Ustalenie, czy w przypadku umorzenia zobowiązań finansowych w postaci odsetek po stronie Spółki powstanie przychód z innych źródeł niż przychody z zysków kapitałowych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych oraz czy w wyniku ww. umorzenia powstanie obowiązek pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o CIT i przekazania go do urzędu skarbowego.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 czerwca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 19 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, który dotyczy ustalenia czy w przypadku umorzenia zobowiązań finansowych w postaci odsetek, po stronie Spółki powstanie przychód z innych źródeł niż przychody z zysków kapitałowych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych oraz czy w wyniku ww. umorzenia powstanie obowiązek pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o CIT i przekazania go do urzędu skarbowego.

Pismem z 22 sierpnia 2024 r. uzupełnili Państwo wniosek (data nadania 22 sierpnia 2024 r., data wpływu 26 sierpnia 2024 r.), w odpowiedzi na wezwanie organu z 13 sierpnia 2024 r. (data wysyłki 13 sierpnia 2024 r.) nr 0114-KDIP2-2.4010.329.2024.1.SP.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka A. Sp. z o.o. (dalej: Spółka) prowadziła do (…) 2024 r. na terytorium Polski działalność gospodarczą w zakresie kompleksowego zarządzania centrami handlowymi obejmującą między innymi wynajem powierzchni handlowej w B. oraz zarządzanie mniejszymi C.

Spółka dzierżawiła nieruchomości od właścicieli, a następnie podnajmowała poszczególne lokale oraz przestrzeń w centrum handlowym, czy też powierzchnie parkingu, świadcząc tym samym usługi opodatkowane podatkiem VAT.

Z uwagi na fakt, że długookresowe umowy dzierżawy uległy zakończeniu (termin, na jaki zostały zawarte umowy upłynął (…) 2024) Spółka przekazała wydzierżawiającemu przedmiot dzierżawy i obecnie podejmuje czynności zmierzające do zakończenia działalności gospodarczej.

W wyniku prowadzonej działalności gospodarczej spowodowanej czynnikami zewnętrznymi między innymi takimi jak, efekt pandemii Covid-19, Spółka poniosła w latach ubiegłych, jak również w bieżącym roku, stratę. W związku z powyższym, a także mając na względzie konieczność poprawy płynności finansowej Spółki, jedyny udziałowiec Spółki D. Gmbh (podmiot mający siedzibę na terytorium Niemiec i podlegający w Niemczech nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, jednocześnie nie posiadający zakładu w Polsce) udzielił spółce w latach ubiegłych oprocentowanej pożyczki na finansowanie bieżącej działalności Spółki.

Udziałowiec Spółki rozważa dokonanie konwersji/zamiany kapitału pożyczki (wyłącznie kwoty nominalnej pożyczki) na udziały w podwyższonym kapitale zakładowym. Jednocześnie kwota odsetek pozostanie w dalszym ciągu wymagalna i niespłacona.

Z uwagi na fakt, że Spółka może nie posiadać odpowiednich środków finansowych na spłatę odsetek, w stosunku do odsetek Spółka rozważa sytuację, że przed dniem likwidacji i wykreślenia Spółki z rejestru sądowego nastąpi za zgodą pożyczkodawcy będącego jedynym udziałowcem umorzenie odsetek.

Umorzenie zobowiązania z tytułu odsetek będzie równoznaczne zwolnieniu z długu uregulowanemu w art. 508 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią tego przepisu, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Pismem z 22 sierpnia 2024 r. uzupełnili Państwo przedmiotowy wniosek podając dane jedynego udziałowca Spółki:

 D. (…).

Pytania

1.Czy w przypadku umorzenia zobowiązań finansowych w postaci odsetek przed dniem likwidacji i wykreślenia Spółki z Krajowego Rejestru Sądowego po stronie Spółki powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych i przychód ten będzie zaliczany do przychodów z innych źródeł niż przychody z zysków kapitałowych?

2.Czy w przypadku umorzenia odsetek od otrzymanej pożyczki po stronie Spółki powstanie obowiązek pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i przekazania go do urzędu skarbowego?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

W przypadku umorzenia zobowiązań finansowych w postaci odsetek przed dniem likwidacji i wykreślenia Spółki z Krajowego Rejestru Sądowego po stronie Spółki powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych w wysokości wartości umorzonych odsetek, jednocześnie przychód ten zostanie zaliczony do przychodów z innych źródeł niż przychody z zysków kapitałowych.

Ad 2

Z uwagi na fakt, że zobowiązanie finansowe w postaci odsetek nie zostanie wykonane w jakiejkolwiek formie, w tym poprzez zapłatę, potrącenie lub kapitalizację odsetek, po stronie Spółki nie powstanie obowiązek pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych i przekazania go do urzędu skarbowego.

Uzasadnienie stanowiska

Umorzenie odsetek jako przychód podatkowy:

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit a. ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „updop”, „CIT”) przychodem podlegającym opodatkowaniu jest wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Należy przy tym zaznaczyć, że na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 8 ustawy o CIT wyłączone z definicji przychodów podatkowych są kwoty stanowiące równowartość umorzonych zobowiązań, w tym także z tytułu pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z:

a)bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków lub

b)postępowaniem restrukturyzacyjnym, postępowaniem upadłościowym lub

c)realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw lub

d)przymusową restrukturyzacją w rozumieniu ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.

W świetle wymienionych powyżej przepisów ustawy o podatku dochodowym Spółka zaznacza, że umorzenie zobowiązania dłużnika co do zasady generuje po jego stronie powstanie przychodu w wysokości kwoty umorzonego zobowiązania, z wyjątkiem sytuacji wskazanych w przytoczonym art. 12 ust. 4 pkt 8 ustawy o CIT, jednak żaden z wymienionych wyjątków nie będzie miał zastosowania w opisywanym zdarzeniu przyszłym.

Pojęcie umorzenia zobowiązania:

Pojęcie umorzenia zobowiązania nie zostało zdefiniowane przez ustawodawcę w treści ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a więc należy pojęcie to poddać wykładni. W doktrynie oraz orzecznictwie przyjmuje się pierwszeństwo wykładni językowej nad pozostałymi rodzajami wykładni, to jest systemową i celowościową.

W konsekwencji, posługując się Słownikiem Języka Polskiego PWN zacytować należy, że pojęcie „umorzenie” oznacza „zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego poprzez uzyskanie zrzeczenia się należności przez wierzyciela lub spłatę stopniową długu. Umorzyć dług. Umorzyć podatek, należność”. Skutkiem umorzenia jest zatem zmniejszenie lub zlikwidowanie w części lub w całości zobowiązania dłużnika w stosunku do wierzyciela, za jego zgodą, co prowadzi do wygaśnięcia w całości lub w części zobowiązania. Zgodnie z treścią przepisów zawartych w tytule VIII księgi trzeciej ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm., dalej jako: „KC”), to znaczy art. 498-508 KC, wierzytelność może zostać umorzona w drodze potrącenia (kompensacji) lub nowacji (odnowienia). Zobowiązanie może również wygasnąć wskutek zwolnienia dłużnika z długu.

Zgodnie z art. 498 KC, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Na skutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Zgodnie z treścią art. 506 Kodeksu cywilnego zobowiązanie dotychczasowe dłużnika wygasa na skutek nowacji (odnowienia), jeżeli w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej.

Nawiązując z kolei do treści art. 508 Kodeksu cywilnego regulującego ogólne kwestie zawierania umów cywilnoprawnych należy zaakcentować, że zobowiązanie co do zasady wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie to przyjmuje. Należy dodać, że zwolnienie dłużnika z długu, wymaga umowy stron stosunku zobowiązaniowego, tj. zgodnych oświadczeń woli. Przepisy w tym zakresie nie wskazują na konieczność zachowania szczególnej formy tej czynności prawnej, a sama wola stron może być uzewnętrzniona również w sposób dorozumiany. Na skuteczne zwolnienie z długu, w myśl art. 508 Kodeksu cywilnego, składają się zatem dwa elementy: oświadczenie woli wierzyciela o umorzeniu zobowiązania oraz akceptacja tego oświadczenia przez dłużnika.

W przypadku opisanego zdarzenie przyszłego dojdzie do umorzenia długu poprzez zwolnienie dłużnika z długu.

Dodatkowo w przedmiotowej sprawie Spółka i jej Udziałowiec nie zawrą umowy o odnowienie, nie dojdzie także do zastąpienia dotychczasowych zobowiązań Spółki nowymi zobowiązaniami i nie będzie miało też miejsce potrącenie wzajemnych wierzytelności.

Przychód z umorzenia odsetek zaliczany do źródła innego niż zyski kapitałowe:

Spółka pragnie zauważyć, że od 2018 r. w ustawie CIT, przychody podatników zostały rozdzielone na dwa źródła:

1.przychody z zysków kapitałowych oraz

2.przychody z innych źródeł.

Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy nowelizującej (ustawa z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, Dz. U. z 2017 r. poz. 2175), podział źródeł miał na celu ograniczenie optymalizacji podatkowych postaci sztucznego kreowania straty w operacjach gospodarczych dokonywanych z użyciem posiadanego majątku i obniżania o wysokość takiej straty dochodów wygenerowanych w następstwie podstawowej działalności (działalności operacyjnej).

W konsekwencji ustawodawca wprowadził do ustawy o CIT art. 7b, w którym zamieścił katalog rodzajów przychodów alokowanych do tego źródła przychodów.

Jak wynika z art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. I za przychody z zysków kapitałowych uważa się odsetki od pożyczki udzielonej osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, jeżeli wypłata odsetek od takiej pożyczki lub ich wysokość uzależnione są od osiągnięcia zysku przez tę osobę prawną lub spółkę lub od wysokości tego zysku (pożyczka partycypacyjna). Należy zauważyć, że pożyczka udzielona Spółce nie stanowi pożyczki partycypacyjnej, o której mowa w ww. przepisie – wypłata odsetek lub ich wysokość nie jest w żadnym stopniu uzależniona od osiągnięcia zysku przez Spółkę lub jego wysokości. Pożyczka była udzielona na sfinansowanie bieżącej działalności gospodarczej, dopiero w wyniku tej działalności okazało się że Spółka nie posiada odpowiednich środków na spłatę pożyczki oraz odsetek, jednak nie czyni to otrzymanej pożyczki w żaden sposób pożyczką partycypacyjną.

Należy jednak zwrócić uwagę, że oprócz wspomnianej pożyczki partycypacyjnej art. 7b ust. 1 pkt 3 ustawy o p.d.o.p. wskazuje, że do przychodów z zysków kapitałowych zalicza się również inne przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej – „w tym” przychody ze zbycia udziału (akcji) oraz przychody uzyskane w wyniku wymiany udziałów. Spółka nie nabędzie żadnych udziałów, akcji w innym podmiocie, pożyczka była zawarta w celu finansowania bieżącej działalności dlatego też przychód z tytułu umorzenia odsetek po stronie Spółki nie może być zaliczany w żaden sposób do źródła z zysków kapitałowych, a tym samym będzie zaliczany do przychodów z tzw. innych źródeł.

Opodatkowanie odsetek podatkiem u źródła:

Zgodnie z art. 3 ust. 1 podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.

W myśl art. 3 ust. 2 updop Podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Określając podmiotowy zakres obowiązywania ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawodawca polski przyjął dwie zasady: nieograniczonego obowiązku podatkowego, dotyczącego osób prawnych mających siedzibę lub zarząd w Polsce (zasada rezydencji - art. 3 ust. 1 ustawy o CIT) i ograniczonego obowiązku podatkowego, dotyczącego tych osób prawnych, które nie mają siedziby lub zarządu w Polsce (zasada źródła – wyrażona w art. 3 ust. 2 ustawy o CIT).

Zasada ograniczonego obowiązku podatkowego wynika z zasady źródła, która wiąże się z opodatkowaniem dochodu powstałego na terytorium państwa polskiego bez względu na miejsce (kraj), w którym podatnik ma siedzibę lub zarząd.

W myśl art. 3 ust. 3 pkt 5 updop za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w ust. 2, uważa się w szczególności dochody (przychody) z tytułu należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych, przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia.

W świetle art. 3 ust. 5 updop za dochody (przychody), o których mowa w ust. 3 pkt 5, uważa się przychody wymienione w art. 21 ust. 1 i art. 22 ust. 1, jeżeli nie stanowią dochodów (przychodów), o których mowa w ust. 3 pkt 1-4.

W stosunku do niektórych przychodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podmioty zagraniczne, obowiązek potrącenia podatku spoczywa na podmiocie polskim dokonującym wypłaty należności będącej źródłem tego przychodu. Katalog takich przychodów został określony w art. 21 ust. 1 updop.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a updop przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Wprawdzie ustawy o podatkach dochodowych nie definiują umorzenia wierzytelności, ale odwołanie się do reguł wykładni językowej oraz przepisów prawa cywilnego pozwala na przyjęcie, że pod tym terminem kryje się definitywna rezygnacja wierzyciela ze ściągania przysługujących mu należności.

Umorzenie zobowiązania równoważne jest zwolnieniu z długu uregulowanemu w art. 508 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.). Zgodnie z treścią powyżej opisanych zasad, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Podkreślenia wymaga fakt, że zwolnienie z długu nie jest skutkiem jednostronnego oświadczenia woli wierzyciela, lecz powstaje w drodze porozumienia (umowy) z dłużnikiem. Zazwyczaj (dla celów dowodowych) przyjmuje ono formę pisemną.

Nie ma przeszkód, aby zwolnienie z długu objęło tylko część zobowiązania albo zostało dokonane z zastrzeżeniem warunku lub terminu. W efekcie umorzenia zobowiązanie wygasa w części lub całości.

Ekonomicznym (a po części również podatkowym) następstwem tej czynności jest powstanie w majątku wierzyciela wymiernej straty, a po stronie dłużnika - przysporzenia majątkowego.

Na podstawie art. 21 ust. 1 updop:

Podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2, przychodów:

1)z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how),

2)z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

2a) z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o po­dobnym charakterze

-ustala się w wysokości 20% przychodów;

3)z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych,

4)uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z lotniczego rozkładowego przewozu pasażerskiego, skorzystanie z którego wymaga posiadania biletu lotniczego przez pasażera

-ustala się w wysokości 10% tych przychodów.

Stąd, co do zasady, przychody wymienione w art. 21 ust. 1 updop podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce (opodatkowaniu u źródła).

Regulacja art. 21 ust. 2 updop stanowi:

Przepisy ust. 1 stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Na podstawie art. 22a updop:

Przepisy art. 20-22 stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Z treści ww. przepisów wynika, że od niektórych przychodów osiąganych na terytorium Polski przez podatników podlegających ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu pobierany jest podatek dochodowy w sposób zryczałtowany. Podatek ten nazywany jest podatkiem „u źródła” ze względu na szczególny sposób jego poboru, który dokonywany jest przez podmiot polski wypłacający określone należności na rzecz nierezydenta w trybie i na zasadach wymienionych w art. 26 updop.

W przypadku podmiotu, który nie ma na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, a uzyskuje przychody na tym terytorium, w kwestii sposobu opodatkowania pierwszeństwo mają postanowienia właściwej umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu. Przy czym, zastosowanie stawki podatku wynikającej z takiej umowy lub niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika do celów podatkowych, uzyskanym od niego zaświadczeniem (certyfikatem rezydencji), wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej oraz dopełnieniem pozostałych warunków wskazanych w art. 26 ustawy o CIT (wymóg zachowania przez płatnika należytej staranności przy weryfikacji warunków wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania).

Obowiązki płatnika, w przypadku dokonywania wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 uregulowane są w art. 26 updop.

W art. 26 ust. 1 updop wskazano:

Osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, 2b, 2d i 2e, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat, z uwzględnieniem odliczeń przewidzia­nych w art. 22 ust. 1a-1e. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji. Przy weryfikacji warunków zastosowania stawki podatku innej niż określona w art. 21 ust. 1 lub art. 22 ust. 1, zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, płatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności. Przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter, skalę działalności prowadzonej przez płatnika oraz powiązania w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 5 płatnika z podatnikiem,

Z kolei w myśl art. 26 ust. 2e updop:

Jeżeli łączna kwota należności wypłacanych z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 1 oraz art. 22 ust. 1 na rzecz podmiotu powiązanego, przekroczyła w roku podatkowym obowiązującym u wypłacającego te należności łącznie kwotę 2.000.000 zł na rzecz tego samego podatnika, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami są obowiązane jako płatnicy pobrać, z zastrzeżeniem ust. 2g, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat według stawki podatku określonej w art. 21 ust. 1 pkt 1 lub art. 22 ust. 1 od nadwyżki ponad kwotę 2.000.000 zł:

1)z uwzględnieniem odliczeń przewidzianych w art. 22 ust. 1a-1e;

2)bez możliwości niepobrania podatku na podstawie właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, a także bez uwzględniania zwolnień lub stawek wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Weryfikacja warunków zastosowania stawki podatku innej niż określona w art. 21 ust. 1 lub art. 22 ust. 1 updop, zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodat­kowania powinna się odbywać z należytą starannością. Obowiązek dochowania należytej staranności, o której mowa w art. 26 ust. 1 updop spoczywa na płatniku, który dokonując wypłaty nie pobiera podatku u źródła na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, stosuje zwolnienie lub obniżoną stawkę. Należy podkreślić, że należyta staranność w weryfikacji warunków niepobrania podatku, zastosowania zwolnienia bądź obniżonej stawki podatku wymagana jest po stronie płatnika bez względu na to, czy suma wypłat należności na rzecz jednego podatnika przekroczy w danym roku podatkowym kwotę 2.000.000 zł. Wniosek taki wynika z literalnego brzmienia art. 26 ust. 1 updop.

Natomiast zgodnie z art. 26 ust. 7 updop:

Wypłata, o której mowa w ust. 1, 1af, 1c, 1d, 1m, 2c i 2e, oznacza wykonanie zobowiązania w jakiejkolwiek formie, w tym poprzez zapłatę, potrącenie lub kapitalizację odsetek.

Tym samym podatnicy podlegający ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu zobowiązani są do odprowadzania zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów uzyskiwanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Katalog wskazanych przychodów zawarty jest w ww. przepisie art. 21 ust. 1 ustawy o CIT.

Natomiast w myśl ww. art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych m.in. w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, są obowiązane jako płatnicy, pobierać w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat.

Ustawodawca w ww. art. 26 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadził definicję wypłaty, zgodnie z którym, wypłata, o której mowa w ust. 1, 1c i 1d, oznacza wykonanie zobowiązania w jakiejkolwiek formie, w tym poprzez zapłatę, potrącanie lub kapitalizację odsetek.

Z analizy powyższych przepisów wynika zatem, że do poboru podatku u źródła dochodzi w sytuacji, gdy polskie podmioty gospodarcze dokonują na rzecz podmiotów zagranicznych wypłat należności z tytułów wymienionych m.in. w art. 21 ust. 1 ustawy o CIT.

Z opisu zdarzenia przyszłego nie wynika, aby taka sytuacja miała miejsce. Umorzenia odsetek od pożyczki (czyli zmniejszenia lub zlikwidowania zobowiązania do spłaty odsetek w drodze zwolnienia dłużnika z długu) nie można utożsamiać z wypłatą należności. Spółka nie wykonuje zobowiązania i nie wypłaca odsetek na rzecz podmiotu zagranicznego, w jakiejkolwiek formie. Podmiot zagraniczny nie ma żadnego przysporzenia z tytułu odsetek, a wręcz wykazuje ekonomiczną stratę na majątku, tym samym w żaden sposób umorzenia odsetek nie można utożsamiać z wykonaniem zobowiązania w jakiejkolwiek formie, w tym poprzez zapłatę, potrącenie lub kapitalizację.

Mając powyższe na uwadze, strata na majątku podmiotu zagranicznego, w postaci nieotrzymania odsetek nie mieści się w katalogu przychodów objętych podatkiem u źródła zawartym w 21 ust. 1 ustawy o CIT. Zatem Spółka nie będzie zobowiązania do pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów podmiotu zagranicznego uzyskanego z tytułu umorzenia odsetek opisanym w zdarzeniu przyszłym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „ustawa o CIT” lub „updop”):

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy o CIT:

Sposób ujęcia przedmiotu opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych nie jest przypadkowy i pozwala na wyprowadzenie wniosku o objęciu zakresem ustawy wszystkich zdarzeń, z którymi wiąże się dla podatnika konkretna korzyść o wymiarze finansowym powodująca zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów.

Wystąpienie każdego zdarzenia powodującego wymierną korzyść po stronie podatnika skutkuje obowiązkiem opodatkowania osiągniętej nadwyżki ponad koszty jej uzyskania przez podatnika. Nie jest przy tym istotne źródło korzyści, chodzi bowiem o każdy przypadek powodujący wzrost wartości majątku lub zmniejszenie zobowiązań ciążących na podatniku. Przyjęte rozwiązanie legislacyjne pozwala na stosowanie przepisów ustawy niezależnie od specyfiki podmiotów podlegających opodatkowaniu, zmieniających się okoliczności i rzeczywistości gospodarczej, jak również ewolucji różnego rodzaju instrumentów wykorzystywanych w obrocie gospodarczym.

Ustawa o CIT nie zawiera legalnej definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 tej ustawy, przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii.

I tak, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 updop:

Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 updop:

W myśl art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT:

Wyjątkiem od tej zasady jest zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 8 ustawy o CIT, że:

Pojęcie „umorzenie zobowiązania” nie zostało jednak zdefiniowane w ustawie o CIT, dlatego zasadne jest odwołanie się w tym zakresie do reguł wykładni językowej; „umorzenie” wg Słownika Języka Polskiego PWN oznacza: „zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego poprzez uzyskanie zrzeczenia się należności przez wierzyciela lub spłatę stopniową długu. Umorzyć dług. Umorzyć podatek, należność”. Skutkiem umorzenia jest zmniejszenie lub zlikwidowanie w części lub w całości zobowiązania dłużnika w stosunku do wierzyciela, za jego zgodą, co prowadzi do wygaśnięcia w całości lub w części zobowiązania.

Zgodnie z art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm., dalej: „KC”):

Należy dodać, że zwolnienie dłużnika z długu, wymaga umowy stron stosunku zobowiązaniowego, tj. zgodnych oświadczeń woli. Nie jest tu konieczne zachowanie żadnej szczególnej formy tej czynności prawnej, a wola stron może być uzewnętrzniona również w sposób dorozumiany.

Na skuteczne zwolnienie z długu, w myśl art. 508 KC, składają się dwa elementy:

1.oświadczenie woli wierzyciela o umorzeniu zobowiązania,

2.akceptacja tego oświadczenia przez dłużnika.

Jak wynika z opisu sprawy prowadzili Państwo do (...) 2024 r. na terytorium Polski działalność gospodarczą w zakresie zarządzania centrami handlowymi. Aktualnie dążą Państwo do zakończenia działalności gospodarczej. W poprzednich latach otrzymali Państwo od swojego jedynego udziałowca oprocentowanej pożyczki na finansowanie bieżącej działalności. Udziałowiec rozważa dokonanie konwersji kapitału pożyczki (wyłącznie kwoty nominalnej pożyczki) na udziały w podwyższonym kapitale zakładowym. Kwota odsetek pozostanie w takiej sytuacji nadal wymagalna i niespłacona. Z racji braku posiadania wystarczających środków do spłaty odsetek, jest możliwa sytuacji, że za zgodą udziałowca, jeszcze przed dniem likwidacji i wykreślenia Spółki z rejestru sądowego nastąpi umorzenie odsetek. Ta sytuacja będzie równoznaczna ze zwolnieniem z długu opisanym w art. 508 KC.

Państwa wątpliwości budzi kwestia, czy przychód powstały z umorzonej kwoty odsetek stanowi przychód na gruncie ustawy o CIT.

Na tle powyższych stwierdzeń należy wskazać, że art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT odnosi się do umorzonych lub przedawnionych zobowiązań. Przepis ten precyzuje, że w szczególności dotyczy to zobowiązań z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów). Jednocześnie określa, że nie dotyczy umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy. Oznacza to, że przepis ten dotyczy wszelkiego rodzaju umorzonych lub przedawnionych zobowiązań (za wyjątkiem pożyczek z Funduszu Pracy oraz wymienionych w art. 12 ust. 4 pkt 8 ustawy o CIT zobowiązań związanych z określonego rodzaju postępowaniami). Należy zauważyć, że fakt zaliczenia do przychodów podatkowych wartości zobowiązań umorzonych lub przedawnionych ujawnia intencje ustawodawcy opodatkowania podatkiem dochodowym nie tylko faktycznie otrzymanych pieniędzy, ale także umorzonych wierzytelności. Jeżeli więc zobowiązanie pieniężne zostanie umorzone (lub ulegnie przedawnieniu), to dojdzie do wzbogacenia po stronie dłużnika będącego stroną tego stosunku prawnego z tego powodu, że dłużnik przestanie być zobowiązany do świadczenia, a środki pieniężne, które winien przekazać w ramach wymaganego świadczenia pozostaną w jego majątku, powiększając ten majątek w sposób definitywny. Pociąga to za sobą skutek w postaci przyrostu majątku podatnika, z czym związany jest obowiązek rozliczenia podatku dochodowego z tego tytułu.

Mając powyższe na uwadze, wskazać należy, że opisane w zdarzeniu przyszłym umorzenie kwoty odsetek od zaciągniętej przez Państwa pożyczki, należy utożsamiać z umorzeniem zobowiązania, które powoduje po Państwa stronie powstanie przychodu do opodatkowania w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT, tj. w wysokości wartości umorzonej kwoty odsetek.

Z treści pytania nr 1 wynika, że powzięli Państwo wątpliwości również co do przypisania uzyskanego przychodu z umorzonego zobowiązania do właściwego źródła przychodu.

Od 2018 r. w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, przychody podatników zostały rozdzielone na dwie grupy:

• z zysków kapitałowych oraz
• z innych źródeł.

Istotą wprowadzonych zmian jest wyodrębnienie źródła przychodów w postaci zysków kapitałowych i oddzielenie dochodów uzyskiwanych z tego tytułu od pozostałych dochodów uzyskiwanych przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych.

Art. 7b ust. 1 updop zawiera zamknięty katalog przychodów, które należy zakwalifikować do przychodów z zysków kapitałowych. Wskazane zostały w nim konkretne transakcje gospodarcze kreujące przychód podatkowy z zysków kapitałowych, co oznacza, że wszelkie inne przychody niewymienione w tym przepisie nie będą zaliczane do tej kategorii przychodów.

Podział ten miał na celu ograniczenie optymalizacji podatkowych. Jednym z częstych mechanizmów optymalizacyjnych jest sztuczne kreowanie straty w operacjach gospodarczych dokonywanych z użyciem posiadanego majątku i obniżanie o wysokość takiej straty dochodów wygenerowanych w następstwie podstawowej działalności (działalności operacyjnej).

Jak już wcześniej wskazano, w związku z otrzymaniem zwolnienia z długu, powstanie po Państwa stronie przychód podatkowy na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a updop. Jednocześnie przychód ten należy zakwalifikować do przychodów innych niż zyski kapitałowe. Jak wskazano w opisie sprawy, pożyczka została zaciągnięta na sfinansowanie podstawowej działalności gospodarczej Spółki, a zatem jej celem nie było osiągnięcie w przyszłości przychodów podlegających zaliczeniu do źródła przychodów z zysków kapitałowych. Nie ma zatem podstaw, aby przychód powstały z tytułu zwolnienia z długu w związku z umorzeniem ww. pożyczki, kwalifikować do źródła przychodów, jakim są zyski kapitałowe.

Należy zatem stwierdzić, że Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1, zgodnie z którym w przypadku umorzenia, jeszcze przed dniem likwidacji i wykreślenia Spółki z KRS, zobowiązań finansowych w postaci odsetek od pożyczki otrzymanej od jedynego udziałowca:

• powstanie po Państwa stronie przychód podlegający opodatkowaniu – jest prawidłowe
• powstały przychód należy zaliczyć do źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych – jest prawidłowe.

Ponadto mają Państwo wątpliwości, czy w przypadku umorzenia odsetek od otrzymanej pożyczki, nie będą musieli Państwo pobrać zryczałtowanego podatku dochodowego zgodnie z art. 26 ust. 1 updop i przekazać go do właściwego urzędu skarbowego.

W myśl art. 21 ust. 1 ustawy o CIT

Natomiast zgodnie z art. 3 ust. 2 updop:

Zaś zgodnie z art. 26 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z treści zdarzenia przyszłego, może dojść do umorzenia odsetek od pożyczki udzielonej Państwu przez jedynego udziałowca. W związku z tym, to po Państwa stronie, a nie po stronie Udziałowca powstanie przychód podlegający opodatkowaniu. Brak otrzymania przez Udziałowca przychodu w postaci odsetek od pożyczki nie powoduje spełnienia warunków wynikających z art. 21 ust. 1 w zw. z art. 26 ust. 1 ustawy o CIT. Dlatego też nie będą Państwo zobowiązani do pobrania oraz przekazania do właściwego urzędu skarbowego zryczałtowanego podatku dochodowego zgodnie z ustawą o CIT.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanego przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).