Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w przypadku umorzenia kredytu zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego i refinansowanie zobowiązań finansowych zaciągniętych w innych bankach.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku w przypadku umorzenia kredytu zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego i refinansowanie zobowiązań finansowych zaciągniętych w innych bankach. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z dnia 30 lipca 2024 r. (wpływ 30 lipca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W dniu 18 czerwca 2024 r. zawarł Pan ugodę (dalej: "Ugoda") z A. (dalej: "Bank" albo łącznie: "Strony") do umowy z dnia 13 grudnia 2006 r. nr (…) (dalej: "Umowa kredytu") o kredyt hipoteczny konsolidacyjny waloryzowany kursem CHF na kwotę 342.160 CHF, co stanowiło równowartość w 773.442,03 PLN. Okres kredytowania wynosił 360 miesięcy i został zawarty od 1 kwietnia 2019 r. do 5 stycznia 2037 r. Celem wskazanego kredytu była budowa domu jednorodzinnego oraz refinansowanie zobowiązań finansowych w innych bankach.

Kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 513.240 CHF, ustanowionej na nieruchomości położonej w (…), gmina (…), dla której Sąd Rejonowy (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą o numerze (…).

Pozwem z dnia 7 października 2021 r. wniósł Pan o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu ze względu na nieważność zobowiązania oraz zasądzenia od Banku na Pana rzecz kwoty 306.146,24 PLN oraz kwoty 195.765,49 CHF wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 5 października 2021 roku do dnia zapłaty w związku z nieważnością umowy kredytu. Ewentualnie domagał się Pan zasądzenia kwoty 220.370,37 PLN wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 5 października 2021 roku do dnia zapłaty w związku z abuzywnym charakterem wybranych postanowień umowy kredytu i ustalenia, że postanowienia wskazane na str. 2 i 3 Umowy kredytu stanowią niedozwolone postanowienia umowne i Pana nie wiążą. Bank wniósł o oddalenie Pana powództwa w całości.

Wyrokiem wydanym w dniu 6 maja 2024 r. Sąd Okręgowy w (…) w sprawie (…) ustalił, że umowa kredytu jest w całości nieważna i zasądził od Banku zapłatę kwoty 306.146,24 PLN oraz 195.765,49 CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 października 2021 roku do dnia zapłaty. Oddalił powództwo główne o zapłatę w pozostałym zakresie.

W treści Ugody zapisano, że Strony są świadome, że wielu kredytobiorców kwestionuje sądownie umowy kredytów walutowych, denominowanych w walutach obcych oraz indeksowanych do walut obcych, zaś orzecznictwo sądów jest w tym zakresie niejednolite. Wątpliwości wciąż budzi kwestia wzajemnych rozliczeń stron umowy. Strony są również świadome tego, że prowadzenie sporów sądowych dotyczących umów kredytu jest czasochłonne oraz wiąże się z ryzykiem przegranej oraz kosztami dla Strony. Zgodnym celem Stron jest uniknięcie wskazanych ryzyk związanych z dalszym prowadzeniem sporów sądowych, zakończenie stanu niepewności prawnej i polubowne zakończenie sporów.

Dodatkowo w treści Ugody wskazano, że miał Pan możliwość przedstawienia swojego stanowiska, zaproponowania zmian do warunków Ugody, skorzystania z pomocy osób trzecich, w tym osób świadczących profesjonalną pomoc prawną i tego, że może nie wyrazić Pan zgody na przedstawioną propozycję rozwiązania sporu. Był Pan również świadom tego, że rozwiązania przyjęte w Ugodzie mogą się różnić od rozstrzygnięcia, jakie mogłoby zapaść w postępowaniu sądowym. W związku z zawarciem Ugody Strony zgodziły się, że nie będą dochodzić w przyszłości roszczeń związanych z zawarciem i wykonaniem umowy kredytowej.

Na dzień 2 czerwca 2024 r. Pana zadłużenie z tytułu niespłaconego kapitału kredytu wynosiło 68.5550,30 CHF, w tym kapitał wynosił 68.428,60 CHF, a odsetki umowne wynosiły 126,70 CHF. Zgodnie z treścią Ugody:

1. Bank zobowiązuje się do zapłaty na Pana rzecz i na wskazany w Ugodzie rachunek bankowym kwoty 285.000 PLN w terminie 7 dni od dnia przedstawienia, w sposób przewidziany w Ugodzie, pisma zawierającego oświadczenie o cofnięciu pozwu z Pana powództwa, wraz ze zrzeczeniem się roszczeń i opatrzonego pieczęcią potwierdzającą złożenie we właściwym sądzie.

2. Strony ustalają, że wszelkie kwoty wpłacone przez Pana po tym dniu tytułem spłat rat kredytu zostaną w całości zwrócone w walucie, w której zostały dokonane.

3. Zobowiązał się Pan do cofnięcia, na zasadzie art. 203 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.), w całości pozwu ze swojego powództwa wraz ze zrzeczeniem się roszczeń dochodzonych w tym postępowaniu.

4. Strony zobowiązują się do niewnoszenia zażalenia na postanowienie o umorzeniu postępowania w sprawie z Pana powództwa wydanego w wyniku realizacji postanowień Ugody, ani też nie będą składały wniosków o sporządzenie uzasadnienie postanowienia o umorzeniu.

5. Opłata wskazanej w Ugodzie kwoty wyczerpuje całość Pana roszczeń względem Banku wynikających ze wskazanego w Ugodzie postępowania sądowego, jak również z jakichkolwiek innych praw i roszczeń z tytułu umowy kredytu lub z nią związanych.

6. W związku z wyczerpaniem całości Pana roszczeń, Bank uznał Pana zadłużenie za zaspokojone, a w razie gdyby jakiekolwiek roszczenia i prawa z tytułu umowy kredytowej istniały, Bank nieodwołalnie się ich zrzeka w najpełniejszym możliwym zakresie i oświadcza, że nie będzie ich dochodzić w przyszłości na drodze sądowej. Bank zwalnia Pana również z długu w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu, tj. wszelkich wierzytelności Banku wynikających z umowy kredytu z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty oraz odsetek umownych lub karnych lub innych kosztów wymienionych w Ugodzie.

7. Bank oświadcza, że w terminie 14 dni od dnia przekazania zapłaty zobowiązuje się przekazać Panu oświadczenie o wyrażeniu zgody na wykreślenie hipoteki z Księgi Wieczystej.

8. Strony wzajemnie znoszą koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego wynikające z wyroku sądu okręgowego.

Ugoda weszła w życie z dniem podpisania, tj. 18 czerwca 2024 r.

Wskazana umowa kredytu została zaciągnięta na budowę domu jednorodzinnego oraz refinansowania częściowej spłaty kredytu:

1. Udzielonego przez B. nr (…). Kwota wypłaty transzy wynosiła 36.349,32 CHF, po przeliczeniu po kursie 2,3147 na wartość 84.137,77 PLN.

2. Udzielonego przez C. nr (…). Kwota wypłaty transzy wynosiła 12.322,94 CHF, po przeliczeniu po kursie 2,3147 na wartość 28.523,91 PLN.

Kredyt udzielony przez B. nr (…) był przeznaczony na nabycie przez Pana nieruchomości, położonej przy ul. (…) w (…) przeznaczonej i wykorzystywanej przez Pana na własne cele mieszkaniowe. Nieruchomość ta została sprzedana 30 października 2007 r. na mocy aktu notarialnego umowy sprzedaży Rep. A nr (…) zawartej przed notariuszem (…) w jej Kancelarii Notarialnej w (…), przy (…) i do momentu sprzedaży była przez Pana zamieszkiwana.

Pozyskane ze sprzedaży nieruchomości środki zostały przeznaczone na budowę domu jednorodzinnego, na który została zaciągnięta Umowa kredytu. W tym zakresie zawiadomił Pan Naczelnika Urzędu Skarbowego (…) pismem z dnia 13 listopada 2007 r. o przeznaczeniu środków na budowę domu jednorodzinnego położonego przy ul.(…) w (…) w wysokości 330 000 zł.

Z uwagi na to ww. środki były objęte zwolnieniem z podatku dochodowego od przychodów przewidzianych w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT w ujęciu liczbowym łączna kwota Umowy kredytu wynosiła w przeliczeniu na PLN 773 442,03 zł, w tym:

• udział kwoty finansowania przeznaczonego na budowę domu jednorodzinnego wynosił w przeliczeniu na PLN 660 780, 35 zł, co stanowi 85,44% łącznej kwoty udzielonego przez Bank finansowania,
• udział kwoty finansowania przeznaczonego na refinansowanie spłaty kredytu mieszkaniowego wynosił w przeliczeniu na PLN 84 137,77 zł, co stanowi 10,88 % łącznej kwoty udzielonego przez Bank finansowania,
• udział kredytu przeznaczonego na refinansowanie kredytu samochodowego wynosił w przeliczeniu na PLN 28 523,91 zł, co stanowi 3,69% łącznej kwoty udzielonego przez Bank finansowania.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

W związku z umorzeniem części zobowiązania z tytułu zawartej Ugody nie doszło do przewalutowania kredytu CHF na PLN.

Umowa kredytu udzielonego przez B. nr (…) została zawarta 10 grudnia 2001 r. Zamiennie w treści przedmiotowego wniosku dla refinansowania zobowiązania wynikającego z umowy o kredyt zawartej z B. nr (…) z dnia 10 grudnia 2001 r. posługiwano się jej Nr (…).

Odnosząc się do powyższego należy wskazać, że kredyt udzielony na podstawie umowy z dnia 13 grudnia 2006 r. nr (…) o kredyt hipoteczny zawartej z A. został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, która realizowała wyłącznie Pana własne cele mieszkaniowe. Charakter podejmowanych przez Pana działań nie nosił nigdy znamion realizacji celu innego niż mieszkaniowy np. inwestycyjnego.

W Umowie kredytu jej cel został określony jako „budowa domu jednorodzinnego oraz refinansowanie zobowiązań finansowych w innych bankach”. Udzielone przez Bank finansowanie zrealizowało ostatecznie wyłącznie jedną inwestycję mieszkaniową tj. budowę domu jednorodzinnego. Okoliczności tej nie może zmieniać fakt, że środki w części przeznaczonej na refinansowanie istniejącego uprzednio zobowiązania finansowego zostały przeznaczone na spłatę zobowiązania finansowego wynikającego z umowy o kredyt udzielonej przez B. nr (…) z dnia 10 grudnia 2001 r. związanego z nabyciem nieruchomości położonej przy ul. (…) w (…).

Mieszkanie powyższe zostało bowiem sprzedane, a następnie środki pochodzące z jego sprzedaży zostały wydatkowane na budowę domu jednorodzinnego, czyli podstawowy i zasadniczy cel, na który została zaciągnięta Umowa kredytu. O okoliczności tej zawiadomił Pan Naczelnika Urzędu Skarbowego (…) pismem z dnia 13 listopada 2007 r., w którym wskazał Pan, że środki w łącznej wysokości 330 000 zł zostały przeznaczone na budowę domu jednorodzinnego położonego przy ul. (…) w (…). Z uwagi na to ww. środki były objęte zwolnieniem z podatku dochodowego od przychodów przewidzianych w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT. Nieruchomość położona przy ulicy (…) po jej wybudowaniu pozostaje zasiedlona przez Pana oraz jego rodzinę. Szczegółowe uzasadnienie w zakresie realizacji „jednej inwestycji mieszkaniowej” zostało przy tym przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

A., B. (obecnie D.) oraz C. są podmiotami, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru (tj. Komisji Nadzoru Finansowego) nad rynkiem finansowym i są one uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

W dniu 31 grudnia 2009 r. B. został połączony z Bankiem D. Połączenie Banków nastąpiło w trybie art. 492 § 2 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych poprzez przeniesienie całego majątku B. z siedzibą w (…) (jako spółki przejmowanej) na Bank D. z siedzibą w (…) (jako spółkę przejmującą). Połączenie w tym trybie oznacza, że D. jako spółka przejmująca wstąpił we wszelkie prawa i obowiązki B. z mocy prawa. W praktyce zatem Bank D. wstąpił w miejsce B. i stał się w szczególności stroną wszelkich praw i obowiązków wynikających z umów zawartych przez poprzedni podmiot, w tym umów kredytowych.

W pkt 6 powołano klauzulę ogólną Ugody zgodnie z którą „Bank zwalnia również Wnioskodawcę z długu w zakresie pozostałego do spłaty salda kredytu, tj. wszelkich wierzytelności Banku wynikających z umowy kredytu z tytułu kapitału kredytu pozostałego do spłaty oraz odsetek umownych lub karnych lub innych kosztów wymienionych w Ugodzie”. Wskazał Pan, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły odsetki umowne lub karne, jak również żadne inne koszty.

Nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu.

Pytania

1. Czy kwota Pana umorzonego długu wobec Banku na podstawie zawartej Ugody w wysokości 744 918, 12 zł (tj. 96, 32% całości udzielonego finansowania) w świetle okoliczności przedstawionych w opisie stanu faktycznego może korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz.U. z 2024 r., poz. 102, dalej: "Rozporządzenie")?

2. W przypadku uznania, że stanowisko w zakresie pytania 1 jest nieprawidłowe, czy będzie Panu przysługiwało zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie Rozporządzenia w części dotyczącej kwoty finansowania przeznaczonego na budowę domu jednorodzinnego, tj. w odniesieniu do 660 780, 35 zł, co stanowi 85,44% łącznej kwoty udzielonego przez Bank finansowania?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, przedstawiona w opisie stanu faktycznego, czynność prawna dotycząca zawarcia Ugody i umorzenia długu w wysokości 744 918, 12 zł (tj. 96, 32% całości udzielonego finansowania) spełnia przesłanki warunkujące zastosowanie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie ww. Rozporządzenia z uwagi na okoliczność, że zaciągnięty kredyt był związany z celami mieszkaniowymi, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 226, dalej: "ustawa o PIT"). Nadto, kredyt został zaciągnięty na realizacje jednej inwestycji mieszkaniowej zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a Rozporządzenia, był zabezpieczony hipotecznie i został udzielony przed 15 stycznia 2015 r., a Pan nie korzystał przy tym również dotychczas z umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa zaniechano poboru podatku.

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 ustawy o PIT w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Treść przepisu art. 10 ustawy o PIT wskazuje katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem PIT. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Stosowanie do treści przepisu art. 20 ust. 1 ustawy PIT za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

W odniesieniu do zakresu przedmiotowego ww. regulacji, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 4 grudnia 2023 r., znak: 0113- KDIPT2-2.4011.723. 2023.2.KR stwierdził, że użyte w treści przepisu art. 20 ust. 1 ustawy o PIT sformułowanie w szczególności wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W kontekście powyższego wskazał Pan, że zawarcie Ugody, na mocy której nastąpi zwolnienie z długu co do zasady powinno być kwalifikowane jako przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Stosownie jednak do treści § 1 ust. 1 pkt 1 zdanie pierwsze Rozporządzenia, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Z § 1 ww. Rozporządzenia wynika, że kredyt mieszkaniowy powinien zostać zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, przy czym przez jedną inwestycję mieszkaniową, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast, przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Natomiast z § 3 ww. Rozporządzenia wynika przy tym, że ilekroć w Rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT.

Nadto, § 4 ww. Rozporządzenia stanowi, że zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Z powyższych uregulowań wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, pod warunkiem, że zostaną spełnione kumulatywnie niżej wyszczególnione przesłanki, tj.:

i.kredyt był zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej;

ii.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

iii.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

iv.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

W Pana ocenie, spełnia Pan wszystkie ww. przesłanki, tj. kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. i był zabezpieczony hipotecznie, a kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie, co wynika z poniżej wskazanych okoliczności.

Zasadniczą przesłanką warunkującą zastosowanie ww. zaniechania z poboru podatku jest realizacja jednej inwestycji mieszkaniowej. W celu ustalenia znaczenia ww. sformułowania należy zatem odwołać się do języka powszechnego.

Zgodnie z internetowym wydaniem Wielkiego słownika języka polskiego termin realizacja oznacza "działanie, dzięki któremu coś przygotowanego lub zaplanowanego zaistnieje w rzeczywistości" czy też "wprowadzenie czegoś w życie".

Powyższe oznacza, że realizacja celu mieszkaniowego to podejmowanie czynności lub zespołu czynności, których ostatecznym celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego.

W zakresie przedmiotowym omawianego pojęcia powinno mieścić się zatem działanie Wnioskodawcy, który przeznaczył środki pochodzące z wypłaconej transzy w wysokości 36 349, 32 CHF tj. 84 123,77 PLN na spłatę istniejącego uprzednio zobowiązania finansowego związanego z nabyciem nieruchomości położonej przy ul. (…) w (…), które to zostało sprzedane, a następnie środki pochodzące ze sprzedaży zostały wydatkowane na budowę domu jednorodzinnego, czyli podstawowy i zasadniczy cel na który została zaciągnięta Umowa kredytu. O okoliczności tej zawiadomił Pan Naczelnika Urzędu Skarbowego (…) pismem z dnia 13 listopada 2007 r., w którym Pan wskazał, że środki w łącznej wysokości 330 000 zł zostały przeznaczone na budowę domu jednorodzinnego położonego przy ul. (…) w (…). Z uwagi na to ww. środki zostały objęte zwolnieniem z podatku dochodowego od przychodów przewidzianych w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Umorzenie wierzytelności

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wskazał Pan, że w wyniku zawarcia ugody z bankiem, bank umorzy Panu pozostałą część istniejącego zadłużenia.

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592) zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. 2022 poz. 2743):

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1. kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2. kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3. kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4. kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Przedstawił Pan informacje, z których wynika, że:

1. 13 grudnia 2006 r. podpisał Pan umowę kredytu konsolidacyjnego waloryzowanego kursem CHF;

2. kredyt został zaciągnięty na: budowę domu jednorodzinnego, refinansowanie spłaty kredytu mieszkaniowego oraz refinansowanie kredytu samochodowego;

3. podpisał Pan z bankiem 18 czerwca 2024 r. ugodę, na mocy której bank umorzył Panu istniejące zadłużenie.

Powziął Pan wątpliwość, czy z tytułu umorzenia tego zadłużenia będzie Pan mógł skorzystać z zaniechania poboru podatku.

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Główną przesłaną do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie tego kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Katalog wydatków stanowiących „własne cele mieszkaniowe” podatnika wymieniony w art. 21 ust. 25 ustawy ma charakter zamknięty – jest to wyliczenie enumeratywne.

Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.

Z opisu sprawy wynika, że kredyt konsolidacyjny z 13 grudnia 2006 r. będący przedmiotem zapytania został przeznaczony na budowę domu, na spłatę kredytu mieszkaniowego i spłatę kredytu na zakup samochodu.

Tymczasem z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe jasno wynika, że kredyt mieszkaniowy powinien zostać zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego kredyty mieszkaniowe powinny zostać zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, np. na zakup i remont tej samej nieruchomości.

Przy czym przez jedną inwestycję mieszkaniową, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych: jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast przez jedno gospodarstwo domowe, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Z ww. rozporządzenia wynika wprost, że aby kwota umorzona osobom fizycznym wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie tego rozporządzenia, kredyt hipoteczny powinien zostać zaciągnięty na jedną inwestycję mieszkaniową – tj. w przedmiotowej sprawie powinien dotyczyć albo inwestycji związanej z budową budynku mieszkalnego albo inwestycji związanej z lokalem mieszkalnym. Natomiast w Pana przypadku kredyt mieszkaniowy zaciągnięty w 2006 r. dotyczył dwóch różnych inwestycji mieszkaniowych, położonych w dwóch różnych miejscach.

Skoro kredyt zaciągnięty w 2006 r. dotyczył dwóch różnych inwestycji mieszkaniowych, tj. lokalu mieszkalnego (refinansował spłatę kredytu zaciągniętego na jego zakup) oraz na budowę budynku mieszkalnego, zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe nie znajdzie zastosowania do przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu tego kredytu.

Zaniechanie poboru podatku nie ma zastosowania do całej umorzonej kwoty z tytułu tego kredytu. Zatem nie ma możliwości zastosowania zaniechania do umorzonego kredytu w części przeznaczonej na budowę domu jednorodzinnego.

Kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2006 r., która została Panu umorzona przez Bank w dniu 18 czerwca 2024 r., stanowi dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, jest Pan zobowiązany do obliczenia oraz zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonej przez Bank w dniu 18 czerwca 2024 r. wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2006 r.

Pana stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Wyjaśnić również należy, że wydając interpretację indywidualną tutejszy Organ nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym. Dlatego też, tutejszy Organ nie odniósł się do kwot wskazanych we wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).