Sprzedaż papierów wartościowych nabytych w drodze spadkobrania.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 5 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – (wpływ 26 września 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2022. 2647 ze zm., dalej: ustawa o PIT).

W Polsce Zainteresowany posiada centrum interesów życiowych.

Dnia 27 lutego 2023 roku Postanowieniem Sądu Rejonowego (...) Wydział Cywilny (sygn. akt (…)) dokonano działu spadku po (…) (byłej żonie).

W skład majątku wchodziło, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, udział wynoszący 1/2 w nieruchomości gruntowej zabudowanej nieruchomością, 1/2 z udziału wynoszącego 2/250 w nieruchomości lokalowej, udział wynoszący 1/2 w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny, 1/2 udziałów wartości papierów wartościowych zgromadzonych na rachunku inwestycyjnym nr (…) prowadzonym przez Dom Maklerski (…) o wartości (...) zł oraz udział wynoszący 1/2 w prawie własności samochodu osobowego (...).

Postanowieniem Sądu dokonano podziału majątku w ten sposób, że składniki majątkowe wskazane powyżej przyznano Wnioskodawcy na wyłączną własność. Jednocześnie zasądzono od niego tytułem spłaty udziałów w spadku po (…), zmarłej dnia 8 lutego 2019 roku na rzecz:

a)(…) kwotę 201 273 zł płatną do dnia 31 grudnia 2023 roku

b)(….) kwotę 103 636,50 zł płatną do dnia 31 grudnia 2023 roku

c)(…) kwotę 100 636,50 zł płatną do dnia 31 grudnia 2023 roku.

W związku z faktem, iż w skład dziedziczonego nie wchodziły żadne środki pieniężne, konieczne było dokonanie sprzedaży części majątku celem spłaty pozostałych spadkobierców (zgodnie z postanowieniem Sądu).

Wnioskodawca sprzedał następujące składniki majątku:

§nieruchomość gruntową (…);

§papiery wartościowe zgromadzone na rachunku inwestycyjnym nr (…) prowadzonym przez Dom Maklerski (…).

Dopiero sprzedaż powyższych składników majątku pozwoliła na zastosowanie się do zarządzenia Sądu Rejonowego dla (…) – spłaty udziałów w spadku pozostałych spadkobierców.

(…) Spółka Akcyjna wystawiła na rzecz Wnioskodawcy Informację o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych PIT-8C za 2023 rok, w których to wykazana została wartość przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych w kwocie 108 058.00 zł oraz wartość kosztów w wysokości 709,29 zł. Spadkiem objęta była 1/2 tej wartości, więc przychód dotyczący spadku obejmuje kwotę 54 029 zł.

Pytanie

Czy na gruncie podatku dochodowego dokonana przez Wnioskodawcę sprzedaż akcji jako czynność zlecona przez Sąd w ramach zakończenia postępowania mającego na celu podział majątku spadkowego generuje przychody (spłata udziałów w spadku pozostałych spadkobierców):

§w części, w jakiej odpowiadają udziałowi Wnioskodawcy w spadku nie podlegają przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z uwagi na art. 2 ust 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (czyli nie podlegają również art. 30b tej ustawy);

§w części, w jakiej odpowiadają udziałom pozostałych spadkobierców w spadku w ujęciu podatkowym nie są przychodami Wnioskodawcy (który działała tu jako swoisty powiernik tych papierów wartościowych) ale powinny być traktowane jako przychody pozostałych spadkobierców?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (art. 9 ust. 1 ustawy).

Jednym ze źródeł przychodów osób fizycznych są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a – c (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy).

Na mocy art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji).

Stosownie do art. 19 w zw. z art. 17 ust. 2 przychodem z odpłatnego zbycia akcji jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.

Jak wynika z powołanego przepisu art. 19 ust. 1 zdanie pierwsze w zw. z art. 17 ust. 2 ustawy, określenie przychodu z odpłatnego zbycia akcji wymaga uwzględnienia dwóch elementów:

§wartości tych akcji określonej przez strony umowy jako cena zbycia;

§kosztów odpłatnego zbycia, tj. poniesionych przez zbywającego kosztów koniecznych dla przeprowadzenia czynności odpłatnego zbycia, kosztów bezpośrednio związanych z transakcją odpłatnego zbycia, niezbędnych dla dojścia tej transakcji do skutku (np. koszty sporządzenia umowy w wymaganej prawem formie, opłaty sądowe i administracyjne ponoszone w związku ze zbyciem, koszty obsługi maklerskiej transakcji sprzedaży).

Szczegółowe regulacje dotyczące opodatkowania przychodów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 30b tej ustawy.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w ust. 1 tego artykułu, z zastrzeżeniem art. 30b ust. 4 ustawy od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Dochód, o którym mowa w powołanym przepisie ustala się na zasadach określonych w art. 30b ust. 2. Uwzględnia się przy tym m.in. osiągniętą w roku podatkowym różnicę między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia udziałów (akcji), a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f oraz art. 23 ust. 1 pkt 38 i 38c (art. 30b ust. 2 pkt 4 ustawy).

W szczególności zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów (akcji); wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji).

W odniesieniu do wskazanych powyżej rodzajów wydatków ustawodawca przewidział przy tym szczególną możliwość rozliczenia ich jako kosztów uzyskania przychodów przez spadkobiercę osoby, która faktycznie poniosła te wydatki. I tak na mocy art. 22 ust. 1m ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w spółce kapitałowej oraz papierów wartościowych nabytych przez podatnika w drodze spadku, kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione przez spadkodawcę w celu objęcia lub nabycia tych udziałów w spółce kapitałowej oraz papierów wartościowych.

Dochód z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) ustalony zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 4 ustawy podlega wraz z innymi dochodami, o których mowa w art. 30b ust. 1, uzyskanymi przez podatnika w danym roku podatkowym opodatkowaniu według stawki podatku 19%.

Stosownie do art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy, w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (PIT-38) o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określnych w art. 30b. Przed upływem terminu określonego na złożenie ww. zeznania podatnicy są obowiązani wpłacić wynikający z niego należny podatek dochodowy (art. 45 ust. 4 pkt 2 ustawy).

W przypadku Wnioskodawcy w 2023 r. dokonał on sprzedaży papierów wartościowych za pośrednictwem domu maklerskiego. Jak wynika z powołanych powyżej przepisów, co do zasady tego rodzaju sprzedaż podlega rozliczeniu w ramach podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 30b ustawy.

Niemniej jednak, w opisanym stanie faktycznym sprzedaż akcji nastąpiła w szczególnych okolicznościach. Była ona realizacją polecenia wydanego przez Sąd w postępowaniu spadkowym. Sąd powierzył Wnioskodawcy na wyłączną własność papierów wartościowych należących do masy spadkowej, przy czym zobowiązał Zainteresowanego do spłaty udziałów spadkowych pozostałych spadkobierców.

Tym samym Wnioskodawca dokonał sprzedaży we własnym imieniu, ale na rzecz wszystkich spadkobierców. Środki uzyskane ze sprzedaży Wnioskodawca przeznaczył zgodnie z poleceniem Sądu na spłatę pozostałych spadkobierców. W zaistniałej sytuacji Zainteresowany dokonał zatem czynności zleconych przez Sąd w celu doprowadzenia do podziału majątku spadkowego.

Należy w tym miejscu podkreślić, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jej przepisów nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Podatkowi od spadków i darowizn podlega natomiast nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego (art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn – Dz.U. z 2024 r. Nr 142, poz. 1514 z poźn. zm.).

A zatem, przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do przychodów uzyskanych w wyniku dziedziczenia w wartości odpowiadającej udziałowi podatnika w spadku.

Wobec tego, na gruncie podatku dochodowego dokonana przez Wnioskodawcę sprzedaż papierów wartościowych jako czynność pośrednio zlecona przez Sąd w ramach zakończenia postępowania mającego na celu podział majątku spadkowego generuje przychody, które:

§w części, w jakiej odpowiadają udziałowi Wnioskodawcy w spadku nie podlegają przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z uwagi na art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (czyli nie podlegają również art. 30b tej ustawy);

§w części w jakiej odpowiadają udziałom pozostałych spadkobierców w spadku w ujęciu podatkowym nie są przychodami Wnioskodawcy (który działa tu jako swoisty powiernik tych papierów wartościowych) ale powinny być traktowane jako przychody pozostałych spadkobierców.

A zatem, w związku z dokonaną sprzedażą papierów wartościowych po stronie Wnioskodawcy nie powstał obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych. Zainteresowany nie uzyskał bowiem przychodów, które miałby obowiązek rozliczać dla potrzeb podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wnioskodawca zaznacza przy tym, że jego stanowisko dotyczy wyłącznie 1/2 przychodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, które wchodziły w skład masy spadkowej. 1/2 przychodów z tego tytułu nie pochodzi z masy spadkowej, ale z majątku osobistego Zainteresowanego, wobec czego będzie opodatkowana zgodnie z przepisem ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 2 ust. 1 pkt 3 tej ustawy:

Według art. 9 ust. 1 ww. ustawy:

Ww. przepis przewiduje zasadę powszechności opodatkowania. Konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych zakłada przy tym zróżnicowanie sposobu opodatkowania poszczególnych rodzajów dochodów (przychodów) osób fizycznych w oparciu o system przyporządkowywania ich do odpowiedniego źródła przychodów. Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że jest Pan spadkobiercą po zmarłej 8 lutego 2019 r. byłej żonie. W skład spadku weszły m.in. papiery wartościowe, które sprzedał Pan w 2023 r. by spłacić pozostałych spadkobierców.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy:

Z kolei, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ww. ustawy:

Na podstawie art. 17 ust. 1ab pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 30b ust. 1 ww. ustawy – z zastrzeżeniem art. 30b ust. 4 ustawy w brzmieniu obowiązującym w 2023 r.:

Na podstawie art. 30b ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochód, o którym mowa w powołanym przepisie ustala się na zasadach określonych w art. 30b ust. 2 ustawy. W świetle pkt 4 tej regulacji uwzględnia się przy tym m.in. osiągniętą w roku podatkowym różnicę:

Przepis art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy określa natomiast, że:

Koszty uzyskania przychodów wskazane w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych muszą spełniać kryterium celowości określone w tym przepisie. Tym samym do wydatków na objęcie/nabycie udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, o których mowa w ww. przepisie, nie zalicza się wydatków, których poniesienie nie służyło objęciu/nabyciu tych udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych lub nie było konieczne dla ich objęcia/nabycia.

Dla celów ustalenia kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) bierze się zatem pod uwagę czynność ich objęcia (nabycia). Ustawodawca normując omawiane zagadnienie uwzględnił bezpośredni związek wydatków warunkujących posiadanie udziałów (akcji) z możliwością uzyskania przychodów z ich zbycia.

Jak wynika z kolei z art. 22 ust. 1m ww. ustawy:

W konsekwencji, w opisanych okolicznościach będzie Pan mógł rozpoznać jako koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych wydatki poniesione przez Pana byłą żonę jako spadkodawcę w celu nabycia ww. walorów (art. 23 ust. 1 pkt 38 w zw. z art. 22 ust. 1m ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Równocześnie, jak stanowi art. 30b ust. 6 ww. ustawy:

Zatem, na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 w związku z art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W tym samym terminie jest on zobowiązany do wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że w przypadku uzyskania przychodu z tytułu zbycia papierów wartościowych nabytych w drodze spadku, po Pana stronie dojdzie do powstania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia tych walorów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższego nie zmienia fakt, że rzeczonej sprzedaży dokonał Pan celem spłaty pozostałych spadkobierców. Sąd bowiem zasądził obowiązek spłaty udziałów spadkowych, to jednak Pan wybrał źródło finansowania tej spłaty. Tym samym nie jest to sprzedaż papierów w imieniu pozostałych spadkobierców, a wyłącznie w Pana imieniu i przychód uzyskany z tej sprzedaży jest tylko Pana przychodem.

Na powyższe nie ma również wpływu podnoszony przez Pana argument wynikający z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z tym przepisem: Przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Natomiast jak Pan wskazał we własnym stanowisku: Podatkowi od spadków i darowizn podlega natomiast nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw (…). Tymczasem w niniejszej sprawie czynnością powodującą opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych i budzącą Pana wątpliwość jest czynność zbycia papierów wartościowych, a nie ich nabycia w drodze spadku.

Wskazać należy, że nabycie np. papierów wartościowych w drodze spadku podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, lecz nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast, gdy spadkobierca w okresie późniejszym uzyskuje przychody z tytułu sprzedaży otrzymanego w spadku składnika majątkowego, to opodatkowanie przychodów z tej sprzedaży regulują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a nie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn. Sprzedaż jest bowiem odrębną od nabycia czynnością prawną. Czynność odpłatnego zbycia papierów wartościowych podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczy bowiem innego rodzaju przychodu niż uprzednie nabycie w drodze spadku. Obie operacje, zarówno nabycie papierów wartościowych jak i późniejsza ich sprzedaż, są odrębnymi, kolejnymi czynnościami, które należy ocenić niezależnie od siebie pod względem skutków prawnych, jakie wywołały. Stąd też podlegają opodatkowaniu różnymi podatkami.

W konsekwencji powyższych wyjaśnień Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).