Dokumentowanie wykonania przez Kupującego prac związanych z budową układu komunikacyjnego i prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT z faktur otrzymanych od Kupującego.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 marca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy dokumentowania wykonania przez Kupującego prac związanych z budową układu komunikacyjnego (ronda) i prawa do odliczenia podatku naliczonego VAT z ww. faktur.

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 8 czerwca 2024 r. (wpływ 10 czerwca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(…) sp. z o.o. (Sprzedający) oraz (…) Spółka jawna (Kupujący) są czynnymi podatnikami VAT wykonującymi działalność na terenie Polski.

Spółki zawarły szereg kolejnych umów dotyczących sprzedaży prawa użytkowania wieczystego gruntu budowlanego.

Zgodnie z § 3 ust. 2 lit. e) przedwstępnej umowy sprzedaży z dnia 22 marca 2022 r. (rep. A numer (…)) warunkiem zawarcia umowy przyrzeczonej było wykonanie przez Sprzedającą układu komunikacyjnego opisanego w załączniku do umowy (rondo).

W § 2 ust. 2 warunkowej umowy sprzedaży tejże nieruchomości z dnia 8 września 2022 r. (rep. A numer (…)) strony oświadczyły, iż opisany powyżej warunek nie został spełniony przez Sprzedającego.

W związku z niespełnieniem warunku przez Sprzedającego w § 2 ust. 3 warunkowej umowy sprzedaży z dnia 8 września 2022 r. (rep. A numer (…)) zawarto następujący zapis: „(…) Spółka Sprzedająca niniejszym zleca Spółce Kupującej wykonanie wyżej opisanego układu komunikacyjnego.”

Strony zgodnie oświadczyły, że kwota za wybudowanie ronda wynosi brutto (…) zł, zaś zakres prac opisany został na podstawie kosztorysu przedstawionego przez Sprzedającego, która stanowi załącznik nr 2 do tej umowy. Nadto w przypadku zaistnienia konieczności wykonania prac dodatkowych nieprzewidzianych w kosztorysie, strony zobowiązały się zawrzeć odpowiednie porozumienie.

W § 4 lit. b) warunkowej umowy sprzedaży z dnia 8 września 2022 r. strony zgodnie postanowiły, że pozostała do zapłaty reszta ceny brutto w kwocie (…) zł za prawo użytkowania wieczystego gruntu, zostanie w dniu zawarcia umowy przenoszącej prawo użytkowania wieczystego gruntu zaliczona na poczet realizacji opisanego powyżej zlecenia do wysokości (…) zł, a pozostała kwota (…) zł zostanie wypłacona Sprzedającej po zakończeniu robót budowlanych dotyczących układu komunikacyjnego (ronda).

W § 4 umowy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości oraz ustanowienia służebności (rep. A numer (…)) Sprzedający oświadczył, że otrzymał od Kupującego tytułem zaliczki kwotę brutto (…) zł. Jednocześnie strony oświadczyły, że pozostała do zapłaty kwota brutto (…) złotych, w tym podatek VAT w stawce 23%, zostanie rozliczona zgodnie z postanowieniami zawartymi w § 2 ust 4 lit. b) warunkowej umowy sprzedaży.

Prace w postaci układu komunikacyjnego (rondo) zostały wykonane przez Kupującego i odebrane przez właściwe organy administracji. Jednocześnie kupujący otrzymał za te prace wynagrodzenie w postaci zatrzymanej części ceny za sprzedaż prawa użytkowania wieczystego, co miało miejsce w dniu podpisania umowy przenoszącej to prawo.

Mimo to Kupujący do dnia dzisiejszego nie wystawił faktury ani w związku z otrzymaniem całości zapłaty (w chwili podpisania umowy przenoszącej użytkowanie wieczyste), ani później w związku z wykonaniem prac budowlanych zleconych przez Sprzedającego w postaci układu komunikacyjnego (rondo). Wystawił jedynie notę księgową twierdząc - wbrew zapisom § 2 ust. 3 warunkowej umowy sprzedaży z dnia 8 września 2022 r. (rep. A numer (…)) - że nie otrzymał od Sprzedającego żadnego zlecenia na prowadzenie prac budowlanych, a w sprawie mamy do czynienia z tzw. wykonaniem zastępczym. W związku z tym na kwotę zatrzymanej części ceny wystawił jedynie notę księgową i nie naliczył podatku VAT.

Pytania (sformułowane ostatecznie w uzupełnieniu wniosku)

1.Czy w związku z dokonaniem całości zapłaty przed wykonaniem przez zleceniobiorcę zleconych prac w postaci układu komunikacyjnego (rondo) Sprzedający ma prawo domagać się od Kupującego otrzymania (udostępnienia) faktury dokumentującej przedpłatę?

2.Jeżeli odpowiedź na powyższe pytanie jest negatywna to czy w związku z wykonaniem zleconych prac w postaci układu komunikacyjnego (rondo) Sprzedający ma prawo domagać się od Kupującego otrzymania (udostępnienia) faktury dokumentującej wykonane prace?

3.Czy Sprzedający ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z takich faktur na zasadach ogólnych?

Państwa stanowisko w sprawie (sformułowane ostatecznie w uzupełnieniu wniosku)

Zdaniem wnioskodawcy wraz z dokonaniem całości zapłaty przed wykonaniem zleconych prac budowlanych w postaci układu komunikacyjnego (rondo) Sprzedający ma prawo domagać się od Kupującego otrzymania (udostępnienia) faktury dokumentującej przedpłatę.

Jeżeli odpowiedź na pytanie pierwsze jest negatywna to Sprzedający ma prawo domagać się od Kupującego otrzymania (udostępnienia) faktury dokumentującej wykonane prace wraz z wykonaniem tych usług.

Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a ustawy o VAT obowiązek podatkowy w przypadku świadczenia usług budowlanych powstaje z dniem wystawienia faktury sprzedaży. Jeżeli podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury, czyli najdalej 30-tego dnia od dnia wykonania usługi budowlanej.

Gdy przed wykonaniem usługi budowlanej podatnik otrzyma zaliczkę to obowiązek podatkowy powstaje w chwili otrzymania zaliczki, zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT.

Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o VAT podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem sprzedaży.

Zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT fakturę sprzedaży w przypadku świadczenia usług budowlanych dla czynnego podatnika VAT wystawia się nie później niż 30-tego dnia od dnia wykonania usługi budowlanej.

Wedle art. 106i ust. 2 ustawy o VAT w przypadku otrzymania zaliczki na poczet usług budowlanych fakturę to ma on obowiązek wystawić fakturę zaliczkową w terminie do 15-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu otrzymania zaliczki.

Wreszcie na podstawie art. 86 ust. 1 i 2 pkt. a i b ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi m.in. suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług oraz dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi;

Dalej na postawie art. 106g ust. 1 ustawy o VAT fakturę wystawia się co najmniej w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje nabywca, a drugi zachowuje w swojej dokumentacji podatnik dokonujący sprzedaży. Zgodnie z art. 106g ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT w przypadku faktur przesyłanych elektronicznie podatnik dokonujący sprzedaży lub upoważniona przez niego do wystawiania faktur osoba trzecia przesyła je lub udostępnia nabywcy.

W niniejszej sprawie strony zawarły między sobą umowę, w której Sprzedający zobowiązał się do wykonania na zbywanej nieruchomości prac budowlanych w postaci węzła komunikacyjnego (rondo). Ponieważ Sprzedający nie wykonał tych prac, zlecił wykonanie węzła komunikacyjnego Kupującemu na swój koszt. Na poczet wykonanych prac Kupujący otrzymał całość należności przed wykonaniem usługi tj. w chwili zawarcia umowy przenoszącej prawo użytkowania wieczystego. Wtedy bowiem zatrzymana przez Kupującego część ceny za użytkowanie wieczyste została rozliczona na poczet jego należności za wykonane w przyszłości prace budowlane, zgodnie z kosztorysem przedstawionym przez Sprzedającego.

Wykonanie węzła komunikacyjnego stanowiło ze strony Kupującego świadczenie usług budowlanych zleconych mu przez Sprzedającego.

W sprawie nie mieliśmy do czynienia z wykonaniem zastępczym, gdzie wierzyciel zleca wykonanie świadczenia podmiotowi trzeciemu w związku z niewykonaniem lub nieprawidłowym wykonaniem świadczenia przez dłużnika.

W związku z powyższym kupujący miał obowiązek wystawić fakturę zaliczkową w terminie do 15-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu otrzymania zaliczki, które miało miejsce wraz z zawarciem umowy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego. Z tym obowiązkiem bezpośrednio koresponduje prawo do domagania się otrzymania (udostępnienia) takiej faktury przez drugą stroną transakcji.

Jeżeli zaliczenia kwoty należnej z tytułu sprzedaży na poczet należności z tytułu prac budowlanych, które miał wykonać Kupujący, nie potraktujemy jako otrzymania zaliczki, to wówczas obowiązek wystawienia przez niego faktury powstał najpóźniej 30 dnia od dnia wykonania usług budowlanych (ronda). W związku tym z tą chwilą powstało prawo drugiej strony prawo do domagania się otrzymania (udostępnienia) egzemplarza takiej faktury na podstawie art. 106g ust 1 lub ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT.

Ponieważ nie mamy do czynienia z wykonaniem zastępczym, powyższe faktury na zasadach ogólnych dadzą Sprzedającemu prawo do odliczenia ujętego na nich podatku naliczonego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361) - zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zauważyć przy tym należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Można w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 7 lipca 1982 r. w sprawie C-89/81 Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w przypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu - jak wskazał Trybunał - świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Analiza powyższych wyroków prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Należy jednak wskazać, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy:

Co do zasady, opodatkowaniu podlegają czynności odpłatne, przy czym z przepisów nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną - zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Z opisu sprawy wynika, że zarówno Państwo (Sprzedający), jak i (…) Spółka jawna (Kupujący) są czynnymi podatnikami podatku VAT.

22 marca 2022 r. Spółki zawarły przedwstępną umowę sprzedaży prawa użytkowania wieczystego użytkowania gruntu budowlanego. Warunkiem zawarcia umowy przyrzeczonej było wykonanie przez Państwa układu komunikacyjnego (ronda). Powyższy warunek nie został przez Państwa spełniony.

W związku z powyższym, w warunkowej umowie sprzedaży z 8 września 2022 r. zlecili Państwo Spółce Kupującej wykonanie ww. układu komunikacyjnego.

Strony zgodnie oświadczyły, że kwota za wybudowanie ronda wynosi (…) zł brutto.

W warunkowej umowie sprzedaży Strony postanowiły, że pozostała do zapłaty przez Kupującego reszta ceny brutto w kwocie (…) zł za prawo użytkowania wieczystego nieruchomości zostanie w dniu zawarcia umowy przenoszącej prawo użytkowania wieczystego gruntu zaliczona na poczet realizacji opisanego powyżej zlecenia do wysokości (…) zł. Pozostała kwota (…) zł zostanie Państwu wypłacona przez Kupującego po zakończeniu robót budowlanych dotyczących ronda.

Jak Państwo wskazali, prace w postaci układu komunikacyjnego zostały wykonane przez Kupującego, co zostało mu zlecone przez Państwa w warunkowej umowie sprzedaży. Kupujący otrzymał za te prace wynagrodzenie w postaci zatrzymanej części ceny za sprzedaż prawa użytkowania wieczystego gruntu, co miało miejsce w dniu podpisania umowy przenoszącej to prawo.

Mimo to Kupujący do dnia dzisiejszego nie wystawił faktury ani w związku z otrzymaniem całości zapłaty, ani w związku z wykonaniem prac budowlanych zleconych przez Państwa. Wystawił jedynie notę księgową.

W przedmiotowej sprawie miały miejsce dwie transakcje pomiędzy Stronami. Po pierwsze, zgodnie z umową dokonali Państwo dostawy towaru w postaci sprzedaży prawa użytkowania wieczystego gruntu na rzecz Kupującego w myśl art. 7 ust. 1 ustawy. Ponadto, na podstawie zapisów warunkowej umowy sprzedaży została wykonana usługa budowlana przez Kupującego na Państwa rzecz, tj. doszło do odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Należy zauważyć, że umowa zawarta między Stronami przewidywała wysokość wynagrodzenia zarówno za sprzedaż prawa użytkowania wieczystego gruntu przez Państwa na rzecz Kupującego, jak i za usługę budowlaną wykonaną przez Kupującego na Państwa rzecz.

Kupujący otrzymał określone w umowie wynagrodzenie za wykonane usługi budowlane w dniu podpisania umowy przenoszącej prawo użytkowania wieczystego gruntu. Zatem wynagrodzenie stanowiło płatność wynikającą wprost z łączącej strony umowy.

Zatem nastąpiło świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, gdyż określone świadczenie pieniężne (wynagrodzenie) zostało Kupującemu wypłacone (w postaci zatrzymania części ceny za sprzedaż prawa użytkowania wieczystego gruntu) w zamian za wykonanie układu komunikacyjnego (ronda). Spełniona zatem została przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że świadczenie to stanowiło odpłatne świadczenie usług przez Kupującego na Państwa rzecz, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Fakt, że w opisanej sytuacji nie nastąpiło fizyczne przekazanie należności Kupującemu za wykonane prace budowlane, tylko pomniejszono cenę sprzedaży prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, nie zmienia charakteru świadczeń pomiędzy stronami.

Zgodnie art. 498 § 1 i § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.):

Z ww. przepisu wynika, że wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie wierzytelności, czyli kompensację należności, następuje wtedy, gdy dwa podmioty są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, a obie wierzytelności są wymagalne. Oznacza to, że potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia poprzez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie (kompensata wierzytelności) następuje wówczas, gdy jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelności, jak i zobowiązania względem drugiej strony. Potrącenie zatem stanowi formę wzajemnej zapłaty za istniejące pomiędzy stronami zobowiązania, co pozwala na traktowanie jej na równi z zapłatą.

Mając na uwadze opis sprawy oraz ww. przepisy prawa należy stwierdzić, że wykonanie prac w postaci układu komunikacyjnego przez Kupującego stanowiło usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, niekorzystającą ze zwolnienia od tego podatku, gdyż zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych, ustawodawca nie przewidział dla świadczonych usług polegających na wykonaniu robót budowlanych zwolnienia od podatku VAT.

Podstawowym dokumentem potwierdzającym dokonanie transakcji opodatkowanej podatkiem VAT jest faktura. Obowiązek wystawienia faktury spoczywa na podatnikach podatku od towarów i usług.

Zasady dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu regulują przepisy art. 106a-106q ustawy.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy:

Przepis art. 106b ust. 2 ustawy stanowi, że:

W świetle art. 106b ust. 3 ustawy:

Stosownie do art. 106i ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 106i ust. 2 ustawy:

W myśl art. 106i ust. 3 ustawy:

Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a ustawy:

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów - co do zasady - podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika.

W świetle przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, faktury są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika. Faktura pełni szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT, dlatego też niezwykle istotne jest prawidłowe oznaczenie wszystkich elementów faktury.

Faktura jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego (potwierdzeniem nabycia określonych towarów i usług lub też otrzymania zaliczki). Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie ww. dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi (nabywcy), a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego.

Zgodnie z powołanym wyżej art. 106b ust. 2 ustawy, podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury m.in. do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy. Natomiast na mocy art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy, podatnik jest zobowiązany do udokumentowania takiej sprzedaży fakturą tylko na żądanie nabywcy.

W rozpatrywanej sprawie nie mamy do czynienia z wykonaniem na Państwa rzecz czynności zwolnionej z opodatkowania podatkiem VAT, nie znajdzie więc zastosowania przepis art. 106b ust. 3 ustawy, zgodnie z którym podatnik jest zobowiązany wystawić na żądanie nabywcy fakturę dokumentującą sprzedaż zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT.

Należy jednak zauważyć, że, jak wcześniej wywiedziono, odpłatne świadczenie usługi przez Kupującego na Państwa rzecz podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy. Kupujący jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Kupujący otrzymał wynagrodzenie w postaci zatrzymanej części ceny za sprzedaż prawa użytkowania wieczystego gruntu za zlecone prace w postaci układu komunikacyjnego w dniu podpisania umowy przenoszącej to prawo. Tak więc skoro Kupujący jest podatnikiem podatku VAT i otrzymał wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, to był zobowiązany do udokumentowania świadczonej usługi poprzez wystawienie na Państwa rzecz faktury, w myśl art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy, nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał od Państwa to wynagrodzenie, zgodnie z art. 106i ust. 2 ustawy.

Przechodząc do Państwa wątpliwości dotyczących kwestii, czy przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT z faktury wystawionej przez Kupującego, należy wskazać, że podstawowe zasady dotyczące odliczenia podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ustawy.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Stosownie do art. 86 ust. 10 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy:

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy również podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Stosownie do art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Należy podkreślić, że jedną z fundamentalnych zasad konstrukcji podatku od towarów i usług jest prawo podatnika do odliczenia podatku zapłaconego w cenie przy nabyciu towarów i usług związanych z działalnością gospodarczą. Podstawowa zasada wspólnego systemu VAT, jaką jest zasada neutralności podatku, jest rozumiana jako stosowanie podatku od towarów i usług na wszystkich etapach obrotu gospodarczego z równoczesnym prawem do potrącenia podatku zawartego w poprzedniej fazie obrotu. Wszelkie ograniczenia prawa do odliczenia podatku naliczonego wpływają na neutralność tego podatku i mogą wynikać jedynie z wyraźnej regulacji ustawowej.

Jak wskazano wyżej, dokumentem, który co do zasady stanowi podstawę do odliczenia podatku naliczonego jest faktura.

Jednocześnie trzeba mieć na względzie, że obowiązujące przepisy prawa nie dopuszczają możliwości zastąpienia faktury innym dokumentem. Krajowe przepisy ustawy o VAT nie wskazują bowiem na inny dokument, który mógłby pełnić rolę faktury.

Trzeba również mieć na uwadze, że faktura dokumentująca dokonanie dostawy towarów/świadczenia usług pełni funkcję kontrolną (umożliwia bowiem administracji podatkowej realizację czynności kontrolnych i weryfikację poprawności zadeklarowanej przez podatnika sprzedaży), ale z perspektywy podatnika najistotniejszą funkcją faktury jest zapewnienie neutralności opodatkowania poprzez umożliwienie odliczenia podatku naliczonego na poprzednim etapie obrotu od podatku należnego. Faktura jest niejako „nośnikiem” podatku naliczonego, w związku z czym zasadniczo realizacja prawa do odliczenia podatku naliczonego nie może obyć się bez faktury. Wynika to wprost z treści art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT.

Należy zatem podkreślić, że prawo do odliczenia podatku VAT powstaje w sytuacji, gdy zostaną spełnione łącznie następujące warunki:

• odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług,
• towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych,
• powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabywanych towarów i usług,
• doszło do faktycznego nabycia tych towarów i usług,
• podatnik jest w posiadaniu faktury bądź dokumentu celnego dokumentujących tę transakcję.

Dla oceny istnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego w rozpatrywanej sprawie decydujące znaczenie będzie miał związek podatku naliczonego z obecnymi lub przyszłymi czynnościami opodatkowanymi, posiadanie faktury zawierającej elementy wskazane w przepisach oraz niezaistnienie okoliczności powodujących brak możliwości odliczenia, o których mowa w art. 88 ustawy.

Należy podkreślić, że powołane powyżej przepisy ustawy o VAT uzależniają prawo podatnika do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od obowiązku posiadania faktury dokumentującej nabycie towarów lub usług wykorzystywanych następnie do wykonywania czynności opodatkowanych.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ww. ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczające jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

Warunki te w niniejszej sprawie będą spełnione. Są Państwo czynnym podatnikiem podatku VAT. Stwierdzić należy, że czynności zlecone Kupującemu, które polegały na wykonaniu prac w postaci układu komunikacyjnego, były czynnościami, które niewątpliwie były związane ze sprzedażą prawa użytkowania wieczystego gruntu opodatkowaną podatkiem VAT. Zatem w opisanej sytuacji istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy nabywanymi od Kupującego usługami, a powstaniem obrotu u Państwa.

W konsekwencji, mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, należy stwierdzić, że mają Państwo prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury wystawionej przez Kupującego w myśl art. 86 ust. 1 ustawy. Prawo to będzie przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych zawartych w art. 88 ustawy.

Oceniając całościowo Państwa stanowisko, należy je uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym opisanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm. dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).