Brak prawa do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją projektu.

Interpretacja indywidualna

- stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją projektu pn.„(…)”.

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 14 sierpnia 2024 r. (wpływ 14 sierpnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego (ostatecznie sformułowany w uzupełnieniu do wniosku)

Gmina (…) jest beneficjentem programu „(…)” planowanego do realizacji w ramach Priorytetu II „(…)” dla Działania (…) „(…)” Funduszy Europejskich dla (…) na lata 2021-2027, zgodnie z umową partnerską nr (…).

Gmina, zwana dalej Wnioskodawcą, jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku VAT, a także osobą prawną - jednostką samorządu terytorialnego zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 8 marca o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.).

Wnioskodawca, dążąc do poprawy jakości powietrza, realizuje projekt „(…)” (zwany dalej „Projektem”), dofinansowany z środków Unii Europejskiej. Wnioskodawca realizuje Projekt w partnerstwie z innymi partnerami, tj. Województwem (…) (zwanym Liderem) i z innymi gminami z województwa (…). (…) to projekt, którego liderem będzie Województwo (…).

Projekt zakłada doprowadzenie do poprawy jakości powietrza poprzez zapewnienie sieci ekspertów wyspecjalizowanych w dziedzinie ochrony powietrza i energetyki w jednostkach samorządu terytorialnego, a także zapewnienie dostępu do informacji i możliwości aktywnej ich wymiany pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego i innymi podmiotami zainteresowanymi i związanymi z ochroną powietrza.

Realizacja Projektu należy do zadań własnych gminy z zakresu ochrony środowiska i przyrody, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

Projekt ma na celu wsparcie jednostek samorządu terytorialnego we wdrażaniu Programu ochrony powietrza dla stref w województwie (…). Program zakłada ograniczenie emisji i zmniejszenie stężeń: pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5, B(a)P oraz dwutlenku azotu. Zaangażowanie jednostki samorządu terytorialnego w realizację Programu jest niezbędne, gdyż jedynie współpraca pomiędzy samorządami lokalnymi i Samorządem Województwa (…) pozwoli na efektywne wdrożenie strategii poprawy jakości powietrza oraz realizację neutralnej środowiskowo polityki energetyczno-klimatycznej. Planowane interwencje będą dotyczyły w szczególności podnoszenia potencjału administracyjnego Wnioskodawcy w zakresie:

• właściwego planowania działań związanych z ochroną powietrza;
• komunikacji z mieszkańcami, doradztwa energetycznego i ekologicznego;
• wdrażania systemów informatycznych wspierających procesy zarządzania jakością powietrza;
• monitorowania, kontroli i egzekucji działań w zakresie poprawy jakości powietrza.

Projekt jest realizowany wspólnie przez partnerów (beneficjentów) i koordynowany przez Województwo jako Lidera Projektu. Umowa partnerska pomiędzy liderem a partnerami szczegółowo wskazuje jaki zakres prac ma do wykonania w ramach Projektu każdy z partnerów. Nadrzędnym celem projektu jest skuteczne wdrożenie Programu Ochrony Powietrza dla Województwa. Całkowity budżet projektu przypadający na Wnioskodawcę wynosi (…) zł, w tym ze środków Funduszy Europejskich: (…) zł, wkład Wnioskodawcy - (…) zł.

Do zadań Wnioskodawcy wynikających z realizowanego projektu, należy przeprowadzenie działań wiążących się z poniesionymi wydatkami na:

1.koszty osobowe pracowników, tzw. Ekodoradcy;

2.zlecenie wykonania audytów energetycznych, przeglądów kominiarskich;

3.zlecenie wykonania analizy ubóstwa energetycznego;

4.zakup usług, materiałów promocyjno-edukacyjnych wykorzystywanych w ramach wykonywania zadań projektu;

5.zakup samochodu osobowego, kamery termowizyjnej, drona, narzędzi niezbędnych na potrzeby realizacji projektu.

Towary i usługi nabyte przez Wnioskodawcę związane z realizacją projektu nie będą wykorzystane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług generujących po stronie Wnioskodawcy podatek należny lub czynności zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Wnioskodawca nie będzie wykorzystywał towarów lub usług nabytych w ramach projektu do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Gminni ekodoradcy będą koordynować działania gmin w zakresie poprawy jakości powietrza wynikające z POP, uchwały antysmogowej oraz innych dokumentów strategicznych, które podlegają kompetencjom władz gminnych.

Realizacja zadań związanych z zatrudnieniem i pracą ekodoradców została podzielona na trzy etapy, a do każdego etapu przypisano odpowiednie działania i tak główne zadania ekodoradcy to:

• zapewnienie kompleksowego wsparcia mieszkańców przy wymianie źródeł ciepła i termomodernizacji budynków, montażu instalacji OZE, jak również wyborze rozwiązań w zakresie oszczędności energii oraz zapewnienie bezpośredniej pomocy w pozyskaniu środków na realizację zdiagnozowanych potrzeb;
• zapewnienie wsparcia technicznego dla zidentyfikowanych gospodarstw (pomoc w wyborze najlepszego rozwiązania oraz znalezieniu środków na termomodernizację budynków, wymianę źródła ogrzewania i/lub montażu instalacji OZE oraz wdrożeniu rozwiązań oszczędzających energię);
• prowadzenie kontroli palenisk domowych (informowanie o wymaganiach uchwały antysmogowej i POP, konsekwencjach łamania przepisów, rozwiązaniach do zastosowania w danym gospodarstwie domowym, itp.) oraz doradztwo w zakresie efektywności energetycznej oraz racjonalnego zużycia energii;
• inicjowanie i prowadzenie lokalnych działań informacyjno-edukacyjnych (udzielanie porad i informacji mieszkańcom podczas lokalnych wydarzeń plenerowych, dystrybucja materiałów, organizacja spotkań z lokalnymi liderami, Policją - w zakresie przeprowadzania kontroli palenisk domowych; księżmi, lekarzami, kołami gospodyń - w zakresie informowania o konieczności wymiany źródeł ogrzewania, wpływu smogu na zdrowie; organizacja i prowadzenie lekcji w szkołach - na temat wpływu smogu na zdrowie, działań możliwych do podjęcia w zakresie poprawy jakości powietrza, racjonalnego zużycia energii itp.), identyfikacja budynków publicznych wymagających termomodernizacji i wymiany źródeł ogrzewania oraz pomoc w pozyskaniu środków na realizację niezbędnych działań (podejmowanie działań w celu wprowadzenia systemu zarządzania energią w budynkach gminnych);
• wsparcie samorządu gminnego oraz mieszkańców gminy w zakresie pozyskiwania wsparcia finansowego na działania w zakresie poprawy jakości powietrza oraz efektywności energetycznej ze środków krajowych i unijnych;
• opracowanie i aktualizacja gminnych dokumentów strategicznych (planów, programów, strategii itp. w tym planów zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe, planów gospodarki niskoemisyjnej, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, lokalnych uchwał antysmogowych (jeżeli podjęte zostaną działania w tym zakresie), itp.;
• współpraca z komórką planowania przestrzennego w zakresie przygotowania projektów i działań dotyczących zielono-błękitnej infrastruktury (w tym udział przy tworzeniu gminnych dokumentów strategicznych: planów i programów, przygotowaniu projektów i wniosków o dofinansowanie inwestycji gminnych, itp.);

Na poziomie lokalnym ekodoradcy będą współpracować z władzami lokalnymi i mieszkańcami. Ekodoradcy zostaną wyposażeni w sprzęt pozwalający na wykonywanie kontroli palenisk domowych (w tym laptop z oprogramowaniem). Pozwoli to na przygotowanie protokołu z przeprowadzonej kontroli w terenie oraz monitoring realizowanych działań. Pełna realizacja działań na rzecz poprawy jakości powietrza będzie wymagała ich włączenia do lokalnych dokumentów strategicznych oraz planowania przestrzennego. Rolą doradcy będzie współpraca z jednostkami odpowiedzialnymi za przygotowanie ww. dokumentów oraz zapewnienie wsparcia merytorycznego i technicznego w zakresie tematów dotyczących poprawy jakości powietrza i efektywności energetycznej.

Ponoszone przez Gminę wydatki, w zakresie w jakim będą dotyczyć zakupu usług oraz towarów, zostaną dokumentowane fakturami VAT z wykazanymi na nich kwotami podatku naliczonego. Faktury będą wystawiane na Gminę (…).

Zakupione w ramach Projektu towary i usługi nie będą wykorzystywane do działalności gospodarczej Gminy. Będą one wykorzystywane wyłącznie do zadań własnych Gminy wynikających z ustawy o samorządzie gminnym. Gmina nie będzie uzyskiwała przychodów w związku z realizacją Projektu.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku)

Czy Gmina (…) realizując projekt, „(…)” planowanego do realizacji w ramach (…) „(…)” dla Działania (…) „(…)” Funduszy Europejskich dla (…) na lata 2021-2027, ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024r. poz. 361 ze zm.), wynikającą z faktur dokumentujących poniesione wydatki związane z realizacją projektu pn.: „(…)”?

Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku)

Gmina nie ma możliwości odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z realizacją Projektu „(…)” polegającego na zatrudnieniu ekodoradcy, wyposażeniu jego stanowiska pracy, zakupie narzędzi i usług niezbędnych do pracy, przeprowadzeniu działań edukacyjnych, a także sfinansowaniu kosztów audytów energetycznych i przeglądów kominiarskich w gospodarstwach domowych i ubogich energetycznie.

Gmina realizując ww. projekt działa jako organ władzy publicznej - w ramach zadań własnych Gminy w zakresie ochrony środowiska i przyrody, które wskazane są w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym. Gmina realizując Projekt nie będzie więc wykonywała działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.).

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT - w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Biorąc pod uwagę powyższe prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Aby Gmina mogła skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winna spełnić przesłanki umożliwiające uznanie jej, dla tej czynności, za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanego przepisu wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości, ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego. Z kolei zadania publiczne Gminy (zadania administracji publicznej) wykonywane są nieodpłatnie i mają na celu korzyść ogółu.

Gmina w tym przypadku korzysta ze środków prawnych o charakterze władczym, właściwych władzy państwowej i działa jako organ władzy publicznej.

Mając na uwadze, że realizacja Projektu stanowi zadanie własne Gminy i nie będzie skutkować zawarciem żadnych umów cywilnoprawnych, należy uznać, że Gmina nie będzie w przedmiotowym zakresie działała w charakterze podatnika VAT, lecz jako organ władzy publicznej w reżimie publicznoprawnym a wydatki związane z realizacją zadania nie będą służyły do wykonywania czynności opodatkowanych tym podatkiem.

Celem Projektu i działań Gminy jest zwiększenie świadomości mieszkańców na temat jakości powietrza i możliwości jego poprawy. Gmina nie przewiduje wykorzystywania towarów i usług nabytych w ramach realizacji Projektu do świadczenia odpłatnych czynności, które potencjalnie mogłyby podlegać opodatkowaniu VAT po stronie Gminy i stanowiłyby działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT.

W takiej sytuacji nie ma bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego decydującego o prawie do odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z realizacją Projektu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy:

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Na zakres prawa do odliczenia w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady, status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Artykuł 15 ust. 6 ustawy stanowi, że:

Z powołanego przepisu wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami od towarów i usług, w związku z realizacją zadań, do których zostały powołane. Swoje zadania realizują bowiem jako podmioty prawa publicznego. Organy te, będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności. Działania o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie, odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm.), zwanej dalej ustawą o samorządzie gminnym:

Stosownie natomiast do art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Jak stanowi art. 7 ust. 1 pkt. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, wynikającą z faktur dokumentujących poniesione wydatki związane z realizacją projektu „(…)”.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, odliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W omawianej sprawie warunek uprawniający do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie będzie spełniony, ponieważ - jak Państwo wskazali - towary i usługi związane z realizacją ww. projektu nie będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, a realizowany projekt będzie związany z wykonywaniem zadań własnych Gminy.

Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, że w odniesieniu do realizacji projektu pn. „(…)” nie będą mieli Państwo prawa do odliczenia kwoty podatku VAT naliczonego, ponieważ warunki wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy nie zostaną spełnione.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA),

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).