W sytuacji nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości, gdy wartość nabywanej nieruchomości (udziału) nie przekroczy wartości udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał Wnioskodawcy, będzie miał miejsce brak wystąpienia podstawy opodatkowania po żadnej ze stron.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

8 kwietnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 26 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 25 maja 2024 r. (data wpływu – 28 maja 2024 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowana będąca stroną postępowania:

Pani ED

2) Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

- Pan RD

- Pan AD

- Pani AP

Opis zdarzenia przyszłego (rozszerzony i zmodyfikowany w uzupełnieniu wniosku)

Zainteresowani w 2017 r. zakupili wspólnie nieruchomość niezabudowaną – działkę gruntu nr (…) o powierzchni (…) ha ((…) m² [winno być: (…) m²]) w miejscowości (…), za łączną kwotę (…) zł.

Małżonkowie E i RD zapłacili (…) zł, AD (…) zł, AP (…) zł.

Zainteresowani zostali współwłaścicielami działki każdy po (…) udziału.

Współwłaściciele zawarli umowę o podziale nieruchomości wspólnej do korzystania, na podstawie której działka została podzielona umownie na dwie części. Z jednej części korzystają małżonkowie E i RD, z drugiej AD i AP.

E i RD na swojej części, po uzyskaniu pozwolenia na budowę nr (…), wybudowali dom jednorodzinny.

Dom został wybudowany z własnych środków i na własne potrzeby.

Po zakończeniu budowy, współwłaściciele nieruchomości wystąpili do Gminy z wnioskiem o wydzielenie działki budowlanej niezbędnej do korzystania z budynku mieszkalnego zgodnie z art. 95 pkt 7 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Decyzją (…) burmistrz (…) zatwierdził podział nieruchomości na podstawie art. 95 pkt 7, art. 96 ust. 1 i 4, art. 97 ust. 1, 1a, 1b ustawy o gospodarce nieruchomościami, wyodrębniając:

1) działkę oznaczoną na mapie projektowej podziału nr (…), o powierzchni (…) ha, tj. (…) m²;

2) działkę oznaczoną na mapie projektowej podziału nr (…), o powierzchni (…) ha, tj. (…) m².

Każdy współwłaściciel posiadał (…) udziałów w pierwotnie zakupionej wspólnie działce, tj. (…) m² powierzchni działki gruntu.

Po podziale przez Gminę i utworzeniu dwóch działek każdy współwłaściciel posiada:

- (…) udziału w działce (…) – tj. (…) m² działki gruntu,

- (…) udziału w działce (…) – tj. (…) m² działki gruntu.

Na działce (…) stoi dom zbudowany przez E i RD.

Zainteresowani planują dokonanie nieodpłatnego zniesienia współwłasności w ten sposób, że:

a) ED przekaże swoje udziały w wymiarze (…) w działce niezabudowanej (…) o pow. (…) m²:

- AD – tj. (…) części działki gruntu o powierzchni (…) m². Przekazany udział będzie większy od posiadanego przez niego o (…) m² (wg ceny zakupu o (…) zł);

- AP też (…) części działki gruntu o powierzchni (…) m². Przekazany udział będzie większy od posiadanego przez nią o (…) m² (wg ceny zakupu o (…) zł).

b) RD przekaże swoje udziały w wymiarze (…) w działce niezabudowanej (…) o pow. (…) m²:

- AD – tj. (…) części działki gruntu o powierzchni (…) m². Przekazany udział będzie większy od posiadanego przez niego o (…) m² (wg ceny zakupu o (…) zł);

- AP też (…) części działki gruntu o powierzchni (…) m² (wg ceny zakupu o (…) zł).

c) AD przekaże swoje udziały w wymiarze (…) w działce zabudowanej (…):

- ED – tj. (…) części działki gruntu o powierzchni (…) m². Przekazany udział będzie mniejszy od posiadanego przez niego o (…) m² (wg ceny zakupu o (…) zł);

- RD – tj. (…) części działki gruntu o powierzchni (…) m². Przekazany udział będzie mniejszy od posiadanego przez niego o (…) m² (wg ceny zakupu o (…) zł).

d) AP przekaże swoje udziały w wymiarze (…) w działce zabudowanej (…):

- ED – tj. (…) części działki gruntu o powierzchni (…) m². Przekazany udział będzie mniejszy od posiadanego przez nią o (…) m² (wg ceny zakupu o (…) zł);

- RD – tj. (…) części działki gruntu o powierzchni (…) m². Przekazany udział będzie mniejszy od posiadanego przez nią o (…) m² (wg ceny zakupu o (…) zł).

W wyniku takiego podziału:

1) AD dostanie o (…) m² powierzchni działki więcej niż posiadany przez niego udział, tj. (…) zł wg ceny zakupu,

2) AP również dostanie o (…) m² powierzchni działki więcej niż posiadany przez nią udział, tj. (…) zł wg ceny zakupu,

3) Małżonkowie E i RD otrzymają każdy o (…) m² mniej niż posiadane przez nich udziały.

W umowie Zainteresowani oświadczają, że dokonane nieodpłatne zniesienie współwłasności będzie ostatecznym i końcowym rozliczeniem między nimi i uwzględnia w szczególności wzajemne roszczenia z tytułu posiadania przedmiotowego składnika majątku wspólnego, po czym z tego tytułu nie będą w przyszłości wnosić do siebie nawzajem żadnych roszczeń.

Dom na działce (…) został wzniesiony na gruncie objętym współwłasnością. To powoduje, że E i RD przysługuje roszczenie o zwrot nakładów poniesionych przez nich na budowę budynku mieszkalnego po zniesieniu współwłasności.

Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, ED (żona), RD (mąż) oraz AD (syn) znajdują się w pierwszej grupie podatkowej i mogą przy zniesieniu współwłasności skorzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 15 ww. ustawy.

Natomiast AP, będąca w związku z AD, synem E i RD, z prawnego punktu widzenia jest dla nich osobą obcą i należy do trzeciej grupy podatkowej, co rodzi skutki podatkowe przy zniesieniu współwłasności. AP będzie zobowiązana do zapłacenia podatku od darowizny otrzymanej od E i RD części działki gruntu (…). Podstawą opodatkowania będzie wartość otrzymanej części działki.

E i RD byliby natomiast zobowiązani do zapłacenia podatku od darowizny działki gruntu (…) wraz z budynkiem otrzymanym od AP, która stała się współwłaścicielką zabudowanej nieruchomości bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i bez użytkowania przez nią tej nieruchomości. Zakładając, że AP przekaże E i RD część działki, na której znajduje się budynek, to musieliby oni zapłacić podatek od spadków i darowizn od otrzymanej w procesie zniesienia współwłasności części działki z budynkiem mieszkalnym. Faktycznie byłby to podatek zapłacony od nakładów poniesionych przez nich z własnych środków na budowę domu.

Pytania

 1. Jak należy prawidłowo ustalić podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn dla E i RD z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności w opisanej wyżej sprawie, uwzględniając istniejący na działce (…) budynek mieszkalny wybudowany przez E i RD z własnych środków i przez nich wykorzystywany? Czy przy ustalaniu podstawy wymiaru podatku od spadków i darowizn od wartości otrzymanego od AP i AD udziału przez E i RD w działce gruntu (…) wraz z budynkiem powinno się uwzględnić wartość nakładów poniesionych przez nich na wybudowanie budynku, a następnie potraktować wartość tych nakładów jako dług pomniejszający podstawę opodatkowania?

 2. Jak należy ustalić prawidłowo podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn dla AP, która wg prawa jest dla E i RD osobą obcą (trzecia grupa podatkowa) z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności w opisanej wyżej sprawie?

 3. Jak należy ustalić prawidłowo podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn dla AD, który jest synem E i RD (pierwsza grupa podatkowa) z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności w opisanej wyżej sprawie?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem:

Ad. 1. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. z tytułu zniesienia współwłasności.

Przepis art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Zgodnie z art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiący odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale związane z gruntem lub części budynków jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Zatem, gdy dochodzi do zniesienia współwłasności nieruchomości, dotyczy to zarówno gruntu jak i budynku trwale z tym gruntem związanego oraz innych naniesień na nim się znajdujących.

Wynika z tego, że skutki podatkowe dokonanego zniesienia współwłasności oceniać należy łącznie dla gruntu i budynku na nim posadowionego.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (wartość czysta) ustalona wg stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

A więc, do podstawy opodatkowania należy wliczyć wartość nieruchomości wraz z posadowionym budynkiem. Od tak ustalonej podstawy opodatkowania odliczyć należy m.in. długi czyli wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia, łącznie z roszczeniami z tytułu poczynionych przez nabywcę nakładów na nabytą nieruchomość. Zatem, wartość roszczenia o zwrot nakładów poniesionych przez E i RD na nieruchomość wspólną stanowi dług pomniejszający wartość nieruchomości będącej przedmiotem zniesienia współwłasności, skutkiem czego wartość roszczenia o zwrot nakładów podlegać będzie uwzględnieniu przy ustaleniu wartości czystej, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w związku z planowaną czynnością nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Wartość tego roszczenia należy odliczyć od wartości rynkowej nieruchomości będącej przedmiotem planowanego nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Jeżeli zatem wartość roszczenia o zwrot nakładów, jakie przysługuje E i RD będzie równa wartości wybudowanego domu mieszkalnego, to czysta wartość majątku, jaki otrzymają w wyniku zniesienia współwłasności będzie odpowiadał wartości działki (…).

Ponieważ E i RD znajdują się w pierwszej grupie podatkowej z AD, od którego otrzymali udziały, mogą przy zniesieniu współwłasności skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Ad. 2. Przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowanie stanowić będzie wartość rzeczy lub praw majątkowych w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Podatkowi podlega nadwyżka wartości nabytego udziału, czyli AP zapłaci podatek od spadków i darowizn od wartości rynkowej (…) m² działki gruntu, który w wyniku zniesienia współwłasności stanowi nadwyżkę przekraczającą jej wartość udziałów.

Ponieważ zakupiona działka (…), a aktualnie działki (…) i (…) mają ograniczenia w możliwości zagospodarowania tych działek z uwagi na ich ukształtowanie oraz Przestrzenny Plan Zagospodarowania (…), tj. wydzielenie na terenie działki wzdłuż ogrodzenia (…) m pasa o szerokości (…) m na przyszłą drogę, ujętą w tym planie oraz linię energetyczną średniego napięcia znajdującą się na działce, wartość rynkową działek, która stanowiłaby podstawę opodatkowania przy obliczaniu podatku od spadków i darowizn, ustaliliby Państwo na poziomie (…) zł każda.

Ad. 3. Przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowanie stanowić będzie wartość rzeczy lub praw majątkowych w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Podatkowi podlega nadwyżka wartości nabytego udziału. Czyli AD zapłaci podatek od spadków i darowizn od wartości rynkowej (…) m² działki gruntu, który w wyniku zniesienia współwłasności stanowi nadwyżkę przekraczającą wartość jego udziałów.

Ponieważ jednak znajduje się w pierwszej grupie podatkowej z E i RD, od których otrzymał udziały, może przy zniesieniu współwłasności skorzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 15.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 596):

Na podstawie art. 1a pkt 1 ww. ustawy:

W związku z tym, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji współwłasności, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego;

Zgodnie z art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów, zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1) podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

2) przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

3) sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Zgodnie natomiast z art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego:

Z przepisu tego wynika wprost, że budynki i ich części znajdujące się na nieruchomościach co do zasady dzielą los gruntu, na którym są posadowione. W przypadku więc, gdy dochodzi do zniesienia współwłasności nieruchomości, czynność ta dotyczy zarówno gruntu, jak i wszelkich budynków i budowli trwale z nim związanych oraz innych naniesień na nim się znajdujących. Z tego też względu skutki podatkowe dokonanego zniesienia współwłasności oceniać należy łącznie dla gruntu oraz budynków na nim posadowionych.

Zniesienie współwłasności mające charakter nieodpłatny, tj. bez spłat i dopłat, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Stosownie do postanowień art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy:

W myśl art. 7 ust. 6 cyt. ustawy:

Z powołanego powyżej przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega jedynie takie zniesienie współwłasności, w następstwie którego podatnik nabywa rzeczy lub prawa w części przekraczającej wartość udziału, który pierwotnie (przed zniesieniem współwłasności nieruchomości) mu przysługiwał. Innymi słowy, podatkowi podlega nabycie własności rzeczy (praw majątkowych) lub ich części w zakresie, w jakim nastąpił przyrost wartości nabytych rzeczy (praw majątkowych) w stosunku do wartości posiadanych uprzednio udziałów w tych rzeczach (prawach majątkowych). Jeśli wskutek ww. czynności zniesienia współwłasności nie ulega zmianie wartość nabytych rzeczy (praw majątkowych), opodatkowanie nie ma miejsca.

Przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn należy mieć także na względzie przepis art. 7 ust. 1 zdanie pierwsze ww. ustawy, w myśl którego:

Ustalenie podstawy opodatkowania składa się więc z dwóch etapów. W pierwszym należy określić wartość rzeczy lub praw majątkowych, których dotyczy zniesienie współwłasności, według zasady generalnej wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy (czysta wartość, ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego). W drugim etapie ustala się udział, jaki przysługiwał dotychczas współwłaścicielowi i jego wartość. Podatkowi podlega bowiem nadwyżka wartości nabytego udziału.

Wskazać również należy, że wartość nieruchomości przy zniesieniu współwłasności przyjmuje się z dnia powstania obowiązku podatkowego, tzn. z chwili zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Zasadą jest, że wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw (art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Zgodnie z art. 8 ust. 3 ww. ustawy:

Mając na uwadze przedstawione powyżej przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że przy nabyciu w drodze zniesienia współwłasności, podstawę opodatkowania stanowić będzie wartość rynkowa nieruchomości uwzględniająca jej stan na dzień nabycia. Oznacza to, że jeżeli w chwili zawierania umowy o zniesieniu współwłasności nieruchomość ta będzie zabudowana, punkt wyjścia dla ustalenia podstawy opodatkowania stanowić powinna wartość nieruchomości wraz z posadowionymi na niej budynkami. Jak wskazano bowiem powyżej, w przypadku współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem (budynkami) dzieli on los gruntu.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1) 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;

2) 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;

3) 5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy stanowi, że:

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy:

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

 1) do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

 2) do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

 3) do grupy III – innych nabywców.

Z kolei w myśl art. 17 ust. 4 omawianej ustawy:

Zgodnie z powyższym przepisem, Minister Finansów zmienił określone w art. 15 ust. 1 skale podatkowe. Aktualne skale podatkowe znajdują się w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1226).

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, Zainteresowani w 2017 r. zakupili wspólnie nieruchomość niezabudowaną – działkę gruntu nr (…) o powierzchni (…) ha ((…) m² [winno być: (…) m²]). Zainteresowani zostali współwłaścicielami działki każdy po (…) udziału. Współwłaściciele zawarli umowę o podziale nieruchomości wspólnej do korzystania, na podstawie której działka została podzielona umownie na dwie części. Z jednej części korzystają małżonkowie E i RD, z drugiej AD i AP. E i RD na swojej części wybudowali dom jednorodzinny. Dom został wybudowany z własnych środków i na własne potrzeby. Po zakończeniu budowy, współwłaściciele nieruchomości wystąpili do Gminy z wnioskiem o wydzielenie działki budowlanej niezbędnej do korzystania z budynku mieszkalnego zgodnie z art. 95 pkt 7 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Decyzją burmistrz zatwierdził podział nieruchomości na podstawie art. 95 pkt 7, art. 96 ust. 1 i 4, art. 97 ust. 1, 1a, 1b ustawy o gospodarce nieruchomościami, wyodrębniając:

- działkę oznaczoną na mapie projektowej podziału nr (…), o powierzchni (…) ha, tj. (…) m².

- działkę oznaczoną na mapie projektowej podziału nr (…), o powierzchni (…) ha, tj. (…) m².

Każdy współwłaściciel posiadał (…) udziałów w pierwotnie zakupionej wspólnie działce, tj. (…) m² powierzchni działki gruntu. Po podziale przez Gminę i utworzeniu dwóch działek każdy współwłaściciel posiada:

- (…) udziału w działce (…) – tj. (…) m² działki gruntu,

- (…) udziału w działce (…) – tj. (…) m² działki gruntu.

Na działce (…) stoi dom zbudowany przez E i RD.

Zainteresowani planują dokonanie nieodpłatnego zniesienia współwłasności w ten sposób, że w wyniku takiego podziału:

- AD dostanie o (…) m² powierzchni działki więcej niż posiadany przez niego udział, tj. (...) zł wg ceny zakupu,

- AP również dostanie o (…) m² powierzchni działki więcej niż posiadany przez nią udział, tj. (...) zł wg ceny zakupu,

- Małżonkowie E i RD otrzymają każdy o (…) m² mniej niż posiadane przez nich udziały.

W umowie Zainteresowani oświadczają, że dokonane nieodpłatne zniesienie współwłasności będzie ostatecznym i końcowym rozliczeniem między nimi i uwzględnia w szczególności wzajemne roszczenia z tytułu posiadania przedmiotowego składnika majątku wspólnego, po czym z tego tytułu nie będą w przyszłości wnosić do siebie nawzajem żadnych roszczeń. Dom na działce (…) został wzniesiony na gruncie objętym współwłasnością. To powoduje, że Ewie i RD przysługuje roszczenie o zwrot nakładów poniesionych przez nich na budowę budynku mieszkalnego po zniesieniu współwłasności. Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, ED (żona), RD (mąż) oraz AD (syn) znajdują się w pierwszej grupie podatkowej. Natomiast AP, będąca w związku z AD, synem E i RD, z prawnego punktu widzenia jest dla nich osobą obcą i należy do trzeciej grupy podatkowej.

W treści wniosku wskazali Państwo także, że wartość rynkową działek, która stanowiłaby podstawę opodatkowania przy obliczaniu podatku od spadków i darowizn, byłaby na poziomie (…) zł każda.

W odniesieniu do powyższego, ustalenie podstawy opodatkowania w przypadku nabycia tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności powinno nastąpić na podstawie art. 7 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn przy uwzględnieniu art. 7 ust. 1 tej ustawy, co oznacza, że podstawę opodatkowania stanowi „czysta wartość”, to jest wartość po uwzględnieniu długów i ciężarów. Zatem:

 a) przy stosowaniu tych przepisów konieczne jest każdorazowo zbadanie, czy dochodzi do przysporzenia majątkowego wskutek zawarcia umowy, ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu,

 b) nakłady poczynione na nieruchomość przez nabywcę mogą stanowić dług pomniejszający czystą wartość nabytych praw majątkowych (art. 7 ust. 1 i ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn), o ile roszczenie o zwrot tych nakładów jest skonkretyzowane i uwzględnia ewentualne korzyści, uzyskane przez nabywcę z wyłącznego z nich korzystania (z orzecznictwa sądów wynika konieczność zrelatywizowania korzyści, które współwłaściciele uzyskali z rzeczy, czy też innych, np. takich które zwiększają wartość rzeczy, o ile nie mają one pokrycia w tych korzyściach).

Po przeprowadzeniu planowanego zniesienia współwłasności Państwo E i RD uzyskają przysporzenie majątkowe w postaci (…) domu, tj. (…) nakładów poczynionych na nieruchomości wspólnej. W zakresie tej części nakładów, co do zasady, przysługują Państwu E i RD roszczenia o ich zwrot mogące stanowić dług (w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn) pomniejszający wartość tego przysporzenia. Roszczenia te muszą być skonkretyzowane.

Zważywszy na to, że w wyniku zniesienia współwłasności cały dom będzie należał do Państwa E i RD oraz to, że Strony nie przewidują jakichkolwiek spłat czy dopłat, należy uznać, że wartość tych roszczeń jest równa wartości uzyskanego przez Państwa E i RD wyżej określonego przysporzenia. Wobec powyższego nabyta przez Państwa E i RD nieruchomość wraz z posadowionym na niej całym budynkiem sprowadzona do jej wartości „czystej” nie przekroczy wartości udziału Państwa E i RD sprzed dokonania zniesienia współwłasności.

Zatem, skoro istotnie w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości − wartość majątku nabytego przez Panią E i RD w wyniku tej czynności będzie taka sama jak przed zniesieniem współwłasności (nie nastąpi – z uwagi na przysługujące im roszczenie – przyrost majątku w wyniku opisanej we wniosku czynności), to w takiej sytuacji nie powstanie po stronie Państwa E i RD obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Jak już bowiem wyżej podkreślono, obowiązek zapłaty podatku powstaje wówczas, gdy w wyniku zniesienia współwłasności następuje nabycie rzeczy lub prawa o wartości wyższej niż wartość udziału przysługująca przed zniesieniem współwłasności. Jak wynika z wniosku, w wyniku opisanych działań nie nastąpi przyrost wartości nabytej nieruchomości w stosunku do wartości posiadanego uprzednio udziału w tej nieruchomości. To oznacza, że nie będzie ciążył na Państwu obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

W przypadku Pana AD oraz Pani AP, choć nabędą oni w wyniku zniesienia współwłasności udziały w działce powierzchniowo przekraczając ich dotychczasowy udział (zarówno udział Pana AD jak i udział Pani AP w nieruchomości powiększy się o (…) m²), to jednak wartość działek po zniesieniu współwłasności będzie równa. Dla oceny skutków podatkowych istotne jest porównanie wartości, nie zaś samej powierzchni działek. Jak Państwo wskazali, dla obu działek ustaliliby Państwo wartość na poziomie (…) zł.

Z tego względu, ostatecznie również Pan AD i Pani AP nie nabędą w wyniku zniesienia współwłasności niczego ponad dotychczasowy udział, ponieważ wartość działek po podziale będzie równa i będzie odpowiadała ich dotychczasowym udziałom we współwłasności. Zatem wartość nabywanej przez Pana AD i Panią AP nieruchomości (tutaj udziału) nie przekroczy wartości udziału we współwłasności, który przed zniesieniem współwłasności im przysługiwał. Z uwagi na brak wystąpienia podstawy opodatkowania po żadnej ze stron zniesienia współwłasności, nie ma konieczności analizy zwolnień, w tym z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, czy też wskazanego przez Państwa art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani ED (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy Ordynacja podatkowa.