Brak prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację projektu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 8 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia VAT naliczonego z tytułu wydatków poniesionych w ramach realizacji zadania „(…)”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (…) (dalej: „Gmina” lub „Wnioskodawca”) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”). Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. 2024 poz. 609 z późn.zm., dalej: „ustawa o samorządzie gminnym”) Gmina jest wyposażona w osobowość prawną i posiada zdolność do czynności cywilnoprawnych. Gmina wykonuje zadania własne samodzielnie lub poprzez powołane gminne jednostki organizacyjne. Zadania te obejmują m.in. ochronę środowiska i przyrody.

Gmina (…) podpisując umowę o partnerstwie z Urzędem Marszałkowskim Województwa (…) przystąpiła do projektu: „(…)”. Jest to projekt unijny finansowany z programu Fundusze Europejskie dla (…). Koncepcja projektu zakłada doprowadzenie do poprawy jakości powietrza poprzez zatrudnienie w gminie ekodoradców - ekspertów w zakresie ochrony powietrza. Praca ekodoradców ma przede wszystkim przyspieszyć proces wymiany przestarzałych źródeł ciepła na urządzenia spełniające obecne normy, a także zmniejszenie energochłonności budynków poprzez działania termomodernizacyjne.

Zadania realizowane przez ekodoradcę:

• obsługa systemów informatycznych stworzonych przez Lidera na potrzeby Projektu,
• opracowanie strategii poprawy jakości powietrza w gminie,
• wsparcie i monitorowanie stanu realizacji Programu Ochrony Powietrza (POP) w gminie,
• pomoc w sprawozdawczości związanej z POP,
• aktualizacja gminnej bazy źródeł ciepła,
• wykonanie badania potrzeb edukacyjnych mieszkańców gminy,
• kontrola palenisk i kontrola emisji zanieczyszczeń pochodzących z eksploatacji źródeł ciepła
• doradztwo mieszkańcom gminy w zakresie wymiany źródeł ogrzewania i termomodernizacji, pozyskiwania środków finansowych,
• organizacja wydarzeń z zakresu ochrony powietrza, akcji informacyjno-edukacyjnych,
• organizacja spotkań z grupami opiniotwórczymi,
• obowiązek dotarcia z akcjami informacyjno-edukacyjnymi do każdego punktu adresowego w gminie, w którym eksploatowane jest źródło ciepła na paliwo stałe.

Koszty jakie zostaną poniesione na ww. zadania: wynagrodzenie ekodoradcy, wyposażenie i utrzymanie stanowiska pracy (sprzęt komputerowy, oprogramowanie, meble), koszty zakupu narzędzi do kontroli palenisk i kontroli emisji zanieczyszczeń, koszty zakupu drona z wyposażeniem, koszty zakupu samochodu służbowego i jego eksploatacji, koszty szkoleń ekodoradcy, koszty wynajmu sal do spotkań. Zgodnie z założeniami projektu zakupiony sprzęt będzie służył wyłącznie do zadań związanych z ochroną środowiska.

Zadania planowane do zlecenia jako usługa zewnętrzna:

• wykonanie Diagnozy ubóstwa energetycznego mieszkańców gminy,
• badania próbek popiołów paleniskowych w akredytowanych laboratoriach,
• zakup materiałów edukacyjno-informacyjnych,
• zakup usług przeglądów kominiarskich,
• zakup usług audytów energetycznych,
• organizacja wydarzeń - akcji edukacyjnych.

Faktury dokumentujące nabycia związane z realizacją projektu „(…)” wystawiane będą na Gminę (…).

Dotacja ze środków unijnych w formie refundacji poniesionych kosztów będzie stanowiła 85 % kosztów kwalifikowanych po złożeniu wniosku o płatność. W przypadku, gdy wnioskodawca ubiega się o rozliczanie dotacji w kwotach brutto, a jest zarejestrowanym podatnikiem VAT, zgodnie z wytycznymi, wymogiem jest m.in. przedłożenie przez niego interpretacji indywidualnej, wydanej w przedmiotowym zakresie.

Przedmiotowy projekt będzie realizowany jako zadanie własne Gminy, przede wszystkim z zakresu ochrony środowiska. Innymi słowy, Gmina (ani żaden inny podmiot) nie będzie pobierała opłat w związku z korzystaniem z efektów realizacji projektu. Zakupione towary i usługi będą wykorzystywane wyłącznie do realizacji projektu - nie będą stanowiły przedmiotu dostawy towarów ani świadczenia usług - nie będą wynajmowane, dzierżawione ani użyczane, a za korzystanie z nich nie będą pobierane opłaty.

Pytanie

Czy Gmina (…) będzie mogła skorzystać z prawa do odliczenia podatku od towarów i usług od wydatków ponoszonych w ramach realizacji zadania „(…)”?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 15 ust. 1 i ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności, jednak nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym - gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy - do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Kolejno, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy - wśród zadań tych mieszczą się natomiast sprawy z zakresu ochrony środowiska i przyrody.

Powyższe oznacza, że w świetle przepisów ustawy o samorządzie gminnym realizacja projektu ,,(…)” wpisuje się w zakres zadań własnych Gminy, w ramach realizacji których działa ona jako organ władzy publicznej.

Ponadto, jak zaznaczono w stanie faktycznym, Gmina nie będzie czerpała dochodów z tytułu korzystania z efektów realizowanego projektu.

Z literalnej interpretacji art. 86 ust. 1 ustawy o VAT bezpośrednio wynika, że odliczyć można podatek naliczony związany z transakcjami, których następstwem jest określenie podatku należnego. Tym samym, zasada ta wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Istnienie związku między nabywanymi towarami i usługami a transakcjami opodatkowanymi podatnika jest traktowane jako niezbędny wymóg powstania prawa do odliczenia podatku również w dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347, str. 1, dalej: „Dyrektywa VAT”). Przepisy Rozdziału 1-4 Tytułu X Dyrektywy VAT (art. 167 i nast.) wprowadzają podstawową regułę wspólnego systemu podatku VAT, zgodnie z którą podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego ze sprzedażą opodatkowaną, natomiast prawo takie nie przysługuje w przypadku dokonywania transakcji zwolnionych lub nieopodatkowanych.

W ocenie Gminy realizowany projekt stanowi w całości realizację zadań, do których jednostka została powołana przepisami prawa i będzie miał bezpośredni i ścisły związek ze sferą działań publicznych. Jednocześnie nie będzie ani bezpośrednio, ani pośrednio związany z czynnościami opodatkowanymi Gminy, a jedynie związek z takimi czynnościami mógłby skutkować istnieniem prawa do odliczenia. Zarówno zakup drona czy samochodu służbowego, jak i towary i usługi zakupione w związku z realizacją przedmiotowego projektu, nie będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W związku z powyższym, Gmina (…) stoi na stanowisku, że nie będzie jej przysługiwało prawo odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących nabycia związane z realizacją projektu „(…)”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W świetle tego przepisu:

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a więc takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z ww. regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Podkreślić należy, że aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Z kolei, zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE. L. Nr 347 z 11.12.2006 s. 1 ze zm.), zgodnie z którym:

W świetle unormowań prawa wspólnotowego w przypadku, gdy organy władzy publicznej bądź urzędy obsługujące te organy podejmują takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań, lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm.):

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Oznacza to, że w pozostałym zakresie np. w zakresie zadań własnych nałożonych na gminę na podstawie odrębnych przepisów, jednostki samorządu terytorialnego nie występują jako podatnicy podatku VAT.

Zatem Gmina, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku VAT.

Natomiast zadania realizowane przez Gminę, wskazane w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, tj. zadania własne nałożone na gminę na podstawie odrębnych przepisów, nie stanowią działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści wniosku wynika, że w związku z realizacją projektu pn. „(…)” nie będą występowali Państwo jako podatnik podatku VAT, lecz będą realizowali go w ramach zadań własnych nałożonych na Państwa przepisami określonymi w ustawie o samorządzie gminnym. Opracowana przez Państwa koncepcja projektu zakłada doprowadzenie do poprawy jakości powietrza poprzez zatrudnienie w gminie ekodoradców – ekspertów w zakresie ochrony powietrza. Praca ekodoradców ma przede wszystkim przyspieszyć proces wymiany przestarzałych źródeł ciepła na urządzenia spełniające obecne normy, a także zmniejszyć energochłonność budynków poprzez działania termomodernizacyjne. Koszty jakie zostaną poniesione na ww. zadania to : wynagrodzenie ekodoradcy, wyposażenie i utrzymanie stanowiska pracy (sprzęt komputerowy, oprogramowanie, meble), koszty zakupu narzędzi do kontroli palenisk i kontroli emisji zanieczyszczeń, koszty zakupu drona z wyposażeniem, koszty zakupu samochodu służbowego i jego eksploatacji, koszty szkoleń ekodoradcy, koszty wynajmu sal do spotkań.

Zgodnie z założeniami projektu zakupiony sprzęt będzie służył wyłącznie do zadań związanych z ochroną środowiska. Gmina nie będzie pobierała opłat w związku z korzystaniem z efektów realizacji projektu. Zakupione towary i usługi będą wykorzystywane wyłącznie do realizacji projektu- nie będą stanowiły przedmiotu dostawy towarów ani świadczenia usług – nie będą wynajmowane, dzierżawione ani użyteczne, a za korzystanie z nich nie będą pobierane opłaty.

Państwa wątpliwości dotyczą uznania, czy przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków ponoszonych w ramach realizacji zadania pn. „(…)”.

Jak wskazano na wstępie, odliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Zatem podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanego nabycia towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W omawianej sprawie warunek uprawniający do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie będzie spełniony, ponieważ – jak wynika z okoliczności sprawy – realizacja opisanego projektu należy do zadań własnych, do których są Państwo zobowiązani ustawą o samorządzie gminnym.

Tym samym w analizowanym przypadku nie będą ponosili Państwo wydatków w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, lecz w związku z realizacją zadań własnych nałożonych na Państwa przepisami określonymi w ustawie o samorządzie gminnym, z tytułu których nie występują Państwo jako podatnik podatku VAT.

Jak wynika z wniosku, realizowany projekt służy społeczności lokalnej i nie są pobierane żadne opłaty od mieszkańców za doradztwo w zakresie ekologii, a zatem towary i usługi nabyte w ramach realizacji projektu nie będą związane z wykonywaniem przez Państwa czynności opodatkowanych podatkiem VAT, ze sprzedażą opodatkowaną.

W konsekwencji, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, nie będzie przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków poniesionych na realizację zadania projektu pn. „(…)”.

Państwa stanowisko uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).