Aplikacja na pulpit
- Tematy:
- dziedziczenie,
- dziedziczenie testamentowe,
- spadek
Interpretacja indywidualna z dnia 21 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.101.2024.1.DR
W zakresie skutków podatkowych nabycia spadku po ojczymie.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
21 czerwca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 19 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku po ojczymie.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Pana matka pozostawała w związku małżeńskim z osobą niebędącą Pana biologicznym ojcem od 22 kwietnia 1989 r.
Ojczym nie dokonał przysposobienia Pana na pasierba przysposobionego, o którym mowa w przepisach art. 114 i następnych ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy. W chwili zawierania przez nich małżeństwa był Pan pełnoletni (miał Pan 22 lata), został Pan dla ojczyma pasierbem, nie był on Pana opiekunem prawnym.
Ojczym zmarł 6 listopada 2023 r. Za jego życia na Pana rzecz został sporządzony testament (został otwarty sądownie, wyrok uprawomocnił się 12 kwietnia 2024 r.), w którym ojczym przepisał na Pana swój majątek w całości wraz z wchodzącym do spadku udziałem w gospodarstwie rolnym z dobrodziejstwem inwentarza.
Jako spadkobierca, w chwili otwarcia testamentu jest Pan obywatelem Polski i ma Pan miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Wypełniając obowiązek podatnika ma Pan zamiar zgłosić nabycie spadku na druku SD-Z2 do Urzędu Skarbowego w ustawowym terminie.
Pytanie
Czy w związku z zapisem w testamencie, po otrzymaniu spadku i zgłoszeniu go do Urzędu Skarbowego jest Pan uprawniony do skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jako pasierb i rozliczyć podatek zaliczając się do I grupy podatkowej (art. 14 ust. 3 pkt 1)?
Pana stanowisko w sprawie
Pana zdaniem, w związku z brakiem definicji legalnej pasierba w ustawach podatkowych, w celu ustalenia znaczenia tego pojęcia, należy odnieść się do jego znaczenia w języku powszechnym. Pasierb to „syn męża lub żony z poprzedniego małżeństwa.” W związku z faktem, iż jest Pan synem żony z jej poprzedniego małżeństwa, to w stosunku do swojego obecnego ojczyma jest Pan pasierbem. Tak też należy traktować Pana w gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Zwraca Pan uwagę, że z art. 144 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, iż pasierbem jest dziecko małżonka niebędące zarazem dzieckiem drugiego ze współmałżonków, z kolei zaś z art. 618 § 1 ww. ustawy, że pomiędzy ojczymem a pasierbem powstaje stosunek powinowactwa z chwilą zawarcia małżeństwa pomiędzy nim a matką pasierba. W świetle powyższego Pan – pasierb i ojczym byliście rodziną.
Analiza przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn prowadzi do jednoznacznych wniosków, że wolą ustawodawcy było, aby ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn mógł korzystać także pasierb, przez którego należy rozumieć nieprzysposobionego syna obecnej żony ojczyma.
Należy zwrócić uwagę, że wśród osób, o których mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn pasierb jest wprost wymieniony jako obdarowany. Jako odrębna kategoria podmiotu pasierb został wymieniony również w art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Gdyby przyjąć, że wola ustawodawcy była inna niż wprost wyrażona w przepisach ustawy, tj. dopuszczałby on zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ustawy jedynie wobec pasierbów (osób) przysposobionych, wówczas nie umieszczałby w kręgu osób mogących korzystać z tego zwolnienia pasierba, a wymieniłby jedynie zstępnych, ponieważ przez zstępnych, jak wskazano w art. 14 ust. 4 ww. ustawy, należy rozumieć również przysposobionych.
Pana zadaniem nie ulega wątpliwości, że ustawodawca wymieniając pasierba jako odrębną kategorię podmiotów podlegających zwolnieniu od opodatkowania, nie uzależniał uzyskania tego zwolnienia od kwestii bycia lub nie przysposobionym. Za wystarczające zostało uznane bycie pasierbem, czyli „synem męża lub żony z poprzedniego małżeństwa”.
Stwierdza Pan, że był dla ojczyma pasierbem, w związku z czym może Pan skorzystać, na podstawie art. 4a ust. 1 wyżej powołanej ustawy, ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn w związku z otrzymanym spadkiem od ojczyma. Dla powyższego wniosku w szczególności nie będzie miał znaczenia brak przysposobienia Pana przez ojczyma.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „spadek”, „dziedziczenie”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061).
W myśl art. 922 § 1 ww. Kodeksu cywilnego:
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.
Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego:
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.
Stosownie do art. 925 Kodeksu cywilnego:
Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.
Jak z powyższego wynika spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy.
Na podstawie art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku.
Stosownie do art. 6 ust. 4 ww. ustawy:
Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.
Na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy:
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.
Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.
W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy:
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
1)do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2)do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3)do grupy III – innych nabywców.
Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
Zgłoszenie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2060).
W myśl art. 4a ust. 1a i 3 ww. ustawy:
Jeżeli dokumentem potwierdzającym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych jest akt poświadczenia dziedziczenia lub europejskie poświadczenie spadkowe, termin 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, do zgłoszenia tego nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego liczy się od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Zgodnie z art. 4a ust. 4 ww. ustawy:
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
1) wartość majątku ostatnio nabytego doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby lub po tej samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2) nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
Z treści przepisu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jednoznacznie wynika, że zwolnieniem tym objęte jest nabycie przez osoby, których łączą relacje ściśle w przepisie określone (tzw. grupa zerowa).
Z opisu stanu faktycznego wynika, że Pana ojczym wskazał Pana w testamencie jako swojego spadkobiercę. Ojczym nie dokonał przysposobienia Pana na pasierba przysposobionego, o którym mowa w przepisach art. 114 i następnych ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ojczym nie był Pana opiekunem prawnym.
Pasierbami są dzieci małżonka niebędące zarazem dziećmi drugiego ze współmałżonków. Pomiędzy tymi osobami (ojczym/macocha, pasierb) z chwilą zawarcia małżeństwa z rodzicem pasierba powstaje stosunek powinowactwa, o którym mowa w art. 618 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2809 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem:
§ 1. Z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo ustania małżeństwa.
§ 2. Linię i stopień powinowactwa określa się według linii i stopnia pokrewieństwa.
Ustawodawca, ustalając zakres podmiotowy zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wskazał, że osobą uprawnioną do skorzystania z tego zwolnienia podatkowego przy spełnieniu pozostałych warunków jest również pasierb jako nabywca własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze m.in. dziedziczenia.
Przenosząc przywołane powyżej przepisy na grunt analizowanej sprawy należy wskazać, że nabycie spadku po ojczymie będzie objęte zwolnieniem wynikającym z art. 4a ww. ustawy, o ile w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego zgłosi Pan nabycie spadku właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).
