wróć do listy « » [177 z 530]

Powiązane akty

(najedź kursorem aby zobaczyć szczegóły)

U. o podatku dochodowym od osób fizycznych Art./§ 10 20

Katalogi wiedzy:

/ > P > 0 > >

ZNAJDŹ SZYBKO AKT PRAWNY

Interpretacja indywidualna z dnia 21 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.539.2024.2.MN

Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w przypadku umorzenia kredytu zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego w innym banku i refinansowanie poniesionych kosztów.

Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

prawidłowe - w zakresie dotyczącym uzyskania przychodu z tytułu umorzenia w wysokości 50% dla każdego z kredytobiorców;
nieprawidłowe - w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

20 czerwca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku w przypadku umorzenia kredytu zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego w innym banku i refinansowanie poniesionych kosztów. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 12 lipca 2024 r. (wpływ 12 lipca 2024 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowana będąca stroną postępowania:

A.A.

2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

B.B.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawcy - A.A. (dalej również jako: Wnioskodawczyni) oraz B.B. (dalej również jako: Wnioskodawca) są osobami fizycznymi, z których każda z nich posiada nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce.

(…) 2005 roku Wnioskodawcy zawarli związek małżeński, w ramach którego objęci byli wspólnością ustawową małżeńską.

Żaden z Wnioskodawców nie korzystał do tej pory z instytucji zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Wnioskodawcy zawarli wspólnie dwie umowy kredytowe (Wnioskodawcy byli jedynymi kredytobiorcami).

Oba z kredytów dotyczyły jednej i tej samej nieruchomości.

Oba z podmiotów udzielających kredyty były bankami w rozumieniu prawa bankowego.

Kredyt 1

(…) 2006 r. Wnioskodawcy wspólnie zawarli umowę kredytu z (…) Bankiem (…) (KRS: (…)).

Zgodnie z umową Wnioskodawcy są zdefiniowani jako „Kredytobiorca”.

Według umowy bank udzielił Kredytobiorcy kredytu w kwocie 292.944,00 złotych polskich indeksowanego kursem CHF na warunkach określonych w umowie, a Kredytobiorca zobowiązał się do wykorzystania Kredytu zgodnie z postanowieniami Umowy, zwrotu kwoty wykorzystanego Kredytu wraz z odsetkami, w terminach oznaczonych w umowie oraz zapłaty bankowi prowizji, opłat i innych należności wynikających z Umowy.

Na kwotę kredytu składała się:

kwota pozostawiona do dyspozycji Kredytobiorcy w wysokości 287.000,00 zł przeznaczona na realizację celu kredytu;
koszty z tytułu ubezpieczenia od ryzyka utraty pracy w wysokości 3.446,00 zł;
koszty z tytułu opłaty sądowej należnej za wpis hipoteki w wysokości 200 zł;
koszty z tytuły ubezpieczenia na życie i ubezpieczenia na wypadek całkowitej niezdolności do pracy spowodowanej nieszczęśliwym wypadkiem w wysokości 2.297,60 zł.

Kredyt przeznaczony był na:

pokrycie części ceny budowy samodzielnego lokalu mieszkalnego położonego w (…) przy ul. (…) (dawniej ul. (…)) realizowanej przez (…) sp. z o.o. z siedzibą w (…) w kwocie 260.877,00 zł;
pokrycie części kosztów wykończenia nieruchomości w kwocie 23.500,00 zł;
refinansowanie poniesionych kosztów na budowę w kwocie 2.627,00 zł (cel kredytu).

Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej Wibor 3M + marża.

Prawnym zabezpieczeniem spłaty kredytu była:

hipoteka kaucyjna,
weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową do tego weksla,
cesja na rzecz banku wierzytelności z tytułu umowy ubezpieczenie nieruchomości,
ubezpieczenia na życie Kredytobiorcy, ubezpieczenia na wypadek całkowitej niezdolności do pracy spowodowanej nieszczęśliwym wypadkiem,
cesja wierzytelności należnych Kredytobiorcy z tytułu zwrotu wpłat dokonanych na rzecz Inwestora.

W terminie 3 miesięcy od daty wypłaty na wykończenie Kredytobiorca zgodnie z umową był zobowiązany przedstawić w Banku dokumentację fotograficzną potwierdzającą wykończenie: łazienki, wc oraz wszystkich podłóg w mieszkaniu.

(…) 2006 roku zawarto umowę nabycia nieruchomości pomiędzy obojgiem Wnioskodawców a (…) sp. z o.o. z siedzibą w (…).

Z umowy wynika, iż sprzedający zobowiązuje się do wybudowania nieruchomości - budynku wielokondygnacyjnego, wielorodzinnego, mieszkalnego, ustanowienia odrębnej własności lokalu i do jego sprzedaży.

Na cenę lokalu składała się:

cena mieszkania w określonym umownie standardzie,
cena udziału we współwłasności działki gruntu,
balkon (taras),
infrastruktura techniczna osiedla,
udział we współwłasności części wspólnych budynku i urządzeń nie służących do wyłącznego korzystania przez właścicieli lokali, to jest udział w nieruchomości wspólnej.

Strony zgodnie ustaliły, że w ramach udziału we współwłasności nieruchomości wspólnej nabywca będzie miał prawo do wyłącznego korzystania z miejsca parkingowego w garażu podziemnym, ponadto do lokalu należeć będzie pomieszczenie pomocnicze. Miejsce parkingowe oraz pomieszczenie pomocnicze nie posiadają odrębnej księgi wieczystej.

Nieruchomość została nabyta po urodzeniu się dziecka Wnioskodawców i miała stanowić jego zabezpieczenie na przyszłość.

W międzyczasie, mając na uwadze iż dziecko było niepełnoletnie, mieszkanie pełniło różne funkcje. Wnioskodawca, który wykonuje zawód fotografa zgłosił w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG), iż lokal stanowił dodatkowe miejsce prowadzenia działalności. W wyniku zmiany wpisu informacja ta została wykreślona. W powyższym zakresie mieszkanie było wykorzystywane jako przestrzeń do robienia zdjęć do portfolio Wnioskodawcy. W lokalu nie byli przyjmowani klienci, a wykonywane były tam zdjęcia (przede wszystkim modelom i modelkom) na użytek własny Wnioskodawcy w celu umieszczenia zdjęć w Internecie (np. na stronie internetowej Wnioskodawcy) i budowania własnych umiejętności. Z uwagi na fakt, iż część pracy Wnioskodawcy stanowi praca przy komputerze (np. retusz ww. zdjęć) niekiedy również wykonywana była ona na miejscu.

Część wydatków związanych z wykończeniem mieszkania została uznana za koszty uzyskania przychodów Wnioskodawcy.

Ponadto mieszkanie było również okresowo wynajmowane, a poszczególne umowy najmu trwały od 2 miesięcy do ponad 2 lat.

W całym okresie posiadania nieruchomości zdarzały się okresy, kiedy mieszkanie nie było wykorzystywane w żaden z ww. sposobów i nie pełniło żadnej skonkretyzowanej funkcji.

Nieruchomość jest położona na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Nieruchomość zgodnie z zupełną treścią księgi wieczystej stanowi lokal będący odrębną nieruchomością, co do którego w wyniku zakupu obojgu małżonkom przysługiwało prawo własności na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej.

Wnioskodawcy poza opisaną nieruchomością w momencie zawarcia umów kredytowych byli właścicielami również jednej innej nieruchomości, w której zamieszkiwali.

Kredyt 2

(…) 2008 r. Wnioskodawcy wspólnie zawarli umowę kredytu na kwotę 197.935,87 CHF z (…) Bank (…).

Zgodnie z umową Wnioskodawcy są zdefiniowani jako „Kredytobiorca”.

Przeznaczeniem kredytu zgodnie z treścią umowy były:

spłata kredytu w innym banku przeznaczonego na cele mieszkaniowe (Kredyt 1),
refinansowanie poniesionych kosztów na wykończenie kredytowanej nieruchomości.

Uruchomienie kredytu nastąpiło w transzach w następujący sposób:

I transza w wysokości całkowitego zadłużenia z tytułu kredytu (Kredyt 1),
II transza w wysokości 100.000,00 zł na rachunek Kredytobiorcy z przeznaczeniem na zwrot poniesionych kosztów na wykończenie kredytowanej nieruchomości.

Zabezpieczenie kredytu stanowiły:

ustanowiona na kredytowanej nieruchomości hipoteka zwykła o najwyższym pierwszeństwie,
ustanowiona na kredytowanej nieruchomości hipoteka kaucyjna,
cesja na bank przysługującej Kredytobiorcy wierzytelności z umowy ubezpieczenia kredytowanej nieruchomości od ognia i innych żywiołów.

(…) 2023 r. Wnioskodawcy zawarli umowę majątkową małżeńską w formie aktu notarialnego, przed zawarciem której oświadczyli, iż do momentu jej zawarcia nie zawierali umów majątkowych małżeńskich, wobec czego od 17 marca 2005 r. do dnia zawarcia umowy majątkowej istniała między nimi wspólność majątkowa małżeńska.

Zgodnie z umową małżonkowie ustanowili rozdzielność majątkową, a każdy z małżonków zachował zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później.

Tego samego dnia Wnioskodawcy zawarli umowę o podział majątku objętego uprzednio obowiązującą wspólnością majątkową małżeńską.

Z umowy tej wynika, iż kredytowana nieruchomość przypadła w wyniku podziału Wnioskodawczyni.

Wnioskodawcy na moment złożenia niniejszego wniosku są rozwiedzeni, a wyrok w tejże sprawie jest prawomocny.

Wnioskodawcy otrzymali propozycję zawarcia ugody z bankiem dot. Kredytu 2 i rozważają jej podpisanie.

Podpisanie ugody odbyć miałoby się najpóźniej do dnia 31 grudnia 2024 r.

Ugoda miałaby dotyczyć obojga Wnioskodawców i miałaby być zawarta w wyniku mediacji przeprowadzonych w (…) przy (…).

W ramach ugody strony miałyby potwierdzić, że miały wolę zawarcia Umowy w dacie jej zawarcia oraz oświadczyć, że mają wolę utrzymania jej w mocy przez cały okres kredytowania, z uwzględnieniem zmian wynikających z ugody.

Ugoda ma zostać zawarta według następujących warunków:

kredyt pozostający do spłaty zostanie przewalutowany na PLN;
część aktualnego zadłużenia z tytułu kredytu zostanie umorzona;
kredyt w PLN będzie oparty o zmienną bądź stałą stopę procentową;
podstawowym zabezpieczeniem kredytu będzie hipoteka w walucie PLN (nastąpi zmiana wysokości i waluty dotychczasowej hipoteki/hipotek);
zachowane zostaną pozostałe warunki kredytu wynikające z umowy.

W odniesieniu do umorzenia w przedstawionym Wnioskodawcom wzorze ugody zawarto postanowienie zgodnie, z którym bank zwalnia kredytobiorców z długu (umarza zadłużenie) w określonej umową kwocie. Po umorzeniu do spłaty pozostanie część pierwotnego salda zadłużenia. Na kwotę umorzenia składać ma się kapitał bieżący (niewymagalny), kwota kapitału przeterminowanego (wymagalnego), kwota odsetek zapadłych niespłaconych (wymagalnych), kwota odsetek zapadłych podwyższonych (wymagalnych). Kredytobiorcy mieliby oświadczyć, że to ww. zwolnienie z długu przyjmują.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Kredyt z 2006 roku:

Kredyt ten został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Wpis dotyczący hipoteki na rzecz banku (…) wynikający z umowy z (…) 2006 r. został wpisany do księgi wieczystej (Księga wieczysta - (…) - założona w wyniku wyodrębnienia lokalu - chwila zapisania księgi 3 lipca 2008 roku) lokalu mieszkalnego położonego w (…) przy ul. (…) (dawniej ul. (…)).

Umowa nie określa wprost, iż wszyscy kredytobiorcy odpowiadali za spłatę kredytu solidarnie, tj. do pełnej wysokości, jednakże zgodnie z § 19 ust.5 umowy w sprawach nieuregulowanych w treści umowy mają zastosowanie przepisy prawa, w tym w szczególności Kodeksu Cywilnego, zaś jak stanowi art. 370 k.c. jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej. Biorąc to pod uwagę należy wskazać, iż zgodnie z umową (w której brak innego zastrzeżenia) kredytobiorcy odpowiadali za spłatę kredytu solidarnie.

Kredyt z 2008 roku:

Brak jest prawnej definicji kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego. Umowa zawarta przez kredytobiorców nie posługuje się takimi pojęciami jednakże została ona zatytułowana umową kredytu hipotecznego, w której treści wskazano, iż przeznaczeniem kredytu jest:

1)spłata kredytu w innym banku przeznaczonego na cele mieszkaniowe,

2)refinansowanie poniesionych kosztów na wykończenie kredytowanej nieruchomości.

Zgodnie z treścią umowy uruchomienie kredytu nastąpiło w transzach, w następujący sposób:

1)I transza w wysokości całkowitego zadłużenia z tytułu kredytu udzielonego Kredytobiorcy umową z dnia (…) 2006 r., zgodnie z dyspozycją Uruchomienia kredytu, ale w kwocie nie większej niż 281.720,96 zł wskazanej w dotyczącym spłacanego kredytu oświadczeniu banku (…), na wskazany w oświadczeniu tego banku rachunek do spłaty kredytu. Uruchamiana kwota kredytu może zostać zwiększona o ewentualne odsetki naliczone przez okres od dnia wydania oświadczenia banku do dnia uruchomienia kredytu;

2)II transza w wysokości 100.000,00 zł na rachunek Kredytobiorcy wskazany w dyspozycji uruchomienia kredytu z przeznaczeniem na zwrot poniesionych kosztów na wykończenie kredytowanej nieruchomości.

Treść umowy nie uległa zmianie, a ustanowienie rozdzielności majątkowej nie ma wpływu na solidarność zobowiązania kredytobiorców (sposób zaciągnięcia zobowiązania), w związku z tym kredytobiorcy po ustanowieniu rozdzielności majątkowej nadal odpowiadają solidarnie za spłatę tego kredytu.

Zgodnie z projektem ugody warunki ugody będą dotyczyć obydwu kredytobiorców i będą dla nich jednakowe.

Zgodnie z projektem ugody: „Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w zakresie kwoty X PLN - na ww. kwotę składa się kwota X PLN kapitału bieżącego (nie wymagalnego), kwota X PLN kapitału przeterminowanego (wymagalnego), kwota X PLN odsetek zapadłych niespłaconych (wymagalnych), kwota x PLN odsetek zapadłych podwyższonych (wymagalnych). Kredytobiorca oświadcza, że to ww. zwolnienie z długu przyjmuje”.

Dodatkowo należy wskazać, iż raty kredytu są spłacane na bieżąco (brak bieżącego zadłużenia przeterminowanego), a założeniem proponowanych warunków ugody jest, iż:

kredyt pozostający do spłaty zostanie przewalutowany na PLN oraz
część aktualnego zadłużenia z tytułu kredytu zostanie umorzona.

W związku z powyższym Wnioskodawcy nie przewidują aby w skład umorzenia wchodziła kwota odsetek karnych, jednakże nie wykluczają takiej sytuacji.

Pytania

1)Czy każdy z Wnioskodawców osiągnie przychód z tytułu umorzenia wierzytelności w wysokości 50% kwoty umorzenia?

2)Czy do uzyskanego przez Wnioskodawców przychodu z tytułu umorzenia zobowiązania wynikającego z ugody będzie miało zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 1.

Każdy z wnioskodawców osiągnie przychód z tytułu umorzenia wierzytelności w wysokości 50% kwoty umorzenia.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm., dalej: jako ustawa o PIT):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1 a ustawy o PIT:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29- 30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o PIT:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik - czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też, gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów - uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Pojęcie nieodpłatnego świadczenia natomiast obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Zgodnie z art. 10 ust.1 ustawy o PIT:

Źródłami przychodów są:

1)stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2)działalność wykonywana osobiście;

3)pozarolnicza działalność gospodarcza;

4)działy specjalne produkcji rolnej;

5)(uchylony);

6)najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

7)kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;

8)odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;

8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;

9)inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o PIT:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Zgodnie z powyższym definicja przychodów z innych źródeł przewiduje katalog otwarty i należy do niego zaliczyć również przychody inne niż wymienione literalnie. W związku z tym do przychodów z innych źródeł należy zaliczyć każdą sytuację, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm., dalej jako: Prawo bankowe):

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Stosownie do treści art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

W związku z powyższym umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W opisanym zdarzeniu przyszłym w związku z faktem, iż w umowie kredytowej oraz ugodzie przewidziano dwóch kredytobiorców co do których odnoszony jest skutek umorzenia zobowiązania każdy z kredytobiorców osiągnie przychód w wysokości 50% umorzonego zobowiązania.

Ad. 2.

Do przychodu uzyskanego przez każdego z Wnioskodawców z tytułu umorzenia zobowiązania wynikającego z ugody będzie miało zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych.

W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102), (dalej jako: Rozporządzenie).

Zgodnie z §1 Rozporządzenia:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm. 2 ), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast z § 3 Rozporządzenia wynika, że ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 Rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Jak wynika z powyższych przepisów zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

osobą osiągającą przysporzenie z tytułu umorzenia jest osoba fizyczna,
nie korzystano uprzednio z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego na cele innej inwestycji mieszkaniowej,
umarzana wierzytelność wynika z kredytu mieszkaniowego tj.:

a.kredyt został udzielony przed 15 stycznia 2015 r.

b.kredyt został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów,

c.kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie,

d.kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;

kredyt/kredyty dotyczy jednej inwestycji mieszkaniowej tj. inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

a.jednego gospodarstwa domowego albo

b.więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Przenosząc powyższe na treść zdarzenia przyszłego:

Ad. 1 i 2

Kredyt zaciągnęły wspólnie dwie osoby fizyczne, które nie korzystały uprzednio z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego na cele innej inwestycji mieszkaniowej.

Ad. 3a

Kredyt został udzielony dnia (…) 2008 r. zatem został udzielony przed 15 stycznia 2015 r.

Ad. 3b

Zgodnie z art. 2 Prawa bankowego:

Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

W myśl art. 3 pkt 1 Prawa bankowego:

Wyrazy „bank” lub „kasa” mogą być używane w nazwie oraz dla określenia działalności lub reklamy wyłącznie banku w rozumieniu art. 2, z tym że nie dotyczy to jednostek organizacyjnych używających wyrazów „bank” lub „kasa”, z których działalności jednoznacznie wynika, że jednostki te nie wykonują czynności bankowych.

W myśl art. 5 ust. 1 Prawa bankowego:

Czynnościami bankowymi są:

1)przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów;

2)prowadzenie innych rachunków bankowych;

3)udzielanie kredytów;

4)udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw;

5)emitowanie bankowych papierów wartościowych;

6)przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych;

7)wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.

Stosownie do art. 131 ust. 1 Prawa bankowego:

Działalność banków, oddziałów i przedstawicielstw banków zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw instytucji kredytowych podlega nadzorowi bankowemu sprawowanemu przez Komisję Nadzoru Finansowego w zakresie i na zasadach określonych w niniejszej ustawie i w ustawie z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że bank jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Ad. 3c

Zarówno Kredyt 1 jak i Kredyt 2 został zabezpieczony hipotecznie na nieruchomości, która stanowi lokal stanowiący odrębną nieruchomość.

Ad. 3d

Kredyt 1

Kredyt przeznaczony był na pokrycie części ceny budowy samodzielnego lokalu mieszkalnego w kwocie 260.877,00 zł, na pokrycie części kosztów wykończenia nieruchomości w kwocie 23.500,00 zł oraz na refinansowanie poniesionych kosztów na budowę w kwocie 2.627,00 zł;

Ponadto jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego zgodnie z umową na kwotę kredytu składa się:

a)kwota pozostawiona do dyspozycji Kredytobiorcy w wysokości 287.000,00 zł przeznaczona na realizację celu kredytu.

b)koszty z tytułu ubezpieczenia od ryzyka utraty pracy w wysokości 3.446,00 zł.

c)koszty z tytułu opłaty sądowej należnej za wpis hipoteki w wysokości 200,00 zł.

d)koszty z tytuły ubezpieczenia na życie i ubezpieczenia na wypadek całkowitej niezdolności do pracy spowodowanej nieszczęśliwym wypadkiem w wysokości 2297,60 zł.

Kredyt 2

Przeznaczeniem kredytu zgodnie z treścią umowy były:

a)spłata kredytu w innym banku przeznaczonego na cele mieszkaniowe (Kredyt 1),

b)refinansowanie poniesionych kosztów na wykończenie kredytowanej nieruchomości.

Uruchomienie kredytu nastąpiło w transzach w następujący sposób:

1)I transza w wysokości całkowitego zadłużenia z tytułu kredytu (Kredyt 1),

2)II transza w wysokości 100 000 zł na rachunek Kredytobiorcy z przeznaczeniem na zwrot poniesionych kosztów na wykończenie kredytowanej nieruchomości.

Konsolidując powyższe można stwierdzić, iż przeznaczeniem Kredytów [łącznie: Kredyt 1 i Kredyt 2 (który stanowił w części całkowitą spłatę Kredytu 1)] było efektywnie:

a)pokrycie części ceny budowy samodzielnego lokalu mieszkalnego,

b)pokrycie części kosztów wykończenia nieruchomości,

c)refinansowanie poniesionych kosztów na budowę,

d)refinansowanie poniesionych kosztów na wykończenie kredytowanej nieruchomości.

W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT zaniechanie obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Przepisy ustawy o PIT nie definiują pojęcia „budowa”, nie określają również jakiego rodzaju wydatki wchodzą w zakres tego zwolnienia. Wymienione pojęcie rozumieć należy zatem w znaczeniu powszechnie stosowanym w zakresie inwestycji.

Stosownie do art. 3 pkt 6 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 725):

Przez budowę należy rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego.

Budowa realizowana jest na podstawie pozwolenia na budowę, a kończy się z chwilą zakończenia robót budowlanych (budowy) i uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego.

Zgodnie z art. 3 pkt 7 ww. ustawy:

Przez roboty budowlane należy rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.

Natomiast stosownie do art. 3 pkt 7a tej ustawy:

Przez przebudowę należy rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji [...].

W świetle natomiast przepisu art. 3 pkt 8 ww. ustawy:

Poprzez „remont” należy rozumieć wykonanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

Stosownie do wyżej wskazanej definicji remontu, za „remont” budynku mieszkalnego, o którym mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d ustawy o PIT należy uznać prace dotyczące tego budynku jako nieruchomości i jej części składowych (tj. wszystkiego, co nie może być odłączone od budynku bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego), służące utrzymaniu budynku we właściwym stanie, doprowadzeniu go do pożądanej zdolności użytkowej, modernizacji jego elementów składowych.

„Remontem” w rozumieniu omawianego przepisu jest również tzw. wykończenie budynku mieszkalnego, a więc prace służące doprowadzeniu do zdolności użytkowej nowo wybudowanego budynku. W każdym przypadku remont dotyczy "materii" budynku mieszkalnego, a więc jego ścian, podłóg, sufitu, okien, drzwi, wyposażenia technicznego takiego jak instalacje: wodna, kanalizacyjna, elektryczna, grzewcza, gazowa bądź innych elementów trwale połączonych konstrukcyjnie z elementami budowlanymi budynku.

Ponadto kwoty wierzytelności, co do których stosuje się zaniechanie poboru, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Jak ustalono powyżej przeznaczeniem Kredytów [łącznie: Kredyt 1 i Kredyt 2 (który stanowił w części całkowitą spłatę Kredytu 1)] było efektywnie:

a)pokrycie części ceny budowy samodzielnego lokalu mieszkalnego,

b)pokrycie części kosztów wykończenia nieruchomości w kwocie,

c)refinansowanie poniesionych kosztów na budowę,

d)refinansowanie poniesionych kosztów na wykończenie kredytowanej nieruchomości.

W dyspozycji art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT mieszczą się zarówno wydatki związane z budową samodzielnego lokalu mieszkalnego jak i jego wykończeniem, zatem przeznaczenie Kredytów jest z nim zgodne.

W wartość kapitału (w przypadku Kredytu 1) zaliczono również wartość ubezpieczeń, jednakże nie zostały one wymienione odrębnie jako jeden z celów kredytu. Ponadto wchodzą one w skład wartości Kredytu 2, który refinansował Kredyt 1, zatem stanowią wartość kapitału zarówno Kredytu 1, jak i Kredytu 2,którego cel jest zgodny z dyspozycją art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT a nie odrębne zobowiązanie z tytułu ubezpieczenia, które podlega umorzeniu, więc zdaniem Wnioskodawców nie należy wyłączać ich z kwoty przychodu podlegającego zaniechaniu poboru na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia.

Mając na uwadze wskazaną argumentację w ocenie Wnioskodawców Kredyt 2 (tj. kredyt podlegający potencjalnie umorzeniu) w obu częściach został zaciągnięty na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT.

Ad. 4

Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a), rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Przez jedno gospodarstwo domowe rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

W Rozporządzeniu zrezygnowano z wymogu zaciągnięcia kredytu na „własne” cele mieszkaniowe ze względu na fakt, że zabezpieczone hipotecznie kredyty na cele mieszkaniowe zaciągane były niejednokrotnie przez osoby blisko ze sobą spokrewnione (np. rodzice na rzecz dzieci, w tym w charakterze współkredytobiorców, bez zamiaru zamieszkiwania razem z dziećmi). Określając kredyt mieszkaniowy objęty zaniechaniem, rozporządzenie odwołuje się do wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT.

W związku z faktem, iż główny cel zakupu (tzn. zapewnienie miejsca zamieszkania dla dziecka w przyszłości) był możliwy do spełnienia dopiero w dłuższym horyzoncie czasowym to jego tymczasowe wykorzystywanie w innym celu nie powoduje według Wnioskodawców, iż inwestycja traci charakter inwestycji mieszkaniowej.

W związku z faktem, iż głównym celem zakupu mieszkania było zapewnienie w przyszłości miejsca zamieszkania dla dziecka, a wykorzystywanie w celach wynajmu czy też czasowo jako studio fotograficzne było przejściowe do czasu spełnienia zakładanego celu, tzn. zapewnienia miejsca zamieszkania dla dziecka w przyszłości, według Wnioskodawców inwestycja spełnia przesłanki do uznania jej za inwestycję mieszkaniową, w związku z tym, iż głównym celem zakupu nie był cel inwestycyjny czy zarobkowy.

Podsumowanie

Mając na uwadze powyższe, według Wnioskodawców - skoro:

1.osobami osiągającymi przysporzenie z tytułu umorzenia są osoby fizyczne,

2.nie korzystano uprzednio z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego na cele innej inwestycji mieszkaniowej,

3.kredyt został udzielony przed 15 stycznia 2015 r.,

4.kredyt został udzielony przez Bank tj. podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów,

5.kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości,

6.kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT,

7.kredyt/kredyty dotyczy jednej inwestycji mieszkaniowej

- to w ocenie Wnioskodawców spełnione są wszystkie przesłanki do zaniechania poboru podatku do całości przychodu uzyskanego przez każdego z Wnioskodawców z tytułu umorzenia zobowiązania wynikającego z ugody będzie miało zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku wspólnym jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przedstawili Państwo informacje, z których wynika, że:

w 2006 r. zaciągnęli Państwo kredyt hipoteczny na pokrycie części ceny budowy samodzielnego lokalu mieszkalnego, pokrycie części kosztów wykończenia nieruchomości, refinansowanie poniesionych kosztów na budowę, opłatę sądową za wpis do hipoteki oraz pokrycie kosztów ubezpieczenia;
w 2008 r. zaciągnęli Państwo drugi kredyt hipoteczny na spłatę kredytu z 2006 r. oraz refinansowanie kosztów poniesionych na wykończenie kredytowanej nieruchomości.;
bank zaproponował Państwu ugodę do kredytu z 2008 r., na mocy której umorzy Państwu istniejące zadłużenie.

Powzięli Państwo wątpliwość, czy całość umorzenia może skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego.

Umorzenie kredytu

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zatem kwotę umorzenia należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego przez Państwa opisu wynika, że ponoszą Państwo solidarną odpowiedzialność za spłatę kredytu, ponadto ugodę podpisywać będą Państwo oboje na takich samych warunkach, zatem umorzenie kredytu będzie obejmowało wszystkich współkredytobiorców. W konsekwencji powyższego przychód odpowiadający kwocie umorzonego zobowiązania powstanie po stronie współkredytobiorców w równych częściach. Tym samym każde z Państwa uzyska przychód w wysokości 50% kwoty umorzonego zadłużenia wynikającego z zawartej ugody z bankiem.

W tym zakresie Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Zaniechanie poboru podatku

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102):

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenianiemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Pana obowiązki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Analizowane zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w przypadku umorzenia kredytu refinansowego w sytuacji, gdy został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na te wydatki.

Pojęcia kredyt refinansowy i kredyt na refinansowanie nie są tożsame.

Zaciągnięcie kredytu na refinansowanie jest to zdarzenie rozumiane jako operacja pieniężna, polegająca na wykorzystaniu zewnętrznych funduszy pieniężnych w celu zastąpienia środków pierwotnie wydatkowanych na jakiś cel.

Pojęcie kredyt refinansowy implikuje konieczność wcześniejszego zaciągnięcia kredytu, aby później możliwym było zaciągnięcie kredytu refinansowego na jego spłatę. Zatem czynność refinansowania zakupu kredytem hipotecznym należy odróżnić od zaciągnięcia kredytu refinansowego. Kredyt refinansowy przeznaczony jest na spłatę wcześniej zaciągniętego kredytu hipotecznego i jest on zabezpieczony na podstawie wartości aktualnie posiadanej nieruchomości. Natomiast zwrot „refinansowanie” oznacza operację pieniężną polegającą na uzyskaniu zewnętrznych źródeł finansowania w celu zastąpienia środków własnych, które zostały wydatkowane na jakiś cel. W rezultacie, pierwotnie wydatkowane środki pieniężne mogą być niejako „ponownie” wykorzystane na dowolny cel. Środki z kredytu na refinansowanie niejako zastępują środki uprzednio wydatkowane z własnych zasobów.

Analizowane zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu refinansowego, jeśli został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki mieszkaniowe.

Przepis ten nie odnosi się natomiast do kredytów hipotecznych zaciągniętych na refinansowanie środków własnych poniesionych na wydatki mieszkaniowe. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem umorzony kredyt z 2008 roku nie może skorzystać z zaniechania w części, w jakiej został on zaciągnięty na „refinansowanie poniesionych kosztów na wykończenie kredytowanej nieruchomości”.

W tym zakresie Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Odnosząc się do pozostałej kwoty kredytu z 2008 r., tj. części przeznaczonej na spłatę kredytu z 2006 r. należy mieć na uwadze, że zgodnie z przywołanym wcześniej § 1 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku, w przypadku kredytów zaciągniętych na różne cele - należy wziąć pod uwagę całkowitą kwotę zaciągniętego kredytu i ustalić, w jakiej proporcji kredyt ten został zaciągnięty na wydatki związane z określonymi w ustawie celami mieszkaniowymi, a w jakiej na inne cele.

Tę kwotę kredytu, która odpowiada wydatkom związanym z celami mieszkaniowymi należy następnie odnieść do kwoty pozostałej do spłaty, podlegającej umorzeniu. Kwota w tak ustalonej proporcji będzie wówczas podlegać umorzeniu.

Z informacji przedstawionych przez Państwa wynika, że kredyt z 2006 r. został zaciągnięty na różne cele. Konieczne jest zatem rozpatrzenie, które z wydatków z kredytu z 2006 r. były wydatkami związanymi z określonymi w ustawie celami mieszkaniowymi, a które wydatkami na inne cele.

Z wniosku wynika, że kredyt z 2006 roku został zaciągnięty na:

pokrycie części ceny budowy samodzielnego lokalu mieszkalnego,
pokrycie części kosztów wykończenia nieruchomości,
opłatę sądową za wpis do hipoteki,
refinansowanie poniesionych kosztów na budowę,
pokrycie kosztów ubezpieczenia.

Z przepisów rozporządzenia bezspornie wynika, że zakup i wykończenie nieruchomości jest wydatkiem związanym z celami mieszkaniowymi.

Natomiast - jak już wyżej wskazano - wydatkiem na cele mieszkaniowe nie jest refinansowanie środków własnych poniesionych czy to na zakup, czy na remont nieruchomości.

Ponadto, z literalnego brzmienia omawianego rozporządzenia jasno wynika, że kwotami wierzytelności, które mogą korzystać z zaniechania są kwoty kapitału, odsetek, prowizji i opłat niezbędnych do zawarcia kredytu mieszkaniowego, zaś „koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń” nie mogą z tego zaniechania skorzystać.

Zatem w przypadku uzyskania przez Państwa przychodu wynikającego z umorzenia kredytu z 2008 roku - w części, w jakiej odnosił się on do spłaty kredytu z 2006 roku, z zaniechania poboru podatku w odpowiednio wyliczonej proporcji może skorzystać:

kwota przeznaczona na pokrycie ceny budowy lokalu mieszkalnego;
kwota przeznaczona na wykończenie nieruchomości;
kwota przeznaczona na wpis do hipoteki (jeśli była to opłata niezbędna do zawarcia kredytu).

Z zaniechania nie skorzysta natomiast:

kwota przeznaczona na refinansowanie kosztów poniesionych na budowę;
kwota przeznaczona na pokrycie kosztów ubezpieczenia.

W tej kwestii Państwa stanowisko należało uznać za nieprawidłowe, gdyż na aprobatę nie zasługuje Państwa stanowisko, że z zaniechania skorzysta całość umorzonej wierzytelności.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani - A.A. (Zainteresowana będąca stroną postępowania - art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).

Powiązane akty

Katalogi wiedzy:

ZNAJDŹ SZYBKO AKT PRAWNY

Interpretacja indywidualna z dnia 21 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.539.2024.2.MN

Poleć INFORLEX.PL znajomym i wybierz prezent, który wyślemy do Ciebie pocztą.