącą Zainteresowaną niebędącą stroną postępowania (dalej jako: Zainteresowana 1).

W dniu … 2022 r. Wnioskodawca złożył do Sądu Rejonowego w (...) wniosek o: (i) stwierdzenie nabycia spadku po Spadkodawcy, (ii) ustalenie składu majątku dorobkowego małżeńskiego ... i ..., (iii) dokonanie podziału i zniesienia współwłasności przedmiotów wchodzących w skład majątku dorobkowego małżeńskiego ... i ..., (iv) ustalenie składu masy spadkowej po Spadkodawcy, (v) dokonanie działu spadku po Spadkodawcy we wskazany we wniosku sposób, bez spłat i dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców.

W dniu ... 2022 r. Sąd Rejonowy w (...) wydał postanowienie w sprawie o sygn. akt .../22, mocą którego stwierdził, że spadek po ... zmarłym w (...) dnia ... 2021 r. na podstawie ustawy nabyły z dobrodziejstwem inwentarza: żona ... oraz córki .... (tj. Wnioskodawca) i .... będąca Zainteresowaną niebędącą stroną postępowania (dalej jako Zainteresowana 2; dalej łącznie jako: Spadkobiercy) każda z nich w 1/3 części. Postanowienie to nie zostało zaskarżone.

W dniu … 2022 r. (data prezentaty) Wnioskodawca złożył do Urzędu Skarbowego w (...) (jako urzędu właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania Spadkodawcy) wypełniony formularz „zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych” po Spadkodawcy na druku SD-Z2, w którego części G w kolumnie „a” wskazane zostały „Rzeczy lub prawa majątkowe według stanu w dniu nabycia” identyczne dla każdego ze Spadkobierców, a w kolumnie „b” „Wielkość nabywanego udziału w rzeczy lub prawie majątkowym” dla każdego składnika majątku w identycznej wartości dla każdego ze Spadkobierców, z uwagi na nabycie spadku po Spadkodawcy w częściach równych przez każdego ze Spadkobierców. Precyzując, w przypadku przedmiotów należących do wyłącznej własności Spadkodawcy wskazywano udział w wysokości 1/3 oraz jego wartość, natomiast w przypadku rzeczy objętych wspólnością majątkową małżeńską wskazywano udział w wysokości 1/6 oraz jego wartość.

Pozostali spadkobiercy Spadkodawcy, tj. Zainteresowana 1 (żona Spadkodawcy) oraz Zainteresowana 2 (córka Spadkodawcy) złożyły do Urzędu Skarbowego w (...) „zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych” po Spadkodawcy na druku SD-Z2 o tożsamej - jak w przypadku wniosku złożonego przez Wnioskodawcę do Urzędu Skarbowego w (...) … 2022 r. - treści. Formularze „zgłoszeń o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych” na druku SD-Z2 po Spadkodawcy sporządzone przez każdego ze Spadkobierców zostały złożone do Urzędu Skarbowego w (...) przed upływem 6-miesięcznego terminu od uprawomocnienia się postanowienia Sądu Rejonowego w (...) z dnia ... 2022 r. wydanego w sprawie o sygn. akt .../22.

Następnie, ... 2022 r. Sąd Rejonowy w (...) wydał postanowienie w sprawie o sygn. akt .../22 (które zostało sprostowane postanowieniem Sądu Rejonowego w (...) z dnia ... 2022 r.) mocą, którego:

1.ustalił, że w skład majątku wspólnego małżonków ... i ... wchodzi:

a)prawo własności lokalu mieszkalnego nr … położonego w budynku mieszkalnym (...) wraz z udziałem 57/10000 w nieruchomości wspólnej gruntowej położonej (...) składającej się z działek ewidencyjnych o numerach … i … o wartości 620.000 zł,

b)prawo własności lokalu mieszkalnego nr … położonego w budynku mieszkalnym (...) wraz z udziałem 19129/1000000 w nieruchomości wspólnej gruntowej położonej (...) składającej się z działki ewidencyjnej numer … o wartości 540.000 zł,

c)środki pieniężne w kwocie 220.000,00 zł,

2.ustalił, że w skład spadku po ... wchodzi:

a)udział w wysokości 1/2 w lokalu opisanym w pkt 1 ppkt a,

b)udział w wysokości 1/2 w lokalu opisanym w pkt 1 ppkt b,

c)środki pieniężne w kwocie 110.000,00 zł,

d)nieruchomość stanowiąca zabudowaną działkę gruntu nr … o pow. 0,0378 ha położona (...) o wartości 400.000 zł,

e)nieruchomość stanowiąca działki gruntu nr … o pow. 0,0469 ha, … o pow. 0,0985 ha i … o pow. 0,0015 ha położona (...) o wartości 180.000 zł,

f)udział w wysokości 1/2 w nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr … o pow. 0,5841 ha położonej (...) o wartości 600.000 zł,

g)samochód osobowy (...) o wartości 3.000 zł,

h)wierzytelność dochodzona pozwem zbiorowym przeciwko (...) wynikająca z tytułu nabycia 1125 certyfikatów inwestycyjnych (...) na kwotę w wysokości 173.547,90 zł,

3.dokonał podziału majątku wspólnego małżonków i działu spadku po ... w ten sposób, że:

a)Zainteresowanej 1 przyznał na wyłączną własność nieruchomości, samochód oraz wierzytelność z pkt 2 ppkt d)-h) oraz 1/2 środków pieniężnych z pkt 1 ppkt c) w kwocie 110.000,00 zł,

b)Zainteresowanej 2 przyznał na wyłączną własność nieruchomość z pkt 1 ppkt a) oraz 1/2 środków pieniężnych z pkt 2 ppkt c) w kwocie 55.000,00 zł,

c)Wnioskodawczyni przyznał na wyłączną własność nieruchomość z pkt 1 ppkt b) oraz 1/2 środków pieniężnych z pkt 2 ppkt c) w kwocie 55.000,00 zł

- bez spłat i dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców:

4.stwierdził, że Wnioskodawczyni i Uczestniczki ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Reasumując, po śmierci Spadkodawcy oraz wydaniu przez Sąd Rejonowy w (...) postanowienia z dnia ... 2022 r. w sprawie o sygn. akt .../22, wszyscy jego Spadkobiercy nabyli spadek z mocy ustawy, każdy w 1/3 części. Przed dokonaniem ustalenia przez Sąd Rejonowy w (...) składu majątku wspólnego małżonków ... i ..., ustalenia składu spadku po Spadkodawcy oraz przed dokonaniem podziału majątku wspólnego małżonków ... i ... i działu spadku po Spadkodawcy, Spadkobiercy złożyli we właściwym urzędzie skarbowym formularze „zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych” na druku SD-Z2. Następnie, mocą postanowienia Sądu Rejonowego w (...) z dnia ... 2022 r. wydanego w sprawie o sygn. akt .../22 (sprostowanego mocą postanowienia z dnia ... 2022 r.) dokonano: (1) ustalenia składu majątku wspólnego małżonków ... i ..., (2) ustalenia składu spadku po ..., (3) podziału majątku wspólnego małżonków i działu spadku po ... bez spłat i dopłat na rzecz pozostałych Spadkobierców.

Pytanie (sformułowane w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych)

Czy wydanie przez Sąd Rejonowy w (…)  postanowienia w sprawie o sygn. akt …/22 w dniu ... 2022 r. (sprostowanego postanowieniem z dnia ... 2022 r.- obydwa postanowienia w aktach sprawy) mocą, którego: (i) w pkt 1 ppkt a), b) i c) ustalono, że w skład majątku wspólnego Spadkodawcy i jego żony wchodzi prawo własności lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (…) i prawo własności lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (…) oraz środki pieniężne w kwocie 220.000,00 zł, (ii) w pkt 2 ppkt a), b) i c) ustalono, że w skład spadku po Spadkodawcy wchodzi udział w wysokości 1/2 w lokalu mieszkalnym położonym przy ul. (…) i udział w wysokości 1/2 w lokalu mieszkalnym położonym przy ul. (…) oraz środki pieniężne w kwocie 110.000,00 zł, (iii) w pkt 3 ppkt b) i c) dokonano podziału majątku wspólnego małżonków i działu spadku po Spadkodawcy w ten sposób, że m.in. przyznano na rzecz Wnioskodawcy (córki Spadkodawcy) prawo własności lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (…), a na rzecz drugiej córki Spadkodawcy przyznano prawo własności lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (…), bez obowiązku spłat i dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców, podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych z uwagi na fakt, iż na rzecz córek Spadkodawcy mocą postanowienia Sądu Rejonowego w (…) wydanego w sprawie o sygn. akt …/22 przyznano również udział w rzeczonych nieruchomościach należący do żony Spadkodawcy?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Zainteresowanych, wydanie przez Sąd Rejonowy w (…) postanowienia w sprawie o sygn. akt …/22 w dniu ... 2022 r. (sprostowanego postanowieniem z dnia ... 2022 r.), na podstawie którego m.in. przyznano na rzecz każdej z córek Spadkodawcy prawo własności lokalu mieszkalnego (w których udziały w wysokości po 1/2 miał Spadkodawca oraz jego żona) bez obowiązku spłat i dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych niezależnie od faktu, że Sąd Rejonowy w (…) mocą postanowienia wydanego w dniu ... 2022 r. (sprostowanego postanowieniem z dnia ... 2022 r.) w sprawie o sygn. akt …/22 przyznał na rzecz córek Spadkodawcy również udział w rzeczonych nieruchomościach należący do żony Spadkodawcy, albowiem w tym przypadku zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od spadków i darowizn, została wydana odrębna interpretacja.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Należy wskazać, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione.

Jako czynności podlegające opodatkowaniu przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazują – stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ww. ustawy – dział spadku i zniesienie współwłasności, jednakże tylko w sytuacji, gdy wiążą się z obowiązkiem dokonania spłat lub dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców/współwłaścicieli. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie takie umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Zainteresowane nabyły spadek po zmarłym ojcu/mężu po 1/3 części każda. Następnie Sąd wydał postanowienie, mocą którego ustalił skład majątku wspólnego spadkodawcy i jego żony, ustalił skład spadku po spadkodawcy oraz dokonał podziału majątku wspólnego małżonków i działu spadku po spadkodawcy bez spłat i dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców.

Biorąc pod uwagę powyżej przywołane przepisy i przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, że skoro w omawianej sprawie Sąd dokonał podziału majątku wspólnego małżonków i działu spadku bez spłat i dopłat, to czynność ta, jako niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Reasumując, stanowisko Zainteresowanych, że opisany we wniosku podział majątku dokonany na podstawie postanowienia Sądu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych uznano za prawidłowe. Jednakże brak opodatkowania wynika z tego, że dział spadku odbył się bez spłat i dopłat, a nie z tego, że w sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zakres opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyznacza bowiem katalog czynności określony w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani … (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).