Uznanie przekazywanych w drodze darowizny składników materialnych i niematerialnych za przedsiębiorstwo i wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług tej czynności, oraz braku obowiązku dokonania korekty.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

31 maja 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania przekazywanych w drodze darowizny składników materialnych i niematerialnych za przedsiębiorstwo i wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług tej czynności, oraz braku obowiązku dokonania korekty.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 28 czerwca 2024 r. (wpływ 4 lipca 2024 r.) i pismem z 14 sierpnia 2024 r. (wpływ 14 sierpnia 2024 r.).

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

•  A.A.

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

• B.B.

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni od 15 lutego 2006 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, której przeważającym przedmiotem działalności jest działalność gastronomiczna. Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem w zakresie podatku od towarów i usług. Sprzedaż realizowana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest w całości sprzedażą opodatkowaną VAT.

W skład przedsiębiorstwa prowadzonego przez Wnioskodawczynię (dalej: Przedsiębiorstwo) wchodzą:

• środki trwałe (w tym lokal użytkowy, samochody osobowe i inne środki trwałe),
• zapasy półproduktów,
• pracownicy oraz zleceniobiorcy,
• księgi i dokumenty,
• know-how w zakresie technologii produkcji,
• profil firmowy w mediach społecznościowych (...).

W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawczyni zawarła również szereg umów, m.in. umowę najmu lokalu, umowy na dostawę mediów, umowę na świadczenie usług telekomunikacyjnych (dalej: Umowy).

Wnioskodawczyni planuje przekazać Przedsiębiorstwo na rzecz swojego syna, tj. Zainteresowanego, na podstawie umowy darowizny przedsiębiorstwa. Po przekazaniu (darowiźnie) Przedsiębiorstwa Wnioskodawczyni planuje zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej i dokonać stosownego wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Zainteresowany dokona natomiast rejestracji działalności gospodarczej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Zainteresowany będzie kontynuować działalność gospodarczą prowadzoną przy wykorzystaniu Przedsiębiorstwa otrzymanego od Wnioskodawczyni jednak we własnym imieniu.

Zainteresowany stanie się również stroną Umów – w drodze cesji z Wnioskodawczyni na Zainteresowanego albo w drodze rozwiązania i zawarcia nowych umów przez Zainteresowanego w zależności od ustaleń stron poszczególnych umów.

Zainteresowany w chwili otrzymania darowizny będzie posiadał status czynnego podatnika VAT. Cała sprzedaż w ramach działalności, którą będzie prowadził Zainteresowany będzie opodatkowana VAT.

Darowizna przedsiębiorstwa nie będzie się wiązała z przejęciem przez Zainteresowanego długów i ciężarów albo zobowiązań Wnioskodawczyni.

Przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe przekazanie Przedsiębiorstwa stanowić będzie darowiznę w rozumieniu art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, zaś przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

W nadesłanym do wniosku uzupełnieniu w odpowiedzi na pytania Organu wskazali Państwo, że:

1) Czy w ramach darowizny Przedsiębiorstwa przekaże Pani synowi również nazwę Pani firmy, tajemnice Pani przedsiębiorstwa oraz środki pieniężne zgromadzone w kasie i na rachunku bankowym przypisanym do Pani firmy?

Odpowiedź: Tak, Wnioskodawczyni w ramach darowizny Przedsiębiorstwa przekaże synowi również nazwę firmy, tajemnice przedsiębiorstwa oraz środki pieniężne zgromadzone w kasie i na rachunku bankowym przypisanym do firmy, jeśli takie środki na dzień darowizny w kasie/na rachunku będą się znajdowały.

2) Czy w ramach darowizny składników majątkowych (Przedsiębiorstwa) nastąpi przejęcie przez Pani syna pracowników w trybie art. 23¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks Pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465)?

Odpowiedź: Tak, w ramach darowizny składników majątkowych (Przedsiębiorstwa) nastąpi przejęcie przez syna Wnioskodawczyni pracowników w trybie art. 23¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks Pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465).

3) Czy składniki majątku będące przedmiotem planowanej darowizny będą stanowiły na dzień tej darowizny samodzielne przedsiębiorstwo zdolne do realizowania zadań gospodarczych?

Odpowiedź: Tak, składniki majątku będące przedmiotem planowanej darowizny będą stanowiły na dzień tej darowizny samodzielne przedsiębiorstwo zdolne do realizowania zadań gospodarczych.

4) Czy Pani syn, tj. Zainteresowany niebędący stroną postępowania, będzie miał faktyczną możliwość kontynuowania działalności gastronomicznej w oparciu o składniki majątkowe, które dostanie w drodze darowizny, bez konieczności angażowania dodatkowych składników niebędących przedmiotem transakcji bądź podejmowania innych dodatkowych działań faktycznych lub prawnych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o przejęte składniki?

- jeśli syn będzie musiał takie działania podjąć, to należy je w sposób niebudzący wątpliwości wskazać i opisać.

Odpowiedź: Tak, syn Wnioskodawczyni, będzie miał faktyczną możliwość kontynuowania działalności gastronomicznej w oparciu o składniki majątkowe, które dostanie w drodze darowizny, bez konieczności angażowania dodatkowych składników niebędących przedmiotem transakcji bądź podejmowania innych dodatkowych działań faktycznych lub prawnych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o przejęte składniki.

Pytania

1) Czy darowizna Przedsiębiorstwa będzie podlegała opodatkowaniu VAT?

2) Czy w związku z darowizną Przedsiębiorstwa Wnioskodawczyni lub Zainteresowany będą zobowiązani do dokonania korekty podatku VAT naliczonego?

Państwa stanowisko

Ad. 1

W ocenie Wnioskodawczyni darowizna Przedsiębiorstwa nie podlega przepisom ustawy o VAT. Tym samym nie dojdzie do opodatkowania takiej czynności podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Z powyższych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem VAT co do zasady podlega dostawa towarów lub świadczenie usług.

Jednocześnie, przepisy art. 6 ustawy o VAT wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Na podstawie  art. 6 pkt 1 ustawy o VAT przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

A zatem w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dlatego też, dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 55¹ ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360).

W myśl regulacji zawartej w art. 55¹ Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 55² Kodeksu cywilnego czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Należy zauważyć, że użyte w ww. artykule określenie „w szczególności” wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej brak któregoś z tych elementów nie musi pozbawiać zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Przedmiotem planowanej darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Po przekazaniu Przedsiębiorstwa w darowiźnie Wnioskodawczyni zakończy działalność. Od tego momentu działalność prowadzona będzie przez Zainteresowanego w dotychczasowym zakresie, bez przerw w działalności. Ponadto Zainteresowany będzie czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług już w momencie otrzymania darowizny.

Skoro więc przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ kodeksu cywilnego, to czynność ta - zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT - będzie wyłączona ze stosowania przepisów ustawy o VAT i tym samym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ad. 2

W związku z darowizną Przedsiębiorstwa ani Wnioskodawczyni ani Zainteresowany nie będą zobowiązani do dokonania korekty podatku VAT naliczonego.

Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Natomiast zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy o VAT.

W świetle art. 91 ust. 1 ustawy o VAT po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a lub 10c- 10g, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10, 10a lub 10c-10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

Jak stanowi art. 91 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio z tym, że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Według art. 91 ust. 2a ustawy o VAT obowiązek dokonywania korekt w ciągu 10 lat, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy opłat rocznych pobieranych z tytułu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste; w przypadku tych opłat przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio.

Na podstawie art. 91 ust. 3 ustawy o VAT korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej - w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.

W myśl art. 91 ust. 4 ustawy o VAT w przypadku, gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.

Stosownie do treści art. 91 ust. 5 ustawy o VAT w przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 - w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Na mocy art. 91 ust. 6 ustawy w przypadku, gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:

1) opodatkowane - w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;

2) zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu - w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.

Ponadto, zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy o VAT przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

Na podstawie art. 91 ust. 8 ustawy o VAT korekty, o której mowa w ust. 5-7, dokonuje się również, jeżeli towary i usługi nabyte do wytworzenia towaru, o którym mowa w ust. 2, zostały zbyte lub zmieniono ich przeznaczenie przed oddaniem tego towaru do użytkowania.

Zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy o VAT w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Z powyższych przepisów wynika, że korekta podatku naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT, dotyczy podatku naliczonego od zakupów związanych jednocześnie z czynnościami, w związku z którymi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego oraz z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługiwało, jeżeli podatnik nie jest w stanie wyodrębnić całości lub części kwot podatku, które posłużyłyby tylko czynnościom opodatkowanym oraz gdy zmianie uległo przeznaczenie towaru, od którego podatek został odliczony lub nieodliczony w całości.

Jednocześnie należy wskazać, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa, to zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 6 pkt 1, pozostaje bez wpływu na wcześniejsze odliczenia podatku naliczonego dokonane przez zbywcę na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy w związku z zakupami, które służyły mu do wykonania czynności opodatkowanych w zbywanym przedsiębiorstwie.

Skoro więc darowizna Przedsiębiorstwa będzie stanowiła zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego i Zainteresowany będzie kontynuował identyczną jak Wnioskodawczyni działalność gospodarczą nie zmieniając przeznaczenia nabytych przez Wnioskodawczynię towarów i usług, to w takiej sytuacji nie powstanie obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT, w związku z art. 91 ust. 9 ustawy o VAT.

Analogiczne stanowisko zostało przedstawione m.in. w interpretacjach indywidualnych z 15 lipca 2022 r. sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.336.2022.2.JS oraz z 20 marca 2024 r. sygn. 0111-KDIB3-1.4012.64.2024.2.MSO.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz.U. z 2024 r., poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy:

Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Zgodnie z art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1061):

Sformułowanie zawarte w zacytowanym art. 55¹ Kodeksu cywilnego „obejmuje ono w szczególności”, pozwala uznać, że definicja wymienia tylko przykładowe elementy przedsiębiorstwa. W rezultacie przedsiębiorstwo może obejmować także inne, niewymienione w tym przepisie składniki, jak również może składać się z niektórych tylko elementów wyliczenia zawartego w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Kluczowym dla uznania, że przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego (a co za tym idzie, ustawy o VAT) jest więc to, że stanowi on „zespół” składników materialnych i niematerialnych o cechach „zorganizowania” oraz „przeznaczenia do prowadzenia działalności gospodarczej”.

W myśl art. 55² ww. ustawy:

Przedsiębiorstwo jest nie tylko sumą składników materialnych i niematerialnych, lecz ich zorganizowanym zespołem, tzn. składniki te powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie tylko o zbiorze pewnych elementów.

Zgodnie z wyrokiem NSA z 27 marca 2008 r. (sygn. II FSK 1896/11):

Przy ocenie, czy składniki majątku powinny być uznane za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy uwzględnić ponadto należy następujące okoliczności:

1. zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

2. faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności. Aby zatem ocenić czy w danej, konkretnej sytuacji mamy do czynienia ze zbyciem przedsiębiorstwa, należy dokładnie przeanalizować zarówno to, jakie składniki majątku będą przedmiotem transakcji, ale także czy istniejące między nimi funkcjonalne zależności pozwolą na kontynuowanie działalności zbywanego przedsiębiorstwa. Przy dokonaniu tej analizy pomocne, a czasami nawet niezbędne mogą okazać się orzeczenia TSUE.

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl, w którym stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie - nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu - do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Wątpliwości Państwa w pierwszej kolejności dotyczy kwestii uznania składników materialnych i niematerialnych za przedsiębiorstwo i wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT tej czynności.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą, której przeważającym przedmiotem jest działalność gastronomiczna. Jest Pani czynnym podatnikiem w zakresie podatku VAT. Planuje Pani przekazać Przedsiębiorstwo na rzecz swojego syna w drodze umowy darowizny. W skład prowadzonego przez Panią Przedsiębiorstwa wchodzą: środki trwałe (w tym lokal użytkowy, samochody osobowe i inne środki trwałe), zapasy półproduktów, pracownicy oraz zleceniobiorcy, księgi i dokumenty, know-how w zakresie technologii produkcji, profil firmowy w mediach społecznościowych.

Ponadto planuje Pani przekazać synowi również nazwę firmy, tajemnice przedsiębiorstwa oraz środki pieniężne zgromadzone w kasie i na rachunku bankowym przypisanym do firmy, jeśli takie środki na dzień darowizny w kasie/na rachunku będą się znajdowały. W ramach darowizny składników majątkowych Przedsiębiorstwa nastąpi przejęcie przez Pani syna pracowników w trybie art. 23¹ ustawy – Kodeks Pracy.

Wskazuje Pani, że na dzień darowizny składniki majątku będące przedmiotem planowanej darowizny będą stanowiły samodzielne przedsiębiorstwo zdolne do realizowania zadań gospodarczych, a Pani syn będzie miał faktyczną możliwość kontynuowania działalności gastronomicznej w oparciu o składniki majątkowe, które dostanie w drodze darowizny, bez konieczności angażowania dodatkowych składników niebędących przedmiotem transakcji, bądź podejmowania innych dodatkowych działań faktycznych lub prawnych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o przejęte składniki.

W związku z powyższym, mając na uwadze opis zdarzenia przyszłego, należy wskazać, że darowizna składników majątkowych przez Panią na rzecz syna stanowi przedsiębiorstwo i tym samym transakcja ta jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponadto w związku z planowaną darowizną przedsiębiorstwa, mają Państwo wątpliwości dotyczące obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Wyjaśnić w tym miejscu należy, że w systemie podatku od towarów i usług obowiązuje zasada odliczenia niezwłocznego co oznacza, że podatnik w momencie nabycia towarów lub usług winien dokonać ich kwalifikacji do określonych rodzajów sprzedaży.

Należy zauważyć, że w sytuacji, gdy już po złożeniu rozliczenia zmieniły się okoliczności mające wpływ na odliczenie całości lub części podatku naliczonego, powstaje konieczność dokonania jego korekty.

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekty podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o VAT:

W myśl art. 91 ust. 2 ustawy o VAT:

Szczegółowy sposób dokonywania korekty określa art. 91 ust. 3-9 ustawy.

W myśl art. 91 ust. 9 ustawy o VAT:

Oznacza to, że zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 6 pkt 1, pozostaje bez wpływu na wcześniejsze odliczenia podatku naliczonego dokonane przez zbywcę na podstawie art. 86 ust. 1 w związku z zakupami, które służyły do wykonania czynności opodatkowanych w zbywanym przedsiębiorstwie.

Skoro jak wynika z opisu sprawy w analizowanym przypadku przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ k.c., to czynność ta będzie wyłączona ze stosowania przepisów ustawy o VAT i tym samym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że planowana czynność zbycia przedsiębiorstwa w drodze darowizny na rzecz syna, który będzie kontynuował działalność wykonywaną dotychczas przez przejęte przedsiębiorstwo, nie spowoduje w świetle art. 91 ust. 9 ustawy, obowiązku dokonania przez Panią korekty podatku naliczonego, odliczonego w związku z nabyciem składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

Obowiązek dokonania ewentualnych korekt podatku naliczonego - zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy, będzie ciążył na nabywcy ww. przedsiębiorstwa.

Jednakże, w przedmiotowej sytuacji, gdzie prowadzi Pani wyłącznie sprzedaż opodatkowaną i Nabywca przedsiębiorstwa (syn), prowadząc wyłącznie sprzedaż opodatkowaną, nie będzie również zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego, stosownie do postanowień art. 91 ust. 9 ustawy o VAT.

Podsumowując Państwa stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 1 i 2 uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Informuję ponadto, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A. A. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 202 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.