Skutki podatkowe odpłatnego zbycia na podstawie umowy cesji praw z umowy kredytowej.

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych odpłatnego zbycia na podstawie umowy cesji praw z umowy kredytowej. Uzupełnił go Pan – na wezwanie organu – 29 lipca 2024 r. (wpływ). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 2006 r. zawarł Pan z Bankiem umowę na kredyt denominowany we frankach szwajcarskich przeznaczony na budowę domu. Kredyt spłacił Pan w 2011 r. ze środków pochodzących ze sprzedaży domu. W 2023 r. dowiedział się Pan, że kredyt posiada klauzule abuzywne i przedawnienie umowy liczy się od uzyskania wiedzy o tym. W związku z tym, prawa do dochodzenia zwrotu z nadpłaty scedował Pan na Kancelarię prawną za kwotę 20 000 zł. Kancelaria policzyła i odprowadziła do (…) Urzędu Skarbowego (...) podatek od przychodów w wysokości 12%, t. j. (...) zł, składając PIT-11.

Nie zgadza się Pan z naliczonym podatkiem, ponieważ ocenia Pan swoją nadpłatę do Banku na minimum 60 000 zł, więc w dalszym ciągu jest Pan stratny i dodatkowego przychodu z tego tytułu nie posiada, natomiast środki na spłatę kredytu były już opodatkowane.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Na pytania z wezwania dotyczące tego czy „scedowanie prawa do dochodzenia zwrotu z nadpłaty” oznacza, że zawarł Pan odpłatną umowę cesji (przeniesienia wierzytelności) roszczeń z tytułu umowy kredytu frankowego zawartego w 2006 r. oraz czy kwota 20 000 zł stanowiła sumę pieniężną, zapłaconą na rzecz Pana przez Kancelarię prawną w zamian za możliwość wstąpienia w miejsce Pana jako dotychczasowego kredytobiorcy, uprawnionego do dochodzenia zwrotu z tytułu nadpłaty kredytu zawartego w 2006 r. udzielił Pan odpowiedzi, że tak.

Ponadto, wskazał Pan, że scedował Pan w całości prawa do dochodzenia roszczeń z tytułu kredytu z 2006 r. Scedowanie nastąpiło w kwietniu 2024 r. Kwota 20 000 zł stanowiła częściowe pokrycie Pana strat (niepełne).

Na pytanie z wezwania dotyczące tego czy Kancelaria prawna w ramach zawartej umowy cesji przejęła wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umowy kredytowej zawartej w 2006 r., w tym prawo dochodzenia zwrotu nadpłaty wyjaśnił Pan, że tak.

Wypłata 20 000 zł nastąpiła w kwietniu 2024 r. W momencie wypłaty podlegał Pan na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązku podatkowemu.

Pytanie

Czy należy się Panu zwrot podatku odprowadzonego przez Kancelarię prawną?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, podatek został odprowadzony niesłusznie i przysługuje Panu z tego tytułu zwrot w wysokości 2 400 zł.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Z kolei art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego powyżej przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Ponadto, za przychód należy uznać również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji nieodpłatnych świadczeń. Rozumienie tego pojęcia zostało jednak wypracowane w orzecznictwie.

W uchwałach z dnia 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02 oraz z dnia 16 października 2006 r. sygn. akt FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż na gruncie tej ustawy, termin „nieodpłatne świadczenie” ma „szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

W uchwale z dnia 24 maja 2010 r. sygn. akt II FPS 1/10, NSA potwierdził powyższe stanowisko uznając, że ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

I tak, źródła przychodów są wymienione w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przypisanie uzyskanego przychodu do określonego, jednego źródła przychodów następuje w oparciu o okoliczności faktyczne sprawy i treść przepisów ustawy.

Źródłami przychodów są m.in. wskazane w art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy:

kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Źródło to nie jest jednorodne, obejmuje:

·przychody z kapitałów pieniężnych – wymienione w art. 17 ust. 1 ww. ustawy;

·przychody z praw majątkowych, w tym ich odpłatnego zbycia – uregulowane w art. 18 komentowanej ustawy.

Przy czym, zgodnie z art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

W rozumieniu powołanego powyżej przepisu przychodem z praw majątkowych będzie każdy przychód, którego bezpośrednim źródłem jest prawo majątkowe, nawet jeśli prawo to nie zostało w sposób wyraźny wskazane w ustawie.

Należy bowiem zauważyć, że zawarte w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyliczenie praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy jako odrębne źródło przychodów ma charakter otwarty, o czym świadczy użyte przez ustawodawcę sformułowanie „w szczególności”. Jednocześnie treść tego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zarówno przychody z wykonania (wykorzystania) tych praw jak również z ich zbycia.

Zgodnie z ugruntowanym poglądem, do tego źródła przychodów zalicza się m.in. przychody z wierzytelności, jeśli nie są one związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Z analizy Pana opisu zdarzenia wynika, że w 2006 r. zawarł Pan z bankiem umowę na kredyt denominowany we frankach szwajcarskich przeznaczony na budowę domu. Kredyt spłacił Pan w 2011 r. ze środków pochodzących ze sprzedaży domu. W 2023 r. dowiedział się Pan, że kredyt posiada klauzule abuzywne i przedawnienie umowy liczy się od uzyskania wiedzy o tym. Prawa do dochodzenia zwrotu z nadpłaty scedował Pan na Kancelarię prawną za kwotę 20 000 zł, t.j. zawarł Pan odpłatną umowę cesji (przeniesienia wierzytelności) roszczeń z tytułu umowy kredytu frankowego zawartego w 2006 r. Kwota 20 000 zł stanowiła sumę pieniężną, zapłaconą na rzecz Pana przez Kancelarię prawną w zamian za możliwość wstąpienia w miejsce Pana jako dotychczasowego kredytobiorcy, uprawnionego do dochodzenia zwrotu z tytułu nadpłaty kredytu zawartego w 2006 r. Scedował Pan w całości prawa do dochodzenia roszczeń z tytułu kredytu z 2006 r. Scedowanie nastąpiło w kwietniu 2024 r. Kwota 20 000 zł stanowiła częściowe pokrycie Pana strat (niepełne). Kancelaria prawna w ramach zawartej umowy cesji przejęła wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umowy kredytowej zawartej w 2006 r., w tym prawo dochodzenia zwrotu nadpłaty. Wypłata 20 000 zł nastąpiła w kwietniu 2024 r. W momencie wypłaty podlegał Pan na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązku podatkowemu. Kancelaria policzyła i odprowadziła do Urzędu Skarbowego podatek od przychodów w wysokości 12%, t. j. 2 400 zł, składając PIT-11.

W tym miejscu wskazać należy, że wierzytelność jest prawem podmiotowym, które w stosunku zobowiązaniowym przysługuje wierzycielowi. Przy podziale praw na majątkowe i niemajątkowe podstawę będzie stanowił interes, jaki one realizują. Prawa majątkowe związane są z interesem ekonomicznym danego podmiotu. Będą to więc także wierzytelności, wynikające ze stosunków zobowiązaniowych, w wysokości wartości świadczeń majątkowych.

Cesja wierzytelności została uregulowana w artykułach 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

§ 1. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

§ 2. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

W myśl natomiast art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istota przeniesienia wierzytelności polega na tym, że prawa przysługujące zbywcy (dotychczasowemu wierzycielowi) przechodzą na nabywcę wierzytelności. Właściwość zobowiązania, uprawnienia wierzyciela i zobowiązania dłużnika pozostają bez zmian, gdyż w wyniku umowy cesji wierzytelności zmienia się tylko wierzyciel. Wierzytelność stanowi zatem prawo majątkowe, będące przedmiotem obrotu gospodarczego.

Z uwagi na dokonaną w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych kategoryzację źródeł przychodu, w szczególności wyodrębnienie w art. 10 ust. 1 pkt 7 tej ustawy przychodów z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, w sytuacji gdy osoba fizyczna – nieprowadząca działalności gospodarczej w zakresie obrotu wierzytelnościami – zawiera umowę cesji wierzytelności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, przenosząc ją odpłatnie na rzecz innego podmiotu, uzyskane z tego tytułu przychody kwalifikuje się do przychodów z praw majątkowych.

W analizowanej sprawie scedował Pan prawa do dochodzenia zwrotu z nadpłaty kredytu na Kancelarię prawną za kwotę 20 000 zł, t. j. zawarł Pan odpłatną umowę cesji (przeniesienia wierzytelności) roszczeń z tytułu umowy kredytu frankowego zawartego w 2006 r. Kwota 20 000 zł stanowiła sumę pieniężną, zapłaconą na rzecz Pana przez Kancelarię prawną w zamian za możliwość wstąpienia w miejsce Pana jako dotychczasowego kredytobiorcy, uprawnionego do dochodzenia zwrotu z tytułu nadpłaty kredytu zawartego w 2006 r. Kancelaria prawna w ramach zawartej umowy cesji przejęła wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umowy kredytowej zawartej w 2006 r., w tym prawo dochodzenia zwrotu nadpłaty.

W konsekwencji dokonał Pan sprzedaży przysługującego Panu prawa do dochodzenia zwrotu nadpłaty z tytułu umowy kredytowej zawartej w 2006 r. Tym samym uzyskana przez Pana kwota z tytułu zawartej odpłatnej umowy cesji praw i obowiązków wynikających z umowy kredytowej zawartej w 2006 r., w tym prawa do dochodzenia zwrotu z tytułu nadpłaty ww. kredytu, stanowi dla Pana przychód z praw majątkowych w rozumieniu ww. art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dochód uzyskany z praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dochody z praw majątkowych podlegają kumulacji z pozostałymi dochodami, zgodnie z postanowieniami art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zeznania złożone przed początkiem terminu uznaje się za złożone w dniu 15 lutego roku następującego po roku podatkowym.

Powinien Pan więc uwzględnić uzyskany dochód z zawartej odpłatnej umowy cesji (przeniesienia wierzytelności) roszczeń z tytułu umowy kredytu frankowego zawartego w 2006 r. przy ustalaniu podstawy obliczenia podatku dochodowego zgodnie z art. 27 ust. 1 ww. ustawy i wykazać ten dochód w zeznaniu rocznym.

Przy czym, wskazać należy, że zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Wobec powyższego, dokonując Panu wypłaty ustalonej kwoty na Kancelarii prawnej – jako płatniku – ciążyły obwiązki, o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, t. j. poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od uzyskanej w kwietniu 2024 r. przez Pana kwoty. Zatem, w opisanym zdarzeniu nie przysługuje Panu zwrot podatku (zaliczki na podatek) odprowadzonego (odprowadzonej) przez Kancelarią prawną.

Zatem Pana stanowisko, należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.