Ustalenie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 11 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie kosztów uzyskania przychodów. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 28 września 2024 r. (wpływ 28 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan jednym z dwóch wspólników Spółki jawnej … - NIP…, KRS …, z siedzibą w… .

Wspólnicy (osoby fizyczne) rozliczają podatek dochodowy od dochodów Spółki po 50% każdy, według skali podatkowej, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ewidencję podatkową Spółka prowadzi za pomocą podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Stan faktyczny dotyczy ujęcia w kosztach uzyskania przychodów należności nieściągalnej.

Postanowieniem SR w … z 1 sierpnia 2016 r. sygn. akt  … w sprawie o postępowaniu upadłościowym dłużnika … Spółki jawnej … w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w …, NIP ..., KRS …, została zatwierdzona lista wierzytelności na podstawie art. 260 ust. 2 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe.

Spółka, w której jest Pan wspólnikiem, jako wierzyciel „…” Sp. j. została wpisana pod l.p. … listy wierzytelności z kwotą wierzytelności ogółem 69 151 zł 30 gr, w tym 58 427 zł 84 gr należność główna - na potwierdzenie czego Spółka posiada doręczenie SR w … z 28 maja 2024 r. sygn. akt … .

Wierzytelności Spółki zakwalifikowane zostały do IV kategorii zaspokojenia. Wcześniej w 2014 r. powyższe wierzytelności objęte były nakazem zapłaty wydanym przez SO w … sygn. akt … z 18 listopada 2014 r.

Na kwotę należności głównej 58 427 zł 84 gr brutto (z tego: 47 502 zł 30 gr netto, 10 925 zł 54 gr VAT) składają się wierzytelności z 12-tu faktur VAT sprzedaży towarów, głównie paliwa do samochodów oraz sporadycznie akcesoriów samochodowych.

Wierzytelności z tytułu należności głównej w kwocie 47 502 zł 30 gr netto w miesiącach maj - sierpień 2014 r. zostały, na podstawie art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zarachowane jako przychody należne, pomimo że nie zostały faktycznie otrzymane. Spółka nigdy nie rejestrowała w kosztach uzyskania przychodów należności nieściągalnej objętej nakazem zapłaty z 18 listopada 2014 r.

Do dnia złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Spółka nie odzyskała od wierzyciela żadnych pieniędzy z kwoty zgłoszonej wierzytelności.

W maju 2024 r. powziął Pan ze wspólnikiem wiadomość z Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego (...), że wobec … Spółki jawnej … w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w … , NIP …, KRS …, zostało zakończone postępowanie upadłościowe postanowieniem SR w … Wydział … z 13 sierpnia 2021 r. sygn. akt ... . Natomiast wykreślenie upadłej spółki z KRS nastąpiło na podstawie sygn. akt … z datą uprawomocnienia: 18 lutego 2022 r.

W piśmie z 28 września 2024 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku, wskazał Pan, że w wykonaniu obowiązków wynikających z art. 26 par. 4 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) dokonano przekształcenia Spółki cywilnej … na Spółkę jawną … .

Spółka jawna wpisana została do KRS Rejestru Przedsiębiorców w Sądzie Rejonowym dla … we … 24 stycznia 2003 r. pod numerem … – i od tej daty prowadzi Pan działalność gospodarczą jako wspólnik Spółki jawnej.

Należności z 12-tu FVAT sprzedaży nie uległy przedawnieniu:

·wszystkie objęte były nakazem zapłaty wydanym przez SO w … sygn. akt … z 18 listopada 2014 r.;

·postanowieniem SR w … z 1 sierpnia 2016 r. sygn. akt … w sprawie w postępowaniu upadłościowym dłużnika … Spółki jawnej … w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w …, NIP …, KRS …, została zatwierdzona lista wierzytelności na podstawie art. 260 ust. 2 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe.

Spółka jako wierzyciel … Sp. j. została wpisana pod l.p. 46 listy wierzytelności z kwotą wierzytelności ogółem 69 151 zł 30 gr, w tym 58 427 zł 84 gr należność główna – na potwierdzenie czego Spółka posiada doręczenie SR w … z 28 maja 2024 r. sygnatura akt … .

Zamierza Pan zaliczyć w 2024 r. do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalne, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne, i których nieściągalność została uprawdopodobniona (art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Pytanie (sformułowane ostatecznie w uzupełnieniu wniosku)

Czy za koszt uzyskania przychodów w świetle art. 23 ust. 1 pkt 20 oraz art. 23 ust. 2 pkt 2 lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, można uznać wierzytelność, która uprzednio została zarachowana do przychodów należnych, jeżeli jej nieściągalność została udokumentowana wpisem postanowienia Sądu o zakończeniu postępowania upadłościowego, w postaci wydruku dokumentu z KRS rejestru przedsiębiorców numer … (t. j. z Centralnej Informacji KRS z ogólnodostępnego portalu … ) - przez co Pana dochód z działalności gospodarczej zostanie odpowiednio zmniejszony (proporcjonalnie do udziałów w Spółce) w 2024 r., tj. w roku powzięcia wiadomości o ogłoszeniu upadłości, potwierdzenia przez Sąd listy wierzytelności i odpisania wierzytelności jako nieściągalnej?

Pana stanowisko w sprawie (przedstawione ostatecznie w uzupełnieniu wniosku)

Ma Pan prawo w 2024 r. do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieściągalnej wierzytelności, przez co pomniejszony zostanie dochód do opodatkowania podatkiem dochodowym (proporcjonalnie do udziału w Spółce jawnej), na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 20 oraz w związku z art. 23 ust. 2 pkt 2 lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ:

1)wierzytelności zostały uprzednio zarachowane jako przychody należne w 2014 r.,

2)wierzytelności w 2024 r. zostaną odpisane jako nieściągalne,

3)nieściągalność wierzytelności została udokumentowana (wpisem w KRS rejestrze przedsiębiorców) postanowieniem Sądu o zakończeniu postępowania upadłościowego - a do wpisu w KRS zastosowanie ma zasada domniemania prawdziwości danych,

4)nieściągalne wierzytelności (objęte korektą kosztów uzyskania przychodów) nie są związane ze zobowiązaniem podatkowym, które uległo przedawnieniu.

Dodatkowo podkreślił Pan, że według Pana, do korekty kosztów uzyskania przychodów w 2024 r. ma zastosowanie art. 22 ust. 7c w zakresie innej przyczyny korekty. Tylko błędy rachunkowe lub inne oczywiste pomyłki powodują obowiązek korekty kosztów uzyskania przychodów w okresie rozliczeniowym ich poniesienia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

W myśl art. 14 ust. 1 powyższej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 22 ust. 1 ww. ustawy:

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów.

Kosztem uzyskania przychodów jest wyłącznie taki koszt, który spełnia kumulatywnie warunki określone w cytowanym art. 22 ust. 1 ustawy, czyli:

·został poniesiony przez podatnika,

·jest definitywny, a więc bezzwrotny,

·pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

·jego poniesienie miało na celu uzyskanie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów, tj. istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania; w momencie ponoszenia wydatku podatnik mógł, obiektywnie oceniając, oczekiwać skutku w postaci osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenie ich źródła,

·nie został wyłączony z kategorii kosztów podatkowych mocą art. 23 ust. 1 ustawy,

·został właściwie udokumentowany.

Stosownie do treści art. 23 ust. 1 pkt 17 cytowanej ustawy:

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 20 ww. ustawy:

Analiza przytoczonego przepisu prowadzi do wniosku, że – co do zasady – wierzytelności odpisane jako nieściągalne nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Wyjątkiem są wierzytelności spełniające łącznie następujące warunki:

·zostały dokonane od należności, bądź części należności uprzednio zaliczonej do przychodów należnych na podstawie art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

·nieściągalność tych należności została udokumentowana zgodnie z art. 23 ust. 2 ww. ustawy.

Ponadto, należności te nie mogą być odpisane jako przedawnione.

Podsumowując, nieściągalna wierzytelność zaliczana jest do kosztów uzyskania przychodów w dacie łącznego spełnienia 2 warunków:

·wierzytelność powinna być odpisana jako nieściągalna (powinien być dokonany odpowiedni zapis w ewidencji) oraz

·nieściągalność wierzytelności powinna być udokumentowana.

Gdy warunki te zostaną spełnione w różnych latach podatkowych, zaliczenie należności do kosztów uzyskania przychodów będzie możliwe w roku podatkowym, w którym spełniony zostanie drugi z warunków.

Na podstawie art. 23 ust. 2 ww. ustawy:

W świetle powyższych przepisów zaliczenie nieściągalnej wierzytelności w ciężar kosztów uzyskania przychodów możliwe jest tylko wtedy, gdy zostaną spełnione łącznie następujące warunki:

·wierzytelność była uprzednio zaliczona do przychodów należnych w prowadzonej działalności gospodarczej,

·wierzytelność nie jest przedawniona, w świetle postanowień Kodeksu cywilnego,

·nieściągalność wierzytelności została udokumentowana w sposób przewidziany w art. 23 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W cytowanym przepisie art. 23 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca dokonał ścisłego i wyczerpującego wyliczenia jakimi środkami można dokumentować nieściągalność wierzytelności. Jest to wyliczenie kompletne, co oznacza, że jakikolwiek inny dokument niż wymieniony w tym przepisie nie może skutecznie udokumentować faktu nieściągalności wierzytelności.

Udokumentowanie nieściągalności wierzytelności w inny sposób niż wskazany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie skutkuje powstaniem prawa do zaliczenia ich wartości do kosztów uzyskania przychodów.

Jednakże, aby wierzytelność mogła być uznana za nieściągalną i w konsekwencji zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, z treści dokumentów wskazanych w powyższym przepisie (co do zasady) powinien wynikać fakt braku majątku dłużnika na zaspokojenie choćby części określonej wierzytelności.

Jak wynika z treści wniosku, Spółka jawna, w której jest Pan wspólnikiem, jako wierzyciel Sp. j. została wpisana pod l.p. ... listy wierzytelności z kwotą wierzytelności ogółem 69 151 zł 30 gr, w tym 58 427 zł 84 gr należność główna - na potwierdzenie czego Spółka posiada doręczenie SR z 28 maja 2024 r. Wierzytelności Spółki zakwalifikowane zostały do IV kategorii zaspokojenia. Wcześniej w 2014 r. powyższe wierzytelności objęte były nakazem zapłaty wydanym przez SO z 18 listopada 2014 r. Na kwotę należności głównej 58 427 zł 84 gr brutto (z tego: 47 502 zł 30 gr netto, 10 925 zł 54 gr VAT) składają się wierzytelności z 12-tu faktur VAT sprzedaży towarów, głównie paliwa do samochodów oraz sporadycznie akcesoriów samochodowych. Wierzytelności z tytułu należności głównej w kwocie 47 502 zł 30 gr netto w miesiącach maj - sierpień 2014 r. zostały, na podstawie art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zarachowane jako przychody należne, pomimo że nie zostały faktycznie otrzymane. Spółka nigdy nie rejestrowała w kosztach uzyskania przychodów należności nieściągalnej objętej nakazem zapłaty z 18 listopada 2014 r. Do dnia złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Spółka nie odzyskała od wierzyciela żadnych pieniędzy z kwoty zgłoszonej wierzytelności. Należności z 12-tu FVAT sprzedaży nie uległy przedawnieniu. W maju 2024 r. powziął Pan ze wspólnikiem wiadomość z Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego, że wobec dłużnika zostało zakończone postępowanie upadłościowe postanowieniem SR z 13 sierpnia 2021 r. Natomiast wykreślenie upadłej spółki z KRS nastąpiło na podstawie postanowienia z datą uprawomocnienia: 18 lutego 2022 r. Zamierza Pan zaliczyć w 2024 r. do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalne, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne, i których nieściągalność została uprawdopodobniona (art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wskazać należy, że zgodnie z art. 824 § 1 pkt 3 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.):

Zauważyć należy, że Kodeks postępowania cywilnego nie zna kategorii „postanowienie o nieściągalności”, a zatem dla celów podatkowych musi być to postanowienie, z którego treści jednoznacznie wynika, że dłużnik nie ma majątku, z którego mogłaby być egzekwowana wierzytelność.

Wykładnia celowościowa powołanego przepisu prowadzi zatem do wniosku, że ocena, czy wierzytelność, będąca przedmiotem roszczeń wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym, może być uznana za nieściągalną i zaliczona do kosztów uzyskania przychodów w rachunku podatkowym, zależy od istnienia majątku dłużnika, którego wartość przewyższa oczywiście koszty egzekucyjne postępowania. Tak więc, aby wierzytelność mogła być uznana za koszty w rachunku podatkowym, z treści wydawanych w ramach postępowania egzekucyjnego postanowień organów egzekucyjnych powinien wynikać fakt braku majątku dłużnika na zaspokojenie choćby części określonej wierzytelności i uznanie jej za nieściągalną, a w konsekwencji zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów. Jednocześnie ustalenia przyjęte przez organ egzekucyjny w trakcie postępowania powinny odpowiadać stanowi faktycznemu. Z treści postanowień wydawanych przez organy egzekucyjne powinno jasno wynikać, czy i w jakim zakresie roszczenia te zostały zaspokojone.

W świetle analizowanych regulacji prawnych, stwierdzić należy, że wydane przez sąd postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego, zgodnie z art. 23 ust. 2 pkt 2 lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych spełnia kryteria, o których mowa w cyt. art. 23 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Może zatem, po uznaniu przez Pana (wspólnika Spółki jawnej) jako wierzyciela, że odpowiada stanowi faktycznemu, stanowić podstawę zaliczenia wierzytelności nieściągalnej do kosztów uzyskania przychodu.

Mając na względzie cytowane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że z chwilą zaistnienia wszystkich wskazanych powyżej przesłanek, może Pan, jako wspólnik Spółki jawnej, zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wskazaną we wniosku wierzytelność, na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 2 lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która uprzednio została zarachowana do przychodów należnych, jeżeli jej nieściągalność została udokumentowana postanowieniem sądu o zakończeniu postępowania upadłościowego, przez co Pana dochód z działalności gospodarczej prowadzonej w formie Spółki jawnej zostanie odpowiednio zmniejszony (proporcjonalnie do udziałów w Spółce).

Ponadto wskazać należy, że stosownie do treści art. 22 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przepis ten uznaje, że w przypadku uzyskania przez podatnika prawomocnego postanowienia o nieściągalności, podatnik może zaliczyć uznane w ten sposób wierzytelności za nieściągalne do kosztów uzyskania przychodów. Należy to uczynić jednorazowo, w pełnej wysokości.

Reasumując, ma Pan prawo zaliczyć nieściągalną wierzytelność jako koszt uzyskania przychodu w 2024 r., tj. w roku powzięcia wiadomości o ogłoszeniu upadłości, potwierdzenia przez sąd listy wierzytelności i odpisania wierzytelności jako nieściągalnej.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Przy wydawaniu niniejszej interpretacji dokonałem wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego nie przeprowadzam postępowania dowodowego, lecz opieram się jedynie na stanie faktycznym przedstawionych we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Ponadto należy nadmienić, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) przedmiotowa interpretacja dotyczy wyłącznie Pana, nie dotyczy drugiego wspólnika Spółki jawnej.

Wskazać należy, że niniejsza interpretacja odnosi się jedynie do kwestii będącej przedmiotem Pana zapytania, a dokonując weryfikacji Pana stanowiska, tutejszy Organ nie odniósł się do kwestii korekty kosztów uzyskania przychodów, o której dodatkowo wspomniał Pan w swoim stanowisku, wykraczając poza zakres zadanego pytania.

Należy przy tym podkreślić, że ciężar co do prawidłowego udokumentowania wydatku, jak i wykazania związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a uzyskaniem przychodu spoczywa na podatniku. Podatnik bowiem musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).